I. Tổng Quan Về Phân Tích Danh Mục Thuốc Bệnh Viện 2021
Thuốc đóng vai trò thiết yếu trong hệ thống y tế. Tại các cơ sở y tế công cộng, thuốc tạo dựng niềm tin của người dân vào dịch vụ y tế. Thuốc có sẵn, giá hợp lý, chất lượng tốt và được sử dụng hợp lý sẽ giải quyết hiệu quả nhiều vấn đề sức khỏe. Chi tiêu toàn cầu cho thuốc tăng mạnh. Năm 2022, khoảng 1,48 nghìn tỷ đô la Mỹ (USD) được chi cho thuốc. Tại Việt Nam, chi tiền thuốc bình quân đầu người hàng năm cũng tăng. Tuy nhiên, không hệ thống y tế nào có thể cung cấp không giới hạn tất cả các loại thuốc. Vì vậy, việc lựa chọn thuốc thiết yếu đưa vào danh mục thuốc là rất quan trọng. WHO nhận định có tới 50-70% chi tiêu về thuốc tại các nước đang phát triển không tác động rõ rệt về sức khỏe. Để xây dựng một danh mục thuốc tốt, Hội đồng thuốc và điều trị (HĐT&ĐT) cần thu thập, phân tích tình hình sử dụng thuốc.
1.1. Định Nghĩa và Vai Trò Của Danh Mục Thuốc Bệnh Viện
Theo WHO, danh mục thuốc bệnh viện là danh sách các thuốc đã được lựa chọn và phê duyệt để sử dụng trong bệnh viện. Danh mục thuốc bệnh viện là cơ sở để đảm bảo cung ứng thuốc chủ động, có kế hoạch nhằm phục vụ cho nhu cầu điều trị hợp lý, an toàn, hiệu quả và kinh tế. Một danh mục thuốc bệnh viện được xây dựng tốt sẽ loại bỏ được các thuốc không an toàn, kém hiệu quả, giảm số ngày nằm viện, giảm tỷ lệ bệnh tật và tử vong. Đồng thời giúp bệnh viện tập trung vào các hoạt động cung cấp thông tin thuốc và đào tạo liên tục cho cán bộ nhân viên. Mỗi bệnh viện sẽ xây dựng một danh mục thuốc đặc thù riêng do mô hình bệnh tật (MHBT) khác nhau. Giám đốc bệnh viện sẽ căn cứ vào kết quả tham mưu của HĐT&ĐT để xây dựng danh mục thuốc theo quy định của BYT.
1.2. Các Nguyên Tắc Xây Dựng Danh Mục Thuốc Hiệu Quả
Để xây dựng danh mục thuốc hiệu quả, HĐT&ĐT cần thu thập và phân tích tình hình sử dụng thuốc năm trước về số lượng và giá trị sử dụng, đồng thời đánh giá các thuốc đề nghị bổ sung hoặc loại bỏ một cách khách quan và khoa học. Theo đó, cần ưu tiên lựa chọn thuốc generic, thuốc đơn chất, thuốc sản xuất trong nước. BYT đã ban hành Thông tư 21/2013/TT-BYT Quy định về tổ chức và hoạt động của HĐT&ĐT để hỗ trợ cho hoạt động này. Việc phân tích danh mục thuốc giúp xác định những nhóm điều trị có mức tiêu thụ thuốc cao nhất và chi phí nhiều nhất, những thuốc quan trọng cần tồn trữ. Trên cơ sở thông tin về tình hình bệnh tật, xác định những vấn đề sử dụng thuốc bất hợp lý.
II. Cách Phân Tích Cơ Cấu Danh Mục Thuốc Bệnh Viện Bạch Mai
Phân tích sử dụng thuốc nhằm xác định các nhóm điều trị có mức tiêu thụ thuốc cao nhất và chi phí nhiều nhất, cũng như những thuốc quan trọng cần dự trữ. Dựa trên thông tin về tình hình bệnh tật, việc phân tích này giúp xác định các vấn đề bất hợp lý trong sử dụng thuốc. Một số phương pháp phân tích sử dụng thuốc hiện nay mà HĐT&ĐT nên áp dụng thường xuyên bao gồm phân tích ABC, phân tích nhóm điều trị và phân tích VEN.
