Nghiên Cứu Về Tuân Thủ Quy Trình An Toàn Phẫu Thuật Lấy Thai Tại Bệnh Viện Quận Thủ Đức, TP.HCM

• Tác giả: La Thị Cẩm Lành
• Người hướng dẫn: P.GS-TS Hồ Thị Hiền
• Trường học: Trường Đại Học Y Tế Công Cộng
• Chuyên ngành: Quản Lý Bệnh Viện
• Đề tài: Nghiên Cứu Tuân Thủ Quy Trình An Toàn Phẫu Thuật Lấy Thai Tại Bệnh Viện Quận Thủ Đức
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sỹ
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT
• MỤC LỤC
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Khái niệm liên quan đến ATPTMLT
• 1.2. Các mục tiêu cần đảm bảo an toàn trong quá trình mổ lấy thai theo khuyến cáo của WHO
• 1.3. Công cụ đánh giá an toàn mổ lấy thai
• 1.4. Thực trạng tuân thủ quy trình phẫu thuật lấy thai
• 1.5. Khung lý thuyết về an toàn mổ lấy thai và các yếu tố ảnh hưởng
• 1.6. Bệnh viện Quận Thủ Đức
• 1.6.1. Địa điểm nghiên cứu
• 1.6.2. Thực hiện an toàn mổ lấy thai tại Bệnh viện Quận Thủ Đức
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.1.1. Đối tượng nghiên cứu định lượng
• 2.1.2. Đối tượng nghiên cứu định tính
• 2.2. Thời gian và địa điểm nghiên cứu
• 2.3. Thiết kế nghiên cứu
• 2.4. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu
• 2.4.1. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu định lượng
• 2.4.2. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu định tính
• 2.5. Phương pháp thu thập số liệu
• 2.5.1. Công cụ thu thập số liệu
• 2.5.2. Quy trình thu thập số liệu
• 2.6. Nhóm biến số chính
• 2.6.1. Nhóm biến số định lượng (phụ lục 6)
• 2.6.2. Nhóm biến số định tính (phụ lục 2)
• 2.7. Các khái niệm, thước đo, tiêu chuẩn đánh giá nghiên cứu
• 2.7.1. Khái niệm về tiêu chuẩn đánh giá từng tiểu mục (thao tác) thực hiện bảng kiểm ATPT
• 2.7.2. Tiêu chuẩn đánh giá mức độ thực hiện an toàn phẫu thuật (phụ lục 6)
• 2.8. Phương pháp phân tích số liệu
• 2.9. Đạo đức nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Thông tin chung về ca phẫu thuật và NVYT tham gia MLT
• 3.2. Thông tin số lượt ca mổ lấy thai được NVYT thực hiên
• 3.3. Thông tin về nhân viên y tế
• 3.4. Loại phẫu thuật
• 3.5. Thực hiện Quy trình an toàn phẫu thuật lấy thai tại bệnh viện Quận Thủ Đức năm 2020
• 3.5.1. Trước mổ (giai đoạn tiền mê)
• 3.5.2. Khi tiến hành phẫu thuật (Giai đoạn trước khi rạch da)
• 3.5.3. Sau phẫu thuật (Giai đoạn chuẩn bị người bệnh trước khi rời khỏi phòng mổ)
• 3.6. Tỉ lệ NVYT tuân thủ chung QTATMLT
• 3.7. Một số yếu tố ảnh hưởng đến thực hiện quy trình ATMLT của NVYT tại bệnh viện Quận Thủ Đức, năm 2020
• 3.7.1. Yếu tố cá nhân NVYT
• 3.7.2. Yếu tố về quản lý
• 3.7.3. Yếu tố cơ sở vật chất
• 3.8. Thông tin chung về đối tượng nghiên cứu
• 3.9. Thực hiện quy trình an toàn mổ lấy thai tại Bệnh viện Quận Thủ Đức, năm 2020
• 3.9.1. Giai đoạn trước phẫu thuật
• 3.9.2. Giai đoạn sau mổ (chuẩn bị trước khi rời khỏi phòng phẫu thuật)
• 3.10. Mức độ tuân thủ chung quy trình an toàn phẫu thuật của NVYT
• 3.11. Một số yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ quy trình ATMLT của NVYT tại bệnh viện Quận Thủ Đức, năm 2020
• HẠN CHẾ CỦA NGHIÊN CỨU
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• Phụ lục 2 Hướng dẫn phỏng vấn sâu
• Phụ lục 6: Tiêu chí đánh giá chỉ số định lượng
• DANH MỤC BẢNG BIỂU
• HÌNH
• TÓM TẮT LUẬN VĂN

