Tổng quan nghiên cứu

Hoạt động xúc tiến thương mại (XTTM) ngày càng khẳng định vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa tại Việt Nam. Theo báo cáo của ngành, các doanh nghiệp Việt Nam đang tích cực triển khai các hoạt động XTTM nhằm mở rộng thị trường, tăng sức cạnh tranh và nâng cao hiệu quả kinh doanh. Luận văn tập trung nghiên cứu hoàn thiện quy định pháp luật về XTTM, lấy thực tiễn hoạt động của Công ty cổ phần thiết bị vật tư ngân hàng và an toàn kho quỹ Việt Nam làm điểm tựa phân tích.

Mục tiêu nghiên cứu là phân tích cơ sở lý luận, đánh giá thực trạng pháp luật và thực thi pháp luật về XTTM tại Việt Nam, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động XTTM trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế sâu rộng. Phạm vi nghiên cứu tập trung từ năm 2005 đến nay, với trọng tâm là hoạt động XTTM của Công ty cổ phần thiết bị vật tư ngân hàng và an toàn kho quỹ Việt Nam, một doanh nghiệp điển hình trong lĩnh vực sản xuất và kinh doanh két sắt chống cháy, tủ văn phòng, có hệ thống phân phối rộng khắp 63 tỉnh thành và hơn 20 quốc gia.

Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc góp phần hoàn thiện hệ thống pháp luật về XTTM, hỗ trợ doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh, đồng thời cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà quản lý, nhà nghiên cứu và doanh nghiệp trong việc áp dụng pháp luật XTTM hiệu quả, phù hợp với các cam kết quốc tế như EVFTA, CPTPP, RCEP.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn vận dụng các lý thuyết và mô hình nghiên cứu sau:

  • Lý thuyết về xúc tiến thương mại: XTTM được hiểu là hoạt động tìm kiếm, thúc đẩy cơ hội mua bán hàng hóa và cung ứng dịch vụ, bao gồm các hình thức khuyến mại, quảng cáo, hội chợ, triển lãm, trưng bày, giới thiệu sản phẩm. Lý thuyết này làm rõ bản chất, vai trò và các đặc điểm pháp lý của XTTM trong kinh doanh.

  • Mô hình quản lý chất lượng ISO: Áp dụng các tiêu chuẩn ISO 9001:2015, ISO 14001:2015, ISO 45001:2018 trong quản lý chất lượng sản phẩm và dịch vụ, làm cơ sở nâng cao hiệu quả hoạt động XTTM của doanh nghiệp.

  • Khái niệm pháp luật thương mại và pháp luật XTTM: Phân tích các quy định pháp luật hiện hành như Luật Thương mại 2005, Nghị định số 81/2018/NĐ-CP, các nghị quyết của Bộ Chính trị về hoàn thiện hệ thống pháp luật, nhằm đánh giá tính đầy đủ, đồng bộ và hiệu quả của khung pháp lý điều chỉnh hoạt động XTTM.

Các khái niệm chính bao gồm: xúc tiến thương mại, khuyến mại, quảng cáo thương mại, hội chợ triển lãm, pháp luật thương mại, hiệu quả thực thi pháp luật.

Phương pháp nghiên cứu

Luận văn sử dụng phương pháp nghiên cứu kết hợp:

  • Phân tích, tổng hợp và so sánh: Đánh giá các quy định pháp luật hiện hành về XTTM, so sánh với thực tiễn thi hành tại Công ty cổ phần thiết bị vật tư ngân hàng và an toàn kho quỹ Việt Nam, cũng như kinh nghiệm quốc tế từ Pháp, Nhật Bản, Hoa Kỳ và Singapore.

  • Phương pháp lịch sử và duy vật biện chứng: Nghiên cứu sự phát triển của pháp luật XTTM trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và sự thay đổi của môi trường kinh doanh.

  • Phân tích luật học dựa trên bằng chứng: Tập trung vào các văn bản pháp luật, báo cáo kết quả kinh doanh, số liệu thực tế của Công ty, nhằm đánh giá hiệu quả và những bất cập trong thực thi pháp luật.

  • Nguồn dữ liệu: Bao gồm số liệu tài chính từ báo cáo kết quả kinh doanh của Công ty giai đoạn 2018-2021, các văn bản pháp luật liên quan, tài liệu nghiên cứu trong và ngoài nước, phỏng vấn và khảo sát thực tế tại Công ty.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Nghiên cứu tập trung vào một doanh nghiệp điển hình với đội ngũ nhân sự 302 người, có hệ thống quản lý chất lượng đạt chuẩn quốc tế, nhằm đảm bảo tính đại diện và khả năng áp dụng kết quả nghiên cứu.

