PHÂN TÍCH DANH MỤC THUỐC ĐÃ SỬ DỤNG TẠI TRUNG TÂM Y TẾ HUYỆN TÂN CHÂU TỈNH TÂY NINH NĂM 2022

• Tác giả: Trần Thanh Nhân
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Thị Song Hà
• Trường học: Trường Đại học Dược Hà Nội
• Chuyên ngành: Tổ chức Quản lý Dược
• Đề tài: Phân tích Danh Mục Thuốc Đã Sử Dụng Tại Trung Tâm Y Tế Huyện Tân Châu Tỉnh Tây Ninh Năm 2022
• Loại tài liệu: Luận văn Dược sỹ Chuyên khoa cấp I
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• 1. ĐẶT VẤN ĐỀ
• 1.1. Tổng quan về danh mục thuốc đã sử dụng tại Trung tâm Y tế
• 1.1.1. Khái niệm danh mục thuốc sử dụng
• 1.1.2. Một số văn bản hướng dẫn thực hiện sử dụng thuốc
• 1.1.3. Một số phương pháp phân tích sử dụng thuốc
• 1.2. Thực trạng sử dụng thuốc tại một số TTYT ở Việt Nam
• 1.2.1. Cơ cấu thuốc sử dụng theo một số chỉ tiêu
• 1.2.2. Cơ cấu thuốc sử dụng theo phân tích ABC, VEN
• 1.3. Vài nét về Trung tâm y tế huyện Tân Châu tỉnh Tây Ninh
• 1.3.1. Giới thiệu chung về Trung tâm y tế huyện Tân Châu
• 1.3.2. Thực trạng sử dụng thuốc tại Trung tâm y tế và tính cấp thiết của đề tài
• 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng, thời gian, địa điểm nghiên cứu
• 2.1.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.1.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 2.2. Phương pháp nghiên cứu
• 2.2.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.2.2. Cỡ mẫu nghiên cứu
• 2.2.3. Phương pháp thu thập số liệu
• 2.2.4. Các biến số nghiên cứu
• 2.2.5. Phương pháp xử lý và phân tích số liệu
• 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Mô tả cơ cấu về số lượng và giá trị của danh mục thuốc sử dụng tại Trung tâm Y tế huyện Tân Châu năm 2022 theo một số chỉ tiêu
• 3.1.1. Cơ cấu danh mục thuốc sử dụng theo nhóm: Thuốc hóa dược; thuốc đông y, thuốc từ dược liệu
• 3.1.2. Cơ cấu thuốc sử dụng theo nhóm tác dụng dược lý và y lý
• 3.1.3. Cơ cấu thuốc sử dụng theo thuốc biệt dược gốc, thuốc generic (chỉ tính cho thuốc hoá dược)
• 3.1.4. Cơ cấu thuốc đơn thành phần, đa thành phần (chỉ tính cho thuốc hoá dược)
• 3.1.5. Cơ cấu thuốc sử dụng theo nguồn gốc, xuất xứ
• 3.1.6. Cơ cấu thuốc sử dụng theo đường dùng
• 3.2. Phân tích danh mục thuốc sử dụng tại Trung tâm Y tế huyện Tân Châu năm 2022 theo phương pháp phân tích ABC và ABC/VEN
• 3.2.1. Phân tích thuốc sử dụng theo phương pháp ABC
• 3.2.2. Phân tích thuốc sử dụng theo phương pháp VEN
• 3.2.3. Phân tích các nhóm thuốc theo ma trận ABC/VEN
• 3.2.4. Cơ cấu thuốc trong nhóm AN
• 3.3. Mô tả cơ cấu danh mục thuốc đã sử dụng tại Trung tâm Y tế huyện Tân Châu năm 2022
• 3.3.1. Về cơ cấu danh mục thuốc hoá dược, thuốc đông y, thuốc từ dược liệu
• 3.3.2. Về cơ cấu danh mục thuốc sử dụng theo nhóm tác dụng dược lý
• 3.3.3. Về cơ cấu danh mục thuốc hóa dược theo thuốc biệt dược gốc, thuốc generic
• 3.3.4. Về cơ cấu thuốc đơn thành phần, đa thành phần
• 3.3.5. Về cơ cấu danh mục thuốc sử dụng theo nguồn gốc, xuất xứ
• 3.3.6. Về cơ cấu danh mục thuốc sử dụng theo đường dùng
• 3.3.7. Về phân tích danh mục thuốc sử dụng tại Trung tâm Y tế huyện Tân Châu tỉnh Tây Ninh năm 2022 theo phương pháp phân tích ABC và ABC/VEN
• 3.3.8. Về cơ cấu danh mục thuốc sử dụng theo phương pháp phân tích ABC
• 3.3.9. Về cơ cấu danh mục thuốc sử dụng theo phương pháp phân tích VEN
• 3.3.10. Về cơ cấu danh mục thuốc sử dụng theo phương pháp phân tích ABC/VEN
• 3.4. Một số hạn chế của đề tài
• 4. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• 4.1. Cơ cấu danh mục thuốc đã sử dụng tại Trung tâm Y tế huyện Tân Châu năm 2022
• 4.2. Phân tích danh mục thuốc đã sử dụng tại Trung tâm Y tế huyện Tân Châu năm 2022 theo phương pháp ABC/VEN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG
• DANH MỤC HÌNH