I. Tổng Quan Nghiên Cứu An Toàn Phẫu Thuật Lấy Thai Bức Tranh Toàn Cảnh

An toàn trong phẫu thuật lấy thai là yếu tố then chốt, hướng đến ngăn ngừa tối đa các sai sót có thể gây hại cho sản phụ. Nghiên cứu về tuân thủ quy trình an toàn đóng vai trò quan trọng, giúp đảm bảo sức khỏe bà mẹ và trẻ em. Bảng kiểm an toàn phẫu thuật của WHO là một công cụ hữu hiệu, thúc đẩy trao đổi thông tin giữa các thành viên kíp mổ và giảm thiểu rủi ro. Nghiên cứu này tập trung vào đánh giá thực trạng tuân thủ quy trình an toàn phẫu thuật lấy thai tại Bệnh viện Quận Thủ Đức, một cơ sở y tế với số lượng ca phẫu thuật lớn, nhằm tìm ra giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ. Việc áp dụng bảng kiểm này giúp hạn chế các lỗi giao tiếp, giảm các sự cố y khoa và giúp phát triển văn hóa an toàn người bệnh (ATNB) trong bệnh viện (6,36,43).

1.1. Khái Niệm và Mục Tiêu An Toàn Phẫu Thuật Lấy Thai

An toàn phẫu thuật nói chung bao gồm mổ đúng người bệnh, đúng bộ phận, đúng vị trí, đúng quy trình và đúng kỹ thuật (9). An toàn mổ lấy thai (ATMLT) nhấn mạnh phòng ngừa, hạn chế các sai sót có thể xảy ra cho cả mẹ và trẻ sơ sinh (4,7). Mục tiêu then chốt là đảm bảo thực hiện đúng quy trình, giảm đau hiệu quả, sẵn sàng xử trí các tình huống khẩn cấp như tắc nghẽn hô hấp và kiểm soát mất máu. Các mục tiêu cần đảm bảo an toàn trong quá trình mổ lấy thai theo khuyến cáo của WHO. Cần đảm bảo tuân thủ nghiêm ngặt nguyên tắc vô khuẩn, kiểm tra đầy đủ số lượng dụng cụ và vật tư y tế để sẵn sàng cho cuộc phẫu thuật.

1.2. Vai Trò Của Bảng Kiểm An Toàn Phẫu Thuật BKATPT WHO

Bảng kiểm an toàn phẫu thuật (BKATPT) WHO (2009) là công cụ thiết yếu, đảm bảo thông tin phẫu thuật được kiểm tra và tuân thủ nhất quán (6). Các thành viên trong nhóm phẫu thuật thực hiện Bảng kiểm bao gồm bác sĩ phẫu thuật, bác sĩ gây mê, điều dưỡng và kỹ thuật viên và nhân viên khác của nhóm có liên quan tới phẫu thuật (61). Bảng kiểm này gồm 16 tiểu mục, thực hiện vào 3 thời điểm: giai đoạn tiền mê, trước khi rạch da và trước khi rời phòng mổ. BKATPT không chỉ giảm thiểu sai sót và biến chứng mà còn thúc đẩy giao tiếp hiệu quả và tạo dựng văn hóa an toàn tại bệnh viện.

II. Thách Thức Biến Chứng Phẫu Thuật Lấy Thai Cách Phòng Ngừa

Mặc dù có những tiến bộ vượt bậc, phẫu thuật lấy thai vẫn tiềm ẩn nhiều rủi ro. Các lỗi thường gặp liên quan đến thông tin hành chính (sai bệnh nhân, vị trí mổ), kỹ thuật phẫu thuật (sót gạc) và gây mê (liều lượng không đủ, biến chứng). Biến chứng phẫu thuật lấy thai có thể bao gồm chảy máu, thủng tạng và nhiễm trùng. Việc xác định và phòng ngừa các rủi ro này là vô cùng quan trọng. Theo Viện Y học Mỹ, cho thấy hàng năm có từ 1500 đến 2500 sự cố phẫu thuật sai vị trí, có 21% phẫu thuật sai vị trí bàn tay, ước tính có 1.000 trường hợp tử vong do sự cố y khoa, tốn rất nhiều chi phí để giải quyết sự cố (73).

