PHÂN TÍCH DANH MỤC THUỐC ĐÃ SỬ DỤNG TẠI TRUNG TÂM Y TẾ HUYỆN BUÔN ĐÔN TỈNH ĐẮK LẮK NĂM 2022

• Tác giả: Nguyễn Thị Tường Vi
• Người hướng dẫn: Ts. Phạm Nữ Hạnh Vân
• Trường học: Trường Đại Học Dược Hà Nội
• Chuyên ngành: Tổ Chức Quản Lý Dược
• Đề tài: Phân Tích Danh Mục Thuốc Đã Sử Dụng Tại Trung Tâm Y Tế Huyện Buôn Đôn Tỉnh Đắk Lắk Năm 2022
• Loại tài liệu: Luận Văn Dược Sĩ Chuyên Khoa Cấp I
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• 1. ĐẶT VẤN ĐỀ
• 1.1. Danh mục thuốc sử dụng trong bệnh viện
• 1.2. Khái niệm danh mục thuốc
• 1.3. Nguyên tắc xây dựng danh mục thuốc
• 1.4. Một số văn bản pháp luật liên quan đến lĩnh vực nghiên cứu
• 1.5. Một số phương pháp phân tích sử dụng thuốc
• 1.5.1. Phương pháp phân tích nhóm điều trị
• 1.5.2. Phương pháp phân tích ABC
• 1.5.3. Phương pháp phân tích VEN
• 1.5.4. Phương pháp phân tích ma trận ABC/VEN
• 1.6. Thực trạng sử dụng thuốc tại một số TTYT tuyến huyện tại Việt Nam
• 1.6.1. Cơ cấu thuốc theo nguồn gốc thuốc hóa dược, thuốc cổ truyền, thuốc dược liệu
• 1.6.2. Cơ cấu thuốc sử dụng theo nhóm tác dụng dược lý
• 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng, thời gian, địa điểm nghiên cứu
• 2.2. Đối tượng nghiên cứu
• 2.3. Thời gian nghiên cứu
• 2.4. Địa điểm nghiên cứu
• 2.5. Phương pháp nghiên cứu
• 2.5.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.5.2. Mẫu nghiên cứu
• 2.5.3. Biến số nghiên cứu
• 2.5.4. Phương pháp thu thập số liệu
• 2.5.5. Xử lý và phân tích số liệu
• 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Mô tả cơ cấu danh mục thuốc sử dụng tại Trung tâm Y tế huyện Buôn Đôn tỉnh Đắk Lắk năm 2022
• 3.2. Cơ cấu thuốc theo nguồn gốc thuốc hóa dược, thuốc cổ truyền, thuốc dược liệu
• 3.3. Cơ cấu danh mục thuốc theo nhóm tác dụng dược lý
• 3.4. Cơ cấu thuốc sử dụng theo nguồn gốc, xuất xứ
• 3.5. Cơ cấu thuốc đơn thành phần/ đa thành phần của các thuốc hóa dược trong danh mục thuốc sử dụng năm 2022
• 3.6. Cơ cấu thuốc Biệt dược gốc (BDG) và thuốc Generic trong danh mục thuốc hóa dược sử dụng năm 2022
• 3.7. Cơ cấu thuốc sử dụng theo đường dùng
• 3.8. Phân tích danh mục thuốc sử dụng tại trung tâm y tế huyện Buôn Đôn năm 2022 theo phương pháp ABC, VEN và ma trận ABC/VEN
• 3.8.1. Cơ cấu DMT đã sử dụng theo phân tích ABC
• 3.8.2. Cơ cấu thuốc hạng A theo nhóm tác dụng dược lý
• 3.8.3. Cơ cấu danh mục thuốc sử dụng theo phương pháp phân tích VEN
• 3.8.4. Phân tích ma trận ABC/VEN
• 3.8.5. Phân tích cơ cấu các thuốc trong nhóm AN
• 3.9. Hạn chế nghiên cứu
• 4. KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC
• A. DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU, CHỮ VIẾT TẮT
• B. DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU
• C. DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ

I. Tổng Quan Phân Tích Danh Mục Thuốc TTYT Buôn Đôn 2022 55 ký tự

Nhu cầu chăm sóc sức khỏe tăng cao kéo theo sự gia tăng tiêu thụ thuốc. Việc sử dụng thuốc thiếu hiệu quả và bất hợp lý làm tăng chi phí và nguy cơ kháng thuốc. Theo nghiên cứu, chi phí thuốc chiếm 30-40% ngân sách y tế và phần lớn bị lãng phí do sử dụng không hợp lý. Thông tư 21/2013/TT-BYT quy định về Hội đồng Thuốc và Điều trị (HĐT&ĐT) nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả và an toàn trong sử dụng thuốc. HĐT&ĐT có vai trò quan trọng trong việc lựa chọn, xây dựng và quản lý danh mục thuốc. Rà soát danh mục thuốc là công việc không thể thiếu trong quản lý thuốc tại các cơ sở khám chữa bệnh. TTYT Buôn Đôn là bệnh viện công lập hạng III với quy mô 190 giường, tổng chi phí khám chữa bệnh năm 2022 khoảng 22 tỷ đồng, trong đó chi phí sử dụng thuốc hơn 10,1 tỷ đồng chiếm khoảng 46%. Nghiên cứu này nhằm phân tích danh mục thuốc đã sử dụng tại TTYT Buôn Đôn năm 2022 để phát hiện các vấn đề tồn tại và đề xuất giải pháp.

1.1. Khái niệm và tầm quan trọng của Danh Mục Thuốc

Danh mục thuốc (DMT) là danh sách các thuốc được sử dụng trong hệ thống chăm sóc sức khỏe. Bác sĩ sẽ kê đơn các thuốc trong danh mục này. DMT của bệnh viện là một danh sách các thuốc đã được lựa chọn và phê duyệt để sử dụng. Xây dựng danh mục thuốc cần tuân thủ các nguyên tắc và quy định của Bộ Y tế, được thực hiện bởi Hội đồng Thuốc và Điều trị (HĐT&ĐT) theo Thông tư 21/2013/TT-BYT. DMT giúp quản lý chi phí thuốc, đảm bảo cung ứng thuốc thiết yếu và sử dụng thuốc hợp lý.

1.2. Vai trò của Hội đồng Thuốc và Điều trị HĐT ĐT

Hội đồng Thuốc và Điều trị (HĐT&ĐT) có nhiệm vụ giúp Giám đốc bệnh viện lựa chọn, xây dựng danh mục thuốc tại bệnh viện theo thông tư 21/2013/TT-BYT. HĐT&ĐT là diễn đàn chung cho các bên liên quan hợp tác nhằm nâng cao chất lượng, hiệu quả, an toàn và hợp lý trong sử dụng thuốc. Hoạt động rà soát danh mục thuốc thường xuyên là một công việc không thể thiếu trong công tác quản lý danh mục thuốc tại các cơ sở khám chữa bệnh hàng năm.

II. Thách Thức và Vấn Đề Trong Sử Dụng Thuốc Tại TTYT 58 ký tự

Tại TTYT tuyến huyện, việc sử dụng thuốc còn nhiều bất cập. Liệu có tình trạng lạm dụng kháng sinh, thuốc nhập khẩu, biệt dược gốc hoặc kinh phí thuốc tập trung ở các thuốc không thiết yếu? Theo rà soát y văn, chưa có nghiên cứu về danh mục thuốc sử dụng tại TTYT Buôn Đôn. Tổng chi phí sử dụng thuốc năm 2022 là 10,1 tỷ đồng, chiếm 46% tổng chi phí khám chữa bệnh. Nghiên cứu này nhằm phân tích danh mục thuốc để phát hiện các vấn đề tồn tại, từ đó đưa ra ý kiến đề xuất giúp quản lý và sử dụng thuốc hợp lý hơn, góp phần nâng cao hiệu quả và chất lượng khám chữa bệnh.

