Luận án tiến sĩ về phân vùng chức năng trong quản lý tài nguyên và môi trường tại tỉnh Phú Thọ

• Tác giả: Ngô Quang Dự
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn An Thịnh
• Trường học: Học viện Khoa học và Công nghệ
• Chuyên ngành: Địa lý Tài nguyên và Môi trường
• Đề tài: Nghiên Cứu Phân Vùng Chức Năng Quản Lý Tài Nguyên Và Môi Trường Tại Phú Thọ
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. MỞ ĐẦU
• 1.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 1.2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
• 1.3. Phạm vi nghiên cứu
• 1.4. Luận điểm bảo vệ
• 1.5. Điểm mới của đề tài
• 1.6. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn
• 1.7. Cơ sở dữ liệu thực hiện đề tài
• 2. TỔNG QUAN, CƠ SỞ LÝ LUẬN NGHIÊN CỨU PHÂN VÙNG CHỨC NĂNG PHỤC VỤ TỔ CHỨC KHÔNG GIAN QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG LÃNH THỔ CẤP TỈNH
• 2.1. TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU
• 2.1.1. Nghiên cứu phân vùng chức năng
• 2.2. LÝ LUẬN VỀ PHÂN VÙNG CHỨC NĂNG PHỤC VỤ TỔ CHỨC KHÔNG GIAN QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG
• 2.2.1. Các khái niệm liên quan
• 2.2.2. Quản lý tổng hợp tài nguyên và môi trường
• 2.2.3. Phân vùng chức năng phục vụ tổ chức không gian quản lý tài nguyên và môi trường
• 2.3. QUAN ĐIỂM, PHƯƠNG PHÁP VÀ CÁC BƯỚC NGHIÊN CỨU
• 2.3.1. Quan điểm nghiên cứu
• 2.3.2. Phương pháp và kỹ thuật sử dụng
• 2.3.3. Các bước nghiên cứu
• 3. PHÂN TÍCH CÁC ĐIỀU KIỆN ĐỊA LÝ VÀ PHÂN VÙNG CHỨC NĂNG LÃNH THỔ TỈNH PHÚ THỌ
• 3.1. CÁC ĐIỀU KIỆN ĐỊA LÝ TỰ NHIÊN
• 3.1.1. Vị trí địa lý
• 3.1.2. Địa chất - địa mạo
• 3.1.3. Thổ nhưỡng
• 3.2. ĐIỀU KIỆN ĐỊA LÝ KINH TẾ - XÃ HỘI
• 3.2.1. Tình hình kinh tế chung
• 3.2.2. Văn hóa, xã hội và nhân văn
• 3.2.3. Sử dụng đất
• 3.2.4. Tai biến thiên nhiên và Biến đổi khí hậu
• 3.3. HỆ SINH THÁI, TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN VÀ MÔI TRƯỜNG
• 3.3.1. Hệ sinh thái
• 3.3.2. Tài nguyên thiên nhiên
• 3.3.3. Chất lượng môi trường
• 3.4. PHÂN VÙNG CHỨC NĂNG
• 3.4.1. Các tiêu chí và chỉ tiêu phân vùng chức năng
• 3.4.2. Phân vùng chức năng tài nguyên bộ phận
• 3.4.3. Phân vùng chức năng lãnh thổ tỉnh Phú Thọ
• 3.4.4. Đánh giá chức năng của các tiểu vùng
• 4. ĐỊNH HƯỚNG KHÔNG GIAN QUẢN LÝ TỔNG HỢP TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG TỈNH PHÚ THỌ
• 4.1. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG TẠI ĐỊA PHƯƠNG
• 4.1.1. Thực trạng quản lý tài nguyên
• 4.1.2. Thực trạng quản lý môi trường
• 4.2. DỰ TÍNH BIẾN ĐỘNG SỬ DỤNG ĐẤT ĐẾN NĂM 2025
• 4.2.1. Thành lập, hiệu chỉnh và kiểm nghiệm mô hình
• 4.2.2. Kết quả dự tính biến đổi sử dụng đất đến năm 2025
• 4.3. ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG SỬ DỤNG, QUẢN LÝ SỬ DỤNG TÀI NGUYÊN ĐẤT THEO KHUNG ÁP LỰC - THỰC TRẠNG - ĐÁP ỨNG (PSR)
• 4.3.1. Xây dựng bộ chỉ số và kiểm định độ tin cậy của các thang đo
• 4.3.2. Đánh giá sử dụng, quản lý sử dụng tài nguyên đất
• 4.4. ĐÁNH GIÁ HIỆU QUẢ QUẢN LÝ TÀI NGUYÊN ĐẤT TRÊN CƠ SỞ MÔ HÌNH HÓA PHƯƠNG TRÌNH CẤU TRÚC (SEM)
• 4.4.1. Lựa chọn các biến và kiểm định độ tin cậy của thang đo
• 4.4.2. Kết quả đánh giá bằng mô hình SEM
• 4.4.3. Kết quả xây dựng mô hình cấu trúc
• 4.5. ĐỊNH HƯỚNG TỔ CHỨC KHÔNG GIAN QUẢN LÝ TỔNG HỢP TÀI NGUYÊN VÀ MÔI TRƯỜNG
• 4.5.1. Xác định cơ sở đề xuất định hướng
• 4.5.2. Định hướng tổ chức không gian
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• DANH MỤC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GIẢ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về phân vùng chức năng quản lý tài nguyên và môi trường