2.1. Các Loại Sự Cố Y Khoa Thường Gặp Trong Phẫu Thuật Lấy Thai

Sự cố y khoa trong phẫu thuật lấy thai có thể chia thành nhiều nhóm, bao gồm sai sót về thông tin (nhầm lẫn bệnh nhân, vị trí phẫu thuật), sai sót về kỹ thuật (sót dụng cụ, tổn thương tạng), sai sót trong gây mê (phản ứng thuốc, biến chứng hô hấp) và sai sót trong quản lý sau mổ (nhiễm trùng vết mổ, chậm trễ phát hiện biến chứng). Các nghiên cứu về thực hành bảng kiểm ATPT trong phẫu thuật tiêu hóa và can thiệp tim mạch, kết quả nghiên cứu khi đánh giá mức độ ATPT trước và sau phẫu thuật cho thấy bảng kiểm giúp phòng ngừa những sự cố suýt xảy ra (12,13).

2.2. Yếu Tố Con Người và Ảnh Hưởng Đến An Toàn Phẫu Thuật

Sự lơ là, chủ quan, thiếu kinh nghiệm và giao tiếp kém giữa các thành viên trong kíp mổ là những yếu tố con người có thể dẫn đến sai sót. Theo Tài liệu an toàn người bệnh của Bộ Y Tế (2014), ghi nhận nguyên nhân dễ xảy ra sai sót trong phẫu thuật là do lơ là, chủ quan khi theo dõi và bàn giao người bệnh, không thể hiện rõ phương pháp phẫu thuật, không báo ngay khi sự cố xảy ra, thiếu quyết đoán trong cấp cứu người bệnh (6). Cần chú trọng đào tạo, nâng cao ý thức trách nhiệm và cải thiện kỹ năng giao tiếp cho nhân viên y tế để giảm thiểu rủi ro.

2.3. Vai trò của cơ sở vật chất trong an toàn phẫu thuật lấy thai

Trang thiết bị y tế hiện đại và đầy đủ có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an toàn phẫu thuật lấy thai. Việc thiếu hụt trang thiết bị hoặc trang thiết bị không hoạt động tốt có thể gây khó khăn trong quá trình phẫu thuật và làm tăng nguy cơ xảy ra sai sót. Theo thống kê tỷ lệ mổ lấy thai trong năm 2019 chiếm 40% tổng số ca phẫu thuật tại Bệnh viện Quận Thủ Đức, và Quyết định số 280/QĐ-BV ngày 28 tháng 2 năm 2019, “Về việc ban hành quy trình thực hiện bảng kiểm tra an toàn trong phẫu thuật”, phân công viên chức giám sát thực hiện bảng kiểm an toàn phẫu thuật, thủ thuật tại Khoa Gây mê hồi sức (GMHS).

III. Phương Pháp Đánh Giá Tuân Thủ Quy Trình Phẫu Thuật Lấy Thai

Nghiên cứu sử dụng phương pháp mô tả cắt ngang kết hợp định lượng và định tính. Qua quan sát trực tiếp thực hành quy trình mổ lấy thai của các thành viên phẫu thuật với bộ công cụ định lượng là bảng kiểm an toàn phẫu thuật với cỡ mẫu tiến hành thực tế là 142 lượt mổ lấy thai và phỏng vấn sâu 10 đối tượng gồm Lãnh đạo bệnh viện, Lãnh đạo Khoa/Phòng, thành viên phẫu thuật đã từng thực hiện mổ lấy thai. Phân tích định lượng đánh giá tỉ lệ tuân thủ quy trình an toàn phẫu thuật ở mỗi giai đoạn và thành viên. Phân tích định tính làm rõ các yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ, bao gồm yếu tố con người, quản lý và cơ sở vật chất.

3.1. Thiết Kế Nghiên Cứu và Cỡ Mẫu Phù Hợp

Nghiên cứu sử dụng thiết kế mô tả cắt ngang kết hợp cả phương pháp định lượng và định tính. Cỡ mẫu cho nghiên cứu định lượng là 142 ca mổ lấy thai, đảm bảo đủ lớn để đưa ra kết luận có giá trị thống kê. Nghiên cứu cũng tiến hành phỏng vấn sâu 10 đối tượng, bao gồm lãnh đạo bệnh viện, lãnh đạo khoa/phòng và nhân viên y tế trực tiếp tham gia phẫu thuật.

3.2. Công Cụ Thu Thập Dữ Liệu và Quy Trình Thực Hiện

Công cụ thu thập dữ liệu chính là bảng kiểm an toàn phẫu thuật WHO, được sử dụng để quan sát trực tiếp quá trình thực hiện mổ lấy thai. Quy trình thu thập dữ liệu bao gồm quan sát, ghi chép và phỏng vấn sâu. Nghiên cứu viên được đào tạo kỹ lưỡng về cách sử dụng bảng kiểm và kỹ năng phỏng vấn.