2.1. Tình hình sử dụng thuốc kháng sinh và kháng kháng sinh

Việc lạm dụng thuốc kháng sinh dẫn đến tình trạng kháng kháng sinh, gây khó khăn trong điều trị và tăng chi phí. Cần kiểm soát chặt chẽ việc kê đơn và sử dụng thuốc kháng sinh, đồng thời tăng cường giáo dục cho người dân về sử dụng thuốc kháng sinh hợp lý. Nghiên cứu cần đánh giá tỷ lệ sử dụng các loại kháng sinh khác nhau tại TTYT Buôn Đôn và so sánh với các khuyến cáo.

2.2. Cơ cấu thuốc nhập khẩu so với thuốc sản xuất trong nước

Việc ưu tiên sử dụng thuốc sản xuất trong nước giúp giảm chi phí và hỗ trợ ngành dược Việt Nam. Tuy nhiên, cần đảm bảo chất lượng và hiệu quả điều trị của thuốc sản xuất trong nước. Nghiên cứu cần phân tích tỷ lệ sử dụng thuốc nhập khẩu và thuốc sản xuất trong nước tại TTYT Buôn Đôn và đánh giá lý do lựa chọn thuốc nhập khẩu.

2.3. Tỷ lệ sử dụng thuốc biệt dược gốc BDG và thuốc generic

Sử dụng thuốc generic giúp giảm chi phí điều trị. Tuy nhiên, cần đảm bảo chất lượng và tương đương sinh học của thuốc generic so với thuốc biệt dược gốc (BDG). Nghiên cứu cần phân tích tỷ lệ sử dụng thuốc BDG và thuốc generic tại TTYT Buôn Đôn và đánh giá lý do lựa chọn thuốc BDG.

III. Phương Pháp Phân Tích Sử Dụng Thuốc ABC VEN Chi Tiết 60 ký tự

Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo sử dụng các phương pháp như thu thập thông tin cá thể, phương pháp định tính và phương pháp tổng hợp dữ liệu để làm rõ vấn đề sử dụng thuốc. Để phân tích danh mục thuốc được sử dụng tại bệnh viện, thường sử dụng các phương pháp sau: phân tích nhóm điều trị, phân tích ABC và phân tích VEN. Phân tích ABC tập trung vào chi phí, phân tích VEN tập trung vào mức độ thiết yếu của thuốc. Kết hợp cả hai phương pháp giúp đánh giá toàn diện hơn.

3.1. Phương pháp phân tích ABC Xác định các thuốc chi phí cao

Phân tích ABC là phương pháp phân tích tương quan giữa lượng thuốc tiêu thụ và chi phí để xác định các thuốc chiếm tỷ lệ lớn nhất trong chi phí mua thuốc. Giúp đưa ra quyết định quan trọng trong tồn trữ, mua sắm và lựa chọn nhà cung cấp. Lựa chọn thuốc thay thế có chi phí điều trị thấp hơn, tìm ra những liệu pháp điều trị thay thế và lượng giá mức độ tiêu thụ thuốc.

3.2. Phương pháp phân tích VEN Ưu tiên thuốc thiết yếu sống còn

Phân tích VEN giúp xác định ưu tiên cho hoạt động mua sắm và tồn trữ thuốc. Thuốc được chia thành 3 nhóm: V (Vital - sống còn), E (Essential - thiết yếu) và N (Non-Essential - không thiết yếu). Phương pháp này giúp ưu tiên lựa chọn thuốc, quản lý hàng tồn kho và xác định sử dụng thuốc với giá cả phù hợp.

3.3. Ma trận ABC VEN Kết hợp hai phương pháp đánh giá toàn diện

Là phương pháp phân tích kết hợp phân tích ABC và VEN. Ma trận ABC/VEN giúp nhìn nhận rõ hơn về phần lớn kinh phí thuốc được dành cho các thuốc tối cần, thiết yếu hoặc không thiết yếu. Điều này giúp cho các nhà quản lý đưa ra quyết định dựa trên cả chi phí và mức độ thiết yếu của thuốc.

