Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh ngành y tế Việt Nam đang tập trung phát triển nguồn nhân lực, khoa học công nghệ và đổi mới cơ chế tài chính, việc tổ chức kế toán hiệu quả tại các đơn vị sự nghiệp công lập, đặc biệt là bệnh viện, trở thành một nhiệm vụ trọng tâm. Bệnh viện Đa khoa huyện Thạch Thất, với quy mô 18 khoa phòng và hơn 275 cán bộ nhân viên, tiếp đón trung bình từ 450 đến 600 lượt bệnh nhân mỗi ngày, đã và đang đối mặt với thách thức trong việc quản lý tài chính và tổ chức kế toán nhằm đảm bảo sử dụng nguồn lực hiệu quả, minh bạch và tiết kiệm. Nghiên cứu này tập trung vào việc đánh giá thực trạng tổ chức kế toán tại Bệnh viện Đa khoa huyện Thạch Thất trong năm 2018, nhằm đề xuất các giải pháp hoàn thiện công tác kế toán tài chính, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý tài chính và chất lượng dịch vụ y tế.

Mục tiêu nghiên cứu bao gồm hệ thống hóa các vấn đề lý luận về tổ chức kế toán trong đơn vị sự nghiệp công lập, khảo sát thực trạng tổ chức kế toán tại bệnh viện, đồng thời đề xuất các giải pháp phù hợp để hoàn thiện công tác này. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào công tác kế toán tài chính tại Bệnh viện Đa khoa huyện Thạch Thất, thành phố Hà Nội, trong năm 2018. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để nâng cao hiệu quả quản lý tài chính, góp phần phòng chống tham nhũng, lãng phí và nâng cao chất lượng dịch vụ y tế tại bệnh viện.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình về tổ chức kế toán trong đơn vị sự nghiệp công lập, bao gồm:

  • Khái niệm đơn vị sự nghiệp công lập: Đơn vị được Nhà nước thành lập để thực hiện các nhiệm vụ quản lý hành chính, đảm bảo an ninh, quốc phòng, phát triển kinh tế xã hội, hoạt động không vì mục tiêu lợi nhuận, phục vụ lợi ích cộng đồng.

  • Nguyên tắc tổ chức kế toán: Bao gồm nguyên tắc phù hợp, tự kiểm soát, đồng bộ, bất kiêm nhiệm, hiệu quả và linh hoạt nhằm đảm bảo bộ máy kế toán hoạt động hiệu quả, cung cấp thông tin kịp thời và chính xác.

  • Mô hình tổ chức bộ máy kế toán: Tập trung, phân tán và hỗn hợp, mỗi mô hình có ưu nhược điểm riêng phù hợp với quy mô và đặc điểm hoạt động của đơn vị.

  • Hệ thống chứng từ, tài khoản và sổ kế toán: Được tổ chức theo quy định của Thông tư 107/2017/TT-BTC, đảm bảo tính minh bạch, chính xác và tuân thủ pháp luật.

  • Ứng dụng công nghệ thông tin trong kế toán: Sử dụng phần mềm kế toán để tự động hóa quy trình, nâng cao độ chính xác và hiệu quả công tác kế toán.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp:

  • Phỏng vấn chuyên sâu với các cán bộ kế toán và quản lý tại Bệnh viện Đa khoa huyện Thạch Thất nhằm thu thập thông tin về thực trạng tổ chức kế toán, ưu điểm và hạn chế.

  • Quan sát thực tế tại bệnh viện để khảo sát môi trường làm việc, quy trình xử lý nghiệp vụ kế toán và sử dụng các công cụ, phần mềm kế toán.

  • Phân tích, tổng hợp dữ liệu thu thập được từ năm 2018, so sánh với các quy định pháp luật và lý luận về tổ chức kế toán trong đơn vị sự nghiệp công lập.

  • So sánh đối chiếu giữa lý luận và thực tiễn để phát hiện các tồn tại, từ đó đề xuất giải pháp hoàn thiện.

Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ cán bộ kế toán và quản lý tài chính tại bệnh viện, đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy của kết quả. Phương pháp phân tích dữ liệu chủ yếu là phân tích định tính kết hợp với thống kê mô tả các chỉ số tài chính và hoạt động kế toán.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng tổ chức bộ máy kế toán: Bệnh viện áp dụng mô hình tổ chức bộ máy kế toán hỗn hợp, với một phòng kế toán trung tâm và các kế toán viên phụ trách các phần hành kế toán tại các khoa, phòng. Tuy nhiên, bộ máy còn cồng kềnh, phân công nhiệm vụ chưa rõ ràng, dẫn đến trùng lặp công việc và hiệu quả chưa cao.

  2. Hệ thống chứng từ và sổ kế toán: Việc sử dụng chứng từ kế toán theo Thông tư 107/2017/TT-BTC được thực hiện đầy đủ, song công tác kiểm tra, lưu trữ chứng từ còn chưa chặt chẽ, gây khó khăn trong việc truy xuất và kiểm soát thông tin. Tỷ lệ chứng từ bị sai sót hoặc thiếu sót chiếm khoảng 8% trong tổng số chứng từ kiểm tra.

  3. Ứng dụng công nghệ thông tin: Bệnh viện đã triển khai phần mềm kế toán trên máy tính, giúp tự động hóa nhiều khâu xử lý số liệu. Tuy nhiên, việc đào tạo nhân viên sử dụng phần mềm chưa đồng đều, dẫn đến tình trạng nhập liệu chậm và sai sót dữ liệu chiếm khoảng 12% tổng số giao dịch.

  4. Kiểm tra kế toán và báo cáo tài chính: Công tác kiểm tra kế toán nội bộ được thực hiện thường xuyên, nhưng chưa có quy trình kiểm tra định kỳ rõ ràng và chưa phát huy hết vai trò trong việc phát hiện sai phạm. Báo cáo tài chính được lập đúng thời hạn, tuy nhiên, chất lượng báo cáo còn hạn chế về mặt phân tích và dự báo tài chính.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của các tồn tại trên xuất phát từ việc phân công lao động kế toán chưa hợp lý, thiếu sự phối hợp nhịp nhàng giữa các bộ phận, cũng như hạn chế về trình độ chuyên môn và kỹ năng sử dụng công nghệ thông tin của nhân viên kế toán. So sánh với các nghiên cứu tại các bệnh viện đa khoa khác cho thấy, những vấn đề này là phổ biến trong các đơn vị sự nghiệp công lập có quy mô tương đương.

Việc áp dụng phần mềm kế toán tuy đã cải thiện phần nào hiệu quả công tác kế toán, nhưng chưa được khai thác tối đa do thiếu đào tạo và quy trình vận hành chưa chuẩn hóa. Các biểu đồ so sánh tỷ lệ sai sót chứng từ và dữ liệu nhập liệu giữa các năm có thể minh họa rõ sự cần thiết của việc nâng cao chất lượng đào tạo và kiểm soát nội bộ.

Kết quả nghiên cứu nhấn mạnh vai trò quan trọng của tổ chức kế toán khoa học, hợp lý trong việc cung cấp thông tin tài chính chính xác, kịp thời, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý tài chính và phòng chống tham nhũng, lãng phí tại bệnh viện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tái cấu trúc bộ máy kế toán: Phân công nhiệm vụ rõ ràng, tránh chồng chéo và trùng lặp công việc; xây dựng quy chế hoạt động bộ máy kế toán phù hợp với mô hình hỗn hợp hiện tại. Thời gian thực hiện: 6 tháng; Chủ thể: Ban Giám đốc và phòng Tài chính - Kế toán.

  2. Nâng cao chất lượng quản lý chứng từ và sổ sách kế toán: Xây dựng quy trình kiểm tra, lưu trữ chứng từ chặt chẽ, áp dụng hệ thống mã hóa chứng từ để dễ dàng truy xuất và kiểm soát. Thời gian thực hiện: 4 tháng; Chủ thể: Phòng Kế toán và Ban Thanh tra nội bộ.

  3. Đào tạo và nâng cao năng lực sử dụng phần mềm kế toán: Tổ chức các khóa đào tạo định kỳ cho nhân viên kế toán về kỹ năng sử dụng phần mềm, quy trình nhập liệu và kiểm soát dữ liệu. Thời gian thực hiện: 3 tháng; Chủ thể: Phòng Tổ chức - Hành chính phối hợp với phòng Kế toán.

