Tổng quan nghiên cứu

Bệnh viện Ung bướu Nghệ An là bệnh viện chuyên khoa ung bướu tuyến tỉnh, phục vụ khu vực Bắc Trung Bộ với quy mô gần 600 cán bộ và 850 giường bệnh, tiếp nhận khoảng 900-1000 bệnh nhân nội trú và hơn 8.000 bệnh nhân ngoại trú mỗi năm. Trang thiết bị y tế (TTBYT) tại bệnh viện đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, đặc biệt trong bối cảnh nhu cầu chăm sóc sức khỏe ngày càng tăng và yêu cầu kỹ thuật y tế hiện đại. Tuy nhiên, việc sử dụng hiệu quả tài chính các trang thiết bị này vẫn còn nhiều thách thức do nguồn lực hạn chế và công tác quản lý chưa tối ưu.

Mục tiêu nghiên cứu là đánh giá thực trạng hiệu quả tài chính trong sử dụng TTBYT tại Bệnh viện Ung bướu Nghệ An giai đoạn 2016-2018, xác định những kết quả đạt được, tồn tại và nguyên nhân, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả tài chính trong sử dụng trang thiết bị y tế. Nghiên cứu tập trung vào phạm vi không gian tại bệnh viện và thời gian thu thập dữ liệu sơ cấp từ tháng 4 đến tháng 7 năm 2019, dựa trên số liệu báo cáo nội bộ và khảo sát thực tế.

Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện ở việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để hoàn thiện công tác quản lý, sử dụng TTBYT, góp phần nâng cao hiệu quả tài chính, giảm lãng phí, đồng thời cải thiện chất lượng dịch vụ y tế cho người dân khu vực Bắc Trung Bộ. Qua đó, bệnh viện có thể phát triển bền vững, đáp ứng tốt hơn nhu cầu khám chữa bệnh ngày càng cao của xã hội.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý tài sản công, hiệu quả tài chính trong lĩnh vực y tế, cùng các khái niệm chuyên ngành về trang thiết bị y tế và hiệu quả sử dụng tài sản cố định. Hai lý thuyết chính được áp dụng gồm:

  • Lý thuyết hiệu quả tài chính: Đánh giá mối quan hệ giữa kết quả thu được và chi phí bỏ ra trong sử dụng TTBYT, bao gồm các chỉ tiêu như công suất sử dụng, tỷ lệ khấu hao, chi phí đầu tư và thu nhập từ dịch vụ y tế.

  • Lý thuyết quản lý tài sản công: Tập trung vào việc quản lý, bảo dưỡng, thanh lý và đầu tư trang thiết bị y tế nhằm tối ưu hóa giá trị sử dụng và kéo dài tuổi thọ tài sản.

Các khái niệm chính bao gồm: trang thiết bị y tế (theo Nghị định 169/2018/NĐ-CP), hiệu quả tài chính trong sử dụng TTBYT, công suất sử dụng thiết bị, tỷ lệ khấu hao, nguồn vốn đầu tư, và các nhân tố ảnh hưởng đến hiệu quả tài chính như chính sách nhà nước, trình độ nhân lực, nhu cầu khám chữa bệnh và uy tín bệnh viện.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp phân tích định lượng và định tính:

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu thứ cấp từ báo cáo tài chính, báo cáo quản lý trang thiết bị y tế của Bệnh viện Ung bướu Nghệ An giai đoạn 2016-2018; dữ liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát, phỏng vấn cán bộ quản lý, nhân viên y tế và quan sát thực tế tại bệnh viện trong khoảng thời gian từ tháng 4 đến tháng 7 năm 2019.

