Nghiên cứu đặc điểm giải phẫu ổ cối và ứng dụng điều trị phẫu thuật gãy trật khớp háng trung tâm

• Tác giả: Lê Văn Tuấn
• Người hướng dẫn: Lê Gia Vinh
• Trường học: Học viện Quân y
• Chuyên ngành: Chấn thương chỉnh hình và tạo hình
• Đề tài: Nghiên cứu đặc điểm giải phẫu ổ cối và ứng dụng trong phẫu thuật gãy trật khớp háng trung tâm
• Loại tài liệu: Luận án tiến sỹ y học
• Năm xuất bản: 2017
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. Đặc điểm về giải phẫu của ổ cối khớp háng
• 1.2. Tổ chức sụn ổ cối
• 1.3. Trụ trước. Chỏm xương đùi. Mạch máu của ổ cối
• 1.4. Sinh cơ học của khớp háng
• 1.5. Thay đổi và hậu quả về cơ sinh học khi gãy ổ cối
• 1.6. Các đặc tính tiếp xúc trong khớp
• 1.7. Sự mất vững của khớp háng
• 1.8. Đặc điểm tổn thương giải phẫu trong gãy ổ cối
• 1.9. Cơ chế chấn thương
• 1.10. Vị trí thương tổn
• 1.11. Tương thích thứ phát
• 1.12. Gãy trật khớp háng trung tâm
• 1.13. Chẩn đoán hình ảnh trong gãy trật khớp háng trung tâm
• 1.14. Điều trị gãy trật khớp háng trung tâm
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng nghiên cứu
• 2.2. Nghiên cứu về giải phẫu
• 2.3. Nghiên cứu trên lâm sàng
• 2.4. Phương pháp nghiên cứu
• 2.5. Nghiên cứu về đặc điểm giải phẫu
• 2.6. Nghiên cứu trên lâm sàng
• 2.7. Xử lý số liệu
• 2.8. Đạo đức nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Kết quả nghiên cứu về đặc điểm giải phẫu
• 3.2. Kết quả nghiên cứu giải phẫu trên xương khô
• 3.3. Kết quả nghiên cứu giải phẫu trên phim CT scan
• 3.4. Kết quả nghiên cứu lâm sàng
• 3.5. Đặc điểm mẫu nghiên cứu
• 3.6. Kết quả điều trị
• 3.7. Khảo sát một số yếu tố liên quan trong nghiên cứu lâm sàng
• 3.8. Kết quả chung
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Về nghiên cứu đặc điểm giải phẫu
• 4.2. Kết quả nghiên cứu giải phẫu trên xương chậu khô
• 4.3. Kết quả nghiên cứu giải phẫu trên phim CT scan
• 4.4. Về nghiên cứu trên lâm sàng
• 4.5. Đặc điểm nhóm nghiên cứu
• 4.6. Về kết quả điều trị
• 4.7. Các biến cố và biến chứng
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH CÔNG BỐ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CỦA ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC
• PHIẾU THU THẬP SỐ LIỆU XƯƠNG KHÔ
• BỆNH ÁN NGHIÊN CỨU
• BIẾN SỐ NGHIÊN CỨU
• BỆNH ÁN MINH HỌA
• DANH SÁCH BỆNH NHÂN

I. Đặc điểm giải phẫu ổ cối

Giải phẫu ổ cối là nền tảng quan trọng trong việc hiểu rõ cấu trúc và chức năng của khớp háng. Ổ cối bao bọc khoảng ba phần tư chỏm xương đùi, đóng vai trò truyền tải trọng lượng cơ thể xuống hai chân. Tổ chức sụn ổ cối là thành phần chính, với độ dày thay đổi từ phía trước đến phía sau. Sụn khớp ở trần ổ cối là dày nhất, đây là vị trí chịu lực chính. Khi chấn thương khớp háng xảy ra, tổn thương sụn khớp có thể dẫn đến giảm khả năng chịu lực và thoái hóa khớp nhanh chóng.

