Phân Tích Danh Mục Thuốc Sử Dụng Tại Bệnh Viện Đa Khoa Tỉnh Yên Bái Năm 2021

• Tác giả: Hoàng Duy Khánh
• Người hướng dẫn: Ts.Ds Nguyễn Đức Trung
• Trường học: Trường Đại học Dược Hà Nội
• Chuyên ngành: Tổ Chức Quản Lý Dược
• Đề tài: Phân Tích Danh Mục Thuốc Tại Bệnh Viện Đa Khoa Tỉnh Yên Bái Năm 2021
• Loại tài liệu: Luận Văn
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• ĐẶT VẤN ĐỀ
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Khái niệm danh mục thuốc
• 1.2. Các văn bản pháp lý liên quan đến đề tài nghiên cứu và một số phương pháp phân tích sử dụng thuốc
• 1.2.1. Các văn bản pháp lý liên quan đến đề tài nghiên cứu
• 1.2.2. Một số phương pháp phân tích sử dụng thuốc
• 1.2.2.1. Phương pháp phân tích cơ cấu thuốc sử dụng theo nhóm tác dụng
• 1.2.2.2. Phương pháp phân tích ABC
• 1.2.2.3. Phương pháp phân tích VEN
• 1.2.2.4. Phương pháp phân tích ABC/VEN
• 1.3. Thực trạng sử dụng thuốc tại các cơ sở khám chữa bệnh
• 1.3.1. Tình hình sử dụng thuốc hóa dược và Thuốc cổ truyền, thuốc từ dược liệu
• 1.3.2. Tình hình sử dụng thuốc theo nhóm tác dụng dược lý
• 1.3.3. Tình hình sử dụng thuốc sản xuất trong nước và thuốc nhập khẩu
• 1.3.4. Tình hình sử dụng thuốc biệt dược gốc, thuốc generic
• 1.3.5. Tình hình sử dụng thuốc đơn thành phần và thuốc đa thành phần
• 1.3.6. Tình hình sử dụng thuốc theo đường dùng
• 1.3.7. Kết quả phân tích ABC tại một số bệnh viện
• 1.3.8. Kết quả phân tích VEN tại một số bệnh viện
• 1.4. Mô hình bệnh tật của Bệnh viện Đa khoa tỉnh Yên Bái năm 2021
• 1.4.1. Vài nét về Bệnh viện Đa khoa tỉnh Yên Bái
• 1.4.2. Lịch sử hình thành và phát triển. Chức năng nhiệm vụ, nhân sự và các phòng ban
• 1.4.3. Tính cấp thiết của đề tài
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng, thời gian, địa điểm nghiên cứu
• 2.1.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.1.2. Thời gian nghiên cứu
• 2.1.3. Địa điểm nghiên cứu
• 2.2. Phương pháp nghiên cứu
• 2.2.1. Biến số nghiên cứu
• 2.2.2. Thiết kế nghiên cứu
• 2.2.3. Phương pháp thu thập số liệu
• 2.2.4. Mẫu nghiên cứu
• 2.2.5. Xử lý và phân tích số liệu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Cơ cấu danh mục thuốc đã sử dụng tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Yên Bái năm 2021
• 3.1.1. Cơ cấu thuốc sử dụng theo nhóm thuốc (hóa dược, Thuốc cổ truyền, thuốc từ dược liệu)
• 3.1.2. Cơ cấu thuốc hóa dược sử dụng theo nhóm tác dụng dược lý
• 3.1.3. Cơ cấu thuốc sử dụng theo nguồn gốc xuất xứ
• 3.1.4. Cơ cấu thuốc hóa dược sử dụng theo biệt dược gốc/generic
• 3.1.5. Cơ cấu thuốc hóa dược sử dụng theo thành phần
• 3.1.6. Cơ cấu thuốc sử dụng theo đường dùng
• 3.2. Phân tích danh mục thuốc đã sử dụng tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Yên Bái năm 2021 theo phương pháp ABC, VEN
• 3.2.1. Cơ cấu thuốc sử dụng theo phân hạng ABC
• 3.2.2. Phân tích cơ cấu thuốc sử dụng theo phân nhóm VEN
• 3.2.3. Phân tích cơ cấu thuốc sử dụng theo phân tích ma trận ABC/VEN
• 3.2.4. Phân tích cơ cấu các thuốc trong phân nhóm AN
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Mô tả cơ cấu danh mục thuốc sử dụng tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Yên Bái năm 2021
• 4.2. Cơ cấu danh mục thuốc theo phân loại thuốc hóa dược, Thuốc cổ truyền, thuốc từ dược liệu
• 4.3. Cơ cấu danh mục thuốc theo nhóm tác dụng dược lý
• 4.4. Cơ cấu danh mục thuốc theo nguồn gốc xuất xứ
• 4.5. Cơ cấu danh mục thuốc theo thuốc biệt dược gốc và thuốc generic
• 4.6. Cơ cấu danh mục thuốc theo thành phần
• 4.7. Cơ cấu danh mục thuốc theo đường dùng
• 4.8. Phân tích danh mục thuốc sử dụng theo phương pháp ABC/VEN
• 4.8.1. Cơ cấu danh mục thuốc theo phân tích ABC
• 4.8.2. Cơ cấu danh mục thuốc theo phân tích VEN
• 4.8.3. Cơ cấu danh mục thuốc theo phân tích kết hợp ABC/VEN
• 4.9. Một số hạn chế của đề tài
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng Quan Phân Tích Danh Mục Thuốc BV Yên Bái Năm 2021 55 ký tự

