Nhận Biết Phong Cách Học Tập Của Học Sinh Lớp 11 Để Phát Triển Kỹ Năng Nghe Tại Trường THPT Quốc Học

• Tác giả: Nguyen Thi Dieu Hien
• Người hướng dẫn: PGS.TS Phan Van Hoa
• Trường học: Hue University College of Foreign Language
• Chuyên ngành: Theory and Methodology of English Language Teaching
• Đề tài: Phân Tích Phong Cách Học Tập Của Học Sinh Lớp 11 Để Phát Triển Kỹ Năng Nghe Tại Trường THPT Quốc Học
• Loại tài liệu: master thesis
• Năm xuất bản: 2011
• Địa điểm: Hue

• STATEMENT OF AUTHORSHIP
• ACKNOWLEDGEMENT
• 1. CHƯƠNG 1: GIỚI THIỆU
• 1.1. Background of the research
• 1.2. Rationale for conducting the research
• 1.3. Purpose and significance of the study
• 1.4. Scope of the study and thesis outline
• 2. CHAPTER 2: LITERATURE REVIEW AND THEORETICAL BACKGROUND
• 2.1. Listening skill and its features
• 2.2. Definitions of listening
• 2.3. The importance of listening skill in communication
• 2.4. Sub-skills involved in listening
• 2.5. The listening stages
• 2.5.1. The pre-listening stage
• 2.5.2. The while-listening stage
• 2.5.3. The post-listening stage
• 2.6. Listening is both a top-down and bottom-up process
• 2.7. The principles for teaching listening
• 2.8. The top-down and bottom-up strategies
• 2.9. Definition of learning styles
• 2.10. Background on learning styles
• 2.11. Classification of learning styles
• 2.12. Learning styles in developing listening skill
• 2.13. Listening strategies and learning styles
• 2.14. The benefits of identifying learning styles in developing listening skill
• 2.15. Some difficulties in teaching listening skill in Vietnam
• 3. CHAPTER 3: RESEARCH METHODOLOGY
• 3.1. Kinds of research and research approaches
• 3.2. Data collection methods
• 3.3. Data analysis methods
• 4. CHAPTER 4: FINDINGS AND DISCUSSION
• 4.1. Teacher‘s and students‘ responses on the necessity of identifying learning styles in developing listening skill
• 4.2. Learning listening skill from students‘ perspective
• 4.2.1. Students‘ attitude towards learning listening skill
• 4.2.2. Students‘ thinking about learning listening skill
• 4.3. Students‘ and teachers‘ responses to identifying learning styles in developing listening skill
• 4.3.1. Teachers‘ responses to identifying learning styles in developing listening skill
• 4.3.2. Students‘ responses to identifying learning styles in developing listening skill
• 4.4. The influences of learning styles in developing listening skill to eleventh graders at Quoc Hoc high school
• 4.4.1. Working with their teacher and its influences in learning listening skill
• 4.4.1.1. Students‘ thinking about the role of the teacher
• 4.4.1.2. Influences of working with teachers in learning listening skill
• 4.4.2. Working with classmates and its influences in learning listening skill
• 4.4.2.1. Students‘ thinking about the role of the classmates
• 4.4.2.2. Influences of friends in learning listening skill
• 4.4.3. Working individually and its influences in learning listening skill
• 4.4.3.1. Students‘ thinking about working individually
• 4.4.3.2. Influences of working individually in learning listening skill
• 4.5. Estimation of students on the level of influences of their typical learning styles
• 4.5.1. The level of passivity
• 4.5.2. The level of confidence and activeness
• 4.5.3. The level of creativity
• 4.6. The benefits that teachers and students will achieve from identifying learning styles in developing listening skill
• 4.6.1. A comparison between students with and without learning style-based practices
• 4.6.2. Benefits that teachers achieve from identifying learning styles in teaching listening skill
• 4.6.3. Benefits that students achieve from identifying learning styles in developing listening skill
• 4.7. The realities of using learning style-based activities in developing listening skill
• 4.7.1. Teachers‘ understandings about learning styles at Quoc Hoc high school
• 4.7.2. The support of teaching aids in listening class
• 4.7.2.1. Students‘ perception for using teachers‘ teaching aids in the teaching listening
• 4.7.2.2. The frequency of using teachers‘ teaching aids in the teaching listening
• 4.7.3. Teachers‘ capabilities of designing and conducting learning style-based activities in developing listening skill
• 4.7.4. The realities of using learning style-based activities
• 4.8. Findings and Discussion of Experimental Study
• 4.8.1. Common learning styles in Eleventh graders‘ listening classrooms
• 4.8.2. Adapting learning styles-based activities to develop listening skill
• 4.8.3. Students‘ responses throughout learning style-based activities in developing listening skill
• 5. CHAPTER 5: CONCLUSION AND IMPLICATIONS
• 5.1. Suggestion for further researches
• APPENDICES
• A1. The VARK questionnaire
• A2A. Research questionnaire (for students)
• A2B. Bảng câu hỏi điều tra (dành cho học sinh)
• A3. Research questionnaire (for teachers)
• A4. Interview
• A5A. Lesson plan 1
• A5B. Tape script 1
• A6A. Lesson plan 2
• A6B. Tape script 2
• A7. Comment form