Phân vùng chức năng quản lý tài nguyên và môi trường là một phương pháp quan trọng nhằm tổ chức không gian sử dụng tài nguyên một cách hiệu quả. Tại tỉnh Phú Thọ, việc áp dụng phân vùng chức năng không chỉ giúp tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên thiên nhiên mà còn đảm bảo sự bền vững cho môi trường Phú Thọ. Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng việc phân vùng dựa trên các tiêu chí sinh thái và kinh tế là cần thiết để phát triển bền vững. Theo Nghị quyết 24-NQ/TW, việc thực hiện quản lý tài nguyên cần dựa trên đặc tính sinh thái và tiềm năng tài nguyên, điều này càng khẳng định tính cấp thiết của việc nghiên cứu và áp dụng quy hoạch tài nguyên tại địa phương.

1.1. Tính cấp thiết của nghiên cứu

Tỉnh Phú Thọ đang đối mặt với nhiều thách thức trong việc quản lý tài nguyên và môi trường. Sự gia tăng ô nhiễm và biến đổi khí hậu đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống và phát triển kinh tế. Việc xây dựng phân vùng chức năng sẽ giúp xác định rõ ràng các khu vực cần được bảo vệ và phát triển, từ đó đưa ra các giải pháp quản lý hiệu quả hơn. Nghiên cứu này không chỉ có ý nghĩa lý thuyết mà còn mang lại giá trị thực tiễn cho việc hoạch định chính sách và quy hoạch phát triển bền vững tại tỉnh.

II. Phân tích điều kiện địa lý và tài nguyên tại Phú Thọ

Phú Thọ có vị trí địa lý thuận lợi với nhiều tài nguyên thiên nhiên phong phú. Tuy nhiên, việc khai thác và sử dụng tài nguyên cần được thực hiện một cách bền vững. Các điều kiện địa lý như địa hình, thổ nhưỡng và khí hậu đều ảnh hưởng đến khả năng phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường. Việc phân tích các yếu tố này sẽ giúp xác định các tiểu vùng chức năng phù hợp với từng loại tài nguyên. Đặc biệt, đánh giá tác động môi trường là một phần không thể thiếu trong quá trình này, nhằm đảm bảo rằng các hoạt động phát triển không gây hại cho môi trường tự nhiên.

2.1. Đánh giá tài nguyên thiên nhiên

Tài nguyên thiên nhiên tại Phú Thọ bao gồm đất đai, nước, rừng và khoáng sản. Việc đánh giá chất lượng và số lượng của các tài nguyên này là rất quan trọng. Các nghiên cứu cho thấy rằng quản lý tài nguyên hiệu quả có thể giúp giảm thiểu ô nhiễm và bảo vệ môi trường. Hệ sinh thái tại Phú Thọ cũng cần được bảo tồn để duy trì sự đa dạng sinh học và các dịch vụ sinh thái. Do đó, việc xây dựng các tiêu chí phân vùng chức năng dựa trên tài nguyên thiên nhiên là cần thiết để phát triển bền vững.

III. Định hướng tổ chức không gian quản lý tài nguyên và môi trường

Định hướng tổ chức không gian quản lý tài nguyên và môi trường tại Phú Thọ cần phải dựa trên các kết quả nghiên cứu về phân vùng chức năng. Các giải pháp quản lý cần được xây dựng dựa trên sự kết hợp giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường. Việc áp dụng các mô hình quản lý hiện đại sẽ giúp tối ưu hóa việc sử dụng tài nguyên và giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường. Đặc biệt, cần chú trọng đến việc bảo vệ môi trường và phát triển bền vững trong quy hoạch sử dụng đất.

3.1. Giải pháp quản lý tổng hợp

Giải pháp quản lý tổng hợp tài nguyên và môi trường tại Phú Thọ cần bao gồm các chính sách cụ thể nhằm bảo vệ tài nguyên nước, tài nguyên đất và tài nguyên rừng. Cần có sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng và cộng đồng trong việc thực hiện các chương trình bảo vệ môi trường. Việc xây dựng các chỉ số đánh giá hiệu quả quản lý tài nguyên cũng là một phần quan trọng trong quá trình này. Các giải pháp này không chỉ giúp cải thiện chất lượng môi trường mà còn thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững cho tỉnh.