Tổng quan nghiên cứu

Kỹ năng nghe chiếm khoảng 40-50% thời gian giao tiếp và đóng vai trò then chốt trong việc phát triển năng lực ngôn ngữ của người học tiếng Anh. Tuy nhiên, kỹ năng này được đánh giá là khó tiếp thu nhất đối với sinh viên ngành tiếng Anh, đặc biệt là sinh viên năm nhất tại các trường đại học như Đại học Hạ Long. Thực tế cho thấy sinh viên thường gặp khó khăn trong việc hiểu nội dung nghe, bắt kịp tốc độ nói, nhận diện từ vựng mới và phân biệt âm thanh tiếng Anh. Bên cạnh đó, động lực học tập của sinh viên cũng bị ảnh hưởng do cảm giác kỹ năng nghe khó khăn và thiếu hứng thú.

Trong bối cảnh công nghệ phát triển mạnh mẽ, YouTube được xem là nguồn tài nguyên phong phú với các video đa dạng, cung cấp cả âm thanh và hình ảnh hỗ trợ việc học nghe. Nghiên cứu này nhằm mục tiêu khảo sát thái độ của sinh viên năm nhất ngành tiếng Anh tại Đại học Hạ Long đối với việc sử dụng video YouTube trong giảng dạy kỹ năng nghe. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào lớp TAK9.2 với 28 sinh viên, trong học kỳ đầu năm học 2023. Kết quả nghiên cứu được kỳ vọng góp phần nâng cao hiệu quả giảng dạy kỹ năng nghe, đồng thời cung cấp cơ sở để phát triển các phương pháp dạy học tích cực, phù hợp với xu hướng ứng dụng công nghệ hiện nay.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về kỹ năng nghe trong ngôn ngữ thứ hai, bao gồm:

  • Lý thuyết quá trình nghe (Vandergrift, 1999): Nghe là quá trình diễn giải phức tạp, trong đó người nghe liên kết thông tin mới với kiến thức đã có.
  • Lý thuyết hoạt động nghe tích cực (Purdy & Borisoff, 1997): Nghe là hoạt động chủ động, bao gồm chú ý, nhận thức, diễn giải và phản hồi thông tin.
  • Mô hình ba giai đoạn hoạt động nghe (Karakaş, 2005): Hoạt động nghe được chia thành ba giai đoạn tiền nghe, trong khi nghe và sau nghe, mỗi giai đoạn có các nhiệm vụ và mục tiêu riêng biệt nhằm hỗ trợ quá trình tiếp thu hiệu quả.
  • Lý thuyết về việc sử dụng tài liệu nghe thực tế: YouTube cung cấp các video với nội dung và ngữ cảnh thực tế, giúp người học tiếp cận ngôn ngữ một cách tự nhiên và sinh động.

Các khái niệm chính bao gồm: kỹ năng nghe, thái độ học tập, phương pháp dạy nghe truyền thống và hiện đại, vai trò của tài liệu nghe thực tế, và ảnh hưởng của công nghệ trong giảng dạy ngoại ngữ.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng với công cụ khảo sát là bảng câu hỏi gồm 15 mục, áp dụng thang đo Likert 5 điểm để đo lường thái độ của sinh viên. Đối tượng nghiên cứu là 28 sinh viên năm nhất ngành tiếng Anh lớp TAK9.2 tại Đại học Hạ Long, được chọn bằng phương pháp chọn mẫu có chủ đích (purposive sampling) do họ đang theo học môn tiếng Anh học thuật trong học kỳ đầu năm 2023.

Quá trình thu thập dữ liệu diễn ra trong 6 tuần học, mỗi tuần sinh viên được xem một video YouTube có chủ đề liên quan đến bài học, kèm theo các hoạt động tiền nghe, trong khi nghe và sau nghe nhằm tăng cường khả năng tiếp thu. Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS phiên bản 20.0, phân tích tần suất, tỷ lệ phần trăm, trung bình và độ lệch chuẩn để đánh giá thái độ của sinh viên.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thái độ tích cực chung: Sinh viên có thái độ tích cực với việc sử dụng video YouTube trong lớp học nghe, với điểm trung bình tổng thể là 3.53/5 và độ lệch chuẩn 0.98. Thành phần hành vi đạt điểm cao nhất (3.63), tiếp theo là cảm xúc (3.54) và nhận thức (3.01).

