Khóa luận tốt nghiệp: Đặc điểm lâm sàng và điều trị chửa ngoài tử cung bằng methotrexate tại Bệnh viện Phụ sản Hà Nội

• Tác giả: Lương Thị Phượng
• Người hướng dẫn: PGS. Lê Thị Ngọc Hương
• Trường học: Đại học Quốc gia Hà Nội
• Chuyên ngành: Y đa khoa
• Đề tài: Đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và kết quả điều trị chửa ngoài tử cung bằng methotrexate đơn liều tại Bệnh viện Phụ sản Hà Nội năm 2021
• Loại tài liệu: khóa luận tốt nghiệp
• Năm xuất bản: 2022
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN CHỬA NGOÀI TỬ CUNG
• 1.1. Định nghĩa chửa ngoài tử cung
• 1.2. Giải phẫu và sinh lý vòi tử cung
• 1.3. Nguyên nhân chửa ngoài tử cung. Các yếu tố nguy cơ gây chửa ngoài tử cung
• 1.4. Giải phẫu bệnh
• 1.5. Cận lâm sàng
• 1.6. Các thể lâm sàng
• 1.7. ĐIỀU TRỊ CHỬA NGOÀI TỬ CUNG
• 1.7.1. Điều trị ngoại khoa
• 1.7.2. Điều trị nội khoa
• 1.8. CÁC NGHIÊN CỨU TRÊN THẾ GIỚI VÀ TẠI VIỆT NAM
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. ĐỐI TƯỢNG, ĐỊA ĐIỂM VÀ THỜI GIAN NGHIÊN CỨU
• 2.1.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.1.2. Địa điểm nghiên cứu
• 2.1.3. Thời gian nghiên cứu
• 2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.2.1. Thiết kế nghiên cứu
• 2.2.2. Các biến số nghiên cứu
• 2.2.3. Cách tiến hành và phương pháp thu thập, xử lí số liệu
• 2.3. VẤN ĐỀ ĐẠO ĐỨC TRONG NGHIÊN CỨU
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
• 3.1.1. Phân bố bệnh nhân theo nhóm tuổi
• 3.1.2. Phân bố bệnh nhân theo địa dư
• 3.1.3. Phân bố bệnh nhân theo nghề nghiệp
• 3.1.4. Đặc điểm tiền sử sản khoa
• 3.1.5. Đặc điểm tiền sử phụ khoa
• 3.2. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG
• 3.2.1. Triệu chứng cơ năng
• 3.2.2. Triệu chứng thực thể
• 3.3. ĐẶC ĐIỂM CẬN LÂM SÀNG
• 3.3.1. Đặc điểm dịch cùng đồ trên siêu âm
• 3.3.2. Đặc điểm nồng độ βhCG huyết thanh
• 3.3.3. Đặc điểm của khối chửa trên siêu âm
• 3.4. KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ
• 3.4.1. Kết quả điều trị Methotrexate đơn liều
• 3.4.2. Số mũi tiêm Methotrexate
• 3.4.3. Liên quan giữa triệu chứng cơ năng và kết quả điều trị
• 3.4.4. Liên quan giữa triệu chứng thực thể và kết quả điều trị
• 3.4.5. Liên quan giữa đặc điểm cận lâm sàng và kết quả điều trị
• 3.4.6. Thời gian điều trị
• 3.4.7. Tác dụng không mong muốn của Methotrexate
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU
• 4.1.1. Tuổi của các bệnh nhân chửa ngoài tử cung
• 4.1.2. Tiền sử sản khoa
• 4.1.3. Tiền sử phụ khoa
• 4.2. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG
• 4.2.1. Các triệu chứng cơ năng
• 4.2.2. Các triệu chứng thực thể
• 4.3. ĐẶC ĐIỂM CẬN LÂM SÀNG
• 4.3.1. Đặc điểm dịch cùng đồ trên siêu âm
• 4.3.2. Đặc điểm nồng độ βhCG huyết thanh
• 4.3.3. Đặc điểm của khối chửa trên siêu âm
• 4.4. KẾT QUẢ ĐIỀU TRỊ
• 4.4.1. Kết quả điều trị Methotrexate
• 4.4.2. Số liều Methotrexate và kết quả điều trị
• 4.4.3. Thời gian điều trị
• 4.4.4. Tác dụng không mong muốn của Methotrexate
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng quan về điều trị chửa ngoài tử cung bằng methotrexate

Chửa ngoài tử cung (CNTC) là một tình trạng nghiêm trọng trong sản khoa, xảy ra khi trứng đã thụ tinh làm tổ bên ngoài buồng tử cung. Tại Bệnh viện Phụ sản Hà Nội, việc điều trị CNTC bằng methotrexate (MTX) đã trở thành một phương pháp phổ biến. MTX là một loại thuốc có tác dụng ức chế sự phát triển của tế bào, giúp điều trị hiệu quả các trường hợp CNTC chưa vỡ. Nghiên cứu này sẽ cung cấp cái nhìn tổng quan về đặc điểm lâm sàng và kết quả điều trị CNTC bằng MTX tại bệnh viện.