I. Tổng Quan Về Phong Cách Học Tập và Kỹ Năng Nghe Hiệu Quả

Bài viết này tập trung vào việc phân tích phong cách học tập của học sinh lớp 11 tại trường THPT Quốc Học, Huế nhằm nâng cao kỹ năng nghe. Việc nhận diện và tận dụng các phong cách học tập khác nhau có thể giúp học sinh tiếp thu kiến thức hiệu quả hơn, đặc biệt là trong môn tiếng Anh. Nghiên cứu của Nguyen Thi Dieu Hien (2011) đã chỉ ra tầm quan trọng của việc này. Bài viết sẽ khám phá các vấn đề liên quan đến việc dạy và học nghe, đồng thời đề xuất các phương pháp sư phạm phù hợp với từng phong cách học tập. Chúng ta sẽ tìm hiểu cách các phong cách học tập ảnh hưởng đến kết quả học tập và cách các giáo viên có thể điều chỉnh phương pháp giảng dạy để đáp ứng nhu cầu của từng học sinh. Cuối cùng, bài viết sẽ đưa ra các khuyến nghị để cải thiện quá trình dạy và học nghe tại trường THPT Quốc Học.

1.1. Kỹ Năng Nghe Trong Bối Cảnh Học Tập Tiếng Anh THPT

Kỹ năng nghe đóng vai trò then chốt trong việc học ngoại ngữ, đặc biệt là tiếng Anh. Học sinh cần có khả năng hiểu được các đoạn hội thoại, bài giảng và các tài liệu nghe khác để có thể giao tiếp hiệu quả. Theo nghiên cứu, việc lắng nghe chiếm gần một nửa thời gian giao tiếp của người trưởng thành. Kỹ năng nghe không chỉ giúp học sinh hiểu thông tin mà còn phát triển các kỹ năng khác như nói, đọc và viết. Tuy nhiên, nhiều học sinh gặp khó khăn trong việc cải thiện kỹ năng nghe. Điều này có thể do nhiều yếu tố như phương pháp giảng dạy không phù hợp, thiếu tài liệu nghe hấp dẫn hoặc sự khác biệt về phong cách học tập.

1.2. Phong Cách Học Tập và Tầm Quan Trọng Trong Dạy và Học

Phong cách học tập là cách thức mà mỗi cá nhân tiếp thu và xử lý thông tin. Có nhiều phong cách học tập khác nhau, chẳng hạn như học bằng hình ảnh (Visual), học bằng âm thanh (Auditory), học bằng vận động (Kinesthetic) và học bằng đọc/viết (Read/Write). Việc nhận biết phong cách học tập của học sinh giúp giáo viên thiết kế các bài giảng phù hợp, từ đó tăng cường sự hứng thú và hiệu quả học tập. Theo Djiwandono (2006), không phải mọi chiến lược học tập đều phù hợp với tất cả mọi người, do đó, việc cá nhân hóa phương pháp học là vô cùng quan trọng.

II. Thách Thức Trong Phát Triển Kỹ Năng Nghe Cho Học Sinh Lớp 11

Việc phát triển kỹ năng nghe cho học sinh lớp 11 tại trường THPT Quốc Học đặt ra nhiều thách thức. Thứ nhất, sự đa dạng về phong cách học tập đòi hỏi giáo viên phải có phương pháp giảng dạy linh hoạt và đa dạng. Thứ hai, nguồn tài liệu nghe phù hợp với trình độ và sở thích của học sinh còn hạn chế. Thứ ba, môi trường học tập chưa tạo đủ cơ hội cho học sinh luyện tập kỹ năng nghe. Thứ tư, học sinh thường thiếu động lực và phương pháp học tập hiệu quả. Theo Nguyen Thi Dieu Hien, các yếu tố bên ngoài như giáo trình khô khan, âm thanh không rõ ràng và các yếu tố bên trong như thiếu động lực, chủ đề nhàm chán, đều có thể ảnh hưởng đến hiệu quả lắng nghe.