  2. Cảm xúc tích cực khi học qua YouTube: 48.1% sinh viên hoàn toàn đồng ý rằng họ thích học qua video YouTube, 42.9% cho rằng việc sử dụng video làm cho việc học nghe trở nên thú vị hơn. Chỉ 35.7% trung lập hoặc không thoải mái khi giáo viên sử dụng video.

  3. Hành vi học tập tích cực: 50% sinh viên đồng ý rằng họ quen thuộc hơn với từ mới, thành ngữ, và cách phát âm chính xác khi học qua YouTube. 42.9% cho biết họ tập trung tốt hơn khi sử dụng video, và 60.7% cảm thấy có thể tham gia tích cực vào các hoạt động nhóm.

  4. Nhận thức về hiệu quả học tập: 42.9% sinh viên hoàn toàn đồng ý rằng YouTube là công cụ hữu ích để luyện kỹ năng nghe, 60.6% cho rằng học qua video giúp họ hiểu bài dễ dàng hơn. Tuy nhiên, 35.1% cảm thấy việc sử dụng video đôi khi tốn thời gian, và 21.1% cho rằng video hạn chế tương tác trong lớp.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy việc sử dụng video YouTube trong giảng dạy kỹ năng nghe tạo ra sự hứng thú và tăng động lực học tập cho sinh viên, phù hợp với các nghiên cứu trước đây (Medoukali, 2015; Lestari, 2019). Việc kết hợp âm thanh và hình ảnh giúp sinh viên dễ dàng tiếp thu từ vựng, ngữ điệu và phát âm chuẩn, đồng thời tăng khả năng tập trung trong giờ học (Silviyanti, 2014).

Mặc dù có một số ý kiến cho rằng video có thể làm giảm tương tác trực tiếp trong lớp, điều này có thể được khắc phục bằng cách thiết kế các hoạt động nhóm và thảo luận sau khi xem video. Việc lựa chọn video phù hợp về nội dung và chất lượng âm thanh cũng là yếu tố quan trọng để đảm bảo hiệu quả giảng dạy.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ phần trăm các mức độ đồng ý của sinh viên với từng khía cạnh cảm xúc, hành vi và nhận thức, giúp minh họa rõ nét thái độ tích cực của sinh viên đối với việc sử dụng YouTube trong học nghe.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường sử dụng video YouTube trong giảng dạy: Giáo viên nên tích hợp video YouTube phù hợp với chủ đề bài học để tăng tính sinh động và hấp dẫn, nhằm nâng cao tỷ lệ tập trung và hứng thú của sinh viên. Thời gian thực hiện: ngay trong các học kỳ tiếp theo.

  2. Phát triển hoạt động tiền nghe, trong khi nghe và sau nghe: Thiết kế các bài tập kích hoạt kiến thức nền, ghi chú từ khóa và thảo luận nhóm để tăng cường khả năng hiểu và vận dụng nội dung video. Chủ thể thực hiện: giáo viên bộ môn.

  3. Lựa chọn và kiểm duyệt video chất lượng: Giáo viên cần chọn lọc video có âm thanh rõ ràng, phát âm chuẩn, tránh các video có nội dung phức tạp hoặc gây phân tâm để đảm bảo hiệu quả học tập. Thời gian thực hiện: trước mỗi buổi học.