2.1. Phân Tích ABC Xác Định Thuốc Chiếm Ngân Sách Lớn Nhất
Phân tích ABC là phương pháp phân tích tương quan giữa lượng thuốc tiêu thụ hàng năm và chi phí, nhằm phân định ra những thuốc nào chiếm tỷ lệ lớn trong ngân sách. Phân tích ABC có thể cho thấy những thuốc được sử dụng thay thế với lượng lớn mà có chi phí thấp trong danh mục hoặc có sẵn trên thị trường. Thông tin này được sử dụng để lựa chọn những thuốc thay thế có chi phí điều trị thấp hơn, tìm ra những liệu pháp điều trị thay thế, thương lượng với nhà cung cấp để mua được thuốc với giá thấp hơn và lượng giá mức độ tiêu thụ thuốc. Thông thường, thuốc hạng A chiếm 10-20% tổng sản phẩm thuốc, chiếm 75-80% tổng giá trị tiền.
2.2. Phân Tích VEN Ưu Tiên Thuốc Quan Trọng và Thiết Yếu
Phân tích VEN là phương pháp phổ biến giúp cho việc lựa chọn những thuốc cần ưu tiên để mua và dự trữ trong bệnh viện khi nguồn kinh phí không đủ mua tất cả các loại thuốc như mong muốn. Trong phân tích VEN, các thuốc được phân chia thành 3 hạng mục cụ thể là: V (Vital drugs) - thuốc dùng trong các trường hợp cấp cứu hoặc các thuốc quan trọng; E (Essential drugs) - thuốc dùng trong các trường hợp bệnh ít nghiêm trọng hơn nhưng vẫn là các bệnh lý quan trọng; N (Non-Essential drugs) - thuốc dùng trong các trường hợp bệnh nhẹ, bệnh có thể tự khỏi. Phân tích VEN cho phép so sánh những thuốc có hiệu lực điều trị và khả năng sử dụng khác nhau, khác với phân tích ABC và phân tích nhóm điều trị.
2.3. Phân Tích Kết Hợp ABC VEN Tối Ưu Hóa Danh Mục Thuốc
Sau khi hoàn thành phân tích VEN, cần phải so sánh giữa phân tích ABC và VEN để xác định xem có mối liên hệ giữa các thuốc có chi phí cao và các thuốc không ưu tiên hay không. Cụ thể cần cân nhắc loại bỏ những thuốc N trong danh sách nhóm thuốc A có chi phí cao/lượng tiêu thụ lớn trong phân tích ABC. Đặc biệt đối với thuốc không thiết yếu nhưng có chi phí cao (AN) thì cần hạn chế hoặc loại bỏ khỏi DMT. Các nhóm được yêu cầu giám sát với mức độ khác nhau, nhóm I (AV, BV, CV, AE, AN) giám sát với mức độ cao hơn, thuốc nhóm II (BE, CE, BN) mức độ giám sát thấp hơn.
III. Thực Trạng Danh Mục Thuốc Sử Dụng Bệnh Viện Bạch Mai Năm 2021
Bệnh viện Bạch Mai là bệnh viện đa khoa hạng đặc biệt với quy mô 1900 giường bệnh kế hoạch, là trung tâm khám chữa bệnh tuyến cuối của các tỉnh phía Bắc. Bệnh viện sử dụng lượng thuốc lớn phục vụ công tác khám chữa bệnh. Nghiên cứu này đánh giá toàn diện các khía cạnh của danh mục thuốc. Dịch COVID-19 bùng phát mạnh trong năm 2020-2021 cùng với đó lãnh đạo cấp cao có sự chuyển đổi liên tục. Vì vậy, nghiên cứu về danh mục thuốc được sử dụng tại bệnh viện là rất cần thiết và mang tính thực tiễn. Nghiên cứu tập trung vào phân tích cơ cấu danh mục thuốc và phân tích nguyên nhân của một số tồn tại trong danh mục thuốc sử dụng tại bệnh viện.