Thuốc đóng vai trò then chốt trong điều trị bệnh. Xây dựng danh mục thuốc bệnh viện (DMT) hiệu quả là nhiệm vụ trọng tâm của Hội đồng Thuốc và Điều trị. Phân tích cơ cấu DMT đã sử dụng trong một khoảng thời gian nhất định giúp đánh giá hiệu quả xây dựng DMT và hoạt động mua sắm. DMT cần sát với nhu cầu sử dụng, đảm bảo cung ứng thường xuyên, đủ thuốc. Điều này tạo thuận lợi và hiệu quả tối đa cho dược sĩ trong công tác cung ứng thuốc. Tại Yên Bái, việc sử dụng thuốc an toàn, hiệu quả, hợp lý, tiết kiệm là một trong những nội dung quan trọng trong quản lý thuốc bệnh viện. Bệnh viện Đa khoa tỉnh Yên Bái, bệnh viện tuyến cuối của tỉnh, đang được xây dựng thành Bệnh viện vùng Tây Bắc. Số lượng bệnh nhân và kỹ thuật mới gia tăng, do đó lựa chọn và sử dụng thuốc cần được quan tâm hàng đầu. Luận văn này phân tích danh mục thuốc sử dụng tại bệnh viện năm 2021.

1.1. Mục tiêu nghiên cứu danh mục thuốc bệnh viện Yên Bái

Nghiên cứu này tập trung vào việc mô tả cơ cấu danh mục thuốc đã sử dụng tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Yên Bái năm 2021. Đồng thời, phân tích danh mục thuốc này theo phương pháp ABC và VEN, những phương pháp quan trọng trong dược lâm sàng và quản lý thuốc. Mục tiêu cuối cùng là phản ánh thực trạng hoạt động xây dựng và sử dụng thuốc, từ đó đưa ra các đề xuất nhằm nâng cao hiệu quả điều trị cho người bệnh, đảm bảo an toàn, hiệu quả và kinh tế trong sử dụng thuốc bảo hiểm y tế.

1.2. Định nghĩa danh mục thuốc theo WHO và tầm quan trọng

Theo WHO, danh mục thuốc bệnh viện là danh sách các thuốc được phê duyệt để sử dụng tại cơ sở chăm sóc sức khỏe. Một DMT tốt loại bỏ các thuốc không an toàn và kém hiệu quả, giảm chi phí điều trị và số ngày nằm viện. Ngoài ra, còn giúp giảm số lượng và chi phí mua thuốc, giảm chi phí cho Quỹ bảo hiểm y tế và người bệnh. Xây dựng và phân tích danh mục thuốc là yếu tố then chốt để đảm bảo sử dụng thuốc hợp lý và hiệu quả.

II. Văn Bản Pháp Lý Phương Pháp Phân Tích Dược 56 ký tự

Việc xây dựng và phân tích danh mục thuốc bệnh viện chịu sự điều chỉnh của nhiều văn bản pháp lý. Luật Dược, các thông tư của Bộ Y tế quy định về tổ chức và hoạt động của khoa Dược, hướng dẫn sử dụng thuốc, quy định về Hội đồng Thuốc và Điều trị, danh mục thuốc đông y, thuốc từ dược liệu, danh mục thuốc thiết yếu, danh mục thuốc bảo hiểm y tế, và danh mục thuốc sản xuất trong nước. Các phương pháp phân tích sử dụng thuốc bao gồm phân tích theo nhóm điều trị, phân tích ABC, phân tích VEN, và phân tích ma trận ABC/VEN. Các phương pháp này giúp đánh giá thực trạng sử dụng thuốc, từ đó đưa ra các quyết định quản lý thuốc hiệu quả.