  • Phương pháp phân tích: Phân tích thống kê mô tả các chỉ tiêu tài chính, so sánh tỷ lệ phần trăm tăng trưởng, công suất sử dụng thiết bị, tỷ lệ khấu hao; phân tích so sánh với các bệnh viện tuyến tỉnh khác; đánh giá các nhân tố ảnh hưởng thông qua phân tích nội dung phỏng vấn và khảo sát.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Khảo sát tập trung vào các phòng ban quản lý trang thiết bị, các khoa sử dụng thiết bị chính, với gần 600 cán bộ y tế làm việc tại bệnh viện được xem xét trong nghiên cứu. Mẫu chọn theo phương pháp chọn mẫu thuận tiện và có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện cho các nhóm liên quan đến quản lý và sử dụng TTBYT.

  • Timeline nghiên cứu: Thu thập dữ liệu sơ cấp trong 4 tháng (04-07/2019), phân tích và tổng hợp dữ liệu trong 3 tháng tiếp theo, hoàn thiện báo cáo luận văn trong năm 2019.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nguồn vốn đầu tư TTBYT tăng nhưng chưa đáp ứng đủ nhu cầu: Tổng nguồn vốn đầu tư mua sắm TTBYT tăng từ khoảng 251,8 tỷ đồng năm 2016 lên 255,8 tỷ đồng năm 2017 (tăng 1,61%), tuy nhiên tỷ lệ đáp ứng nhu cầu chỉ đạt 78,44% năm 2017 và giảm còn 62,35% năm 2018. Nguồn thu viện phí và bảo hiểm y tế chiếm trên 90% tổng nguồn vốn mua sắm TTBYT, trong khi nguồn ngân sách nhà nước giảm mạnh (giảm 35,4% năm 2018 so với 2017).

  2. Công suất sử dụng thiết bị cao nhưng có dấu hiệu quá tải: Một số thiết bị như máy chụp CT, máy nội soi tai mũi họng, giường bệnh có công suất sử dụng đạt và vượt 100%, cho thấy thiết bị được khai thác tối đa nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ hư hỏng nhanh và giảm tuổi thọ thiết bị.

  3. Tỷ lệ khấu hao và thanh lý thiết bị còn cao: Tỷ lệ hao mòn lũy kế của trang thiết bị y tế tăng, phản ánh nhiều thiết bị đã cũ, cần được sửa chữa hoặc thay thế. Việc thanh lý thiết bị hư hỏng chưa được thực hiện kịp thời, gây lãng phí nguồn lực.

  4. Thu nhập cán bộ nhân viên y tế ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng thiết bị: Thu nhập bình quân cán bộ y tế tăng nhẹ qua các năm, tuy nhiên vẫn chưa tương xứng với khối lượng công việc và áp lực sử dụng thiết bị, ảnh hưởng đến động lực làm việc và hiệu suất sử dụng trang thiết bị.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy Bệnh viện Ung bướu Nghệ An đã có sự đầu tư đáng kể vào trang thiết bị y tế, đặc biệt là các thiết bị công nghệ cao như máy gia tốc xạ trị, máy chụp CT 64 lát cắt, góp phần nâng cao chất lượng khám chữa bệnh chuyên ngành ung bướu. Tuy nhiên, nguồn vốn đầu tư chủ yếu dựa vào nguồn thu viện phí và bảo hiểm y tế, trong khi nguồn ngân sách nhà nước giảm sút, làm hạn chế khả năng mua sắm và đổi mới thiết bị.

Công suất sử dụng thiết bị cao phản ánh nhu cầu khám chữa bệnh tăng mạnh, nhưng cũng đặt ra thách thức về bảo dưỡng, sửa chữa và quản lý thiết bị để tránh hư hỏng sớm. Tỷ lệ khấu hao cao và việc thanh lý thiết bị chưa kịp thời làm giảm hiệu quả tài chính và gây lãng phí nguồn lực.