IV. Phân Tích Cơ Cấu Danh Mục Thuốc TTYT Buôn Đôn Năm 2022 59 ký tự

Nghiên cứu cần mô tả cơ cấu danh mục thuốc đã sử dụng tại TTYT Buôn Đôn năm 2022. Cơ cấu thuốc theo nguồn gốc (hóa dược, cổ truyền, dược liệu), theo nhóm tác dụng dược lý, theo xuất xứ (trong nước, nhập khẩu), theo thành phần (đơn thành phần, đa thành phần), theo biệt dược gốc/generic và theo đường dùng. Phân tích này giúp hiểu rõ hơn về tình hình sử dụng thuốc tại TTYT và so sánh với các TTYT khác.

4.1. Cơ cấu thuốc theo nguồn gốc Hóa dược cổ truyền dược liệu

Bộ Y tế ban hành Thông tư 30/2018/TT-BYT và Thông tư 05/2015/TT-BYT làm nền tảng để các cơ sở khám, chữa bệnh xây dựng danh mục thuốc sử dụng tại bệnh viện. Cần phân tích tỷ lệ sử dụng các loại thuốc hóa dược, cổ truyền và dược liệu tại TTYT Buôn Đôn. Các thuốc hóa dược là chủ yếu, số lượng khoản mục cao chiếm tỷ lệ hơn dao động từ 78% đến 90% tổng số lượng khoản mục của các trung tâm và tổng giá trị sử dụng chiếm tỷ lệ dao động từ 66% đến 81%.

4.2. Cơ cấu thuốc theo nhóm tác dụng dược lý Ưu tiên nhóm nào

Cần phân tích tỷ lệ sử dụng các nhóm thuốc khác nhau (ví dụ: thuốc điều trị ký sinh trùng, thuốc kháng sinh, thuốc tim mạch, thuốc giảm đau). So sánh với mô hình bệnh tật để đánh giá tính hợp lý. Phân tích này giúp xác định các nhóm điều trị có lượng tiêu thụ, chi phí cao nhất và những vấn đề sử dụng thuốc bất hợp lý.

4.3. Cơ cấu thuốc theo đường dùng

Phân loại và thống kê các loại thuốc theo đường dùng như: Đường uống, tiêm, bôi, khí dung... để thấy được các đường dùng thuốc phổ biến, chiếm ưu thế trong trung tâm. Từ đó, có thể thấy được đặc điểm và tính chất sử dụng thuốc tại đây, cũng như sự phù hợp và thuận tiện trong quá trình điều trị cho bệnh nhân.

V. Đề Xuất và Kiến Nghị Sử Dụng Thuốc Hợp Lý Tại TTYT 60 ký tự

Dựa trên kết quả phân tích, nghiên cứu đề xuất các giải pháp để quản lý và sử dụng thuốc hợp lý hơn tại TTYT Buôn Đôn. Các đề xuất có thể bao gồm: điều chỉnh danh mục thuốc, tăng cường kiểm soát kê đơn, tăng cường giáo dục cho người dân, ưu tiên sử dụng thuốc sản xuất trong nước và thuốc generic, và đánh giá hiệu quả sử dụng thuốc.

5.1. Cải thiện quy trình xây dựng và quản lý danh mục thuốc

Rà soát và cập nhật danh mục thuốc thường xuyên, dựa trên nhu cầu điều trị thực tế và các hướng dẫn điều trị mới nhất. Tăng cường vai trò của HĐT&ĐT trong việc lựa chọn thuốc. Xây dựng quy trình đánh giá hiệu quả và an toàn của thuốc trước khi đưa vào danh mục thuốc.