2.1. Các văn bản pháp lý liên quan đến quản lý thuốc bệnh viện

Luật Dược 105/2016/QH13 là nền tảng pháp lý cao nhất. Thông tư 22/2011/TT-BYT quy định về tổ chức và hoạt động của khoa Dược bệnh viện. Thông tư 23/2011/TT-BYT hướng dẫn sử dụng thuốc trong các cơ sở y tế có giường bệnh. Các thông tư khác như 21/2013/TT-BYT, 05/2015/TT-BYT, 19/2018/TT-BYT, 30/2018/TT-BYT, và 03/2019/TT-BYT quy định chi tiết về Hội đồng Thuốc và Điều trị, danh mục thuốc đông y, thuốc thiết yếu, thuốc bảo hiểm y tế, và thuốc sản xuất trong nước. Tất cả các văn bản này tạo thành khung pháp lý cho quản lý thuốc.

2.2. Phương pháp phân tích ABC để quản lý chi phí thuốc

Phân tích ABC là phương pháp phân tích tương quan giữa lượng thuốc tiêu thụ hàng năm và chi phí. Phương pháp này giúp xác định những thuốc nào chiếm tỷ lệ lớn trong chi phí dành cho thuốc của bệnh viện. Ưu điểm là giúp xác định xem phần lớn ngân sách được chi trả cho những thuốc nào. Nhược điểm là không cung cấp đủ thông tin để so sánh những thuốc có hiệu lực khác nhau. Thông tin này được sử dụng để lựa chọn những thuốc thay thế có chi phí điều trị thấp hơn, tìm ra những liệu pháp điều trị thay thế, và thương lượng với nhà cung cấp để mua được thuốc với giá thấp hơn. Phương pháp phân tích ABC giúp tối ưu chi phí thuốc.

2.3. Phân tích VEN để ưu tiên mua sắm và tồn trữ thuốc

Phân tích VEN là phương pháp giúp xác định ưu tiên cho hoạt động mua sắm và tồn trữ thuốc trong bệnh viện khi nguồn kinh phí không đủ. Các thuốc được phân loại thành 3 nhóm: V (Vital drugs - thuốc sống còn), E (Essential drugs - thuốc thiết yếu), và N (Non-Essential drugs - thuốc không thiết yếu). Phân tích VEN cần sự đồng thuận cao của các thành viên trong Hội đồng Thuốc và Điều trị. Phân tích VEN giúp ưu tiên các thuốc thiết yếu trong điều kiện nguồn lực hạn chế.

III. Thực Trạng Sử Dụng Thuốc Vấn Đề Giải Pháp 53 ký tự

Hầu hết các bệnh viện đã xây dựng DMT theo DMT thiết yếu hiện hành. Tuy nhiên, kết quả phân tích DMT của các bệnh viện còn nhiều bất cập. Thuốc đắt tiền, thuốc ngoại nhập, thuốc biệt dược thường chiếm tỷ lệ cao trong DMT, nhất là các bệnh viện lớn. Đặc biệt thuốc kháng sinh luôn chiếm tỷ lệ cao do việc sử dụng tràn lan, lạm dụng kháng sinh phổ rộng, điều trị bao vây dẫn đến gia tăng các tác dụng không mong muốn và tình trạng kháng kháng sinh. WHO khuyến cáo thực trạng kê đơn kháng sinh đáng lo ngại trên toàn cầu. Cần kiểm soát việc sử dụng thuốc kê đơn và thuốc không kê đơn.

3.1. Lạm dụng kháng sinh và hậu quả kháng thuốc kháng sinh

Việc sử dụng tràn lan, lạm dụng kháng sinh phổ rộng, điều trị bao vây dẫn đến gia tăng các tác dụng không mong muốn và tình trạng kháng kháng sinh. WHO khuyến cáo thực trạng kê đơn kháng sinh đáng lo ngại trên toàn cầu tới mức trung bình 30-60% bệnh nhân được kê thuốc kháng sinh và tỷ lệ này cao gấp đôi so với nhu cầu lâm sàng. Điều này làm tăng chi phí y tế, tăng khả năng xuất hiện tác dụng phụ của thuốc và tình trạng kháng kháng sinh. Kiểm soát kê đơn kháng sinh là cấp thiết.