3.3. Phân Tích Định Lượng và Định Tính Cách Giải Mã Dữ Liệu

Dữ liệu định lượng được phân tích bằng các phương pháp thống kê mô tả, so sánh tỉ lệ tuân thủ giữa các giai đoạn và nhóm nhân viên. Dữ liệu định tính được phân tích bằng phương pháp phân tích nội dung, tìm kiếm các chủ đề và yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Thực Trạng Tuân Thủ Tại Bệnh Viện Quận Thủ Đức

Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ ca mổ lấy thai tuân thủ quy trình an toàn phẫu thuật là 81,7%. Tỷ lệ tuân thủ ở giai đoạn trước mổ là cao nhất (95,8%), tiếp theo là giai đoạn sau mổ (92,2%) và giai đoạn trong mổ (81,7%). Các yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ bao gồm kinh nghiệm, đào tạo và quản lý. Kết quả cho thấy tỷ lệ ca mổ lấy thai tuân thủ quy trình an toàn phẫu thuật là 81,7%, tỷ lệ ca mổ lấy thai tuân thủ quy trình an toàn phẫu thuật ở giai đoạn trước mổ là 95,8%, tuân thủ an toàn phẫu thuật ở giai đoạn trong mổ là 81,7% và tuân thủ ở giai đoạn sau mổ là 92,2%.

4.1. Tỉ Lệ Tuân Thủ Quy Trình Theo Giai Đoạn Phẫu Thuật

Tỉ lệ tuân thủ cao nhất ở giai đoạn trước mổ cho thấy sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Tỉ lệ tuân thủ thấp hơn ở giai đoạn trong mổ có thể do áp lực thời gian và các tình huống khẩn cấp. Nghiên cứu sâu hơn về nguyên nhân của sự khác biệt này là cần thiết. Về yếu tố ảnh hưởng tới việc thực hiện quy trình an toàn mổ lấy thai gồm các yếu tố người tham gia phẫu thuật là có kinh nghiệm, thâm niên công tác lâu năm, được đào tạo về quy trình, có xu hướng tuân thủ quy trình cao hơn thành viên phẫu thuật trẻ, kinh nghiệm ít, chưa được đào tạo.

4.2. Ảnh Hưởng Của Kinh Nghiệm và Đào Tạo Đến Tuân Thủ

Nhân viên y tế có kinh nghiệm và được đào tạo về quy trình có xu hướng tuân thủ cao hơn. Điều này cho thấy tầm quan trọng của việc đào tạo liên tục và chuyển giao kinh nghiệm cho nhân viên mới. Yếu tố quản lý giúp tăng cường củng cố thực hành, lãnh đạo quan tâm, có kế hoạch kiểm tra, giám sát, quy trình đánh giá dễ thực hiện.

4.3. Vai Trò Của Quản Lý và Cơ Sở Vật Chất

Sự hỗ trợ từ quản lý và cơ sở vật chất đầy đủ có tác động tích cực đến tuân thủ. Quản lý cần tạo điều kiện cho nhân viên tuân thủ quy trình bằng cách cung cấp nguồn lực, đào tạo và giám sát. Yếu tố cơ sở vật chất là yếu tố điều kiện ảnh hưởng sự tuân thủ an toàn phẫu thuật của các thành viên phẫu thuật trong thực hiện quy trình. Yếu tố cơ sở vật chất, điều kiện làm việc là yếu tố quan trọng thúc đẩy động lực làm việc.

V. Giải Pháp Nâng Cao Tuân Thủ Quy Trình An Toàn Lấy Thai

Dựa trên kết quả nghiên cứu, cần có các giải pháp đồng bộ để nâng cao tuân thủ. Cần tăng cường đào tạo, cải thiện quy trình, tăng cường giám sát và đảm bảo cơ sở vật chất đầy đủ. Thiết kế bảng kiểm riêng cho mổ lấy thai và báo cáo khó khăn cho quản lý cũng là những giải pháp quan trọng.