  • Timeline nghiên cứu: Từ năm 2005 (ban hành Luật Thương mại) đến năm 2021, tập trung phân tích các giai đoạn hoàn thiện pháp luật và thực thi tại Công ty.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Vai trò quan trọng của XTTM trong hoạt động kinh doanh: Hoạt động XTTM đã góp phần nâng cao doanh thu và lợi nhuận của Công ty. Tính đến tháng 9/2021, tổng doanh thu đạt 91 tỷ đồng, vượt 34% kế hoạch 9 tháng và đạt 95% kế hoạch năm; lợi nhuận sau thuế đạt 615 triệu đồng, vượt 25% kế hoạch 9 tháng.

  2. Thực trạng pháp luật về XTTM còn nhiều bất cập: Mặc dù Luật Thương mại 2005 và Nghị định 81/2018/NĐ-CP đã tạo khung pháp lý cơ bản, nhưng các quy định về khuyến mại, quảng cáo và thủ tục hành chính còn chung chung, thiếu cụ thể, gây khó khăn cho doanh nghiệp trong việc đăng ký và thực hiện chương trình XTTM. Ví dụ, quy định về mức giảm giá tối đa 50% trong khuyến mại không phù hợp với thực tế tổ chức hội chợ, triển lãm.

  3. Khó khăn trong thực thi pháp luật XTTM tại doanh nghiệp: Công ty gặp phải tình trạng nhiều chương trình khuyến mại không được đăng ký chính thức, do thủ tục hành chính phức tạp và thiếu rõ ràng về hồ sơ, giấy tờ. Ngoài ra, các quy định về quảng cáo trung thực còn chưa được áp dụng thống nhất, dẫn đến tranh cãi giữa doanh nghiệp và cơ quan quản lý.

  4. Ứng dụng công nghệ thông tin và marketing trực tiếp hiệu quả: Công ty đã sử dụng các nền tảng mạng xã hội như YouTube, Zalo, Facebook để quảng bá sản phẩm, đồng thời áp dụng các hình thức marketing trực tiếp như gửi phiếu mua hàng, tăng cường đào tạo nhân viên, góp phần nâng cao hiệu quả XTTM.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của các bất cập pháp luật xuất phát từ việc các quy định còn mang tính chung chung, chưa cập nhật kịp thời với thực tiễn kinh doanh và xu hướng hội nhập quốc tế. So sánh với kinh nghiệm của các nước phát triển như Pháp, Nhật Bản, Hoa Kỳ và Singapore, Việt Nam cần hoàn thiện hơn nữa khung pháp lý để tạo điều kiện thuận lợi cho doanh nghiệp thực hiện XTTM.

Việc áp dụng các tiêu chuẩn quản lý chất lượng ISO giúp Công ty nâng cao uy tín và chất lượng sản phẩm, từ đó tăng sức cạnh tranh trên thị trường trong nước và quốc tế. Dữ liệu tài chính và kết quả kinh doanh cho thấy sự tác động tích cực của hoạt động XTTM đến hiệu quả kinh doanh.

Biểu đồ doanh thu và lợi nhuận theo quý có thể minh họa rõ sự tăng trưởng gắn liền với các chương trình XTTM được triển khai. Bảng so sánh các quy định pháp luật hiện hành với thực tiễn thi hành tại Công ty cũng giúp làm rõ các điểm cần hoàn thiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện quy định pháp luật về khuyến mại và quảng cáo: Cần sửa đổi, bổ sung các quy định để rõ ràng, cụ thể hơn về mức giảm giá tối đa, điều kiện đăng ký chương trình khuyến mại, đảm bảo tính minh bạch và công bằng. Thời gian thực hiện: 1-2 năm; chủ thể: Bộ Công Thương phối hợp với Bộ Tư pháp.

  2. Đơn giản hóa thủ tục hành chính trong đăng ký XTTM: Rút ngắn thời gian xử lý hồ sơ, giảm bớt giấy tờ không cần thiết, áp dụng công nghệ thông tin trong tiếp nhận và xử lý hồ sơ. Thời gian: 1 năm; chủ thể: các cơ quan quản lý nhà nước địa phương và trung ương.

  3. Tăng cường đào tạo, nâng cao nhận thức pháp luật cho doanh nghiệp: Tổ chức các khóa đào tạo, hội thảo về pháp luật XTTM, kỹ năng marketing trực tiếp và ứng dụng công nghệ thông tin. Thời gian: liên tục; chủ thể: các tổ chức xúc tiến thương mại, hiệp hội doanh nghiệp.

