Nâng cao hiệu quả công tác phòng, chống lãng phí tại Hà Nội

Tiết kiệm và chống lãng phí không chỉ là biện pháp để quản lý ngân sách hiệu quả mà còn là yếu tố quan trọng để đảm bảo sự phát triển bền vững. Hà Nội, với vai trò là Thủ đô, cần phải đi đầu trong công tác này. Việc sử dụng hiệu quả nguồn lực, tránh thất thoát và lãng phí sẽ giúp thành phố có thêm nguồn lực để đầu tư vào các lĩnh vực trọng điểm như giáo dục, y tế, và hạ tầng giao thông. Công tác THTK, CLP là một phong trào được triển khai đến cơ sở, cần đẩy mạnh và nâng cao hiệu quả để tạo chuyển biến rõ rệt hơn nữa.

Đảng Cộng sản Việt Nam xác định công tác PCLP cùng với tham nhũng, tiêu cực là nhiệm vụ thường xuyên, cấp thiết trong suốt quá trình lãnh đạo. Tăng cường sự lãnh đạo (SLĐ) của Đảng đối với công tác PCLP là giải pháp đầu tiên và mang tính quyết định. Ở địa phương, điều này thể hiện qua việc tăng cường SLĐ của cấp ủy đảng trên địa bàn. Thành ủy Hà Nội là cơ quan lãnh đạo Đảng bộ và Nhân dân Thành phố Hà Nội thực hiện các nhiệm vụ chính trị của Thành phố, trong đó có nhiệm vụ PCLP trên địa bàn. Việc lãnh đạo chặt chẽ, hiệu quả của Đảng sẽ tạo ra sức mạnh tổng hợp để ngăn chặn và đẩy lùi tình trạng lãng phí.

Lãng phí trong quản lý đất đai thường xảy ra do quy hoạch không hợp lý, sử dụng đất sai mục đích, và việc chậm trễ trong giải phóng mặt bằng. Lĩnh vực đầu tư công cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro lãng phí do đấu thầu thiếu minh bạch, dự án đội vốn, và việc nghiệm thu chất lượng công trình không đảm bảo. Nhiều dự án bỏ hoang thậm chí hàng chục năm nhưng chậm được xử lý; những công trình lớn, trọng điểm chậm tiến độ, những công trình xây dựng trái phép bị phá dỡ… gây lãng phí hàng trăm tỷ đồng.

Nguyên nhân chủ quan gây ra lãng phí thường liên quan đến năng lực quản lý yếu kém, ý thức trách nhiệm chưa cao của cán bộ, công chức, và sự thiếu kiểm tra, giám sát. Nguyên nhân khách quan có thể bao gồm cơ chế chính sách còn nhiều bất cập, hệ thống pháp luật chưa đồng bộ, và sự thay đổi của các yếu tố kinh tế - xã hội. Trong những năm qua, Thành ủy Hà Nội chưa thật sự quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo lĩnh vực này một cách hiệu quả.

Lãng phí làm giảm hiệu quả sử dụng vốn đầu tư, gây thất thoát tài sản nhà nước, và làm chậm quá trình phát triển kinh tế - xã hội. Lãng phí cũng gây ra sự bất bình đẳng trong xã hội, làm xói mòn lòng tin của người dân vào chính quyền. Đặc biệt, trong bối cảnh dịch bệnh Covid - 19, lãng phí làm ảnh hưởng đến nguồn lực để phòng chống dịch và phục hồi kinh tế.

Cần rà soát, sửa đổi, bổ sung các quy định pháp luật về quản lý, sử dụng tài sản công, đầu tư công, và quản lý đất đai để đảm bảo tính minh bạch, công khai, và hiệu quả. Cần có cơ chế khuyến khích sự tham gia của người dân vào việc giám sát, phát hiện và tố giác các hành vi lãng phí. Quy định và chế tài xử lý đối với tổ chức, cá nhân khi để xảy ra lãng phí chưa đầy đủ, đồng bộ, cần được hoàn thiện.

Cần tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát việc thực hiện các quy định về PCLP, đặc biệt là trong các lĩnh vực có nguy cơ cao. Cần xử lý nghiêm minh các hành vi vi phạm, đảm bảo tính răn đe và phòng ngừa. Tăng cường kỷ luật, kỷ cương trong toàn Đảng bộ; trực tiếp xử lý các vụ việc lãng phí nghiêm trọng, gây bức xúc trong Nhân dân.

Cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, giáo dục về tác hại của lãng phí và vai trò của tiết kiệm. Cần xây dựng văn hóa tiết kiệm trong cán bộ, công chức và người dân. Phát huy tốt vai trò giám sát, phản biện của Mặt trận Tổ quốc (MTTQ) và các tổ chức chính trị - xã hội (CT - XH) đối với nhiều chủ trương, chính sách, nhất là những đề án, dự án, công trình quan trọng.

Một nghiên cứu điển hình có thể tập trung vào việc triển khai các giải pháp tiết kiệm năng lượng trong các tòa nhà công, như sử dụng hệ thống chiếu sáng tiết kiệm điện, lắp đặt hệ thống điều hòa nhiệt độ hiệu suất cao, và tăng cường sử dụng năng lượng tái tạo. Cần đánh giá hiệu quả của các giải pháp này về mặt kinh tế và môi trường.

Một nghiên cứu khác có thể tập trung vào việc quản lý hiệu quả các dự án đầu tư công, từ khâu lập kế hoạch, lựa chọn nhà thầu, đến khâu thi công và nghiệm thu. Cần đánh giá hiệu quả của các biện pháp như đấu thầu cạnh tranh, giám sát cộng đồng, và áp dụng công nghệ thông tin trong quản lý dự án.

Phòng chống lãng phí không chỉ là biện pháp tiết kiệm chi phí mà còn là yếu tố quan trọng để đảm bảo sự phát triển bền vững. Việc sử dụng hiệu quả nguồn lực, bảo vệ môi trường, và đảm bảo công bằng xã hội là những mục tiêu quan trọng của phát triển bền vững.

Hướng đi mới cho công tác PCLP cần tập trung vào việc ứng dụng công nghệ thông tin, tăng cường sự tham gia của người dân, và xây dựng văn hóa tiết kiệm. Đồng thời, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan, đơn vị trong việc thực hiện công tác này.

Nghiên cứu các điển hình phòng chống lãng phí thành công để rút ra những bài học về phương pháp, cách thức triển khai, và các yếu tố quyết định. Từ đó, có thể nhân rộng các mô hình thành công và áp dụng vào các điều kiện cụ thể.

Phân tích những thách thức gặp phải trong quá trình triển khai công tác PCLP, như sự thiếu đồng bộ trong chính sách, sự chống đối của các đối tượng liên quan, và sự hạn chế về nguồn lực. Từ đó, đề xuất các giải pháp để vượt qua những thách thức này và nâng cao hiệu quả công tác.