Luận án tiến sĩ về tính minh bạch thông tin trên báo cáo tài chính doanh nghiệp phi tài chính niêm yết tại Việt Nam

• Tác giả: Mai Thị Hoa
• Người hướng dẫn: PGS,TS. Lê Thị Thanh Hải
• Trường học: Trường Đại Học Thương Mại
• Chuyên ngành: Kế toán
• Đề tài: Nghiên Cứu Tính Minh Bạch Thông Tin Tài Chính Doanh Nghiệp Phi Tài Chính Tại Việt Nam
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ MINH BẠCH THÔNG TIN TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH VÀ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TÍNH MINH BẠCH CỦA THÔNG TIN TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH
• 1.1. Tổng quan về minh bạch thông tin trên BCTC
• 1.2. Minh bạch thông tin
• 1.3. Thông tin trên Báo cáo tài chính
• 1.4. Minh bạch thông tin trên BCTC
• 1.5. Vai trò của minh bạch thông tin trên BCTC
• 1.6. Tiêu chí đánh giá và đo lường mức độ minh bạch thông tin trên Báo cáo tài chính
• 1.7. Tiêu chí đánh giá mức độ minh bạch thông tin trên BCTC
• 1.8. Đo lường mức độ minh bạch thông tin trên BCTC
• 1.9. Các yếu tố ảnh hưởng đến tính minh bạch của các thông tin trên BCTC
• 1.10. Một số lý thuyết nền tảng
• 1.11. Xác định các yếu tố ảnh hưởng đến tính minh bạch thông tin trên BCTC
• KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
• 2. CHƯƠNG 2: BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA CÁC DOANH NGHIỆP PHI TÀI NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM
• 2.1. Doanh nghiệp niêm yết và doanh nghiệp phi tài chính niêm yết
• 2.2. Doanh nghiệp niêm yết
• 2.3. Doanh nghiệp phi tài chính niêm yết
• 2.4. Tổng quan về báo cáo tài chính của các doanh nghiệp phi tài chính niêm yết
• 2.5. Hệ thống báo cáo tài chính
• 2.6. Quy định về lập, trình bày và công bố thông tin trên BCTC của các DNPTCNY trên TTCK Việt Nam
• 2.7. Đặc điểm báo cáo tài chính của các doanh nghiệp phi tài chính niêm yết
• 2.8. Khái quát thực trạng về lập, trình bày và công bố thông tin trên Báo cáo tài chính của doanh nghiệp phi tài chính niêm yết
• KẾT LUẬN CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Thiết kế nghiên cứu
• 3.2. Quy trình nghiên cứu
• 3.3. Mô hình nghiên cứu
• 3.4. Phương pháp thu thập dữ liệu và quy trình thực hiện trong nghiên cứu định tính
• 3.5. Thu thập dữ liệu
• 3.6. Đối tượng khảo sát trong nghiên cứu định tính
• 3.7. Quy trình thực hiện nghiên cứu định tính
• 3.8. Phương pháp thu thập và xử lý dữ liệu trong nghiên cứu định lượng
• 3.9. Thu thập dữ liệu