I. Tổng Quan Về Luận Văn Phân Tích Danh Mục Thuốc 2022 55 Ký Tự

Luận văn phân tích danh mục thuốc sử dụng tại TTYT huyện Tân Châu, Tây Ninh năm 2022 là một nghiên cứu quan trọng, đánh giá thực trạng và hiệu quả sử dụng thuốc tại cơ sở y tế tuyến huyện. Nghiên cứu này cung cấp cái nhìn tổng quan về cơ cấu thuốc, chi phí thuốc, và các vấn đề liên quan đến quản lý thuốc, góp phần vào việc sử dụng thuốc hợp lý, an toàn và hiệu quả hơn. Theo tài liệu gốc, đề tài này có ý nghĩa quan trọng trong chu trình cung ứng thuốc, ảnh hưởng lớn đến chất lượng khám chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe toàn diện cho người bệnh. Đề tài này tiếp nối nghiên cứu năm 2017, cập nhật các chính sách mới và tình hình dịch bệnh Covid-19, nhằm đưa ra các đề xuất sát thực tế hơn cho Hội đồng thuốc và điều trị. Mục tiêu chính là mô tả cơ cấu danh mục thuốc và phân tích theo phương pháp ABC/VEN.

1.1. Khái niệm và tầm quan trọng của danh mục thuốc sử dụng

Danh mục thuốc sử dụng là kết quả của chu trình cung ứng thuốc, phản ánh thực tế các thuốc được sử dụng hàng năm tại bệnh viện. Theo tài liệu, sử dụng thuốc là khâu chủ chốt, thể hiện kết quả của chuỗi hoạt động đưa thuốc đến người bệnh. Hoạt động này là một chu trình khép kín gồm chẩn đoán, kê đơn, cấp phát và tuân thủ điều trị. Mục tiêu là cung cấp đúng thuốc mà bệnh nhân cần. Danh mục thuốc phản ánh chính xác thực trạng sử dụng thuốc thực tế tại bệnh viện, giúp Hội đồng thuốc và điều trị nắm bắt thông tin và xây dựng kế hoạch lựa chọn thuốc phù hợp, đạt hiệu quả tốt hơn.

1.2. Các văn bản pháp quy hướng dẫn sử dụng thuốc hiện hành

Việc sử dụng thuốc tại các cơ sở y tế được điều chỉnh bởi nhiều văn bản pháp quy. Thông tư 22/2011/TT-BYT quy định về tổ chức và hoạt động của khoa dược, nhấn mạnh vai trò chủ đạo trong quản lý sử dụng thuốc. Thông tư 23/2011/TT-BYT hướng dẫn sử dụng thuốc, ưu tiên đường uống khi có thể. Thông tư 21/2013/TT-BYT quy định về Hội đồng thuốc và điều trị, ưu tiên thuốc sản xuất trong nước và thuốc generic. Luật Dược 105/2016/QH13 quy định về đấu thầu thuốc, không chào thuốc nhập khẩu khi thuốc sản xuất trong nước đáp ứng yêu cầu.

II. Vấn Đề Thách Thức Trong Quản Lý Thuốc Tại TTYT Huyện 59 Ký Tự

Việc cung ứng thuốc đầy đủ, kịp thời, chất lượng tốt và giá hợp lý là một thách thức lớn đối với các cơ sở y tế. Theo tài liệu gốc, sử dụng thuốc kém chất lượng và bất hợp lý là nguyên nhân gia tăng chi phí điều trị, tác dụng phụ, tương tác thuốc, kháng thuốc, vượt quỹ bảo hiểm, giảm hiệu quả điều trị và uy tín của cơ sở KCB. Hơn hết, điều này ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe và tính mạng người bệnh. TTYT huyện Tân Châu, là đơn vị y tế hạng II, với 100 giường bệnh, có 2 chức năng chính: phòng chống dịch bệnh và khám chữa bệnh. Vì vậy, việc xây dựng danh mục thuốc phù hợp là hết sức quan trọng.

