Nghiên cứu mRNA gen CIZ1B, VEGF và đột biến EGFR trong nhiễm virus Merkel Cell ở bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

MỤC LỤC

DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT

DANH MỤC BẢNG

DANH MỤC HÌNH

ĐẶT VẤN ĐỀ

1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU

1.1. Đại cương về ung thư phổi

1.2. Tình hình ung thư phổi trên thế giới

1.3. Tuổi và giới

1.4. Tỷ lệ tử vong

1.5. Tình hình ung thư phổi ở Việt Nam

1.6. Nguyên nhân gây ung thư phổi

1.7. Cơ chế phân tử của ung thư phổi

1.8. Gen gây ung thư (oncogene) trong ung thư phổi

1.9. Gen ức chế khối u

1.10. Các dấu ấn phân tử trong chẩn đoán, tiên lượng ung thư phổi không tế bào nhỏ

1.11. Các dấu ấn protein

1.12. Tự kháng thể (Autoantibody)

1.13. DNA khối ung thư trong máu (ctDNA)

1.14. RNA lưu hành trong máu ngoại vi

1.15. Yếu tố tăng trưởng nội mô mạch máu

1.16. Đặc điểm cấu trúc và hoạt động chức năng của VEGF

1.17. Hoạt động của gen mã hóa cho VEGF

1.18. Mối liên quan giữa VEGF và ung thư

1.19. CIZ1 và biến thể CIZ1b trong ung thư phổi

1.20. Đặc điểm cấu trúc và hoạt động chức năng của CIZ1

1.21. Hoạt động của gen CIZ1

1.22. CIZ1b và mối liên quan với ung thư phổi

1.23. Yếu tố tăng trưởng biểu bì trong ung thư phổi không tế bào nhỏ

1.24. Chức năng của EGFR

1.25. Mối liên quan giữa EGFR và ung thư phổi không tế bào nhỏ

1.26. Virus Merkel cell và ung thư phổi

1.27. Đặc điểm chung của Virus Merkel Cell

1.28. Cơ chế gây ung thư của virus Merkel cell

1.29. Mối liên quan giữa virus Merkel cell và ung thư phổi

1.30. Mối liên quan giữa VEGF, CIZ1b, đột biến EGFR với nhiễm virus Merkel cell

2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU

2.1. Đối tượng nghiên cứu

2.2. Tiêu chuẩn chọn mẫu nghiên cứu

2.3. Tiêu chuẩn loại trừ

2.4. Phương pháp nghiên cứu

2.5. Thiết kế nghiên cứu

2.6. Địa điểm và thời gian nghiên cứu

2.7. Phương pháp chọn mẫu

2.8. Phương pháp thu thập số liệu

2.9. Định lượng mRNA bằng kỹ thuật real-time PCR

2.10. Phương pháp đánh giá mức độ biểu hiện mRNA của gen VEGF và CIZ1b

2.11. Lấy mẫu xét nghiệm

2.12. Vật liệu, hóa chất

2.13. Phương pháp tách chiết, tinh sạch RNA

2.14. Phương pháp tổng hợp cDNA

2.15. Phương pháp đo quang phổ kế xác định nồng độ, độ tinh sạch cDNA

2.16. Phương pháp xác định mức độ biểu hiện mRNA của gen CIZ1b và VEGF huyết tương

2.17. Quy trình xét nghiệm đột biến EGFR

2.18. Tách DNA từ mẫu sinh thiết đúc paraffin (FFPE) bằng bộ sinh phẩm Gene JET FFPE DNA Purification Kit

2.19. Thực hiện phản ứng real-time PCR bằng bộ sinh phẩm EGFR Mutation Detection Kit

2.20. Phân tích kết quả

2.21. Phương pháp phát hiện MCV

2.22. Phát hiện MCV huyết tương và trong mô bằng phương pháp real-time PCR

2.23. Phương pháp phân tích xác định MCV

2.24. Một số tiêu chuẩn áp dụng trong nghiên cứu

2.25. Chẩn đoán ung thư phổi không tế bào nhỏ

2.26. Đánh giá mức độ biểu hiện của mRNA VEGF, mRNA CIZ1b, đột biến EGFR với tình trạng nhiễm virus Merkel ở nhóm bệnh ung thư phổi không tế bào nhỏ