3.1. Cơ Cấu Thuốc Theo Nguồn Gốc Xuất Xứ Năm 2021
Cần phân tích tỉ lệ thuốc nhập khẩu so với thuốc sản xuất trong nước trong danh mục thuốc. Việc này giúp đánh giá mức độ tự chủ về thuốc và sự phụ thuộc vào nguồn cung ứng bên ngoài. Đồng thời, cần xem xét các yếu tố ảnh hưởng đến việc lựa chọn thuốc theo nguồn gốc, bao gồm giá cả, chất lượng và chính sách ưu đãi cho thuốc sản xuất trong nước.
3.2. Phân Tích Danh Mục Thuốc Được BHYT Thanh Toán Năm 2021
Việc phân tích tỉ lệ thuốc được BHYT thanh toán trong danh mục thuốc giúp đánh giá khả năng tiếp cận thuốc của người bệnh. Cần xác định các loại thuốc không được BHYT thanh toán và lý do, từ đó có các giải pháp để đảm bảo quyền lợi của người bệnh. Đồng thời, cần xem xét các chính sách liên quan đến việc thanh toán thuốc của BHYT và tác động của chúng đến việc lựa chọn thuốc trong bệnh viện.
3.3. Cơ Cấu Danh Mục Thuốc Theo Nhóm Tác Dụng Dược Lý
Việc phân tích cơ cấu danh mục thuốc theo nhóm tác dụng dược lý giúp đánh giá sự phù hợp của danh mục thuốc với mô hình bệnh tật của bệnh viện. Cần xác định các nhóm thuốc được sử dụng nhiều nhất và chi phí cao nhất, từ đó có các giải pháp để tối ưu hóa việc sử dụng thuốc và giảm chi phí. Đồng thời, cần xem xét các hướng dẫn điều trị và phác đồ điều trị hiện hành để đảm bảo sử dụng thuốc hợp lý và hiệu quả.
IV. Tồn Tại và Giải Pháp Cải Thiện Danh Mục Thuốc Bệnh Viện
Nghiên cứu này xác định những tồn tại trong danh mục thuốc sử dụng tại Bệnh viện Bạch Mai năm 2021, liên quan đến cơ cấu thuốc theo nguồn gốc, chế độ BHYT thanh toán, các tháng trong năm và nhóm tác dụng dược lý. Sau đó, nghiên cứu phân tích nguyên nhân của những tồn tại này, bao gồm vấn đề thuốc chưa được BHYT thanh toán, biến động do dịch bệnh, thuốc nhập khẩu và thuốc sản xuất trong nước.
4.1. Nguyên Nhân Thuốc Ngoài Danh Mục BHYT Thanh Toán
Nghiên cứu cần xác định rõ nguyên nhân vì sao một số thuốc không nằm trong danh mục được BHYT thanh toán. Các nguyên nhân có thể bao gồm: thuốc mới chưa được BHYT đánh giá, thuốc có chi phí cao, thuốc không thuộc phạm vi chi trả của BHYT. Phân tích sâu các nguyên nhân này giúp đưa ra giải pháp cụ thể để tăng cường khả năng tiếp cận thuốc cho người bệnh.
4.2. Biến Động Sử Dụng Thuốc Do Ảnh Hưởng Của Dịch Bệnh
Dịch bệnh COVID-19 đã ảnh hưởng lớn đến việc sử dụng thuốc tại bệnh viện. Nghiên cứu cần đánh giá mức độ ảnh hưởng của dịch bệnh đến cơ cấu danh mục thuốc, đặc biệt là việc tăng sử dụng thuốc điều trị COVID-19 và các biến chứng. Điều này giúp bệnh viện có kế hoạch dự trữ và cung ứng thuốc phù hợp trong các tình huống dịch bệnh tương tự.