3.2. Tình hình sử dụng thuốc theo nhóm tác dụng dược lý

MHBT của Việt Nam hiện đang là MHBT kép, bao gồm cả bệnh lây nhiễm và bệnh không lây nhiễm, trong đó bệnh không lây nhiễm (ung thư, đái tháo đường, tim mạch…) đang có xu hướng gia tăng. Việc điều trị các bệnh không lây nhiễm đòi hỏi kỹ thuật cao, thuốc điều trị đắt tiền, thời gian điều trị kéo dài và có các biến chứng mắc kèm. Do đó, cần cân nhắc kỹ lưỡng trong việc lựa chọn thuốc điều trị các bệnh này để đảm bảo hiệu quả và chi phí thuốc hợp lý.

3.3. Ưu tiên sử dụng thuốc sản xuất trong nước

Giá thuốc nhập khẩu cao hiện đang là rào cản lớn cho các bệnh nhân được có cơ hội tiếp cận với thuốc. Hiện nay, thuốc SXTN đã đáp ứng khoảng 50% nhu cầu thuốc cho công tác phòng và chữa bệnh cho nhân dân. Có 652 thuốc trong nước đã được công bố chứng minh tương đương sinh học so với thuốc BDG, thuốc phát minh. Cần ưu tiên sử dụng thuốc sản xuất trong nước để giảm chi phí thuốc và tăng khả năng tiếp cận thuốc cho người bệnh.

IV. Phân Tích ABC VEN Giải Pháp Quản Lý Thuốc Tối Ưu 58 ký tự

Sau khi thực hiện phân tích ABC và phân loại VEN, cần kết hợp 2 phương pháp phân tích ABC, VEN tạo thành ma trận ABC/VEN nhằm tìm ra mối quan hệ giữa các thuốc có chi phí cao với mức độ ưu tiên. Trong ma trận ABC/VEN cần chỉ ra các thuốc phân nhóm AN (thuốc không thiết yếu) nhưng có chi phí cao để kiểm soát sử dụng. Việc phân tích ABC/VEN đã được đưa vào Thông tư số 21/2013/TT- BYT. Phân tích này cung cấp cho HĐT&ĐT dữ liệu quan trọng để quyết định thuốc nào nên loại khỏi DMT, thuốc nào cần thiết và thuốc nào ít quan trọng hơn. Việc này giúp tối ưu hóa chi phí thuốc và đảm bảo cung ứng thuốc thiết yếu.

4.1. Ma trận ABC VEN Công cụ phân tích hiệu quả

Ma trận ABC/VEN là công cụ kết hợp hai phương pháp phân tích ABC và VEN. Ma trận này giúp xác định mối quan hệ giữa chi phí và mức độ thiết yếu của các loại thuốc. Từ đó, có thể đưa ra các quyết định quản lý thuốc hiệu quả hơn, ví dụ như loại bỏ các thuốc không thiết yếu nhưng có chi phí cao (nhóm AN).

4.2. Kiểm soát chi phí với nhóm thuốc không thiết yếu AN

Nhóm AN (Non-Essential, High Cost) bao gồm các thuốc không thiết yếu nhưng lại chiếm chi phí cao. Việc kiểm soát sử dụng các thuốc này là rất quan trọng để giảm chi phí thuốc cho bệnh viện. Cần xem xét kỹ lưỡng việc sử dụng các thuốc này và tìm kiếm các lựa chọn thay thế hiệu quả hơn và có chi phí thấp hơn.

V. Phân Tích DMT Bệnh Viện Yên Bái Kết Quả Bàn Luận 55 ký tự

Luận văn đi sâu vào phân tích danh mục thuốc tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Yên Bái năm 2021. Nghiên cứu mô tả cơ cấu DMT theo phân loại thuốc (hóa dược, thuốc cổ truyền, thuốc từ dược liệu), theo nhóm tác dụng dược lý, theo nguồn gốc xuất xứ, theo thuốc biệt dược gốc và thuốc generic, theo thành phần và theo đường dùng. Phân tích DMT sử dụng theo phương pháp ABC/VEN, tập trung vào cơ cấu DMT theo phân tích ABC, VEN và phân tích kết hợp ABC/VEN. Luận văn cũng chỉ ra một số hạn chế của đề tài. Kết quả này giúp đưa ra các kiến nghị để cải thiện công tác quản lý thuốc bệnh viện.

5.1. Cơ cấu danh mục thuốc theo các tiêu chí phân loại

Luận văn phân tích cơ cấu danh mục thuốc theo nhiều tiêu chí khác nhau như loại thuốc (hóa dược, thuốc cổ truyền, thuốc từ dược liệu), nhóm tác dụng dược lý, nguồn gốc xuất xứ (SXTN, thuốc nhập khẩu), thuốc biệt dược gốc và thuốc generic, thành phần và đường dùng. Việc phân tích này giúp có cái nhìn tổng quan về cơ cấu DMT và xác định các vấn đề cần cải thiện.