2.27. Xử lý số liệu

2.28. Đạo đức trong nghiên cứu

3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU

3.1. Đặc điểm chung của nhóm nghiên cứu

3.2. Tuổi và giới của nhóm bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ và nhóm chứng

3.3. Triệu chứng lâm sàng của bệnh nhân khi nhập viện

3.4. Tiền sử cá nhân của các bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ

3.5. Một số đặc điểm cận lâm sàng nhóm bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ

3.6. Một số đặc điểm cận lâm sàng nhóm người bình thường

3.7. Kết quả so sánh các chỉ số cận lâm sàng giữa 2 nhóm đối tượng nghiên cứu

3.8. Kết quả tách chiết RNA và tổng hợp cDNA

3.9. Kết quả real-time PCR phát hiện biểu hiện mRNA của CIZ1b và VEGF huyết tương

3.10. Kết quả Ct của phản ứng real-time PCR cho gen CIZ1b

3.11. Kết quả Ct của phản ứng real-time PCR cho gen VEGF

3.12. Kết quả Ct của phản ứng real-time PCR cho gen ABL

3.13. Biểu hiện mRNA của CIZ1b và VEGF huyết tương ở đối tượng nghiên cứu

3.14. Biểu hiện của mRNA của CIZ1b huyết tương ở bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ và người bình thường

3.15. Biểu hiện của mRNA của VEGF huyết tương ở bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ và người bình thường

3.16. Đột biến gen EGFR ở bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ

3.17. Kết quả xác định MCV ở người khỏe mạnh và bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ bằng kỹ thuật real-time PCR

3.18. Kết quả xác định MCV huyết tương nhóm người khỏe mạnh bằng kỹ thuật real-time PCR

3.19. Kết quả xác định MCV ở mô ung thư và huyết tương bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ bằng phản ứng real-time PCR

3.20. Kết quả xác định dương tính với MCV bằng phản ứng PCR

3.21. Kết quả giải trình tự và so sánh đoạn giải trình tự với trình tự MCV trên dữ liệu NCBI

3.22. Tỷ lệ nhiễm MCV ở nhóm bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ và nhóm chứng người bình thường

3.23. Mối liên quan giữa biểu hiện mRNA của CIZ1b và VEGF với các đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng

3.24. Mối liên quan giữa biểu hiện mRNA của CIZ1b và VEGF với các rối loạn tế bào máu ngoại vi

3.25. Mối liên quan giữa biểu hiện mRNA của CIZ1b và VEGF với rối loạn hoạt độ men gan

3.26. Mối liên quan giữa biểu hiện mRNA của CIZ1b và VEGF với rối loạn nồng độ Glucose máu

3.27. Mối liên quan giữa biểu hiện mRNA của CIZ1b và VEGF với mô bệnh học của khối u

3.28. Mối liên quan giữa biểu hiện mRNA của CIZ1b và VEGF với độ biệt hóa của khối u

3.29. Mối liên quan giữa biểu hiện mRNA của CIZ1b và VEGF với giai đoạn của bệnh

3.30. Mối liên quan giữa biểu hiện mRNA của CIZ1b và VEGF với đột biến gen EGFR

3.31. Mối tương quan giữa biểu hiện mRNA của CIZ1b và VEGF với các chỉ số cận lâm sàng

3.32. Mối liên quan giữa nhiễm MCV và ung thư phổi không tế bào nhỏ

3.33. Mối liên quan giữa nhiễm MCV với giai đoạn bệnh và độ biệt hoá tế bào khối u trong ung thư phổi không tế bào nhỏ

3.34. Mối liên quan giữa nhiễm MCV với các đặc điểm cận lâm sàng

3.35. Mối liên quan giữa nhiễm MCV với marker ung thư

3.36. Mối liên quan giữa nhiễm MCV với đột biến EGFR

3.37. Mối liên quan giữa nhiễm MCV với mức độ biểu hiện gene VEGF và CIZ1b

3.38. Giá trị chẩn đoán ung thư phổi không tế bào nhỏ của CIZ1b và VEGF

3.39. Giá trị chẩn đoán ung thư phổi không tế bào nhỏ của biểu hiện mRNA của CIZ1b

3.40. Giá trị chẩn đoán ung thư phổi không tế bào nhỏ của biểu hiện mRNA của VEGF

4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN

4.1. Một số đặc điểm chung của nhóm bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ

4.2. Tuổi mắc bệnh

4.3. Đặc điểm lâm sàng và cận lâm sàng ở bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ

4.4. Mức độ biểu hiện mRNA của gen CIZ1b, VEGF, đột biến EGFR và tỷ lệ nhiễm Virus Merkel Cell ở bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ

4.5. Mức độ biểu hiện mRNA của gen CIZ1b ở bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ

4.6. Mức độ biểu hiện mRNA của gen VEGF ở bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ

4.7. Đột biến EGFR ở bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ trong nghiên cứu