  4. Khuyến khích áp dụng tiêu chuẩn quản lý chất lượng quốc tế: Hỗ trợ doanh nghiệp xây dựng và duy trì hệ thống quản lý chất lượng theo ISO để nâng cao uy tín và hiệu quả hoạt động XTTM. Thời gian: 2-3 năm; chủ thể: Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Công Thương.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Các nhà quản lý nhà nước: Giúp hiểu rõ thực trạng và các vấn đề pháp lý trong XTTM, từ đó xây dựng chính sách phù hợp, nâng cao hiệu quả quản lý.

  2. Doanh nghiệp sản xuất và thương mại: Cung cấp kiến thức pháp luật và kinh nghiệm thực tiễn để áp dụng hiệu quả các hoạt động XTTM, tăng cường năng lực cạnh tranh.

  3. Nhà nghiên cứu và giảng viên: Là tài liệu tham khảo khoa học về pháp luật XTTM, giúp phát triển các nghiên cứu tiếp theo và giảng dạy chuyên sâu.

  4. Sinh viên ngành Luật và Quản trị kinh doanh: Hỗ trợ học tập, nâng cao nhận thức về vai trò và quy định pháp luật trong hoạt động xúc tiến thương mại.

Câu hỏi thường gặp

  1. Xúc tiến thương mại là gì?
    XTTM là hoạt động tìm kiếm, thúc đẩy cơ hội mua bán hàng hóa và cung ứng dịch vụ, bao gồm khuyến mại, quảng cáo, hội chợ, triển lãm. Ví dụ, Công ty cổ phần thiết bị vật tư ngân hàng và an toàn kho quỹ Việt Nam sử dụng các hình thức này để mở rộng thị trường.

  2. Pháp luật Việt Nam quy định thế nào về khuyến mại?
    Luật Thương mại 2005 và Nghị định 81/2018/NĐ-CP quy định các hình thức khuyến mại, mức giảm giá tối đa 50%, và thủ tục đăng ký. Tuy nhiên, thực tế còn nhiều khó khăn do quy định chưa cụ thể và thủ tục phức tạp.

  3. Doanh nghiệp cần làm gì để thực hiện XTTM hiệu quả?
    Doanh nghiệp nên áp dụng các tiêu chuẩn quản lý chất lượng, sử dụng công nghệ thông tin, đào tạo nhân viên và tuân thủ pháp luật về XTTM để nâng cao hiệu quả kinh doanh.

  4. Các khó khăn phổ biến khi thực thi pháp luật XTTM là gì?
    Bao gồm thủ tục hành chính phức tạp, quy định chung chung, tranh cãi về quảng cáo trung thực và mức giảm giá khuyến mại, dẫn đến nhiều chương trình XTTM không được đăng ký chính thức.

  5. Kinh nghiệm quốc tế nào có thể áp dụng cho Việt Nam?
    Các nước như Pháp, Nhật Bản, Hoa Kỳ và Singapore đều có khung pháp lý rõ ràng, hỗ trợ doanh nghiệp qua các tổ chức xúc tiến thương mại chuyên nghiệp, đơn giản hóa thủ tục và áp dụng công nghệ hiện đại, giúp Việt Nam có thể học hỏi để hoàn thiện pháp luật và thực thi.

Kết luận

  • XTTM là công cụ thiết yếu thúc đẩy phát triển thương mại và nâng cao năng lực cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam trong bối cảnh hội nhập quốc tế.
  • Luật Thương mại 2005 và Nghị định 81/2018/NĐ-CP đã tạo khung pháp lý cơ bản nhưng còn nhiều điểm bất cập cần hoàn thiện.
  • Thực tiễn tại Công ty cổ phần thiết bị vật tư ngân hàng và an toàn kho quỹ Việt Nam cho thấy XTTM góp phần tích cực vào tăng trưởng doanh thu và lợi nhuận.
  • Đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật, đơn giản hóa thủ tục, tăng cường đào tạo và áp dụng tiêu chuẩn quản lý chất lượng nhằm nâng cao hiệu quả thực thi pháp luật XTTM.
  • Tiếp tục nghiên cứu và triển khai các bước hoàn thiện pháp luật trong giai đoạn 2024-2026, đồng thời kêu gọi sự phối hợp giữa các cơ quan quản lý, doanh nghiệp và tổ chức xúc tiến thương mại để phát huy tối đa hiệu quả XTTM.

Hành động ngay hôm nay để doanh nghiệp và nền kinh tế Việt Nam phát triển bền vững trong môi trường cạnh tranh toàn cầu!