So sánh với các nghiên cứu tại các bệnh viện tuyến tỉnh khác, tình trạng tương tự cũng được ghi nhận, cho thấy nhu cầu nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng TTBYT là cấp thiết. Việc cải thiện thu nhập và nâng cao trình độ nhân lực vận hành thiết bị cũng là yếu tố quan trọng để tăng hiệu quả sử dụng.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện xu hướng nguồn vốn đầu tư qua các năm, bảng so sánh công suất sử dụng thiết bị theo từng khoa, và biểu đồ tỷ lệ khấu hao thiết bị theo thời gian để minh họa rõ ràng hơn các vấn đề tồn tại.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường huy động và đa dạng hóa nguồn vốn đầu tư
    Chủ động khai thác các nguồn vốn ngoài ngân sách như liên doanh, liên kết, tài trợ để bổ sung nguồn lực mua sắm trang thiết bị mới, đặc biệt các thiết bị công nghệ cao. Mục tiêu tăng nguồn vốn đầu tư TTBYT lên ít nhất 15% mỗi năm trong vòng 3 năm tới. Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc bệnh viện phối hợp với Sở Y tế và các đối tác tài chính.

  2. Nâng cao công tác quản lý và bảo dưỡng thiết bị
    Xây dựng quy trình quản lý, kiểm tra định kỳ, bảo dưỡng và sửa chữa thiết bị y tế chuyên nghiệp nhằm kéo dài tuổi thọ thiết bị, giảm tỷ lệ hư hỏng và khấu hao nhanh. Thực hiện ngay trong năm 2024 với mục tiêu giảm tỷ lệ thiết bị hư hỏng không sử dụng được xuống dưới 5%. Chủ thể thực hiện: Phòng Vật tư thiết bị y tế và các khoa phòng liên quan.

  3. Đào tạo và nâng cao trình độ nhân lực vận hành thiết bị
    Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về kỹ thuật vận hành, bảo trì thiết bị y tế cho cán bộ kỹ thuật và nhân viên y tế, phối hợp với các trường đại học và trung tâm đào tạo trong và ngoài nước. Mục tiêu hoàn thành đào tạo cho 80% nhân viên liên quan trong 2 năm tới. Chủ thể thực hiện: Phòng Tổ chức cán bộ phối hợp với các đơn vị đào tạo.

  4. Cải thiện chính sách thu nhập và động viên cán bộ y tế
    Xem xét điều chỉnh chính sách thu nhập, thưởng theo hiệu quả công việc và mức độ sử dụng thiết bị để nâng cao động lực làm việc, tăng hiệu suất sử dụng trang thiết bị. Triển khai trong năm 2024 với mục tiêu tăng mức hài lòng của cán bộ y tế lên trên 85%. Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc bệnh viện và phòng Tài chính – Kế toán.

  5. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý thiết bị
    Áp dụng phần mềm quản lý trang thiết bị y tế hiện đại để theo dõi tình trạng, lịch bảo dưỡng, khấu hao và sử dụng thiết bị một cách chính xác, kịp thời. Mục tiêu hoàn thành triển khai hệ thống trong vòng 1 năm. Chủ thể thực hiện: Phòng CNTT phối hợp với phòng Vật tư thiết bị y tế.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo các bệnh viện tuyến tỉnh và chuyên khoa
    Giúp hiểu rõ thực trạng và các giải pháp nâng cao hiệu quả tài chính trong sử dụng trang thiết bị y tế, từ đó áp dụng vào quản lý và phát triển bệnh viện.

  2. Phòng quản lý tài chính và vật tư thiết bị y tế tại các cơ sở y tế
    Cung cấp cơ sở dữ liệu và phương pháp đánh giá hiệu quả sử dụng thiết bị, hỗ trợ công tác lập kế hoạch đầu tư, bảo dưỡng và thanh lý thiết bị.

  3. Các nhà hoạch định chính sách ngành y tế và Sở Y tế các tỉnh
    Tham khảo để xây dựng chính sách hỗ trợ, cơ chế tài chính và hướng dẫn quản lý trang thiết bị y tế phù hợp với thực tiễn tại các bệnh viện tuyến tỉnh.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý y tế, tài chính công
    Là tài liệu tham khảo khoa học về hiệu quả tài chính trong lĩnh vực y tế, giúp phát triển nghiên cứu sâu hơn về quản lý tài sản công và y tế kỹ thuật cao.