2.1. Rào Cản Từ Phương Pháp Dạy Học Truyền Thống Kỹ Năng Nghe

Phương pháp dạy học truyền thống thường tập trung vào việc truyền đạt kiến thức một chiều, ít chú trọng đến sự tương tác và tham gia của học sinh. Trong môn tiếng Anh, điều này dẫn đến việc học sinh thụ động lắng nghe và ít có cơ hội luyện tập kỹ năng nghe thực tế. Các bài tập thường mang tính chất lặp lại và ít liên quan đến đời sống, khiến học sinh cảm thấy nhàm chán và mất hứng thú. Sự thiếu hụt các hoạt động tương tác, thảo luận và đóng vai cũng hạn chế khả năng phát triển kỹ năng nghe của học sinh. Vì vậy, cần có sự đổi mới trong phương pháp giảng dạy để tạo ra môi trường học tập tích cực và khuyến khích sự tham gia của học sinh.

2.2. Sự Thiếu Hụt Nguồn Tài Liệu Nghe Phù Hợp và Hấp Dẫn

Một trong những thách thức lớn nhất trong việc dạy kỹ năng nghe là thiếu nguồn tài liệu nghe phù hợp với trình độ và sở thích của học sinh. Các tài liệu nghe thường mang tính chất học thuật cao, ít liên quan đến đời sống hàng ngày và không đủ hấp dẫn để thu hút sự chú ý của học sinh. Việc sử dụng các tài liệu nghe quá khó hoặc quá dễ cũng có thể gây ra sự thất vọng và mất động lực học tập. Cần có sự đầu tư vào việc phát triển các nguồn tài liệu nghe đa dạng, phong phú và phù hợp với phong cách học tập của học sinh. Các tài liệu nghe nên bao gồm các đoạn hội thoại, bài hát, phim ảnh và các tài liệu nghe thực tế khác.

III. Phân Tích Phong Cách Học Tập VARK và Ứng Dụng Trong Lớp Học

Mô hình VARK (Visual, Auditory, Read/Write, Kinesthetic) là một công cụ hữu ích để phân tích phong cách học tập của học sinh. Mô hình này chia phong cách học tập thành bốn loại chính: học bằng hình ảnh, học bằng âm thanh, học bằng đọc/viết và học bằng vận động. Việc sử dụng bảng hỏi VARK giúp giáo viên xác định được phong cách học tập chủ đạo của từng học sinh, từ đó thiết kế các hoạt động học tập phù hợp. Ví dụ, học sinh có phong cách học tập hình ảnh có thể học tốt hơn thông qua các sơ đồ, biểu đồ và hình ảnh minh họa. Học sinh có phong cách học tập âm thanh có thể học tốt hơn thông qua các bài giảng, thảo luận và các hoạt động nghe.

3.1. Xác Định Phong Cách Học Tập Bằng Bảng Hỏi VARK

Bảng hỏi VARK là một công cụ đơn giản và hiệu quả để xác định phong cách học tập của học sinh. Bảng hỏi này bao gồm các câu hỏi trắc nghiệm, mỗi câu hỏi mô tả một tình huống học tập khác nhau. Học sinh lựa chọn câu trả lời phù hợp nhất với cách học của mình. Kết quả của bảng hỏi cho biết phong cách học tập chủ đạo của học sinh. Việc sử dụng bảng hỏi VARK giúp giáo viên có cái nhìn tổng quan về phong cách học tập của cả lớp, từ đó điều chỉnh phương pháp giảng dạy cho phù hợp. Phụ lục 1 trong nghiên cứu của Nguyen Thi Dieu Hien cung cấp một ví dụ về bảng hỏi VARK.

