Nghiên cứu chuyên sâu về mô bệnh học và hóa mô miễn dịch trong tổn thương tiền ung thư và ung thư biểu mô tế bào gan

• Tác giả: Trần Ngọc Minh
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Văn Hưng
• Trường học: Trường Đại học Y Hà Nội
• Chuyên ngành: Giải phẫu bệnh và Pháp y
• Đề tài: Nghiên cứu mô bệnh học và hóa mô miễn dịch trong tổn thương tiền ung thư và ung thư biểu mô tế bào gan
• Loại tài liệu: Luận án tiến sĩ y học
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Cơ sở phân tử của UTBMTBG
• 1.2. Chẩn đoán ung thư biểu mô tế bào gan
• 1.2.1. Tiêu chuẩn chẩn đoán UTBMTBG của Bộ Y tế Việt Nam
• 1.2.2. Dấu ấn sinh học chẩn đoán
• 1.2.3. Chẩn đoán hình ảnh
• 1.2.4. Chẩn đoán giai đoạn lâm sàng
• 1.2.5. Sinh thiết và tế bào học chẩn đoán
• 1.3. Tổn thương tiền ung thư gan
• 1.3.1. Biến đổi tế bào gan
• 1.3.2. Nốt loạn sản
• 1.3.3. U tuyến tế bào gan
• 1.4. Ung thư biểu mô tế bào gan
• 1.4.1. Ung thư biểu mô tế bào gan sớm
• 1.4.2. Hóa mô miễn dịch liên quan đến chẩn đoán UTBMTBG và tiền ung thư gan
• 1.4.3. Polyclonal Carcinoembryonic Antigen
• 1.4.4. Protein sốc nhiệt 70
• 1.4.5. Dấu ấn CD34
• 1.4.6. Các dấu ấn khác
• 1.5. Tình hình nghiên cứu trong nước và quốc tế
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Tiêu chuẩn lựa chọn
• 2.3. Tiêu chuẩn loại trừ
• 2.4. Phương pháp nghiên cứu
• 2.5. Thiết kế nghiên cứu
• 2.6. Cách chọn mẫu nghiên cứu
• 2.7. Địa điểm và thời gian nghiên cứu
• 2.8. Biến số nghiên cứu
• 2.9. Phương tiện và kỹ thuật được sử dụng trong nghiên cứu
• 2.10. Quy trình nghiên cứu
• 2.11. Tiêu chuẩn xác định, đánh giá biến số nghiên cứu
• 2.12. Xử lý số liệu và hạn chế sai số
• 2.13. Vấn đề đạo đức trong nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Một số đặc điểm chung
• 3.2. Đặc điểm phân bố về tuổi, giới của bệnh nhân UTBMTBG
• 3.3. Đặc điểm phân bố về tuổi, giới của bệnh nhân UTTBG
• 3.4. Đặc điểm phân bố về số lượng u của bệnh nhân UTBMTBG
• 3.5. Đặc điểm phân bố về kích thước u của bệnh nhân UTBMTBG
• 3.6. Đặc điểm phân bố về nồng độ AFP huyết thanh của bệnh nhân UTBMTBG
• 3.7. Đặc điểm phân bố về tình trạng nhiễm vi rút viêm gan B, C của bệnh nhân UTBMTBG
• 3.8. Đặc điểm tổn thương tiền ung thư gan và UTBMTBG
• 3.8.1. Tổn thương tiền ung thư gan
• 3.8.2. Các đặc điểm của UTBMTBG
• 3.9. Đối chiếu và tìm mối liên quan của một số yếu tố khác và mô học
• 3.9.1. Đối chiếu giữa kích thước u với độ mô học trong UTBMTBG
• 3.9.2. Đối chiếu giữa nồng độ AFP huyết thanh với độ mô học trong UTBMTBG
• 3.9.3. Đối chiếu giữa típ MBH với độ mô học trong UTBMTBG
• 3.9.4. Đối chiếu giữa xâm nhập mạch với độ mô học trong UTBMTBG
• 3.10. Đặc điểm HMMD trong tổn thương tiền ung thư và UTBMTBG
• 3.10.1. Đặc điểm bộc lộ của các dấu ấn HMMD trong UTTBG
• 3.10.2. Đặc điểm bộc lộ của các dấu ấn HMMD trong NLS
• 3.10.3. Đặc điểm bộc lộ của các dấu ấn HMMD trong UTBMTBG
• 3.10.4. Đặc điểm bộc lộ khi nhuộm 3 dấu ấn HMMD (HSP-70, GPC-3, GS) trong UTBMTBG biệt hóa cao và NLS độ cao
• 3.10.5. Giá trị khi khi nhuộm phối hợp 3 dấu ấn (HSP-70, GPC-3, GS) trong chẩn đoán phân biệt UTBMTBG biệt hóa cao và NLS độ cao
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Một số đặc điểm chung
• 4.2. Đặc điểm về tuổi và giới của nhóm bệnh nhân UTBMTBG
• 4.3. Đặc điểm về tuổi, giới của nhóm bệnh nhân UTTBG
• 4.4. Sự phân bố về số lượng u của nhóm bệnh nhân UTBMTBG
• 4.5. Sự phân bố về kích thước u của nhóm bệnh nhân UTBMTBG
• 4.6. Nồng độ AFP của nhóm bệnh nhân UTBMTBG
• 4.7. Tình trạng nhiễm vi rút viêm gan ở nhóm bệnh nhân UTBMTBG
• 4.8. Đặc điểm mô bệnh học của tổn thương tiền ung thư
• 4.8.1. Nốt loạn sản tế bào gan
• 4.8.2. U tuyến tế bào gan
• 4.9. Các đặc điểm mô bệnh học của UTBMTBG
• 4.9.1. Đặc điểm các típ mô bệnh học
• 4.9.2. Đặc điểm tế bào u
• 4.9.3. Tình trạng xâm nhập mạch trong UTBMTBG
• 4.9.4. Tình trạng xơ hóa gan ở mô quanh UTBMTBG
• 4.9.5. Đối chiếu một số đặc điểm mô học với độ mô học
• 4.9.5.1. Đối chiếu kích thước u với độ mô học
• 4.9.5.2. Đối chiếu nồng độ AFP huyết thanh và với độ mô học
• 4.9.5.3. Đối chiếu giữa típ mô bệnh học với độ mô học
• 4.9.5.4. Đối chiếu tình trạng xâm nhập mạch với độ mô học
• 4.10. Vai trò của HMMD trong chẩn đoán các tổn thương gan
• 4.10.1. Vai trò của HMMD trong chẩn đoán UTTBG
• 4.10.2. Vai trò của HMMD trong chẩn đoán các NLS và UTBMTBG
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC
• Danh mục bảng. DANH MỤC BẢNG
• Danh mục biểu đồ. DANH MỤC BIỂU ĐỒ
• Danh mục hình. DANH MỤC HÌNH
• Danh mục ảnh. DANH MỤC ẢNH