  4. Khuyến khích sinh viên tự học qua YouTube: Tạo điều kiện và hướng dẫn sinh viên sử dụng YouTube như một công cụ tự học kỹ năng nghe bên ngoài lớp học, qua đó nâng cao khả năng tự học và phát triển kỹ năng ngôn ngữ toàn diện. Chủ thể thực hiện: giáo viên và sinh viên.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giáo viên tiếng Anh tại các trường đại học và cao đẳng: Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và phương pháp ứng dụng công nghệ trong giảng dạy kỹ năng nghe, giúp cải thiện hiệu quả bài giảng.

  2. Sinh viên ngành Ngôn ngữ Anh và Sư phạm tiếng Anh: Tham khảo để hiểu rõ hơn về phương pháp học nghe hiện đại, đồng thời áp dụng trong quá trình học tập và thực tập sư phạm.

  3. Nhà nghiên cứu và chuyên gia giáo dục ngôn ngữ: Cung cấp dữ liệu thực nghiệm về thái độ học tập và hiệu quả sử dụng video trực tuyến trong giảng dạy ngoại ngữ, làm cơ sở cho các nghiên cứu tiếp theo.

  4. Các tổ chức đào tạo và phát triển chương trình học: Tham khảo để xây dựng hoặc điều chỉnh chương trình đào tạo phù hợp với xu hướng ứng dụng công nghệ số trong giáo dục ngoại ngữ.

Câu hỏi thường gặp

  1. YouTube có thực sự giúp cải thiện kỹ năng nghe của sinh viên không?
    Có, nghiên cứu cho thấy sinh viên có thái độ tích cực và cải thiện khả năng nghe khi học qua video YouTube nhờ sự kết hợp âm thanh và hình ảnh sinh động.

  2. Làm thế nào để chọn video YouTube phù hợp cho giảng dạy?
    Nên chọn video có nội dung liên quan đến chủ đề bài học, âm thanh rõ ràng, phát âm chuẩn và tránh các yếu tố gây phân tâm như hiệu ứng quá nhiều hoặc ngôn ngữ không chuẩn.

  3. Việc sử dụng YouTube có làm giảm tương tác trong lớp học không?
    Một số sinh viên cảm thấy hạn chế tương tác, nhưng điều này có thể khắc phục bằng cách tổ chức các hoạt động thảo luận, làm việc nhóm sau khi xem video.

  4. Sinh viên có thể tự học kỹ năng nghe qua YouTube hiệu quả không?
    Có, YouTube là nguồn tài nguyên phong phú giúp sinh viên luyện nghe mọi lúc mọi nơi, tăng cường vốn từ vựng và khả năng phát âm.

  5. Có những khó khăn nào khi sử dụng YouTube trong giảng dạy?
    Khó khăn bao gồm chất lượng âm thanh không đồng đều, sự khác biệt về giọng điệu, tốc độ nói nhanh, và việc mất nhiều thời gian để xem lại video nếu không hiểu.

Kết luận

  • Sinh viên năm nhất ngành tiếng Anh tại Đại học Hạ Long có thái độ tích cực đối với việc sử dụng video YouTube trong giảng dạy kỹ năng nghe.
  • YouTube giúp tăng động lực, cải thiện khả năng nhận diện từ vựng, phát âm và tập trung trong giờ học.
  • Việc kết hợp các hoạt động tiền nghe, trong khi nghe và sau nghe là cần thiết để tối ưu hóa hiệu quả học tập.
  • Giáo viên cần lựa chọn kỹ lưỡng video phù hợp và thiết kế bài giảng linh hoạt để khắc phục hạn chế về tương tác và thời gian.
  • Nghiên cứu mở ra hướng phát triển ứng dụng công nghệ số trong giảng dạy ngoại ngữ, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo trong các trường đại học.

Tiếp theo, các nhà giáo dục và nhà nghiên cứu nên triển khai áp dụng và đánh giá hiệu quả lâu dài của việc sử dụng YouTube trong giảng dạy kỹ năng nghe, đồng thời phát triển các công cụ hỗ trợ tương tác và phản hồi trong môi trường học tập trực tuyến. Hãy bắt đầu áp dụng các chiến lược này để nâng cao trải nghiệm học tập và kết quả của sinh viên ngay hôm nay!