3.2. Thiết Kế Hoạt Động Dạy Học Phù Hợp Với Từng Phong Cách

Sau khi xác định được phong cách học tập của học sinh, giáo viên có thể thiết kế các hoạt động dạy học phù hợp với từng phong cách. Ví dụ, để giúp học sinh học bằng hình ảnh, giáo viên có thể sử dụng các sơ đồ tư duy, biểu đồ, hình ảnh minh họa và video. Để giúp học sinh học bằng âm thanh, giáo viên có thể tổ chức các buổi thảo luận, trò chơi nghe và đọc to. Để giúp học sinh học bằng đọc/viết, giáo viên có thể yêu cầu học sinh viết tóm tắt, ghi chú và làm bài tập. Để giúp học sinh học bằng vận động, giáo viên có thể tổ chức các trò chơi vận động, thực hành và đóng vai.

IV. Nghiên Cứu Trường Hợp Ứng Dụng Phong Cách Học Tập Tại Quốc Học

Nghiên cứu tại trường THPT Quốc Học cho thấy việc ứng dụng phong cách học tập vào dạy kỹ năng nghe mang lại nhiều kết quả tích cực. Học sinh tham gia nghiên cứu cho biết họ cảm thấy hứng thú hơn với môn tiếng Anh và tự tin hơn vào khả năng nghe của mình. Giáo viên cũng nhận thấy sự tiến bộ rõ rệt trong kết quả học tập của học sinh. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng việc kết hợp nhiều phong cách học tập trong một bài giảng có thể giúp học sinh tiếp thu kiến thức toàn diện hơn. Các phụ lục trong nghiên cứu gốc cung cấp thông tin chi tiết về các kế hoạch bài giảng và bảng điểm của học sinh.

4.1. Phản Hồi Từ Học Sinh và Giáo Viên Về Hiệu Quả

Phản hồi từ học sinh và giáo viên cho thấy việc ứng dụng phong cách học tập vào dạy kỹ năng nghe mang lại nhiều lợi ích. Học sinh cho biết họ cảm thấy bài giảng trở nên sinh động và hấp dẫn hơn. Họ cũng cảm thấy dễ dàng hơn trong việc tiếp thu kiến thức và tự tin hơn vào khả năng nghe của mình. Giáo viên nhận thấy sự tiến bộ rõ rệt trong kết quả học tập của học sinh và sự tăng cường sự tham gia của học sinh trong lớp học. Theo kết quả khảo sát, hầu hết giáo viên và học sinh đều nhận thức được tầm quan trọng của việc nhận biết phong cách học tập (Nguyen Thi Dieu Hien, 2011).

4.2. Các Hoạt Động Thực Tế Dựa Trên Phong Cách Học Tập

Trong quá trình nghiên cứu, nhiều hoạt động thực tế dựa trên phong cách học tập đã được áp dụng. Ví dụ, học sinh có phong cách học tập hình ảnh được yêu cầu vẽ sơ đồ tư duy để tóm tắt nội dung bài nghe. Học sinh có phong cách học tập âm thanh được tham gia vào các trò chơi nghe và đọc to. Học sinh có phong cách học tập đọc/viết được yêu cầu viết tóm tắt và ghi chú. Học sinh có phong cách học tập vận động được tham gia vào các trò chơi vận động và đóng vai. Các hoạt động này giúp học sinh tiếp thu kiến thức một cách chủ động và hiệu quả hơn. Phụ lục 5A và 6A cung cấp ví dụ về kế hoạch bài giảng chi tiết.

V. Đề Xuất Giải Pháp Phát Triển Kỹ Năng Nghe Dựa Trên Nghiên Cứu

Dựa trên kết quả nghiên cứu, một số giải pháp được đề xuất để phát triển kỹ năng nghe cho học sinh lớp 11 tại trường THPT Quốc Học. Thứ nhất, cần tăng cường đào tạo cho giáo viên về phong cách học tập và các phương pháp giảng dạy phù hợp. Thứ hai, cần đầu tư vào việc phát triển các nguồn tài liệu nghe đa dạng và hấp dẫn. Thứ ba, cần tạo ra môi trường học tập tích cực và khuyến khích sự tham gia của học sinh. Thứ tư, cần khuyến khích học sinh tự học và luyện tập kỹ năng nghe thường xuyên. Nghiên cứu của Saricoban (1999) chỉ ra rằng việc lắng nghe hiệu quả giúp tiết kiệm thời gian, ngăn ngừa vấn đề và củng cố các mối quan hệ.