2.1. Tình hình dịch bệnh Covid 19 và tác động đến sử dụng thuốc

Năm 2021-2022, đại dịch Covid-19 bùng phát, gây ra thách thức lớn cho hệ thống y tế, bao gồm TTYT huyện Tân Châu. Các hoạt động khám bệnh, chữa bệnh, sử dụng thuốc giảm đáng kể do ảnh hưởng bởi dịch bệnh. Điều này làm thay đổi tình hình sử dụng thuốc, đòi hỏi việc phân tích danh mục thuốc phải xem xét đến yếu tố đặc biệt này. Việc xây dựng một danh mục thuốc phù hợp với tình hình dịch bệnh là vô cùng quan trọng.

2.2. Sự cần thiết của việc phân tích danh mục thuốc sử dụng năm 2022

Đề tài "Phân tích danh mục thuốc sử dụng tại Trung tâm Y tế huyện Tân Châu tỉnh Tây Ninh năm 2017” đã chỉ ra những ưu điểm, tồn tại trong cung ứng sử dụng thuốc. Tuy nhiên, các chính sách quốc gia, thông tư mới về thuốc trong những năm gần đây đòi hỏi cần có một nghiên cứu mới. Trong bối cảnh dịch bệnh Covid-19, việc phân tích danh mục thuốc năm 2022 là cần thiết để phản ánh hoạt động sử dụng thuốc tại đơn vị, đưa ra các đề xuất giúp Hội đồng thuốc và điều trị xây dựng danh mục thuốc sát với tình hình thực tế, mang lại tính chính xác cao, góp phần sử dụng thuốc hợp lý, an toàn và hiệu quả hơn.

III. Phương Pháp Phân Tích ABC VEN Hướng Dẫn Chi Tiết 58 Ký Tự

Luận văn sử dụng phương pháp phân tích ABC và VEN, kết hợp thành ma trận ABC/VEN, để đánh giá danh mục thuốc sử dụng. Phân tích ABC tập trung vào chi phí, xác định các thuốc chiếm tỷ lệ lớn trong ngân sách. Phân tích VEN phân loại thuốc theo mức độ cần thiết: tối cần (Vital), thiết yếu (Essential), và không thiết yếu (Non-Essential). Kết hợp hai phương pháp này giúp xác định các thuốc vừa tốn kém vừa quan trọng, từ đó đưa ra các quyết định quản lý thuốc hiệu quả hơn. Đây là phương pháp được đề xuất trong Thông tư 21/2013/TT-BYT để đánh giá thực trạng sử dụng thuốc trong bệnh viện.

3.1. Chi tiết về phương pháp phân tích ABC trong quản lý thuốc

Phân tích ABC là phương pháp phân tích tương quan giữa lượng thuốc tiêu thụ hàng năm và chi phí. Theo Thông tư 21/2013/TT-BYT, phương pháp này nhằm phân định ra những thuốc nào chiếm tỷ lệ lớn trong ngân sách. Ưu điểm chính là giúp đánh giá lại các thuốc trong nhóm A, xem xét việc sử dụng, và lựa chọn các phác đồ điều trị có hiệu lực tương đương nhưng giá thành rẻ hơn. Phân tích ABC cần sử dụng cả những số liệu về giá thành, các thuốc biệt dược và chi phí điều trị khác ngoài thuốc như tiền bơm tiêm. Phân tích ABC cũng có thể được sử dụng để đánh giá một phác đồ điều trị khi tất cả các thuốc sử dụng có hiệu quả tương đương. Phát hiện những vấn đề chưa hợp lí trong sử dụng thuốc, bằng cách so sánh lượng thuốc tiêu thụ với mô hình bệnh tật (ICD).