5.1. Tăng Cường Đào Tạo và Cập Nhật Kiến Thức Liên Tục

Tổ chức đào tạo thường xuyên về quy trình an toàn phẫu thuật, cập nhật kiến thức mới và chia sẻ kinh nghiệm thực tế. Đào tạo nên tập trung vào cả kiến thức lý thuyết và kỹ năng thực hành, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuân thủ. Cần quan tâm đến những tuân thủ an toàn phẫu thuật không đúng của thành viên phẫu thuật khi thực hiện quy trình an toàn mổ lấy thai với các thông tin cần xác nhận như: trang thiết bị và thuốc gây mê đã sẵn sàng, xác nhận tiền căn bệnh đi kèm, dị ứng, đặt nội khí quản khó, nguy cơ hít sặc với các thiết bị cần thiết đã sẵn sàng, đúng người bệnh, vị trí, phương pháp phẫu thuật, uớc lượng thời gian phẫu thuật và phương pháp phẫu thuật, xác nhận sử dụng kháng sinh dự phòng 60 phút trước mổ, tình trạng vô trùng của trang thiết bị, dụng cụ trước khi tiến hành rạch da, chẩn đoán, phương pháp phẫu thuật sau mổ.

5.2. Rà Soát và Cải Tiến Quy Trình Phẫu Thuật Lấy Thai

Rà soát quy trình hiện tại, xác định các điểm chưa hợp lý và điều chỉnh để đơn giản hóa, dễ thực hiện. Quy trình cần được xây dựng dựa trên bằng chứng khoa học và phù hợp với điều kiện thực tế của bệnh viện. Tuy nhiên, đa số sự tuân thủ an toàn phẫu thuật không đúng này xảy ra đa số trong mổ lấy thai cấp cứu.

5.3. Tăng Cường Giám Sát và Đánh Giá Thực Hiện

Xây dựng hệ thống giám sát và đánh giá thực hiện quy trình thường xuyên. Sử dụng các công cụ như bảng kiểm, quan sát trực tiếp và báo cáo sự cố để phát hiện và khắc phục các sai sót. Cần có phản hồi kịp thời và xây dựng dựa trên kết quả giám sát và đánh giá. Khuyến nghị bệnh viện cần tổ chức đào tạo, tập huấn về quy trình, có chế tài giám sát và quy định cụ thể cách thực hiện bảng kiểm an toàn phẫu thuật trên từng phân loại mức độ cấp cứu. Thiết kế bảng kiểm an toàn phẫu thuật riêng cho mổ lấy thai. Tuân thủ quy trình an toàn phẫu thuật, báo cáo cho quản lý khi gặp khó khăn.

VI. Kết Luận Hướng Nghiên Cứu An Toàn Phẫu Thuật Lấy Thai Tương Lai

Nghiên cứu này cung cấp cái nhìn tổng quan về thực trạng tuân thủ quy trình an toàn phẫu thuật lấy thai tại Bệnh viện Quận Thủ Đức. Kết quả cho thấy cần có những nỗ lực hơn nữa để nâng cao tuân thủ và giảm thiểu rủi ro. Các nghiên cứu trong tương lai nên tập trung vào đánh giá hiệu quả của các giải pháp can thiệp và tìm kiếm các yếu tố ảnh hưởng khác đến tuân thủ.

6.1. Tóm Tắt Kết Quả Chính và Hàm Ý Thực Tiễn

Kết quả chính cho thấy tỉ lệ tuân thủ còn chưa đạt mức tối ưu và cần có những biện pháp cải thiện. Hàm ý thực tiễn là cần có những giải pháp đồng bộ để tăng cường đào tạo, cải thiện quy trình và tăng cường giám sát. Tỷ lệ ca mổ lấy thai tuân thủ quy trình an toàn phẫu thuật là 81,7%, tỷ lệ ca mổ lấy thai tuân thủ quy trình an toàn phẫu thuật ở giai đoạn trước mổ là 95,8%, tuân thủ an toàn phẫu thuật ở giai đoạn trong mổ là 81,7% và tuân thủ ở giai đoạn sau mổ là 92,2%.

6.2. Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo và Đề Xuất

Các nghiên cứu tiếp theo nên tập trung vào đánh giá hiệu quả của các giải pháp can thiệp đã đề xuất. Nghiên cứu cũng nên mở rộng phạm vi để tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng khác đến tuân thủ, như văn hóa tổ chức và áp lực công việc. Cần tăng cường đào tạo, cải thiện quy trình, tăng cường giám sát và đảm bảo cơ sở vật chất đầy đủ.