5.1. Nâng Cao Năng Lực Giáo Viên Về Phong Cách Học Tập

Để ứng dụng hiệu quả phong cách học tập vào dạy kỹ năng nghe, cần nâng cao năng lực cho giáo viên về lĩnh vực này. Giáo viên cần được đào tạo về các loại phong cách học tập khác nhau, cách xác định phong cách học tập của học sinh và cách thiết kế các hoạt động dạy học phù hợp. Các khóa đào tạo nên bao gồm cả lý thuyết và thực hành, giúp giáo viên áp dụng kiến thức vào thực tế giảng dạy. Ngoài ra, cần tạo ra môi trường để giáo viên chia sẻ kinh nghiệm và học hỏi lẫn nhau.

5.2. Xây Dựng Môi Trường Học Tập Tích Cực và Chủ Động

Môi trường học tập đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển kỹ năng nghe của học sinh. Cần tạo ra một môi trường học tập tích cực, nơi học sinh cảm thấy thoải mái và được khuyến khích tham gia vào các hoạt động học tập. Giáo viên nên tạo cơ hội cho học sinh tương tác với nhau, thảo luận và chia sẻ ý kiến. Các hoạt động học tập nên được thiết kế sao cho học sinh cảm thấy hứng thú và có động lực học tập. Ngoài ra, cần khuyến khích học sinh tự học và luyện tập kỹ năng nghe thường xuyên bằng cách sử dụng các nguồn tài liệu nghe trực tuyến và các ứng dụng học tiếng Anh.

VI. Kết Luận và Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Phong Cách Học Tập

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc phân tích và ứng dụng phong cách học tập vào dạy kỹ năng nghe mang lại nhiều lợi ích cho cả học sinh và giáo viên. Tuy nhiên, đây là một lĩnh vực còn nhiều tiềm năng để khám phá. Các nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào việc phát triển các công cụ đánh giá phong cách học tập chính xác hơn, thiết kế các hoạt động dạy học sáng tạo hơn và đánh giá hiệu quả của các phương pháp giảng dạy khác nhau. Việc tiếp tục nghiên cứu và ứng dụng phong cách học tập sẽ góp phần nâng cao chất lượng dạy và học tiếng Anh tại trường THPT Quốc Học và các trường học khác trên cả nước.

6.1. Tóm Tắt Kết Quả Nghiên Cứu và Bài Học Kinh Nghiệm

Nghiên cứu đã thành công trong việc xác định tầm quan trọng của phong cách học tập trong việc phát triển kỹ năng nghe cho học sinh lớp 11 tại trường THPT Quốc Học. Các kết quả nghiên cứu cho thấy việc ứng dụng phong cách học tập vào dạy kỹ năng nghe mang lại nhiều lợi ích, bao gồm tăng cường sự hứng thú học tập, nâng cao kết quả học tập và phát triển khả năng tự học của học sinh. Bài học kinh nghiệm rút ra từ nghiên cứu là cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa giáo viên và học sinh trong việc xác định và ứng dụng phong cách học tập.

6.2. Đề Xuất Hướng Nghiên Cứu Mở Rộng và Chuyên Sâu Hơn

Nghiên cứu này chỉ là một bước khởi đầu trong việc khám phá tiềm năng của phong cách học tập trong lĩnh vực dạy và học tiếng Anh. Các nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào việc đánh giá tác động của phong cách học tập đến các kỹ năng khác như nói, đọc và viết. Ngoài ra, có thể nghiên cứu sâu hơn về mối quan hệ giữa phong cách học tập và các yếu tố khác như giới tính, văn hóa và trình độ học vấn. Việc tiếp tục nghiên cứu và ứng dụng phong cách học tập sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo ở Việt Nam.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển không ngừng của xã hội, tiếng Anh ngày càng trở nên quan trọng như một ngôn ngữ giao tiếp quốc tế. Tại Việt Nam, tiếng Anh được đưa vào giảng dạy bắt buộc từ bậc tiểu học đến đại học, trong đó kỹ năng nghe đóng vai trò nền tảng cho việc phát triển các kỹ năng ngôn ngữ khác. Theo ước tính, người học dành khoảng 90% thời gian tiếp nhận thông tin qua kỹ năng nghe trong môi trường học tập. Tuy nhiên, kỹ năng này được đánh giá là khó tiếp thu và phát triển, đặc biệt đối với học sinh trung học phổ thông. Nghiên cứu tập trung vào việc nhận diện phong cách học tập của học sinh lớp 11 tại Trường THPT Quốc Học nhằm phát triển kỹ năng nghe tiếng Anh, với mục tiêu chính là: (1) xác định sự cần thiết của việc nhận diện phong cách học tập trong giảng dạy và học tập kỹ năng nghe; (2) đánh giá ảnh hưởng của phong cách học tập đến kết quả học tập kỹ năng nghe; (3) làm rõ lợi ích mà giáo viên và học sinh đạt được khi áp dụng nhận diện phong cách học tập; (4) khảo sát thực trạng sử dụng các hoạt động dựa trên phong cách học tập trong lớp học nghe. Nghiên cứu được thực hiện tại Trường THPT Quốc Học, tỉnh Thừa Thiên Huế, trong năm học 2010-2011, với sự tham gia của 90 học sinh lớp 11 và 10 giáo viên dạy tiếng Anh. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả giảng dạy và học tập kỹ năng nghe, góp phần cải thiện chất lượng giáo dục ngoại ngữ tại các trường phổ thông.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết về kỹ năng nghe và lý thuyết về phong cách học tập.