5.2. Hạn chế của nghiên cứu và hướng nghiên cứu tiếp theo

Luận văn cũng chỉ ra một số hạn chế của đề tài, ví dụ như phạm vi nghiên cứu chỉ giới hạn trong một năm (2021). Hướng nghiên cứu tiếp theo có thể mở rộng phạm vi thời gian nghiên cứu và so sánh DMT của bệnh viện Yên Bái với các bệnh viện khác trong khu vực để có cái nhìn toàn diện hơn về công tác quản lý thuốc.

VI. Kết Luận và Kiến Nghị Nâng Cao Quản Lý Dược 47 ký tự

Nghiên cứu đã mô tả cơ cấu và phân tích danh mục thuốc sử dụng tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Yên Bái năm 2021 theo các phương pháp ABC và VEN. Kết quả nghiên cứu cung cấp thông tin hữu ích cho Hội đồng Thuốc và Điều trị của bệnh viện để đưa ra các quyết định quản lý thuốc hiệu quả hơn, đảm bảo an toàn, hợp lý, tiết kiệm và đáp ứng nhu cầu điều trị của người bệnh. Cần tiếp tục cải thiện công tác xây dựng DMT, kiểm soát chi phí thuốc, và ưu tiên sử dụng thuốc sản xuất trong nước.

6.1. Tổng kết kết quả phân tích danh mục thuốc

Nghiên cứu đã thành công trong việc mô tả cơ cấu và phân tích danh mục thuốc sử dụng tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Yên Bái năm 2021. Các kết quả phân tích ABC và VEN cung cấp thông tin chi tiết về chi phí, mức độ thiết yếu và các vấn đề sử dụng thuốc. Những thông tin này là cơ sở để đưa ra các kiến nghị cụ thể nhằm cải thiện công tác quản lý thuốc.

6.2. Đề xuất giải pháp tối ưu quản lý và sử dụng thuốc

Dựa trên kết quả nghiên cứu, luận văn đề xuất một số giải pháp cụ thể để tối ưu hóa quản lý thuốc và sử dụng thuốc hợp lý tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Yên Bái. Các giải pháp này bao gồm cải thiện công tác xây dựng DMT, kiểm soát chi phí thuốc, tăng cường sử dụng thuốc sản xuất trong nước, và nâng cao trình độ chuyên môn của cán bộ y tế về dược lâm sàng.

Tổng quan nghiên cứu

Việc xây dựng và quản lý danh mục thuốc (DMT) sử dụng tại các bệnh viện đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo hiệu quả điều trị, an toàn và tiết kiệm chi phí y tế. Tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Yên Bái, bệnh viện tuyến cuối của tỉnh và đang trong đề án phát triển thành bệnh viện vùng Tây Bắc, nhu cầu sử dụng thuốc ngày càng tăng với sự đa dạng về mô hình bệnh tật và kỹ thuật điều trị hiện đại. Năm 2021, tổng số 655 khoản mục thuốc đã được sử dụng, trong đó thuốc hóa dược chiếm 94,05% số lượng và 95,71% giá trị sử dụng thuốc (GTSD). Nghiên cứu nhằm phân tích cơ cấu DMT sử dụng tại bệnh viện trong năm 2021, áp dụng các phương pháp phân tích ABC, VEN và ma trận ABC/VEN để đánh giá tính hợp lý, hiệu quả và đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng quản lý thuốc. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào dữ liệu thuốc sử dụng trong năm 2021 tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Yên Bái, với mục tiêu mô tả chi tiết cơ cấu thuốc theo nhóm tác dụng dược lý, nguồn gốc xuất xứ, loại thuốc biệt dược gốc/generic, thành phần và đường dùng. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ Hội đồng Thuốc và Điều trị (HĐT&ĐT) bệnh viện xây dựng DMT phù hợp, đảm bảo cung ứng thuốc kịp thời, an toàn, hiệu quả và tiết kiệm chi phí, góp phần nâng cao chất lượng khám chữa bệnh cho người dân địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý dược hiện đại, bao gồm:

• Khái niệm danh mục thuốc (formulary list) theo hướng dẫn của WHO (2003): danh sách các thuốc được phê duyệt sử dụng tại cơ sở y tế nhằm loại bỏ thuốc không an toàn, kém hiệu quả, giảm chi phí điều trị và thời gian nằm viện.
• Phân tích ABC: phân loại thuốc dựa trên tỷ trọng giá trị sử dụng, giúp xác định nhóm thuốc chiếm phần lớn ngân sách, từ đó ưu tiên quản lý và thương lượng giá.
• Phân tích VEN: phân loại thuốc thành nhóm Vital (sống còn), Essential (thiết yếu) và Non-Essential (không thiết yếu) để ưu tiên mua sắm và tồn trữ thuốc phù hợp với nhu cầu điều trị.
• Ma trận ABC/VEN: kết hợp hai phương pháp trên để đánh giá đồng thời mức độ ưu tiên và chi phí, giúp HĐT&ĐT quyết định loại bỏ hoặc duy trì thuốc trong DMT.
• Các khái niệm chuyên ngành như thuốc biệt dược gốc (BDG), thuốc generic, thuốc đơn thành phần và đa thành phần, nhóm tác dụng dược lý (TDDL) theo phân loại của Bộ Y tế và WHO.

Phương pháp nghiên cứu

• Thiết kế nghiên cứu: mô tả cắt ngang, hồi cứu số liệu thuốc đã sử dụng tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Yên Bái trong năm 2021.
• Nguồn dữ liệu: báo cáo sử dụng thuốc năm 2021, danh mục thuốc trúng thầu năm 2020-2021, các danh mục thuốc hóa dược và thuốc cổ truyền theo Thông tư của Bộ Y tế.
• Mẫu nghiên cứu: toàn bộ 655 khoản mục thuốc sử dụng, gồm 616 thuốc hóa dược và 39 thuốc cổ truyền, thuốc từ dược liệu.
• Phương pháp thu thập số liệu: thu thập thông tin chi tiết về tên thuốc, hoạt chất, hàm lượng, đường dùng, đơn giá, số lượng và giá trị sử dụng.
• Phân tích số liệu: sử dụng phần mềm Microsoft Excel để tính toán tổng số lượng, giá trị, tỷ lệ phần trăm; áp dụng các phương pháp phân tích ABC, VEN, ma trận ABC/VEN và phân tích nhóm điều trị.
• Timeline nghiên cứu: thu thập và xử lý dữ liệu trong năm 2022, phân tích và báo cáo kết quả trong năm 2023.
• Lý do lựa chọn phương pháp: các phương pháp phân tích ABC, VEN và ma trận ABC/VEN là công cụ tiêu chuẩn được Bộ Y tế khuyến cáo để đánh giá và quản lý danh mục thuốc trong bệnh viện, giúp tối ưu hóa chi phí và hiệu quả điều trị.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Cơ cấu danh mục thuốc sử dụng: Thuốc hóa dược chiếm 94,05% số lượng và 95,71% GTSD; thuốc cổ truyền và thuốc từ dược liệu chiếm 5,95% số lượng và 4,29% GTSD.
2. Phân loại theo nhóm tác dụng dược lý: Nhóm thuốc điều trị ký sinh trùng, chống nhiễm khuẩn chiếm tỷ trọng lớn nhất với 18,51% số lượng và 41,42% GTSD; tiếp theo là thuốc tim mạch (15,42% số lượng, 13,58% GTSD) và nhóm hocmon, thuốc tác động hệ nội tiết (8,28% số lượng, 5,74% GTSD).
3. Nguồn gốc xuất xứ thuốc: Thuốc sản xuất trong nước chiếm 53,08% số lượng và 39,77% GTSD; thuốc nhập khẩu chiếm 46,92% số lượng nhưng chiếm tới 60,23% GTSD, cho thấy thuốc nhập khẩu có giá trị sử dụng cao hơn 1,51 lần so với thuốc sản xuất trong nước.
4. Thuốc biệt dược gốc và generic: Thuốc generic chiếm ưu thế với 81,82% số lượng và 82,83% GTSD; thuốc biệt dược gốc chiếm 18,18% số lượng và 17,47% GTSD.
5. Phân tích ABC: Thuốc hạng A chiếm 19,39% số lượng nhưng chiếm tới 79,89% GTSD; thuốc hạng B chiếm 26,87% số lượng và 15,09% GTSD; thuốc hạng C chiếm 53,74% số lượng nhưng chỉ chiếm 5,02% GTSD.
6. Phân tích VEN: Nhóm thuốc Vital chiếm 10,53% số lượng và 84,26% GTSD; nhóm Essential chiếm 82,02% số lượng và 8,71% GTSD; nhóm Non-Essential chiếm 7,48% số lượng và 7,03% GTSD.