Tổng quan nghiên cứu

An toàn phẫu thuật lấy thai (ATPTLT) là một trong những yếu tố quan trọng nhằm giảm thiểu sai sót và biến chứng trong quá trình phẫu thuật, bảo vệ sức khỏe mẹ và thai nhi. Theo báo cáo của ngành y tế, tỷ lệ mổ lấy thai tại Bệnh viện Quận Thủ Đức năm 2019 chiếm khoảng 40% tổng số ca phẫu thuật, trong đó phần lớn là các ca mổ cấp cứu. Nghiên cứu được thực hiện tại Bệnh viện Quận Thủ Đức, Thành phố Hồ Chí Minh trong năm 2020 nhằm đánh giá thực trạng tuân thủ quy trình an toàn phẫu thuật lấy thai của nhân viên y tế (NVYT) và phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến việc tuân thủ này. Mục tiêu cụ thể gồm: (1) mô tả thực trạng tuân thủ quy trình an toàn phẫu thuật lấy thai của NVYT; (2) phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến việc tuân thủ quy trình tại bệnh viện. Nghiên cứu được tiến hành trong khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 10 năm 2020, với phạm vi tại khoa Gây Mê Hồi Sức và khoa Sản của bệnh viện. Ý nghĩa nghiên cứu góp phần nâng cao chất lượng quản lý bệnh viện, giảm thiểu rủi ro trong phẫu thuật lấy thai, đồng thời cung cấp cơ sở khoa học cho việc xây dựng các chính sách đào tạo và giám sát thực hiện quy trình an toàn phẫu thuật.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

• Lý thuyết an toàn người bệnh (ATNB): Định nghĩa an toàn người bệnh là sự phòng ngừa các sai sót có thể gây hại trong quá trình điều trị và chăm sóc, nhấn mạnh vai trò của quy trình chuẩn và sự phối hợp nhóm trong phòng mổ.
• Mô hình bảng kiểm an toàn phẫu thuật của WHO (2009): Công cụ gồm 16 tiểu mục thực hiện ở ba giai đoạn phẫu thuật (tiền mê, trước rạch da, trước khi rời phòng mổ), nhằm đảm bảo thông tin chính xác, giảm thiểu sai sót và biến chứng.
• Khung quản lý chất lượng bệnh viện: Bao gồm các yếu tố con người, quản lý và cơ sở vật chất ảnh hưởng đến việc thực hiện quy trình an toàn phẫu thuật lấy thai.
• Khái niệm về tuân thủ quy trình: Được đánh giá dựa trên việc thực hiện đầy đủ các bước trong bảng kiểm an toàn phẫu thuật theo tiêu chuẩn Bộ Y tế và WHO.

Các khái niệm chính bao gồm: an toàn phẫu thuật lấy thai, bảng kiểm an toàn phẫu thuật, tuân thủ quy trình, yếu tố ảnh hưởng (nhân lực, quản lý, cơ sở vật chất).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng thiết kế mô tả cắt ngang kết hợp định lượng và định tính, tiến hành tại Bệnh viện Quận Thủ Đức từ tháng 4 đến tháng 10 năm 2020.

• Nguồn dữ liệu:
  • Định lượng: Quan sát trực tiếp 142 lượt mổ lấy thai (bao gồm mổ chủ động và cấp cứu) tại khoa Gây Mê Hồi Sức.
  • Định tính: Phỏng vấn sâu 10 đối tượng gồm lãnh đạo bệnh viện, lãnh đạo khoa/phòng, và các thành viên ê-kíp phẫu thuật.
• Cỡ mẫu:
  • Định lượng: 142 ca mổ lấy thai, đạt gần với cỡ mẫu tính toán 148 ca theo công thức WHO.
  • Định tính: 10 nhân viên y tế và quản lý được chọn theo phương pháp chọn mẫu chủ đích.
• Phương pháp chọn mẫu: Thuận tiện cho định lượng, chủ đích cho định tính.
• Công cụ thu thập số liệu: Phiếu quan sát bảng kiểm an toàn phẫu thuật chỉnh sửa phù hợp với quy trình mổ lấy thai, bảng câu hỏi phỏng vấn sâu.
• Phân tích số liệu:
  • Định lượng: Sử dụng phần mềm SPSS 22 để phân tích mô tả tần số, tỷ lệ phần trăm, đánh giá mức độ tuân thủ theo từng giai đoạn và từng thành viên.
  • Định tính: Phân tích nội dung phỏng vấn để làm rõ các yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ quy trình.
• Timeline nghiên cứu: Thu thập số liệu định lượng từ tháng 6 đến tháng 8 năm 2020, sau đó tiến hành phỏng vấn sâu và phân tích dữ liệu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tỷ lệ tuân thủ quy trình an toàn phẫu thuật lấy thai chung: đạt 81,7% trên tổng số 142 ca mổ lấy thai quan sát. Tỷ lệ tuân thủ ở từng giai đoạn gồm: trước mổ 95,8%, trong mổ 81,7%, sau mổ 92,2%.