1. Lý thuyết về kỹ năng nghe: Kỹ năng nghe được định nghĩa là quá trình chủ động tiếp nhận, xử lý và hiểu thông tin âm thanh. Theo Rost (1994), kỹ năng nghe bao gồm nhiều tiểu kỹ năng như nghe lấy ý chính, nghe chi tiết, dự đoán nội dung, suy luận ý nghĩa, nhận biết cảm xúc và mối quan hệ giữa các nhân vật trong đoạn hội thoại. Quá trình nghe được chia thành ba giai đoạn: tiền nghe (pre-listening), trong khi nghe (while-listening) và sau khi nghe (post-listening). Ngoài ra, kỹ năng nghe là sự kết hợp giữa quá trình xử lý từ dưới lên (bottom-up) và từ trên xuống (top-down), trong đó người nghe vừa phân tích âm thanh vừa sử dụng kiến thức nền để dự đoán và hiểu nội dung.

2. Lý thuyết về phong cách học tập: Phong cách học tập được hiểu là những đặc điểm nhận thức, cảm xúc và hành vi ổn định của cá nhân trong quá trình tiếp nhận và xử lý thông tin. Theo Reid (1995), phong cách học tập được phân thành ba nhóm chính: phong cách nhận thức (cognitive), phong cách cảm giác (sensory) và phong cách nhân cách (personality). Mô hình VARK (Fleming, 2001) phân loại phong cách học tập thành bốn loại: trực quan (Visual), thính giác (Aural), đọc/viết (Read/Write) và vận động (Kinesthetic). Việc nhận diện phong cách học tập giúp giáo viên thiết kế các hoạt động giảng dạy phù hợp, từ đó nâng cao hiệu quả học tập kỹ năng nghe.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp cả định lượng và định tính nhằm khai thác sâu sắc các khía cạnh liên quan đến phong cách học tập và kỹ năng nghe.

• Đối tượng nghiên cứu: 90 học sinh lớp 11 (34 nam, 56 nữ) thuộc ba lớp chuyên ngành Vật lý, Văn học và Tiếng Anh, cùng 10 giáo viên tiếng Anh tại Trường THPT Quốc Học, độ tuổi từ 16 đến 18.

• Cỡ mẫu và chọn mẫu: Mẫu được chọn theo phương pháp chọn lớp ngẫu nhiên có chủ đích, đảm bảo đại diện cho các chuyên ngành và trình độ tiếng Anh từ tiền trung cấp đến trung cấp.

• Công cụ thu thập dữ liệu: Bao gồm bảng câu hỏi phong cách học tập VARK, bảng câu hỏi khảo sát thái độ và nhận thức về kỹ năng nghe, phỏng vấn sâu với giáo viên, và quan sát lớp học.

• Phân tích dữ liệu: Dữ liệu định lượng được xử lý bằng thống kê mô tả (tỷ lệ phần trăm, biểu đồ) để xác định phân bố phong cách học tập và thái độ học tập. Dữ liệu định tính từ phỏng vấn và quan sát được mã hóa và phân tích nội dung nhằm làm rõ các yếu tố ảnh hưởng và thực trạng áp dụng phong cách học tập trong giảng dạy kỹ năng nghe.

• Thời gian nghiên cứu: Nghiên cứu được tiến hành trong năm học 2010-2011, với các giai đoạn thu thập và phân tích dữ liệu kéo dài khoảng 6 tháng.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Nhận thức về sự cần thiết của việc nhận diện phong cách học tập: Hơn 85% giáo viên và 78% học sinh đồng thuận rằng việc nhận diện phong cách học tập là cần thiết để nâng cao hiệu quả giảng dạy và học tập kỹ năng nghe. Biểu đồ thể hiện sự đồng thuận này cho thấy sự thống nhất cao giữa hai nhóm đối tượng.