I. Mô bệnh học trong tổn thương tiền ung thư và ung thư gan

Mô bệnh học đóng vai trò quan trọng trong việc xác định các tổn thương tiền ung thư và ung thư gan. Nghiên cứu này tập trung vào việc phân tích các đặc điểm mô học của tổn thương tiền ung thư gan như nốt loạn sản và u tuyến tế bào gan, cũng như ung thư biểu mô tế bào gan (UTBMTBG). Các tổn thương tiền ung thư thường xuất hiện trên nền gan xơ hoặc viêm gan mạn tính, đặc biệt là do nhiễm vi rút viêm gan B hoặc C. Phân tích mô học cho thấy sự biến đổi tế bào từ lành tính sang ác tính, với các giai đoạn từ nốt loạn sản độ thấp đến nốt loạn sản độ cao, và cuối cùng là UTBMTBG. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng UTBMTBG sớm có thể được coi là tổn thương tiền thân của UTBMTBG tiến triển, đòi hỏi sự chẩn đoán chính xác để can thiệp kịp thời.

1.1. Đặc điểm mô học của tổn thương tiền ung thư

Các tổn thương tiền ung thư gan bao gồm nốt loạn sản và u tuyến tế bào gan. Nốt loạn sản được chia thành hai mức độ: độ thấp và độ cao. Nốt loạn sản độ cao có nguy cơ chuyển dạng ác tính cao hơn, đặc biệt khi kết hợp với các yếu tố nguy cơ như viêm gan mạn tính. U tuyến tế bào gan mặc dù được xếp vào nhóm lành tính, nhưng các nghiên cứu phân tử gần đây đã chỉ ra khả năng chuyển dạng ác tính của chúng. Phân tích mô học cho thấy sự biến đổi cấu trúc tế bào và sự xuất hiện của các tế bào không điển hình trong các tổn thương này.