2. Phân loại ca mổ: 86,6% ca mổ lấy thai là cấp cứu, 13,4% là mổ chủ động. Trong đó, ca mổ cấp cứu có tỷ lệ tuân thủ thấp hơn so với mổ chủ động.

3. Thông tin nhân viên y tế: 76 NVYT tham gia, đa số trong nhóm tuổi 30-35 (39,5%), trình độ đại học chiếm 65,8%, thâm niên công tác trên 5 năm chiếm tỷ lệ cao hơn. Nhân viên có kinh nghiệm và được đào tạo có xu hướng tuân thủ quy trình cao hơn.

4. Yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ:

   • Yếu tố con người: Kinh nghiệm, thâm niên công tác, đào tạo về quy trình an toàn phẫu thuật là những yếu tố thúc đẩy tuân thủ cao hơn.
   • Yếu tố quản lý: Sự quan tâm của lãnh đạo, kế hoạch kiểm tra, giám sát định kỳ và đột xuất, quy trình đánh giá dễ thực hiện giúp nâng cao tuân thủ.
   • Yếu tố cơ sở vật chất: Trang thiết bị, dụng cụ phẫu thuật đảm bảo vô khuẩn, hoạt động tốt, điều kiện làm việc thuận lợi góp phần thúc đẩy động lực làm việc và tuân thủ quy trình.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy tỷ lệ tuân thủ quy trình an toàn phẫu thuật lấy thai tại Bệnh viện Quận Thủ Đức đạt mức cao, đặc biệt ở giai đoạn trước và sau mổ, tương tự các nghiên cứu quốc tế về hiệu quả của bảng kiểm an toàn phẫu thuật WHO. Tuy nhiên, tỷ lệ tuân thủ trong giai đoạn phẫu thuật còn thấp hơn, nhất là trong các ca mổ cấp cứu, do áp lực thời gian và tình trạng bệnh nhân phức tạp. Điều này phù hợp với các nghiên cứu cho thấy mổ cấp cứu thường gặp khó khăn trong việc tuân thủ đầy đủ các bước an toàn.

Việc nhân viên y tế có kinh nghiệm và được đào tạo bài bản tuân thủ tốt hơn phản ánh tầm quan trọng của đào tạo liên tục và nâng cao nhận thức về an toàn phẫu thuật. Yếu tố quản lý như giám sát và kiểm tra cũng đóng vai trò then chốt trong việc duy trì và cải thiện tuân thủ quy trình. Cơ sở vật chất đầy đủ, trang thiết bị hiện đại và đảm bảo vô khuẩn là điều kiện cần thiết để thực hiện quy trình an toàn hiệu quả.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ tuân thủ theo từng giai đoạn phẫu thuật và từng nhóm nhân viên y tế, cũng như bảng so sánh tỷ lệ tuân thủ giữa mổ chủ động và mổ cấp cứu. Các kết quả này góp phần làm rõ các điểm mạnh và hạn chế trong thực hành an toàn phẫu thuật lấy thai tại bệnh viện.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tổ chức đào tạo, tập huấn định kỳ: Đào tạo chuyên sâu về quy trình an toàn phẫu thuật lấy thai cho toàn bộ nhân viên y tế, đặc biệt là nhân viên trẻ và mới vào nghề, nhằm nâng cao nhận thức và kỹ năng tuân thủ. Thời gian thực hiện: hàng quý. Chủ thể: Ban Giám đốc bệnh viện phối hợp khoa Gây Mê Hồi Sức và khoa Sản.

2. Xây dựng chế tài giám sát và đánh giá: Thiết lập hệ thống kiểm tra, giám sát định kỳ và đột xuất việc thực hiện bảng kiểm an toàn phẫu thuật, có cơ chế khen thưởng và xử lý vi phạm rõ ràng để tăng cường trách nhiệm. Thời gian: triển khai trong 6 tháng. Chủ thể: Phòng Quản lý chất lượng và lãnh đạo khoa.

3. Thiết kế bảng kiểm an toàn phẫu thuật riêng cho mổ lấy thai: Điều chỉnh bảng kiểm phù hợp với đặc thù mổ lấy thai, bổ sung các bước kiểm tra liên quan đến thai nhi và mẹ, giúp tăng tính thực tiễn và dễ áp dụng. Thời gian: 3 tháng. Chủ thể: Ban chỉ đạo an toàn người bệnh và khoa Sản.