3.2. Ứng dụng phương pháp VEN để phân loại mức độ cần thiết của thuốc

Phân tích VEN là phương pháp phân loại thuốc dựa trên mức độ cần thiết của chúng trong điều trị. V (Vital - Tối cần): Các thuốc thiết yếu, cứu sống bệnh nhân, không thể thiếu. E (Essential - Thiết yếu): Các thuốc cần thiết cho điều trị các bệnh phổ biến. N (Non-Essential - Không thiết yếu): Các thuốc có thể thay thế hoặc không thực sự cần thiết. Phân tích VEN giúp ưu tiên cung ứng các thuốc tối cần và thiết yếu, đảm bảo người bệnh được tiếp cận với các thuốc quan trọng nhất. Sự kết hợp ABC/VEN giúp xác định những thuốc tốn kém nhưng không thực sự cần thiết có thể bị cắt giảm để tiết kiệm chi phí.

3.3. Ma trận ABC VEN Kết hợp ABC và VEN để tối ưu hóa chi phí

Ma trận ABC/VEN là sự kết hợp của hai phương pháp phân tích ABC và phân tích VEN. Nó giúp phân loại thuốc thành các nhóm khác nhau dựa trên cả chi phí và mức độ cần thiết, từ đó đưa ra các quyết định quản lý thuốc hiệu quả hơn. Ví dụ, thuốc thuộc nhóm AV (chi phí cao, tối cần) cần được quản lý chặt chẽ về số lượng và chỉ định. Thuốc thuộc nhóm CN (chi phí thấp, không thiết yếu) có thể bị cắt giảm để tiết kiệm chi phí. Ma trận này cung cấp một cái nhìn toàn diện về danh mục thuốc, giúp Hội đồng thuốc và điều trị đưa ra các quyết định dựa trên dữ liệu và có căn cứ.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Cơ Cấu Thuốc Tại TTYT Tân Châu 56 Ký Tự

Nghiên cứu đã mô tả chi tiết cơ cấu danh mục thuốc sử dụng tại TTYT huyện Tân Châu năm 2022. Các chỉ tiêu được phân tích bao gồm: nhóm thuốc (hóa dược, đông y, dược liệu), nhóm tác dụng dược lý, biệt dược gốc/generic, đơn/đa thành phần, nguồn gốc xuất xứ, và đường dùng. Kết quả cho thấy sự phân bố thuốc theo các nhóm này, từ đó nhận diện các xu hướng và vấn đề trong sử dụng thuốc. Ví dụ, tỷ lệ thuốc generic so với biệt dược gốc, tỷ lệ thuốc sản xuất trong nước so với nhập khẩu, có thể phản ánh việc tuân thủ các quy định và chính sách quản lý thuốc.

4.1. Phân tích cơ cấu thuốc theo nhóm hóa dược đông y dược liệu

Nghiên cứu phân tích tỷ lệ giữa thuốc hóa dược, thuốc đông y và thuốc từ dược liệu trong danh mục thuốc sử dụng. Điều này giúp đánh giá sự cân bằng giữa các phương pháp điều trị khác nhau và sự phù hợp với mô hình bệnh tật địa phương. Thuốc đông y và dược liệu có thể đóng vai trò quan trọng trong việc điều trị các bệnh mãn tính và hỗ trợ điều trị các bệnh khác. Việc phân tích tỷ lệ này giúp Hội đồng thuốc và điều trị đưa ra các quyết định về việc bổ sung hoặc cắt giảm các loại thuốc khác nhau.

4.2. Cơ cấu thuốc theo nguồn gốc xuất xứ thuốc sản xuất trong nước và nhập khẩu

Nghiên cứu phân tích tỷ lệ giữa thuốc sản xuất trong nước và thuốc nhập khẩu. Điều này giúp đánh giá việc tuân thủ các quy định về ưu tiên sử dụng thuốc sản xuất trong nước và hiệu quả của các chính sách khuyến khích sản xuất thuốc trong nước. Việc sử dụng thuốc sản xuất trong nước có thể giúp giảm chi phí thuốc và đảm bảo nguồn cung ổn định. Đồng thời, cũng cần đảm bảo chất lượng của thuốc sản xuất trong nước đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế.

V. Phân Tích ABC VEN Nhóm Thuốc AN và Giải Pháp 52 Ký Tự

Nghiên cứu tập trung phân tích nhóm thuốc AN (chi phí thấp, không thiết yếu) trong ma trận ABC/VEN. Nhóm này thường ít được quan tâm, nhưng việc rà soát kỹ lưỡng có thể giúp tiết kiệm chi phí đáng kể. Các thuốc trong nhóm AN có thể được xem xét loại bỏ khỏi danh mục thuốc nếu không thực sự cần thiết hoặc có thể thay thế bằng các thuốc khác rẻ hơn. Đây là một phần quan trọng của việc sử dụng thuốc hợp lý và hiệu quả.