4.8. Tỷ lệ nhiễm MCV ở bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ trong nghiên cứu

4.9. Mối liên quan giữa mức độ biểu hiện mRNA của gen CIZ1b, VEGF, đột biến EGFR với nhiễm virus Markel cell và một số triệu chứng lâm sàng, cận lâm sàng ở bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ

4.10. Mối liên quan giữa biểu hiện gen CIZ1b với lâm sàng và cận lâm sàng ở ung thư phổi không tế bào nhỏ

4.11. Hiệu quả chẩn đoán của CIZ1b trong ung thư phổi

4.12. Mối liên quan giữa biểu hiện gen VEGF với lâm sàng và cận lâm sàng của ung thư phổi

4.13. Kiểu gen VEGF và tiên lượng điều trị ung thư phổi

4.14. Mối liên quan giữa tình trạng nhiễm MCV và ung thư phổi

DANH MỤC BÀI BÁO ĐÃ CÔNG BỐ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI LUẬN ÁN

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

I. Giới thiệu

Nghiên cứu này tập trung vào việc phân tích sự biểu hiện mRNA của gen CIZ1B, VEGF và đột biến EGFR trong bối cảnh nhiễm virus Merkel Cell ở bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ. Ung thư phổi là một trong những bệnh lý ác tính phổ biến nhất, với tỷ lệ tử vong cao. Việc hiểu rõ mối liên quan giữa các yếu tố di truyền và nhiễm virus có thể giúp cải thiện chẩn đoán và điều trị. Nghiên cứu này nhằm mục tiêu đánh giá mức độ biểu hiện của các gen và mối liên hệ của chúng với tình trạng nhiễm virus, từ đó cung cấp thông tin quý giá cho việc phát triển các phương pháp điều trị hiệu quả hơn.

II. Tổng quan về ung thư phổi

Ung thư phổi không tế bào nhỏ chiếm hơn 80% các trường hợp ung thư phổi. Tình hình ung thư phổi ở Việt Nam đang gia tăng nhanh chóng, chủ yếu do các yếu tố như hút thuốc lá và ô nhiễm môi trường. CIZ1B và VEGF là hai gen có vai trò quan trọng trong sự phát triển của khối u. CIZ1B có thể được xem như một dấu ấn phân tử tiềm năng trong chẩn đoán sớm ung thư phổi. VEGF không chỉ tham gia vào quá trình hình thành mạch máu mà còn ảnh hưởng đến sự phát triển của khối u. Việc nghiên cứu mối liên quan giữa các gen này và đột biến EGFR có thể giúp xác định các phương pháp điều trị mới cho bệnh nhân.

III. Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thực hiện trên nhóm bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ, sử dụng các phương pháp như real-time PCR để định lượng mRNA của CIZ1B và VEGF. Các mẫu huyết tương được thu thập và phân tích để xác định mức độ biểu hiện của các gen này. Đồng thời, việc xác định đột biến EGFR cũng được thực hiện để đánh giá mối liên quan giữa các yếu tố di truyền và tình trạng nhiễm virus Merkel Cell. Phương pháp này cho phép thu thập dữ liệu chính xác và đáng tin cậy về sự biểu hiện của các gen trong bối cảnh bệnh lý.

IV. Kết quả nghiên cứu

Kết quả cho thấy có sự khác biệt rõ rệt trong mức độ biểu hiện mRNA của CIZ1B và VEGF giữa nhóm bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ và nhóm chứng. Tỷ lệ nhiễm virus Merkel Cell cũng được ghi nhận cao hơn ở nhóm bệnh nhân này. Đặc biệt, mối liên quan giữa đột biến EGFR và mức độ biểu hiện của các gen này cho thấy rằng các yếu tố di truyền có thể ảnh hưởng đến sự phát triển của ung thư phổi. Những phát hiện này mở ra hướng nghiên cứu mới trong việc phát triển các phương pháp chẩn đoán và điều trị hiệu quả hơn cho bệnh nhân.

V. Bàn luận

Nghiên cứu này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc phân tích sự biểu hiện của CIZ1B, VEGF và đột biến EGFR trong bối cảnh nhiễm virus Merkel Cell. Những kết quả thu được không chỉ cung cấp thông tin quý giá cho việc chẩn đoán sớm ung thư phổi mà còn có thể giúp phát triển các phương pháp điều trị mới. Việc hiểu rõ mối liên hệ giữa các yếu tố di truyền và tình trạng nhiễm virus có thể mở ra hướng đi mới trong nghiên cứu và điều trị ung thư phổi không tế bào nhỏ.

Nghiên cứu sự biểu hiện mRNA của gen CIZ1B, VEGF và đột biến EGFR liên quan đến nhiễm virus Merkel Cell ở bệnh nhân ung thư phổi không tế bào nhỏ