4. Cải thiện cơ sở vật chất và trang thiết bị: Đảm bảo đầy đủ, hoạt động tốt các thiết bị, dụng cụ phẫu thuật, thuốc gây mê, vật tư y tế vô khuẩn để hỗ trợ quá trình phẫu thuật an toàn. Thời gian: liên tục. Chủ thể: Ban Quản lý bệnh viện và phòng Vật tư.

5. Khuyến khích báo cáo và phản hồi: Xây dựng văn hóa báo cáo sự cố và khó khăn trong quá trình thực hiện quy trình an toàn phẫu thuật, tạo điều kiện cho việc cải tiến liên tục. Chủ thể: toàn bộ nhân viên y tế, quản lý khoa/phòng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Lãnh đạo bệnh viện và phòng quản lý chất lượng: Nghiên cứu cung cấp dữ liệu thực tiễn về tuân thủ quy trình an toàn phẫu thuật lấy thai, giúp xây dựng chính sách quản lý, giám sát và cải tiến chất lượng dịch vụ y tế.

2. Nhân viên y tế (bác sĩ, điều dưỡng, kỹ thuật viên): Hiểu rõ vai trò, trách nhiệm và các bước cần thực hiện trong quy trình an toàn phẫu thuật lấy thai, từ đó nâng cao kỹ năng và ý thức tuân thủ.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành y tế công cộng, quản lý bệnh viện: Tài liệu tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu kết hợp định lượng và định tính trong lĩnh vực an toàn người bệnh và quản lý bệnh viện.

4. Cơ quan quản lý y tế và các tổ chức đào tạo: Cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng chương trình đào tạo, hướng dẫn thực hành và tiêu chuẩn an toàn phẫu thuật lấy thai phù hợp với điều kiện thực tế tại các bệnh viện.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao tuân thủ quy trình an toàn phẫu thuật lấy thai lại quan trọng?
   Tuân thủ quy trình giúp giảm thiểu sai sót, biến chứng và tử vong trong phẫu thuật lấy thai, bảo vệ sức khỏe mẹ và thai nhi. Ví dụ, việc xác nhận đúng người bệnh và vị trí mổ giúp tránh phẫu thuật nhầm.

2. Yếu tố nào ảnh hưởng nhiều nhất đến việc tuân thủ quy trình?
   Kinh nghiệm và đào tạo của nhân viên y tế là yếu tố quan trọng nhất, bên cạnh đó sự giám sát và hỗ trợ từ quản lý cũng đóng vai trò quyết định.

3. Làm thế nào để cải thiện tỷ lệ tuân thủ trong các ca mổ cấp cứu?
   Cần tăng cường đào tạo chuyên sâu, xây dựng quy trình linh hoạt phù hợp với tình huống cấp cứu, đồng thời nâng cao phối hợp nhóm và giám sát chặt chẽ.

4. Bảng kiểm an toàn phẫu thuật của WHO có thể áp dụng cho mổ lấy thai không?
   Có thể áp dụng nhưng cần điều chỉnh phù hợp với đặc thù mổ lấy thai, bổ sung các bước kiểm tra liên quan đến thai nhi và mẹ để đảm bảo an toàn toàn diện.

5. Vai trò của cơ sở vật chất trong việc đảm bảo an toàn phẫu thuật là gì?
   Trang thiết bị đầy đủ, hoạt động tốt và dụng cụ vô khuẩn là điều kiện cần thiết để thực hiện quy trình an toàn, giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng và sự cố kỹ thuật.

Kết luận

• Tỷ lệ tuân thủ quy trình an toàn phẫu thuật lấy thai tại Bệnh viện Quận Thủ Đức năm 2020 đạt 81,7%, với tỷ lệ cao nhất ở giai đoạn trước mổ (95,8%).
• Các yếu tố ảnh hưởng chính gồm kinh nghiệm và đào tạo nhân viên y tế, sự giám sát quản lý và điều kiện cơ sở vật chất.
• Mổ lấy thai cấp cứu chiếm tỷ lệ lớn (86,6%) và có tỷ lệ tuân thủ thấp hơn so với mổ chủ động.
• Cần tổ chức đào tạo, xây dựng chế tài giám sát, cải tiến bảng kiểm và nâng cấp cơ sở vật chất để nâng cao hiệu quả tuân thủ.
• Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho việc cải tiến quy trình an toàn phẫu thuật lấy thai, góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc sản phụ và thai nhi.

Hành động tiếp theo: Ban lãnh đạo bệnh viện và các khoa liên quan nên triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu đánh giá hiệu quả cải tiến trong các năm tiếp theo để đảm bảo an toàn phẫu thuật lấy thai ngày càng được nâng cao.