5.1. Xác định các thuốc thuộc nhóm AN tại TTYT huyện Tân Châu

Nghiên cứu xác định cụ thể các thuốc thuộc nhóm AN trong danh mục thuốc của TTYT huyện Tân Châu năm 2022. Việc xác định này dựa trên dữ liệu về chi phí và đánh giá của các chuyên gia về mức độ cần thiết của từng thuốc. Các thuốc thuộc nhóm AN thường là các thuốc bổ, vitamin, hoặc các thuốc điều trị triệu chứng không đặc hiệu.

5.2. Đề xuất các giải pháp để tối ưu hóa nhóm thuốc AN

Dựa trên phân tích, nghiên cứu đề xuất các giải pháp để tối ưu hóa nhóm thuốc AN, bao gồm: loại bỏ các thuốc không thực sự cần thiết khỏi danh mục thuốc, thay thế các thuốc đắt tiền bằng các thuốc rẻ hơn có tác dụng tương tự, và tăng cường giáo dục cho bác sĩ và bệnh nhân về việc sử dụng thuốc hợp lý. Các giải pháp này cần được thực hiện một cách cẩn thận và có sự tham gia của tất cả các bên liên quan.

VI. Kết Luận Kiến Nghị Để Sử Dụng Thuốc Hiệu Quả 54 Ký Tự

Nghiên cứu phân tích danh mục thuốc tại TTYT huyện Tân Châu năm 2022 đã cung cấp những thông tin hữu ích về cơ cấu thuốc và tình hình sử dụng thuốc. Dựa trên kết quả này, luận văn đưa ra các kiến nghị cụ thể để cải thiện việc quản lý thuốc, sử dụng thuốc hợp lý, và tiết kiệm chi phí. Các kiến nghị này bao gồm: điều chỉnh danh mục thuốc cho phù hợp với mô hình bệnh tật, tăng cường kiểm soát kê đơn và sử dụng thuốc, và nâng cao trình độ chuyên môn của cán bộ y tế về dược lâm sàng.

6.1. Các kiến nghị cụ thể để cải thiện danh mục thuốc

Nghiên cứu đề xuất điều chỉnh danh mục thuốc sao cho phù hợp hơn với mô hình bệnh tật tại địa phương. Điều này có nghĩa là tăng cường các thuốc điều trị các bệnh phổ biến và giảm bớt các thuốc ít được sử dụng. Đồng thời, cần xem xét lại tỷ lệ giữa thuốc generic và biệt dược gốc, cũng như tỷ lệ giữa thuốc sản xuất trong nước và nhập khẩu, để đảm bảo sử dụng thuốc hiệu quả và tiết kiệm.

6.2. Giải pháp để thúc đẩy sử dụng thuốc hợp lý và an toàn

Nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tăng cường kiểm soát kê đơn và sử dụng thuốc. Điều này có thể được thực hiện thông qua việc xây dựng các phác đồ điều trị chuẩn, tăng cường giám sát việc kê đơn của bác sĩ, và cung cấp thông tin đầy đủ cho bệnh nhân về cách sử dụng thuốc an toàn và hiệu quả. Nâng cao trình độ chuyên môn của cán bộ y tế, đặc biệt là về dược lâm sàng, cũng là một yếu tố quan trọng để đảm bảo sử dụng thuốc hợp lý.

Tổng quan nghiên cứu

Việc sử dụng thuốc hợp lý đóng vai trò then chốt trong công tác chăm sóc và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Tại Trung tâm Y tế huyện Tân Châu, tỉnh Tây Ninh, năm 2022 ghi nhận tổng cộng 362 khoản mục thuốc đã được sử dụng, trong đó thuốc hóa dược chiếm 91,2% về số khoản mục và 89,8% về giá trị sử dụng, còn lại là thuốc đông y và thuốc từ dược liệu. Tuy nhiên, việc xây dựng danh mục thuốc hiện nay chủ yếu dựa trên kinh nghiệm và báo cáo xuất nhập tồn, chưa phản ánh sát thực tế, dẫn đến khó khăn trong quản lý và sử dụng thuốc hiệu quả. Đại dịch Covid-19 trong giai đoạn 2021-2022 đã làm giảm đáng kể hoạt động khám chữa bệnh và sử dụng thuốc, tạo ra những biến động trong mô hình bệnh tật và nhu cầu thuốc tại địa phương.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm mô tả cơ cấu danh mục thuốc đã sử dụng tại Trung tâm Y tế huyện Tân Châu năm 2022 và phân tích danh mục này theo các phương pháp ABC, VEN và ma trận ABC/VEN. Nghiên cứu được thực hiện trong phạm vi một năm, từ 01/01/2022 đến 31/12/2022, tại Trung tâm Y tế huyện Tân Châu, với tổng giá trị sử dụng thuốc khoảng 13,977 tỷ đồng. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp cơ sở khoa học cho Hội đồng thuốc và điều trị trong việc xây dựng danh mục thuốc phù hợp, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng thuốc, giảm chi phí và đảm bảo an toàn cho người bệnh.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý dược phẩm trong bệnh viện, bao gồm:

• Chu trình cung ứng thuốc: Bao gồm các bước chẩn đoán, kê đơn, cấp phát và tuân thủ điều trị, trong đó sử dụng thuốc là khâu chủ chốt phản ánh hiệu quả của toàn bộ chu trình.
• Phân tích ABC: Phân loại thuốc dựa trên tỷ lệ chi phí sử dụng, nhóm A chiếm khoảng 80% chi phí, nhóm B chiếm 15%, nhóm C chiếm 5%, giúp xác định thuốc có ảnh hưởng lớn đến ngân sách.
• Phân tích VEN: Phân loại thuốc theo mức độ cần thiết gồm nhóm V (Vital - thuốc tối cần), nhóm E (Essential - thuốc thiết yếu), và nhóm N (Non-essential - thuốc không thiết yếu), hỗ trợ ưu tiên mua sắm và dự trữ.
• Ma trận ABC/VEN: Kết hợp hai phương pháp trên để phân tích sâu hơn, xác định các thuốc có chi phí cao nhưng không thiết yếu cần hạn chế hoặc loại bỏ.

Các khái niệm chính bao gồm: thuốc hóa dược, thuốc đông y, thuốc từ dược liệu, thuốc biệt dược gốc, thuốc generic, thuốc đơn thành phần, thuốc đa thành phần, nhóm tác dụng dược lý, và đường dùng thuốc.

Phương pháp nghiên cứu

• Thiết kế nghiên cứu: Mô tả cắt ngang, tập trung vào phân tích danh mục thuốc đã sử dụng trong năm 2022.
• Đối tượng nghiên cứu: 362 khoản mục thuốc gồm 330 thuốc hóa dược và 32 thuốc đông y, thuốc từ dược liệu.
• Nguồn dữ liệu: Báo cáo sử dụng thuốc năm 2022 được xuất từ phần mềm quản lý VNPT-His của Trung tâm Y tế huyện Tân Châu.
• Phương pháp thu thập số liệu: Thu thập dữ liệu qua biểu mẫu Excel, phân loại thuốc theo nhóm tác dụng dược lý, nguồn gốc, thành phần, loại thuốc (biệt dược gốc/generic), và đường dùng dựa trên các Thông tư của Bộ Y tế.
• Phương pháp phân tích: Sử dụng phần mềm Microsoft Excel để tính toán tỷ lệ phần trăm số khoản mục và giá trị sử dụng thuốc theo các biến số. Áp dụng các phương pháp phân tích ABC, VEN và ma trận ABC/VEN để đánh giá cơ cấu và ưu tiên quản lý thuốc.
• Cỡ mẫu: Toàn bộ 362 khoản mục thuốc đã sử dụng trong năm 2022.
• Timeline nghiên cứu: Thu thập và xử lý dữ liệu trong năm 2023, phân tích và báo cáo kết quả trong quý đầu năm 2024.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Cơ cấu thuốc sử dụng theo nhóm thuốc: Thuốc hóa dược chiếm 91,2% số khoản mục và 89,8% giá trị sử dụng, thuốc đông y và thuốc từ dược liệu chiếm 8,8% số khoản mục và 10,2% giá trị sử dụng.

2. Cơ cấu thuốc theo nhóm tác dụng dược lý: Trong 21 nhóm thuốc hóa dược, nhóm hocmon và các thuốc tác động vào hệ thống nội tiết chiếm tỷ lệ giá trị sử dụng cao nhất với 27,3%, tiếp theo là nhóm thuốc tim mạch chiếm 16,5%, và nhóm thuốc điều trị ký sinh trùng, chống nhiễm khuẩn chiếm 11,0%. Nhóm thuốc đông y chủ yếu là thuốc khu phong trừ thấp chiếm 4,1% giá trị sử dụng.