5.2. Tăng cường kiểm soát kê đơn và sử dụng thuốc hợp lý

Đào tạo và cập nhật kiến thức cho cán bộ y tế về sử dụng thuốc hợp lý. Xây dựng và thực hiện các hướng dẫn điều trị chuẩn. Kiểm soát chặt chẽ việc kê đơn thuốc kháng sinh và các thuốc có nguy cơ lạm dụng. Khuyến khích sử dụng thuốc generic khi có thể.

5.3. Đẩy mạnh thông tin giáo dục cộng đồng về sử dụng thuốc

Tổ chức các buổi nói chuyện, tư vấn về sử dụng thuốc an toàn và hiệu quả. Phát tờ rơi, poster và các tài liệu truyền thông khác. Sử dụng các kênh truyền thông như báo chí, truyền hình và mạng xã hội để lan tỏa thông điệp. Khuyến khích người dân hỏi ý kiến dược sĩ trước khi sử dụng thuốc.

VI. Kết luận Nâng cao hiệu quả sử dụng thuốc cải thiện KCB 57 ký tự

Nghiên cứu về Phân tích danh mục thuốc sử dụng tại TTYT Buôn Đôn năm 2022 giúp đánh giá thực trạng và đưa ra các giải pháp cụ thể. Việc áp dụng các giải pháp này sẽ góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng thuốc, giảm chi phí điều trị và cải thiện chất lượng khám chữa bệnh cho người dân trên địa bàn. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan để triển khai các giải pháp này.

6.1. Hạn chế của nghiên cứu

Đề tài vẫn còn một số hạn chế nhất định như phạm vi nghiên cứu còn hẹp, mới chỉ tập trung phân tích danh mục thuốc của năm 2022. Bên cạnh đó, các yếu tố ảnh hưởng đến tình hình sử dụng thuốc chưa được đề cập một cách chi tiết. Do đó, các nghiên cứu tiếp theo cần tập trung mở rộng phạm vi, thời gian nghiên cứu, phân tích sâu hơn các yếu tố ảnh hưởng để có cái nhìn toàn diện hơn.

6.2. Hướng phát triển trong tương lai

Từ kết quả nghiên cứu này, có thể triển khai thêm các nghiên cứu đánh giá hiệu quả can thiệp sau khi áp dụng các giải pháp đề xuất. Nghiên cứu cũng có thể được mở rộng để so sánh tình hình sử dụng thuốc giữa các TTYT khác nhau trên địa bàn tỉnh Đắk Lắk. Quan trọng hơn, cần xây dựng một hệ thống theo dõi và đánh giá liên tục về sử dụng thuốc để đảm bảo tính bền vững của các giải pháp.

Tổng quan nghiên cứu

Nhu cầu chăm sóc sức khỏe tại Việt Nam ngày càng tăng, kéo theo sự gia tăng tiêu thụ thuốc bình quân đầu người. Theo ước tính, chi phí mua thuốc chiếm khoảng 30-40% ngân sách ngành Y tế, trong đó phần lớn bị lãng phí do sử dụng thuốc không hợp lý và quản lý cung ứng kém hiệu quả. Tại Trung tâm Y tế huyện Buôn Đôn, tỉnh Đắk Lắk, năm 2022 có tổng chi phí khám chữa bệnh khoảng 22 tỷ đồng, trong đó chi phí thuốc chiếm hơn 10,1 tỷ đồng, tương đương 46%. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về việc phân tích và quản lý danh mục thuốc sử dụng nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng thuốc, giảm lãng phí và đảm bảo an toàn cho người bệnh.

Mục tiêu nghiên cứu là mô tả cơ cấu danh mục thuốc đã sử dụng tại Trung tâm Y tế huyện Buôn Đôn năm 2022 và phân tích danh mục thuốc theo các phương pháp ABC, VEN và ma trận ABC/VEN. Nghiên cứu được thực hiện trong phạm vi toàn bộ danh mục thuốc sử dụng trong năm 2022 tại Trung tâm, nhằm phát hiện các vấn đề tồn tại trong quản lý và sử dụng thuốc, từ đó đề xuất giải pháp cải thiện. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ Hội đồng thuốc và điều trị xây dựng danh mục thuốc hợp lý, góp phần nâng cao chất lượng khám chữa bệnh và tiết kiệm chi phí tại cơ sở y tế tuyến huyện.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý dược hiện đại, trong đó nổi bật là:

• Phân tích ABC: Phân loại thuốc dựa trên tỷ trọng chi phí sử dụng, giúp xác định nhóm thuốc chiếm phần lớn ngân sách để ưu tiên quản lý.
• Phân tích VEN: Phân loại thuốc theo mức độ cần thiết gồm Vital (sống còn), Essential (thiết yếu) và Non-essential (không thiết yếu), nhằm ưu tiên mua sắm và tồn trữ thuốc phù hợp.
• Ma trận ABC/VEN: Kết hợp hai phương pháp trên để đánh giá đồng thời về chi phí và tính cần thiết của thuốc, giúp tối ưu hóa quản lý danh mục thuốc.

Các khái niệm chính bao gồm: danh mục thuốc (DMT), nhóm tác dụng dược lý, thuốc biệt dược gốc và thuốc generic, thuốc đơn thành phần và đa thành phần, cũng như các nhóm thuốc theo đường dùng (uống, tiêm, truyền).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng thiết kế mô tả cắt ngang, hồi cứu dữ liệu thuốc đã sử dụng tại Trung tâm Y tế huyện Buôn Đôn trong năm 2022. Mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ 356 khoản mục thuốc đã sử dụng, loại trừ vị thuốc y học cổ truyền, vaccine và thuốc viện trợ.

Nguồn dữ liệu được thu thập từ phần mềm quản lý bệnh viện MQHIS, báo cáo nhập xuất tồn thuốc, hồ sơ tài chính và các tài liệu lưu trữ tại Trung tâm. Các biến số nghiên cứu gồm số lượng thuốc, giá trị sử dụng, nguồn gốc, nhóm tác dụng dược lý, loại thuốc (biệt dược gốc/generic), thành phần (đơn/đa thành phần), đường dùng và phân loại ABC, VEN.

Phân tích số liệu được thực hiện trên phần mềm Microsoft Excel với các hàm tổng hợp và công cụ Pivot Table. Phân tích ABC theo tỷ lệ chi phí: hạng A chiếm khoảng 79,76% tổng chi phí, hạng B chiếm 15,16%, hạng C chiếm 5,08%. Phân tích VEN phân loại thuốc thành nhóm V, E, N dựa trên mức độ cần thiết. Ma trận ABC/VEN được xây dựng để đánh giá đồng thời chi phí và tính cần thiết của thuốc.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Cơ cấu danh mục thuốc: Năm 2022, Trung tâm sử dụng 356 khoản mục thuốc với tổng giá trị sử dụng hơn 10,1 tỷ đồng. Thuốc hóa dược chiếm 94,10% số khoản mục và 71,38% giá trị sử dụng, trong khi thuốc cổ truyền và dược liệu chiếm 5,90% số khoản mục nhưng chiếm tới 28,62% giá trị sử dụng.

2. Phân nhóm tác dụng dược lý: Nhóm thuốc điều trị ký sinh trùng, chống nhiễm khuẩn chiếm tỷ lệ cao nhất với 21,35% số khoản mục và 28,76% giá trị sử dụng. Các nhóm thuốc khác có tỷ lệ sử dụng thấp hơn như thuốc đường tiêu hóa (7,87% số khoản mục, 9,57% giá trị), hormone và thuốc nội tiết (5,90% số khoản mục, 8,06% giá trị), thuốc tim mạch (9,83% số khoản mục, 4,50% giá trị).

3. Phân tích ABC: Thuốc hạng A chiếm khoảng 25-35% số khoản mục nhưng chiếm gần 80% tổng giá trị sử dụng, cho thấy tập trung chi phí lớn vào một số ít thuốc. Hạng B và C chiếm phần lớn số khoản mục nhưng chỉ chiếm khoảng 20% giá trị sử dụng.