4.3. Vấn Đề Sử Dụng Thuốc Nhập Khẩu và Thuốc Sản Xuất Trong Nước
Nghiên cứu cần đánh giá hiệu quả của việc sử dụng thuốc nhập khẩu so với thuốc sản xuất trong nước, bao gồm các yếu tố như chất lượng, giá cả và khả năng tiếp cận. Trên cơ sở đó, đề xuất các giải pháp để tăng cường sử dụng thuốc sản xuất trong nước và giảm sự phụ thuộc vào thuốc nhập khẩu.
V. Đề Xuất Giải Pháp Tối Ưu Danh Mục Thuốc Bệnh Viện 2021
Dựa trên kết quả phân tích, nghiên cứu đề xuất các giải pháp để xây dựng và lựa chọn danh mục thuốc cho những năm tiếp theo, đáp ứng nhu cầu sử dụng thuốc hợp lý, tối ưu hóa trong lựa chọn, nâng cao hiệu quả kinh tế, an toàn và hợp lý trong sử dụng thuốc. Các giải pháp này có thể bao gồm việc điều chỉnh cơ cấu thuốc, tăng cường sử dụng thuốc generic, cải thiện quy trình mua sắm và cung ứng thuốc.
5.1. Điều Chỉnh Cơ Cấu Danh Mục Thuốc Theo Nhu Cầu Điều Trị
Cần điều chỉnh cơ cấu danh mục thuốc sao cho phù hợp với mô hình bệnh tật và nhu cầu điều trị thực tế của bệnh viện. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các khoa phòng và HĐT&ĐT để đảm bảo danh mục thuốc đáp ứng đầy đủ các loại thuốc cần thiết cho việc điều trị.
5.2. Tăng Cường Sử Dụng Thuốc Generic Tiết Kiệm Chi Phí
Việc tăng cường sử dụng thuốc generic là một giải pháp quan trọng để tiết kiệm chi phí. Cần có chính sách khuyến khích sử dụng thuốc generic và đảm bảo chất lượng của thuốc generic được sử dụng. Đồng thời, cần tăng cường thông tin và đào tạo cho bác sĩ và dược sĩ về thuốc generic.
5.3. Cải Thiện Quy Trình Mua Sắm và Cung Ứng Thuốc Hiệu Quả
Cần cải thiện quy trình mua sắm và cung ứng thuốc để đảm bảo cung cấp đầy đủ và kịp thời các loại thuốc cần thiết. Điều này đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa khoa dược và các phòng ban liên quan, cũng như việc áp dụng các công nghệ thông tin trong quản lý thuốc.
VI. Kết Luận Tầm Quan Trọng Của Phân Tích Danh Mục Thuốc
Phân tích danh mục thuốc đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sử dụng thuốc hợp lý, an toàn và hiệu quả. Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho HĐT&ĐT xây dựng, lựa chọn danh mục thuốc cho những năm tiếp theo. Đồng thời, kết quả nghiên cứu cũng là cơ sở tham khảo cho việc xây dựng danh mục thuốc của bệnh viện trong toàn quốc.
6.1. Ứng Dụng Kết Quả Nghiên Cứu Trong Thực Tiễn
Kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng để xây dựng danh mục thuốc phù hợp với nhu cầu điều trị của bệnh viện, tiết kiệm chi phí và nâng cao hiệu quả điều trị. Đồng thời, kết quả nghiên cứu cũng có thể được chia sẻ với các bệnh viện khác để học hỏi kinh nghiệm và cải thiện sử dụng thuốc.
6.2. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo Về Sử Dụng Thuốc Hợp Lý
Nghiên cứu này có thể được tiếp tục mở rộng để đánh giá hiệu quả của các giải pháp đề xuất và tìm ra các giải pháp mới để tối ưu hóa sử dụng thuốc trong bệnh viện. Đồng thời, cần có các nghiên cứu sâu hơn về các yếu tố ảnh hưởng đến sử dụng thuốc, bao gồm kiến thức, thái độ và hành vi của bác sĩ, dược sĩ và người bệnh.