2. Ảnh hưởng của phong cách học tập đến kết quả học tập kỹ năng nghe: Kết quả khảo sát cho thấy học sinh có phong cách học tập phù hợp với phương pháp giảng dạy đạt điểm trung bình kỹ năng nghe cao hơn 15% so với nhóm không phù hợp. Cụ thể, học sinh phong cách thính giác và vận động có kết quả cải thiện rõ rệt khi được áp dụng các hoạt động nghe phù hợp.

3. Lợi ích đạt được từ việc nhận diện phong cách học tập: Giáo viên báo cáo rằng việc nhận diện phong cách học tập giúp họ thiết kế bài giảng đa dạng, tăng cường sự tham gia của học sinh và giảm thiểu tình trạng học sinh mất tập trung. Học sinh cũng cảm nhận được sự hứng thú và tự tin hơn trong các hoạt động nghe, với 70% học sinh cho biết họ cảm thấy kỹ năng nghe được cải thiện rõ rệt sau khi áp dụng các hoạt động dựa trên phong cách học tập.

4. Thực trạng sử dụng các hoạt động dựa trên phong cách học tập: Quan sát lớp học và phỏng vấn cho thấy các hoạt động dựa trên phong cách học tập được áp dụng với tần suất khác nhau, trung bình khoảng 2-3 lần mỗi tuần. Tuy nhiên, vẫn còn một số giáo viên chưa hoàn toàn làm chủ kỹ năng thiết kế và điều phối các hoạt động này, dẫn đến hiệu quả chưa tối ưu.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của các phát hiện trên có thể được giải thích bởi sự đa dạng trong phong cách học tập của học sinh, đòi hỏi giáo viên phải linh hoạt trong phương pháp giảng dạy. So với các nghiên cứu trước đây, kết quả này tương đồng với nhận định rằng việc cá nhân hóa phương pháp dạy học theo phong cách học tập giúp tăng hiệu quả tiếp thu kiến thức. Việc áp dụng đồng thời các chiến lược nghe top-down và bottom-up phù hợp với từng phong cách học tập cũng góp phần nâng cao khả năng hiểu và ghi nhớ thông tin nghe. Biểu đồ so sánh điểm số kỹ năng nghe giữa nhóm học sinh được áp dụng phương pháp dựa trên phong cách học tập và nhóm đối chứng minh họa rõ nét sự khác biệt này. Ý nghĩa của kết quả là việc nhận diện và áp dụng phong cách học tập không chỉ giúp cải thiện kỹ năng nghe mà còn thúc đẩy thái độ tích cực và động lực học tập của học sinh.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường đào tạo giáo viên về phong cách học tập: Tổ chức các khóa bồi dưỡng chuyên sâu về nhận diện và ứng dụng phong cách học tập trong giảng dạy kỹ năng nghe, nhằm nâng cao năng lực thiết kế bài giảng đa dạng và hiệu quả. Thời gian thực hiện: trong vòng 6 tháng tới; chủ thể: Sở Giáo dục và Đào tạo phối hợp với các trường đại học sư phạm.

2. Xây dựng ngân hàng bài tập nghe đa dạng theo phong cách học tập: Phát triển tài liệu giảng dạy bao gồm các hoạt động nghe phù hợp với từng phong cách học tập (Visual, Aural, Read/Write, Kinesthetic) để giáo viên dễ dàng lựa chọn và áp dụng. Thời gian: 1 năm; chủ thể: Ban biên soạn sách giáo khoa và các trung tâm ngoại ngữ.

3. Áp dụng đánh giá định kỳ về phong cách học tập của học sinh: Thực hiện khảo sát phong cách học tập đầu năm học và giữa kỳ để điều chỉnh phương pháp giảng dạy phù hợp, đồng thời theo dõi tiến bộ kỹ năng nghe của học sinh. Thời gian: hàng năm; chủ thể: giáo viên chủ nhiệm và giáo viên tiếng Anh.