• 3.10. Phương pháp xử lý dữ liệu định lượng
• KẾT LUẬN CHƯƠNG 3
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN VỀ CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN TÍNH MINH BẠCH THÔNG TIN TRÊN BÁO CÁO TÀI CHÍNH CỦA CÁC DOANH NGHIỆP PHI TÀI CHÍNH NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN VIỆT NAM
• 4.1. Kết quả nghiên cứu định tính
• 4.2. Tổng hợp ý kiến chuyên gia về các tiêu chí đo lường tính minh bạch thông tin
• 4.3. Tổng hợp ý kiến chuyên gia về các yếu tố ảnh hưởng
• 4.4. Tổng hợp ý kiến của các chuyên gia về thực trạng minh bạch thông tin trên BCTC của các DNPTCNY
• 4.5. Kết quả nghiên cứu định lượng
• 4.6. Mô tả mẫu nghiên cứu
• 4.7. Kết quả thống kê mô tả về thực trạng mức độ minh bạch thông tin trên BCTC của các DNPTCNY
• 4.8. Thống kê mô tả về các yếu tố ảnh hưởng đến mức độ minh bạch thông tin trên BCTC của các DNPTCNY
• 4.9. Kết quả đánh giá độ tin cậy của thang đo
• 4.10. Kết quả phân tích nhân tố khám phá EFA
• 4.11. Kết quả phân tích tương quan và hồi quy bội
• 4.12. Kết quả kiểm định giả thuyết
• 4.13. Bàn luận về kết quả nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến minh bạch của thông tin trên Báo cáo tài chính của các doanh nghiệp phi tài chính niêm yết
• 4.13.1. Kiểm soát nội bộ
• 4.13.2. Hội đồng quản trị
• 4.13.3. Ban giám đốc
• 4.13.4. Ban kiểm soát
• 4.13.5. Nhân viên kế toán
• 4.13.6. Môi trường pháp lý
• 4.13.7. Kiểm toán độc lập
• 4.13.8. Về phần mềm kế toán
• KẾT LUẬN CHƯƠNG 4
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ NHẰM NÂNG CAO TÍNH MINH BẠCH CỦA THÔNG TIN TRÊN BCTC CỦA CÁC DOANH NGHIỆP PHI TÀI CHÍNH NIÊM YẾT TRÊN THỊ TRƯỜNG CHỨNG KHOÁN
• 5.1. Kết luận về tính minh bạch thông tin trên BCTC của các doanh nghiệp phi tài chính niêm yết trên TTCK Việt Nam
• 5.2. Kết luận về các yếu tố ảnh hưởng đến tính minh bạch thông tin trên BCTC của các doanh nghiệp phi tài chính niêm yết trên TTCK Việt Nam
• 5.3. Khuyến nghị và giải pháp nhằm nâng cao tính minh bạch thông tin trên BCTC của các doanh nghiệp phi tài chính niêm yết
• 5.3.1. Đối với các DNPTCNY
• 5.3.2. Đối với nhân viên kế toán
• 5.3.3. Đối với Uỷ ban chứng khoán Nhà nước và Bộ tài chính
• 5.3.4. Đối với các công ty kiểm toán độc lập
• 5.3.5. Đới với Hội nghề nghiệp, cơ sở đào tạo
• 5.3.6. Đối với các nhà đầu tư
• 5.4. Những hạn chế của nghiên cứu và hướng nghiên cứu tiếp theo
• KẾT LUẬN CHƯƠNG 5
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu về tính minh bạch thông tin tài chính