  4. Xây dựng quy trình kiểm tra kế toán định kỳ và đột xuất: Thiết lập kế hoạch kiểm tra nội bộ rõ ràng, tăng cường vai trò của kế toán trưởng và Ban Thanh tra trong việc giám sát, phát hiện và xử lý sai phạm. Thời gian thực hiện: 6 tháng; Chủ thể: Ban Giám đốc và Ban Thanh tra.

  5. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý tài chính: Đầu tư nâng cấp phần mềm kế toán, tích hợp các hệ thống quản lý khác để đồng bộ dữ liệu, nâng cao hiệu quả quản lý. Thời gian thực hiện: 12 tháng; Chủ thể: Ban Giám đốc và phòng Công nghệ thông tin.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban Giám đốc các bệnh viện sự nghiệp công lập: Để hiểu rõ hơn về tổ chức kế toán, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý tài chính và sử dụng nguồn lực hợp lý.

  2. Phòng Tài chính - Kế toán các đơn vị y tế công lập: Áp dụng các giải pháp cải tiến công tác kế toán, nâng cao chất lượng thông tin tài chính phục vụ quản lý.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành kế toán, quản trị y tế: Tham khảo cơ sở lý luận và thực tiễn về tổ chức kế toán trong đơn vị sự nghiệp công lập, phục vụ cho các nghiên cứu và luận văn.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước về y tế và tài chính công: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách, hướng dẫn và kiểm tra công tác kế toán tại các đơn vị sự nghiệp công lập.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao tổ chức kế toán lại quan trọng đối với bệnh viện công lập?
    Tổ chức kế toán giúp cung cấp thông tin tài chính chính xác, kịp thời, phục vụ quản lý nguồn lực hiệu quả, phòng chống tham nhũng và nâng cao chất lượng dịch vụ y tế.

  2. Mô hình tổ chức bộ máy kế toán nào phù hợp với bệnh viện đa khoa huyện Thạch Thất?
    Mô hình hỗn hợp được đánh giá phù hợp nhất vì kết hợp ưu điểm của mô hình tập trung và phân tán, phù hợp với quy mô và đặc điểm hoạt động của bệnh viện.

  3. Làm thế nào để giảm sai sót trong chứng từ và dữ liệu kế toán?
    Áp dụng quy trình kiểm tra chặt chẽ, đào tạo nhân viên kế toán, sử dụng phần mềm kế toán hiện đại và xây dựng hệ thống mã hóa chứng từ.

  4. Phần mềm kế toán có vai trò gì trong tổ chức kế toán bệnh viện?
    Phần mềm kế toán tự động hóa quy trình ghi chép, tính toán, báo cáo, giúp nâng cao độ chính xác và tiết kiệm thời gian, chi phí.

  5. Kiểm tra kế toán nội bộ được thực hiện như thế nào?
    Kiểm tra kế toán nội bộ bao gồm kiểm tra chứng từ, sổ sách, báo cáo tài chính định kỳ và đột xuất, nhằm đảm bảo tuân thủ quy định và phát hiện sai phạm kịp thời.

Kết luận

  • Đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về tổ chức kế toán trong đơn vị sự nghiệp công lập, làm nền tảng cho nghiên cứu thực tiễn tại Bệnh viện Đa khoa huyện Thạch Thất.
  • Đánh giá thực trạng tổ chức kế toán tại bệnh viện cho thấy tồn tại về bộ máy kế toán, quản lý chứng từ, ứng dụng công nghệ và kiểm tra kế toán.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm tái cấu trúc bộ máy, nâng cao chất lượng chứng từ, đào tạo nhân viên và tăng cường kiểm tra nội bộ.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn trong việc nâng cao hiệu quả quản lý tài chính và chất lượng dịch vụ y tế tại bệnh viện.
  • Khuyến nghị triển khai các giải pháp trong vòng 6-12 tháng, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và ứng dụng công nghệ mới trong công tác kế toán.

Để nâng cao hiệu quả quản lý tài chính tại các đơn vị sự nghiệp công lập, đặc biệt là bệnh viện, các nhà quản lý và chuyên gia kế toán nên áp dụng các giải pháp được đề xuất trong nghiên cứu này, đồng thời tiếp tục cập nhật và hoàn thiện công tác kế toán phù hợp với sự phát triển của ngành y tế và công nghệ thông tin.