4. Phân tích VEN: Nhóm thuốc thiết yếu (E) chiếm phần lớn số lượng và giá trị sử dụng (trên 60% số khoản mục và giá trị). Tuy nhiên, nhóm thuốc không thiết yếu (N) vẫn chiếm tỷ lệ khá cao về số lượng (khoảng 10-30%) và giá trị sử dụng (trên 10%), cho thấy còn tồn tại việc sử dụng thuốc không cần thiết.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy danh mục thuốc tại Trung tâm Y tế huyện Buôn Đôn chủ yếu là thuốc hóa dược, phù hợp với xu hướng sử dụng thuốc tại các trung tâm y tế tuyến huyện khác ở Việt Nam. Việc tập trung chi phí vào nhóm thuốc điều trị ký sinh trùng, chống nhiễm khuẩn phản ánh mô hình bệnh tật địa phương với tỷ lệ bệnh nhiễm khuẩn cao.

Phân tích ABC cho thấy sự phân bổ chi phí không đồng đều, với nhóm thuốc hạng A chiếm phần lớn ngân sách, điều này phù hợp với nguyên tắc quản lý tập trung nguồn lực cho các thuốc quan trọng. Tuy nhiên, tỷ lệ thuốc không thiết yếu còn cao theo phân tích VEN cho thấy cần kiểm soát chặt chẽ hơn trong lựa chọn và sử dụng thuốc để tránh lãng phí.

So sánh với các nghiên cứu tại các trung tâm y tế tuyến huyện khác, cơ cấu thuốc và mô hình sử dụng tương đồng, tuy nhiên tỷ lệ thuốc không thiết yếu tại Buôn Đôn có phần cao hơn, cần có biện pháp điều chỉnh. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố tỷ lệ số khoản mục và giá trị sử dụng theo nhóm ABC và VEN để minh họa rõ ràng hơn.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường rà soát và cập nhật danh mục thuốc: Hội đồng thuốc và điều trị cần tổ chức rà soát định kỳ danh mục thuốc, ưu tiên loại bỏ hoặc hạn chế thuốc nhóm không thiết yếu (N) nhằm giảm chi phí không cần thiết. Thời gian thực hiện: hàng năm; Chủ thể: Hội đồng thuốc và điều trị Trung tâm.

2. Ưu tiên sử dụng thuốc generic: Khuyến khích sử dụng thuốc generic thay thế biệt dược gốc để tiết kiệm chi phí mà vẫn đảm bảo hiệu quả điều trị. Thời gian: 6-12 tháng; Chủ thể: Khoa Dược phối hợp với các khoa lâm sàng.

3. Đào tạo nâng cao nhận thức nhân viên y tế: Tổ chức các khóa đào tạo về sử dụng thuốc hợp lý, phân tích ABC/VEN cho cán bộ y tế nhằm nâng cao năng lực quản lý và sử dụng thuốc. Thời gian: 3-6 tháng; Chủ thể: Trung tâm Y tế, phối hợp với Trường Đại học Dược Hà Nội.

4. Xây dựng hệ thống giám sát sử dụng thuốc: Thiết lập hệ thống giám sát, báo cáo định kỳ về sử dụng thuốc, đặc biệt nhóm thuốc hạng A và nhóm thuốc không thiết yếu để kịp thời điều chỉnh. Thời gian: 12 tháng; Chủ thể: Phòng Kế hoạch tổng hợp và Khoa Dược.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Hội đồng thuốc và điều trị các bệnh viện tuyến huyện: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng và điều chỉnh danh mục thuốc phù hợp với mô hình bệnh tật và nguồn lực địa phương.

2. Quản lý dược tại các trung tâm y tế: Áp dụng phương pháp phân tích ABC, VEN và ma trận ABC/VEN để tối ưu hóa quản lý thuốc, giảm lãng phí và nâng cao hiệu quả sử dụng thuốc.