7. Ma trận ABC/VEN: Nhóm I (AV, AE, AN, BV, CV) chiếm 27,94% số lượng và 81,69% GTSD, là nhóm thuốc cần ưu tiên quản lý chặt chẽ; nhóm II chiếm 68,70% số lượng và 18,02% GTSD; nhóm III chiếm 3,36% số lượng và 0,29% GTSD.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy Bệnh viện Đa khoa tỉnh Yên Bái đã xây dựng DMT với tỷ lệ thuốc hóa dược chiếm ưu thế, phù hợp với mô hình bệnh tật đa dạng và nhu cầu điều trị hiện đại. Việc nhóm thuốc điều trị ký sinh trùng, chống nhiễm khuẩn chiếm tỷ trọng lớn về giá trị sử dụng phản ánh thực trạng bệnh lý và nhu cầu điều trị tại địa phương, đồng thời phù hợp với các nghiên cứu tại các bệnh viện tuyến tỉnh khác. Tỷ lệ sử dụng thuốc nhập khẩu cao hơn thuốc sản xuất trong nước về giá trị sử dụng cho thấy sự phụ thuộc vào thuốc ngoại nhập, đặt ra yêu cầu tăng cường phát triển thuốc sản xuất trong nước theo Quyết định 376/QĐ-TTg nhằm giảm chi phí và nâng cao khả năng tiếp cận thuốc. Ưu tiên sử dụng thuốc generic là phù hợp với chính sách tiết kiệm chi phí và đảm bảo hiệu quả điều trị. Phân tích ABC và VEN cho thấy sự phân bổ ngân sách thuốc chưa hoàn toàn tối ưu, với nhóm thuốc hạng A và nhóm Vital chiếm phần lớn ngân sách, cần được giám sát chặt chẽ để tránh lãng phí và đảm bảo cung ứng kịp thời. Ma trận ABC/VEN giúp xác định rõ nhóm thuốc ưu tiên quản lý, hỗ trợ HĐT&ĐT trong việc ra quyết định loại bỏ thuốc không cần thiết hoặc có chi phí cao không tương xứng với lợi ích lâm sàng. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ phần trăm số lượng và giá trị sử dụng thuốc theo nhóm ABC, VEN và ma trận ABC/VEN để minh họa rõ ràng sự phân bổ ngân sách và ưu tiên quản lý.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường quản lý và giám sát thuốc nhóm A và nhóm Vital: Thiết lập quy trình kiểm soát chặt chẽ việc mua sắm, tồn kho và sử dụng thuốc nhóm này nhằm giảm thiểu lãng phí và đảm bảo cung ứng liên tục. Thời gian thực hiện: trong vòng 6 tháng; Chủ thể: Ban Quản lý Dược và HĐT&ĐT bệnh viện.
2. Ưu tiên phát triển và sử dụng thuốc sản xuất trong nước: Tăng tỷ lệ thuốc sản xuất trong nước trong DMT lên ít nhất 60% về giá trị sử dụng trong 2 năm tới, phù hợp với chính sách phát triển công nghiệp dược quốc gia. Chủ thể: Ban Giám đốc bệnh viện phối hợp với các nhà cung cấp trong nước.
3. Đẩy mạnh sử dụng thuốc generic thay thế thuốc biệt dược gốc: Tiếp tục duy trì tỷ lệ thuốc generic trên 80% trong DMT, đồng thời tổ chức đào tạo, tuyên truyền cho cán bộ y tế về lợi ích và hiệu quả của thuốc generic. Thời gian: 12 tháng; Chủ thể: Khoa Dược và phòng Đào tạo.
4. Rà soát và loại bỏ thuốc nhóm Non-Essential có chi phí cao không cần thiết: Thực hiện đánh giá định kỳ DMT theo ma trận ABC/VEN để loại bỏ hoặc hạn chế mua thuốc nhóm này, giảm chi phí không cần thiết. Thời gian: hàng năm; Chủ thể: HĐT&ĐT và Ban Quản lý Dược.
5. Nâng cao năng lực xây dựng và cập nhật DMT: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về phân tích sử dụng thuốc, cập nhật các văn bản pháp luật và hướng dẫn mới nhất cho cán bộ quản lý dược. Thời gian: liên tục; Chủ thể: Trường Đại học Dược Hà Nội phối hợp với bệnh viện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Ban Giám đốc và Hội đồng Thuốc và Điều trị các bệnh viện tuyến tỉnh: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng, điều chỉnh DMT phù hợp với mô hình bệnh tật và nguồn lực địa phương, nâng cao hiệu quả quản lý thuốc.
2. Cán bộ quản lý dược và nhân viên khoa Dược bệnh viện: Áp dụng các phương pháp phân tích ABC, VEN và ma trận ABC/VEN trong công tác quản lý, mua sắm và cung ứng thuốc, đảm bảo an toàn và tiết kiệm.
3. Các nhà hoạch định chính sách y tế và quản lý ngành dược: Tham khảo dữ liệu thực tiễn về sử dụng thuốc tại bệnh viện tuyến tỉnh để xây dựng chính sách phát triển thuốc sản xuất trong nước và quản lý chi phí y tế hiệu quả.
4. Nghiên cứu sinh, học viên chuyên ngành tổ chức quản lý dược và y tế công cộng: Tài liệu tham khảo thực tiễn về phương pháp nghiên cứu, phân tích sử dụng thuốc và quản lý danh mục thuốc trong bệnh viện đa khoa tuyến tỉnh.