Tính minh bạch thông tin trong báo cáo tài chính (BCTC) là yếu tố quan trọng giúp các bên liên quan, bao gồm nhà đầu tư và cơ quan quản lý, có thể đánh giá chính xác tình hình tài chính của doanh nghiệp. Thông tin tài chính được công bố cần phải rõ ràng, đầy đủ và kịp thời để đáp ứng nhu cầu của người sử dụng. Tuy nhiên, thực tế cho thấy, nhiều doanh nghiệp phi tài chính tại Việt Nam vẫn chưa chú trọng đến việc công khai và minh bạch thông tin. Điều này dẫn đến sự thiếu tin tưởng từ phía nhà đầu tư và các bên liên quan. Theo nghiên cứu, tính minh bạch không chỉ phụ thuộc vào việc công bố thông tin mà còn liên quan đến chất lượng và độ tin cậy của thông tin đó. Các yếu tố như quy định pháp lý, quy trình kiểm toán và quản lý nội bộ cũng ảnh hưởng lớn đến tính minh bạch của thông tin tài chính.

1.1. Định nghĩa và vai trò của minh bạch thông tin

Minh bạch thông tin được hiểu là khả năng mà thông tin tài chính được công bố một cách rõ ràng và dễ hiểu. Vai trò của minh bạch thông tin trong BCTC không chỉ giúp các nhà đầu tư đưa ra quyết định chính xác mà còn tạo ra sự cạnh tranh công bằng trên thị trường. Theo các chuyên gia, một BCTC minh bạch sẽ giúp giảm thiểu rủi ro cho nhà đầu tư và tăng cường niềm tin vào thị trường chứng khoán. Hơn nữa, tính minh bạch còn giúp doanh nghiệp thu hút vốn đầu tư và cải thiện hình ảnh trong mắt công chúng. Do đó, việc nâng cao tính minh bạch thông tin tài chính là một yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh hiện nay.

II. Thực trạng minh bạch thông tin tài chính tại doanh nghiệp phi tài chính

Tại Việt Nam, các doanh nghiệp phi tài chính chiếm tỷ trọng lớn trong tổng số doanh nghiệp niêm yết. Tuy nhiên, thực trạng minh bạch thông tin trên BCTC của các doanh nghiệp này vẫn còn nhiều hạn chế. Nhiều doanh nghiệp chưa thực hiện công bố thông tin kịp thời và đầy đủ, dẫn đến việc nhà đầu tư khó khăn trong việc tiếp cận thông tin cần thiết. Theo khảo sát, có khoảng 30% doanh nghiệp phi tài chính không công bố BCTC đúng hạn, và một số thông tin quan trọng vẫn chưa được trình bày rõ ràng. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến quyết định đầu tư mà còn làm giảm tính cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường. Các yếu tố như quy định pháp lý chưa chặt chẽ, sự thiếu hụt về năng lực quản lý tài chính và sự không đồng bộ trong quy trình kiểm toán cũng là những nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này.

2.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến tính minh bạch

Có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến tính minh bạch thông tin trong BCTC của doanh nghiệp phi tài chính. Đầu tiên, quy định pháp lý là yếu tố quan trọng, vì nó xác định các yêu cầu về công bố thông tin. Tuy nhiên, nhiều quy định hiện hành vẫn còn thiếu tính cụ thể và chưa có sự ràng buộc chặt chẽ. Thứ hai, năng lực của đội ngũ kế toán và kiểm toán cũng ảnh hưởng lớn đến chất lượng thông tin tài chính. Nếu đội ngũ này không đủ trình độ, khả năng công bố thông tin chính xác sẽ bị hạn chế. Cuối cùng, môi trường kinh doanh và sự cạnh tranh trên thị trường cũng tác động đến quyết định công bố thông tin của doanh nghiệp.

III. Đề xuất giải pháp nâng cao tính minh bạch thông tin

Để nâng cao tính minh bạch thông tin trên BCTC của các doanh nghiệp phi tài chính, cần có một số giải pháp cụ thể. Đầu tiên, cần hoàn thiện các quy định pháp lý liên quan đến công bố thông tin, đảm bảo tính cụ thể và khả thi. Thứ hai, doanh nghiệp cần đầu tư vào đào tạo đội ngũ kế toán và kiểm toán để nâng cao năng lực chuyên môn. Thứ ba, việc áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý và công bố thông tin cũng là một giải pháp hiệu quả. Công nghệ có thể giúp tự động hóa quy trình công bố thông tin, giảm thiểu sai sót và tăng cường tính chính xác. Cuối cùng, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý và doanh nghiệp để tạo ra một môi trường minh bạch và công bằng cho tất cả các bên liên quan.

3.1. Khuyến nghị cho các doanh nghiệp

Các doanh nghiệp phi tài chính cần chủ động nâng cao tính minh bạch thông tin bằng cách xây dựng quy trình công bố thông tin rõ ràng và hiệu quả. Họ nên thường xuyên tổ chức các buổi hội thảo để cập nhật thông tin cho nhà đầu tư và các bên liên quan. Đồng thời, việc công khai các báo cáo tài chính định kỳ và minh bạch trong các giao dịch với bên liên quan cũng là điều cần thiết. Các doanh nghiệp cũng nên xem xét việc áp dụng các chuẩn mực quốc tế về công bố thông tin để nâng cao uy tín và sự tin tưởng từ phía nhà đầu tư.