3. Phân tích ABC: Nhóm thuốc hạng A chiếm khoảng 80% tổng giá trị sử dụng thuốc, chiếm khoảng 11-25% số khoản mục thuốc, cho thấy một số ít thuốc chiếm phần lớn ngân sách. Ví dụ, nhóm A tại Trung tâm chiếm 11,8% số khoản mục nhưng chiếm đến 80% giá trị sử dụng.

4. Phân tích VEN: Thuốc nhóm V (thuốc tối cần) chiếm khoảng 11-18% số khoản mục và 6-20% giá trị sử dụng; nhóm E (thuốc thiết yếu) chiếm phần lớn số khoản mục và giá trị sử dụng; nhóm N (thuốc không thiết yếu) chiếm tỷ lệ nhỏ hơn nhưng vẫn chiếm một phần chi phí đáng kể.

5. Ma trận ABC/VEN: Thuốc thuộc nhóm AV, AE, BV, BE (thuốc có chi phí cao và thiết yếu) cần được giám sát chặt chẽ. Nhóm AN (thuốc không thiết yếu nhưng chi phí cao) cần xem xét hạn chế hoặc loại bỏ để tiết kiệm ngân sách.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy danh mục thuốc tại Trung tâm Y tế huyện Tân Châu năm 2022 chủ yếu là thuốc hóa dược, phù hợp với mô hình bệnh tật địa phương, trong đó bệnh tim mạch, nội tiết và nhiễm khuẩn là các nhóm bệnh phổ biến. Việc nhóm hocmon và thuốc nội tiết chiếm tỷ lệ giá trị sử dụng cao phản ánh nhu cầu điều trị các bệnh mãn tính như tiểu đường và rối loạn nội tiết.

Phân tích ABC và VEN giúp xác định rõ các thuốc chiếm phần lớn ngân sách và mức độ cần thiết, từ đó Hội đồng thuốc và điều trị có thể ưu tiên quản lý, mua sắm và sử dụng thuốc hợp lý hơn. So với các nghiên cứu tại các Trung tâm Y tế khác trong khu vực, tỷ lệ thuốc biệt dược gốc thấp và ưu tiên sử dụng thuốc generic phù hợp với chính sách quốc gia nhằm giảm chi phí điều trị.

Việc áp dụng ma trận ABC/VEN là công cụ hiệu quả để phát hiện các thuốc không thiết yếu nhưng chi phí cao, từ đó đề xuất các biện pháp can thiệp nhằm tối ưu hóa danh mục thuốc. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố tỷ lệ phần trăm giá trị sử dụng thuốc theo nhóm ABC và VEN, cũng như bảng tổng hợp ma trận ABC/VEN để minh họa mức độ ưu tiên quản lý.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường áp dụng phân tích ABC/VEN định kỳ nhằm đánh giá và điều chỉnh danh mục thuốc phù hợp với mô hình bệnh tật và nguồn lực tài chính, giúp giảm chi phí và nâng cao hiệu quả sử dụng thuốc. Thời gian thực hiện: hàng năm; Chủ thể: Hội đồng thuốc và điều trị Trung tâm Y tế.

2. Ưu tiên sử dụng thuốc generic và thuốc đơn thành phần trong các phác đồ điều trị, đặc biệt với các nhóm thuốc chiếm tỷ trọng lớn như thuốc nội tiết và tim mạch, nhằm giảm chi phí điều trị cho người bệnh. Thời gian: triển khai ngay trong kế hoạch mua sắm thuốc năm tiếp theo; Chủ thể: Khoa Dược và các bác sĩ điều trị.

3. Giám sát chặt chẽ thuốc nhóm AN trong ma trận ABC/VEN để hạn chế hoặc loại bỏ các thuốc không thiết yếu nhưng có chi phí cao, đảm bảo nguồn lực tập trung cho các thuốc thiết yếu và tối cần. Thời gian: 6 tháng đầu năm; Chủ thể: Hội đồng thuốc và điều trị phối hợp Khoa Dược.

4. Nâng cao năng lực chuyên môn cho cán bộ dược lâm sàng thông qua các khóa đào tạo, tập huấn về quản lý và sử dụng thuốc hợp lý, đặc biệt trong bối cảnh nguồn nhân lực còn hạn chế. Thời gian: liên tục hàng năm; Chủ thể: Ban Giám đốc Trung tâm Y tế.