Câu hỏi thường gặp

  1. Hiệu quả tài chính trong sử dụng trang thiết bị y tế được đánh giá bằng những chỉ tiêu nào?
    Hiệu quả tài chính được đánh giá qua các chỉ tiêu như công suất sử dụng thiết bị, tỷ lệ khấu hao, chi phí đầu tư, nguồn thu từ dịch vụ y tế liên quan đến thiết bị, và tỷ lệ thiết bị hư hỏng cần thanh lý. Ví dụ, công suất sử dụng thiết bị gần 100% cho thấy khai thác tối đa nguồn lực.

  2. Nguồn vốn đầu tư trang thiết bị y tế tại Bệnh viện Ung bướu Nghệ An chủ yếu đến từ đâu?
    Nguồn vốn chủ yếu là từ nguồn thu viện phí và bảo hiểm y tế, chiếm trên 90% tổng vốn đầu tư mua sắm thiết bị, trong khi nguồn ngân sách nhà nước có xu hướng giảm qua các năm.

  3. Tại sao công suất sử dụng thiết bị quá cao lại là vấn đề?
    Công suất sử dụng vượt quá 100% có thể dẫn đến quá tải thiết bị, làm tăng nguy cơ hư hỏng, giảm tuổi thọ và hiệu quả sử dụng lâu dài, gây tốn kém chi phí sửa chữa và thay thế.

  4. Những nhân tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả tài chính trong sử dụng trang thiết bị y tế?
    Bao gồm chính sách và quy định của Nhà nước, tiến bộ khoa học kỹ thuật, nhu cầu khám chữa bệnh, trình độ nhân lực vận hành thiết bị, uy tín và hình ảnh bệnh viện, cũng như chủng loại và chất lượng thiết bị được trang bị.

  5. Giải pháp nào được đề xuất để nâng cao hiệu quả tài chính trong sử dụng trang thiết bị y tế?
    Các giải pháp gồm tăng cường huy động nguồn vốn, nâng cao quản lý và bảo dưỡng thiết bị, đào tạo nhân lực chuyên môn, cải thiện chính sách thu nhập cán bộ y tế, và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý thiết bị.

Kết luận

  • Bệnh viện Ung bướu Nghệ An đã đầu tư đáng kể vào trang thiết bị y tế hiện đại, đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh chuyên ngành ung bướu khu vực Bắc Trung Bộ.
  • Nguồn vốn đầu tư chủ yếu dựa vào nguồn thu viện phí và bảo hiểm y tế, trong khi nguồn ngân sách nhà nước giảm sút, ảnh hưởng đến khả năng mua sắm và đổi mới thiết bị.
  • Công suất sử dụng thiết bị cao nhưng có dấu hiệu quá tải, tỷ lệ khấu hao và thanh lý thiết bị còn cao, gây lãng phí nguồn lực.
  • Thu nhập và trình độ nhân lực vận hành thiết bị ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả sử dụng trang thiết bị y tế.
  • Cần triển khai các giải pháp đồng bộ về huy động vốn, quản lý thiết bị, đào tạo nhân lực và chính sách thu nhập để nâng cao hiệu quả tài chính trong sử dụng trang thiết bị y tế tại bệnh viện trong giai đoạn tiếp theo.

Next steps: Triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 1-3 năm tới, đồng thời tiếp tục theo dõi, đánh giá hiệu quả để điều chỉnh kịp thời.

Call-to-action: Ban lãnh đạo bệnh viện và các cơ quan quản lý y tế cần phối hợp chặt chẽ để thực hiện các giải pháp nâng cao hiệu quả tài chính, góp phần phát triển bền vững hệ thống y tế chuyên ngành ung bướu tại khu vực.