1.1. Định nghĩa và nguyên nhân chửa ngoài tử cung

Chửa ngoài tử cung là tình trạng thai làm tổ ở vị trí không phải buồng tử cung, thường gặp nhất là vòi tử cung. Nguyên nhân gây ra CNTC có thể bao gồm viêm nhiễm, phẫu thuật trước đó, hoặc bất thường về giải phẫu vòi tử cung.

1.2. Tình hình chửa ngoài tử cung tại Bệnh viện Phụ sản Hà Nội

Tại Bệnh viện Phụ sản Hà Nội, tỷ lệ bệnh nhân CNTC điều trị nội khoa còn thấp. Nghiên cứu này sẽ phân tích các trường hợp điều trị bằng MTX và đánh giá hiệu quả của phương pháp này.

II. Vấn đề và thách thức trong điều trị chửa ngoài tử cung

Điều trị CNTC gặp nhiều thách thức, đặc biệt là trong việc chẩn đoán sớm và lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Việc chẩn đoán muộn có thể dẫn đến biến chứng nghiêm trọng, bao gồm vỡ vòi tử cung và chảy máu nội. Do đó, việc nâng cao nhận thức và cải thiện quy trình chẩn đoán là rất cần thiết.

2.1. Các triệu chứng và dấu hiệu chẩn đoán chửa ngoài tử cung

Các triệu chứng thường gặp bao gồm chậm kinh, ra máu âm đạo không giống kinh nguyệt, và đau bụng. Việc nhận diện sớm các triệu chứng này có thể giúp giảm thiểu biến chứng.

2.2. Thách thức trong việc điều trị nội khoa bằng methotrexate

Mặc dù MTX là phương pháp điều trị hiệu quả, nhưng không phải tất cả bệnh nhân đều đáp ứng tốt. Các yếu tố như nồng độ βhCG và kích thước khối chửa có thể ảnh hưởng đến kết quả điều trị.

III. Phương pháp điều trị chửa ngoài tử cung bằng methotrexate

Điều trị CNTC bằng MTX là một phương pháp nội khoa an toàn và hiệu quả. MTX hoạt động bằng cách ức chế sự phát triển của tế bào, từ đó giúp tiêu diệt khối chửa mà không cần phẫu thuật. Phương pháp này có nhiều ưu điểm, bao gồm bảo tồn vòi tử cung và giảm thiểu rủi ro phẫu thuật.

3.1. Cách sử dụng methotrexate trong điều trị

MTX thường được tiêm tĩnh mạch hoặc tiêm bắp. Liều lượng và cách sử dụng sẽ phụ thuộc vào tình trạng cụ thể của bệnh nhân và kích thước khối chửa.

3.2. Tác dụng phụ và theo dõi sau điều trị

Mặc dù MTX có hiệu quả cao, nhưng cũng có thể gây ra một số tác dụng phụ như buồn nôn, mệt mỏi và đau bụng. Việc theo dõi nồng độ βhCG sau điều trị là cần thiết để đánh giá hiệu quả.

IV. Kết quả nghiên cứu điều trị chửa ngoài tử cung bằng methotrexate

Nghiên cứu tại Bệnh viện Phụ sản Hà Nội cho thấy tỷ lệ thành công của điều trị CNTC bằng MTX đơn liều đạt khoảng 86%. Kết quả này cho thấy MTX là một lựa chọn điều trị hiệu quả cho bệnh nhân CNTC chưa vỡ.

4.1. Tỷ lệ thành công và yếu tố ảnh hưởng

Tỷ lệ thành công của điều trị bằng MTX phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm kích thước khối chửa và nồng độ βhCG. Nghiên cứu cho thấy bệnh nhân có nồng độ βhCG thấp thường có tỷ lệ thành công cao hơn.

4.2. So sánh với các phương pháp điều trị khác

So với phẫu thuật, điều trị bằng MTX có nhiều ưu điểm như ít xâm lấn và thời gian hồi phục nhanh hơn. Tuy nhiên, cần cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định phương pháp điều trị.

V. Kết luận và triển vọng tương lai trong điều trị chửa ngoài tử cung

Điều trị CNTC bằng methotrexate tại Bệnh viện Phụ sản Hà Nội đã cho thấy nhiều kết quả khả quan. Tuy nhiên, cần tiếp tục nghiên cứu để cải thiện tỷ lệ thành công và giảm thiểu biến chứng. Việc nâng cao nhận thức về CNTC và các phương pháp điều trị sẽ giúp cải thiện sức khỏe sinh sản cho phụ nữ.

5.1. Đề xuất cải tiến trong quy trình điều trị

Cần có các hướng dẫn rõ ràng về chẩn đoán và điều trị CNTC để đảm bảo bệnh nhân được chăm sóc tốt nhất. Việc đào tạo nhân viên y tế cũng là một yếu tố quan trọng.

5.2. Nghiên cứu và phát triển các phương pháp mới

Cần tiếp tục nghiên cứu để tìm ra các phương pháp điều trị mới, có thể kết hợp MTX với các liệu pháp khác nhằm nâng cao hiệu quả điều trị và giảm thiểu tác dụng phụ.