1.1. Tổ chức sụn ổ cối

Sụn khớp ổ cối có cấu trúc mỏng ở phía trước và dày hơn ở phía sau. Nghiên cứu cho thấy, dù chỉ mất một mảnh nhỏ sụn khớp ở phía sau cũng làm thay đổi áp lực trên khớp. Khe khớp rộng khoảng 4.5–5mm trên phim chụp khớp háng. Phần sụn khớp ở trần ổ cối là dày nhất, đây là vị trí chịu lực chính. Tổn thương sụn khớp do chấn thương khớp háng có thể dẫn đến giảm khả năng chịu lực và thoái hóa khớp nhanh chóng.

1.2. Vòm ổ cối

Vòm ổ cối là thành phần quan trọng trong cấu trúc ổ cối, trải từ gai chậu trước dưới đến trụ sau. Trên phim X quang, vòm ổ cối là một thành xương có mặt khớp, đóng vai trò chính trong việc chịu lực của khớp háng. Khi kẻ một đường thẳng từ tâm ổ cối đến khuyết eo và từ tâm ổ cối đến bờ dưới gai chậu trước trên, vùng xương ổ cối nằm giữa hai vùng này là vùng chịu lực chính.

II. Phẫu thuật gãy trật khớp háng trung tâm

Phẫu thuật gãy trật khớp háng trung tâm là phương pháp điều trị hiệu quả cho các trường hợp gãy đáy ổ cối kèm di lệch chỏm xương đùi vào tiểu khung. Phương pháp này đòi hỏi sự hiểu biết sâu về giải phẫu xương chậu và kỹ thuật phẫu thuật chính xác. Phương pháp phẫu thuật bao gồm nắn chỉnh chỏm xương đùi về vị trí giải phẫu và phục hồi diện khớp của đáy ổ cối. Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh nhân có thể gặp hạn chế vận động và thoái hóa khớp nhanh chóng.

2.1. Chẩn đoán hình ảnh

Chẩn đoán hình ảnh đóng vai trò quan trọng trong việc xác định mức độ tổn thương của gãy trật khớp háng trung tâm. Phim X quang và CT scan giúp xác định rõ vị trí và mức độ di lệch của chỏm xương đùi. Hình ảnh CT scan tái tạo không gian ba chiều cho phép phẫu thuật viên lập kế hoạch điều trị chi tiết và dự đoán các biến chứng có thể xảy ra.

2.2. Phương pháp phẫu thuật

Phẫu thuật chỉnh hình là phương pháp điều trị chính cho gãy trật khớp háng trung tâm. Phương pháp này bao gồm nắn chỉnh chỏm xương đùi về vị trí giải phẫu và cố định bằng các dụng cụ kết xương như nẹp vít. Việc lựa chọn đường mổ và dụng cụ kết xương phù hợp là yếu tố quyết định đến kết quả điều trị. Các biến chứng sau phẫu thuật như nhiễm trùng, thấu khớp cần được theo dõi và xử lý kịp thời.

III. Ứng dụng giải phẫu trong phẫu thuật

Nghiên cứu đặc điểm giải phẫu ổ cối đóng vai trò quan trọng trong việc cải thiện kết quả phẫu thuật gãy trật khớp háng trung tâm. Các số đo giải phẫu như kích thước trụ trước, trụ sau, và đường kính ổ cối giúp phẫu thuật viên lựa chọn phương pháp điều trị phù hợp. Nghiên cứu này cũng cung cấp các thông số quan trọng để tránh các biến chứng như thấu khớp hoặc đặt vít sai vị trí.

3.1. Kích thước trụ trước và trụ sau

Trụ trước và trụ sau là hai cấu trúc xương quan trọng trong ổ cối. Nghiên cứu cho thấy chiều rộng trung bình của trụ sau là 4.8cm, trong khi trụ trước có chiều rộng từ 30–39.4mm tùy vị trí. Các góc bắt vít an toàn được xác định để tránh phạm khớp, đảm bảo hiệu quả điều trị và giảm thiểu biến chứng.

3.2. Đường kính ổ cối

Đường kính ổ cối là thông số quan trọng trong phẫu thuật chỉnh hình. Nghiên cứu cho thấy đường kính trung bình của ổ cối là 54.7cm ở nam và 47cm ở nữ. Các số đo này giúp phẫu thuật viên lựa chọn dụng cụ kết xương phù hợp và đảm bảo độ chính xác trong quá trình phẫu thuật.