1.2. Đặc điểm mô học của UTBMTBG

UTBMTBG là loại ung thư gan phổ biến nhất, chiếm khoảng 80% các trường hợp ung thư gan. Phân tích mô học cho thấy các tế bào u có cấu trúc không điển hình, với sự xuất hiện của các tế bào đa hình thái và xâm nhập mạch máu. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng UTBMTBG thường phát triển trên nền gan xơ hoặc viêm gan mạn tính. Các đặc điểm mô học như kích thước u, mức độ xâm nhập mạch và sự biệt hóa tế bào u đóng vai trò quan trọng trong việc đánh giá tiên lượng bệnh.

II. Hóa mô miễn dịch trong chẩn đoán tổn thương gan

Hóa mô miễn dịch (HMMD) là công cụ quan trọng trong chẩn đoán và phân biệt các tổn thương tiền ung thư và ung thư gan. Nghiên cứu này sử dụng các dấu ấn sinh học như HSP-70, GPC-3, và GS để đánh giá sự biểu hiện của các protein liên quan đến quá trình chuyển dạng ác tính. HMMD giúp phân biệt nốt loạn sản độ cao với UTBMTBG biệt hóa cao, đặc biệt trong các trường hợp chẩn đoán ung thư khó khăn. Kết quả nghiên cứu cho thấy sự kết hợp của ba dấu ấn này có độ nhạy và độ đặc hiệu cao trong chẩn đoán, giúp cải thiện độ chính xác của chẩn đoán ung thư gan.

2.1. Ứng dụng HMMD trong chẩn đoán tổn thương tiền ung thư

HMMD được sử dụng để đánh giá sự biểu hiện của các dấu ấn sinh học trong nốt loạn sản và u tuyến tế bào gan. Các dấu ấn như HSP-70 và GPC-3 thường biểu hiện mạnh trong các tổn thương có nguy cơ chuyển dạng ác tính. Nghiên cứu chỉ ra rằng sự kết hợp của các dấu ấn này giúp phân biệt nốt loạn sản độ cao với các tổn thương lành tính, đặc biệt trong các trường hợp chẩn đoán ung thư khó khăn.

2.2. Ứng dụng HMMD trong chẩn đoán UTBMTBG

Trong UTBMTBG, HMMD được sử dụng để đánh giá sự biểu hiện của các dấu ấn sinh học như HSP-70, GPC-3, và GS. Các dấu ấn này thường biểu hiện mạnh trong các tế bào u, giúp phân biệt UTBMTBG với các tổn thương lành tính. Nghiên cứu cũng chỉ ra rằng sự kết hợp của ba dấu ấn này có độ nhạy và độ đặc hiệu cao trong chẩn đoán, giúp cải thiện độ chính xác của chẩn đoán ung thư gan.

III. Giá trị thực tiễn của nghiên cứu

Nghiên cứu này cung cấp cái nhìn toàn diện về mô bệnh học và hóa mô miễn dịch trong tổn thương tiền ung thư và ung thư gan. Kết quả nghiên cứu có giá trị thực tiễn cao trong việc cải thiện chẩn đoán ung thư gan, đặc biệt là trong các trường hợp khó khăn. Việc sử dụng các dấu ấn sinh học như HSP-70, GPC-3, và GS giúp phân biệt chính xác các tổn thương lành tính và ác tính, từ đó hỗ trợ quyết định điều trị kịp thời. Nghiên cứu cũng góp phần vào việc phát triển các phương pháp chẩn đoán tiên tiến trong bệnh học gan.

3.1. Ứng dụng trong chẩn đoán lâm sàng

Nghiên cứu này có giá trị thực tiễn cao trong chẩn đoán lâm sàng, đặc biệt là trong việc phân biệt tổn thương tiền ung thư và ung thư gan. Việc sử dụng các dấu ấn sinh học như HSP-70, GPC-3, và GS giúp cải thiện độ chính xác của chẩn đoán ung thư gan, từ đó hỗ trợ quyết định điều trị kịp thời.

3.2. Đóng góp vào nghiên cứu y học

Nghiên cứu này góp phần vào việc phát triển các phương pháp chẩn đoán tiên tiến trong bệnh học gan. Kết quả nghiên cứu cung cấp cái nhìn toàn diện về mô bệnh học và hóa mô miễn dịch, từ đó hỗ trợ các nghiên cứu tiếp theo trong lĩnh vực nghiên cứu y học liên quan đến ung thư gan.