5. Xây dựng hệ thống quản lý dữ liệu thuốc hiện đại và đồng bộ để theo dõi, phân tích và báo cáo kịp thời tình hình sử dụng thuốc, hỗ trợ ra quyết định chính xác và nhanh chóng. Thời gian: 1-2 năm; Chủ thể: Ban Giám đốc Trung tâm phối hợp với Sở Y tế.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Hội đồng thuốc và điều trị các cơ sở y tế tuyến huyện: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng và điều chỉnh danh mục thuốc phù hợp với thực tế, nâng cao hiệu quả quản lý thuốc.

2. Quản lý dược và cán bộ khoa Dược: Áp dụng các phương pháp phân tích ABC, VEN và ma trận ABC/VEN trong công tác quản lý, mua sắm và sử dụng thuốc, từ đó đề xuất các giải pháp tiết kiệm chi phí.

3. Các nhà hoạch định chính sách y tế địa phương: Tham khảo để xây dựng các chính sách hỗ trợ phát triển hệ thống cung ứng thuốc hợp lý, phù hợp với mô hình bệnh tật và nguồn lực tài chính.

4. Nghiên cứu sinh, học viên cao học chuyên ngành quản lý dược và y tế công cộng: Tài liệu tham khảo thực tiễn về phương pháp nghiên cứu, phân tích và đánh giá danh mục thuốc tại cơ sở y tế tuyến huyện.

Câu hỏi thường gặp

1. Phân tích ABC là gì và tại sao quan trọng trong quản lý thuốc?
   Phân tích ABC phân loại thuốc dựa trên tỷ lệ chi phí sử dụng, giúp xác định nhóm thuốc chiếm phần lớn ngân sách (nhóm A). Điều này giúp tập trung quản lý và kiểm soát các thuốc có ảnh hưởng lớn đến chi phí, từ đó tối ưu hóa nguồn lực.

2. Phân tích VEN có vai trò gì trong lựa chọn thuốc?
   Phân tích VEN phân loại thuốc theo mức độ cần thiết (Vital, Essential, Non-essential), giúp ưu tiên mua sắm và dự trữ các thuốc quan trọng, đảm bảo cung ứng đủ thuốc thiết yếu cho điều trị hiệu quả.

3. Tại sao cần kết hợp phân tích ABC và VEN thành ma trận ABC/VEN?
   Kết hợp giúp đánh giá đồng thời chi phí và mức độ cần thiết của thuốc, từ đó phát hiện các thuốc có chi phí cao nhưng không thiết yếu để hạn chế hoặc loại bỏ, nâng cao hiệu quả sử dụng ngân sách.

4. Thuốc generic có ưu điểm gì so với thuốc biệt dược gốc?
   Thuốc generic có giá thành thấp hơn nhưng vẫn đảm bảo hiệu quả và an toàn tương đương, giúp giảm chi phí điều trị cho bệnh nhân và hệ thống y tế.

5. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả sử dụng thuốc tại Trung tâm Y tế huyện Tân Châu?
   Cần áp dụng thường xuyên các phương pháp phân tích danh mục thuốc, ưu tiên thuốc generic, giám sát chặt chẽ thuốc nhóm chi phí cao, đồng thời nâng cao năng lực chuyên môn cho cán bộ dược và xây dựng hệ thống quản lý dữ liệu thuốc hiện đại.

Kết luận

• Năm 2022, Trung tâm Y tế huyện Tân Châu sử dụng chủ yếu thuốc hóa dược (91,2% số khoản mục), với nhóm hocmon và thuốc nội tiết chiếm tỷ lệ giá trị sử dụng cao nhất (27,3%).
• Phân tích ABC cho thấy nhóm thuốc hạng A chiếm khoảng 80% tổng chi phí, trong khi phân tích VEN xác định nhóm thuốc tối cần và thiết yếu chiếm phần lớn số lượng và giá trị sử dụng.
• Ma trận ABC/VEN giúp phát hiện các thuốc chi phí cao nhưng không thiết yếu, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý hiệu quả hơn.
• Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho việc xây dựng và điều chỉnh danh mục thuốc phù hợp với mô hình bệnh tật và nguồn lực tài chính của Trung tâm.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp quản lý thuốc theo khuyến nghị, nâng cao năng lực cán bộ và hoàn thiện hệ thống quản lý dữ liệu thuốc nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng thuốc tại Trung tâm Y tế huyện Tân Châu.

Hội đồng thuốc và điều trị cùng các cán bộ quản lý dược tại Trung tâm được khuyến khích áp dụng kết quả nghiên cứu để tối ưu hóa công tác cung ứng và sử dụng thuốc, góp phần nâng cao chất lượng khám chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe cộng đồng.