Câu hỏi thường gặp

1. Phân tích ABC là gì và tại sao quan trọng trong quản lý thuốc?
   Phân tích ABC phân loại thuốc dựa trên tỷ trọng giá trị sử dụng, giúp xác định nhóm thuốc chiếm phần lớn ngân sách. Điều này giúp bệnh viện ưu tiên quản lý, thương lượng giá và kiểm soát chi phí hiệu quả, tránh lãng phí nguồn lực.

2. Phân tích VEN có vai trò gì trong xây dựng danh mục thuốc?
   Phân tích VEN phân loại thuốc thành nhóm sống còn, thiết yếu và không thiết yếu, giúp ưu tiên mua sắm và tồn trữ thuốc phù hợp với nhu cầu điều trị, đặc biệt khi nguồn kinh phí hạn chế.

3. Tại sao thuốc generic được ưu tiên sử dụng hơn thuốc biệt dược gốc?
   Thuốc generic có hiệu quả tương đương thuốc biệt dược gốc nhưng giá thành thấp hơn, giúp tiết kiệm chi phí điều trị và tăng khả năng tiếp cận thuốc cho người bệnh.

4. Làm thế nào để kết hợp phân tích ABC và VEN trong quản lý thuốc?
   Kết hợp ABC và VEN tạo thành ma trận ABC/VEN, giúp đánh giá đồng thời mức độ ưu tiên và chi phí của thuốc, từ đó xác định nhóm thuốc cần giám sát chặt chẽ hoặc có thể loại bỏ khỏi danh mục.

5. Tại sao tỷ lệ thuốc nhập khẩu có giá trị sử dụng cao hơn thuốc sản xuất trong nước?
   Thuốc nhập khẩu thường là thuốc biệt dược gốc hoặc thuốc có công nghệ cao, giá thành cao hơn thuốc sản xuất trong nước. Điều này phản ánh sự phụ thuộc vào thuốc ngoại nhập và đặt ra yêu cầu phát triển thuốc trong nước để giảm chi phí.

Kết luận

• Danh mục thuốc sử dụng tại Bệnh viện Đa khoa tỉnh Yên Bái năm 2021 chủ yếu là thuốc hóa dược, với nhóm thuốc điều trị ký sinh trùng, chống nhiễm khuẩn chiếm tỷ trọng lớn nhất về giá trị sử dụng.
• Thuốc sản xuất trong nước chiếm hơn 50% số lượng nhưng giá trị sử dụng thấp hơn thuốc nhập khẩu, cho thấy tiềm năng phát triển thuốc nội địa.
• Thuốc generic được ưu tiên sử dụng với tỷ lệ trên 80%, góp phần tiết kiệm chi phí điều trị.
• Phân tích ABC, VEN và ma trận ABC/VEN giúp xác định nhóm thuốc ưu tiên quản lý, hỗ trợ xây dựng DMT hợp lý, an toàn và hiệu quả.
• Đề xuất các giải pháp tăng cường quản lý thuốc nhóm ưu tiên, phát triển thuốc sản xuất trong nước, đẩy mạnh sử dụng thuốc generic và đào tạo nâng cao năng lực quản lý dược.

Next steps: Triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 6-12 tháng, đồng thời tiếp tục theo dõi, đánh giá và cập nhật danh mục thuốc phù hợp với tình hình bệnh tật và nguồn lực của bệnh viện.

Call-to-action: Ban Giám đốc và HĐT&ĐT bệnh viện cần phối hợp chặt chẽ với các phòng ban liên quan để thực hiện các khuyến nghị nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng thuốc, góp phần cải thiện chất lượng khám chữa bệnh cho người dân tỉnh Yên Bái.