3. Nhân viên y tế và dược sĩ lâm sàng: Nâng cao nhận thức về sử dụng thuốc hợp lý, lựa chọn thuốc phù hợp với tình trạng bệnh nhân và mô hình bệnh tật địa phương.

4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành dược, y tế công cộng: Tham khảo phương pháp nghiên cứu, phân tích dữ liệu và ứng dụng thực tiễn trong quản lý dược tại cơ sở y tế tuyến huyện.

Câu hỏi thường gặp

1. Phân tích ABC là gì và tại sao quan trọng trong quản lý thuốc?
   Phân tích ABC phân loại thuốc dựa trên tỷ trọng chi phí sử dụng, giúp xác định nhóm thuốc chiếm phần lớn ngân sách để ưu tiên quản lý. Ví dụ, nhóm thuốc hạng A chiếm gần 80% chi phí nhưng chỉ khoảng 25-35% số thuốc, giúp tập trung nguồn lực hiệu quả.

2. Phân tích VEN có vai trò gì trong xây dựng danh mục thuốc?
   Phân tích VEN phân loại thuốc theo mức độ cần thiết (Vital, Essential, Non-essential), giúp ưu tiên mua sắm và tồn trữ thuốc quan trọng, giảm mua thuốc không cần thiết, từ đó tiết kiệm chi phí và nâng cao an toàn điều trị.

3. Tại sao cần kết hợp phân tích ABC và VEN trong ma trận ABC/VEN?
   Ma trận ABC/VEN giúp đánh giá đồng thời về chi phí và tính cần thiết của thuốc, từ đó đưa ra quyết định quản lý toàn diện hơn, tránh tập trung quá nhiều chi phí vào thuốc không thiết yếu hoặc bỏ sót thuốc quan trọng.

4. Tỷ lệ thuốc generic và biệt dược gốc tại Trung tâm Y tế huyện Buôn Đôn như thế nào?
   Thuốc generic chiếm khoảng 93-97% số khoản mục và 94-98% giá trị sử dụng, cho thấy Trung tâm ưu tiên sử dụng thuốc generic để tiết kiệm chi phí mà vẫn đảm bảo hiệu quả điều trị.

5. Làm thế nào để giảm tỷ lệ sử dụng thuốc không thiết yếu tại các trung tâm y tế tuyến huyện?
   Cần tăng cường rà soát danh mục thuốc, đào tạo nhân viên y tế về sử dụng thuốc hợp lý, áp dụng các phương pháp phân tích ABC/VEN để kiểm soát và loại bỏ thuốc không cần thiết, đồng thời xây dựng hệ thống giám sát sử dụng thuốc hiệu quả.

Kết luận

• Trung tâm Y tế huyện Buôn Đôn sử dụng chủ yếu thuốc hóa dược (94,10% số khoản mục) với chi phí chiếm 71,38% tổng giá trị sử dụng thuốc năm 2022.
• Nhóm thuốc điều trị ký sinh trùng, chống nhiễm khuẩn chiếm tỷ trọng cao nhất về số lượng và giá trị sử dụng, phản ánh mô hình bệnh tật địa phương.
• Phân tích ABC cho thấy nhóm thuốc hạng A chiếm gần 80% chi phí, trong khi phân tích VEN chỉ ra tỷ lệ thuốc không thiết yếu còn khá cao, cần kiểm soát chặt chẽ hơn.
• Đề xuất các giải pháp tăng cường rà soát danh mục thuốc, ưu tiên thuốc generic, đào tạo nhân viên và xây dựng hệ thống giám sát nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng thuốc.
• Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho Hội đồng thuốc và điều trị trong việc xây dựng danh mục thuốc hợp lý, góp phần nâng cao chất lượng khám chữa bệnh tại Trung tâm Y tế huyện Buôn Đôn trong các năm tiếp theo.

Hành động tiếp theo là triển khai các khuyến nghị đề xuất và theo dõi hiệu quả quản lý thuốc qua các năm để đảm bảo sử dụng thuốc an toàn, hợp lý và tiết kiệm.