4. Khuyến khích học sinh tự nhận diện và phát huy phong cách học tập cá nhân: Tổ chức các buổi hướng dẫn kỹ năng học tập, giúp học sinh nhận biết phong cách học tập của bản thân và áp dụng các chiến lược nghe phù hợp nhằm nâng cao hiệu quả học tập. Thời gian: trong suốt năm học; chủ thể: giáo viên tiếng Anh và cố vấn học tập.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giáo viên tiếng Anh trung học phổ thông: Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để giáo viên thiết kế bài giảng phù hợp với phong cách học tập đa dạng của học sinh, từ đó nâng cao hiệu quả giảng dạy kỹ năng nghe.

2. Nhà quản lý giáo dục và chuyên viên đào tạo giáo viên: Tài liệu giúp hoạch định các chương trình bồi dưỡng, xây dựng chính sách và tài liệu giảng dạy nhằm cải thiện chất lượng dạy học ngoại ngữ tại các trường phổ thông.

3. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành sư phạm tiếng Anh: Luận văn là nguồn tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu kết hợp định lượng và định tính, cũng như ứng dụng lý thuyết phong cách học tập trong thực tiễn giảng dạy.

4. Phụ huynh học sinh quan tâm đến phương pháp học tập: Giúp phụ huynh hiểu rõ hơn về phong cách học tập của con em mình, từ đó hỗ trợ và đồng hành hiệu quả trong quá trình học tiếng Anh, đặc biệt là kỹ năng nghe.

Câu hỏi thường gặp

1. Nhận diện phong cách học tập có thực sự giúp cải thiện kỹ năng nghe không?
   Có, nghiên cứu cho thấy học sinh được giảng dạy theo phong cách học tập phù hợp có điểm số kỹ năng nghe cao hơn khoảng 15% so với nhóm không áp dụng. Ví dụ, học sinh phong cách thính giác cải thiện rõ rệt khi được sử dụng các hoạt động nghe tập trung vào nghe và thảo luận.

2. Làm thế nào để giáo viên xác định phong cách học tập của học sinh?
   Giáo viên có thể sử dụng các bảng câu hỏi chuẩn như VARK để khảo sát phong cách học tập của học sinh ngay từ đầu năm học. Kết quả giúp giáo viên thiết kế bài giảng phù hợp và đa dạng hơn.

3. Có khó khăn gì khi áp dụng phương pháp dựa trên phong cách học tập trong lớp học?
   Một số giáo viên chưa quen với việc thiết kế hoạt động đa dạng và điều phối lớp học linh hoạt, dẫn đến việc áp dụng chưa hiệu quả. Do đó, cần có đào tạo và hỗ trợ kỹ thuật cho giáo viên.

4. Phong cách học tập có thay đổi theo thời gian không?
   Phong cách học tập có thể thay đổi theo độ tuổi, môi trường và kinh nghiệm học tập. Vì vậy, việc đánh giá định kỳ là cần thiết để điều chỉnh phương pháp giảng dạy phù hợp.

5. Làm sao học sinh có thể tự phát huy phong cách học tập của mình để học tốt kỹ năng nghe?
   Học sinh nên nhận biết phong cách học tập cá nhân và áp dụng các chiến lược học tập phù hợp, ví dụ như học sinh phong cách vận động nên tham gia các hoạt động thực hành nghe kết hợp với hành động, giúp tăng khả năng ghi nhớ và hiểu bài.

Kết luận

• Việc nhận diện phong cách học tập của học sinh lớp 11 tại Trường THPT Quốc Học có vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả giảng dạy và học tập kỹ năng nghe tiếng Anh.
• Học sinh được áp dụng phương pháp giảng dạy phù hợp với phong cách học tập đạt kết quả kỹ năng nghe cao hơn khoảng 15% so với nhóm không áp dụng.
• Giáo viên và học sinh đều nhận thức rõ lợi ích của việc áp dụng phong cách học tập trong lớp học nghe, góp phần tăng cường sự hứng thú và động lực học tập.
• Thực trạng áp dụng các hoạt động dựa trên phong cách học tập còn nhiều hạn chế, đòi hỏi sự đầu tư về đào tạo và tài liệu hỗ trợ cho giáo viên.
• Các bước tiếp theo bao gồm tổ chức đào tạo giáo viên, xây dựng ngân hàng bài tập đa dạng, đánh giá định kỳ phong cách học tập và hướng dẫn học sinh phát huy phong cách cá nhân nhằm nâng cao chất lượng dạy và học kỹ năng nghe.

Hành động ngay hôm nay: Các nhà quản lý giáo dục và giáo viên nên phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất để cải thiện kỹ năng nghe tiếng Anh cho học sinh, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục ngoại ngữ trong nhà trường.