Tổng quan nghiên cứu

Nguồn nhân lực (NNL) đóng vai trò quyết định trong sự phát triển và tồn tại của doanh nghiệp (DN), đặc biệt trong bối cảnh hội nhập quốc tế và nền kinh tế tri thức hiện nay. Tại Việt Nam, các DN ngày càng nhận thức rõ vai trò của NNL, tuy nhiên việc nâng cao chất lượng NNL vẫn còn nhiều thách thức do đặc điểm, điều kiện và cách thức quản trị khác nhau. Công ty Trách nhiệm hữu hạn Hàng nhập khẩu Châu Âu (EUI) là một DN chuyên cung cấp và phân phối hàng hóa nhập khẩu từ các nước châu Âu, với quy mô lao động khoảng 198 người tính đến năm 2020. Mặc dù đã có nhiều nỗ lực nâng cao chất lượng NNL, nhưng thực trạng vẫn chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu sản xuất kinh doanh (SXKD), đặc biệt trong công tác tuyển dụng, đào tạo và cải thiện điều kiện làm việc.

Mục tiêu nghiên cứu là phân tích thực trạng nâng cao chất lượng NNL tại Công ty EUI trong giai đoạn 2017-2020 và đề xuất các giải pháp khả thi đến năm 2025 nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng NNL, góp phần phát triển bền vững DN. Nghiên cứu tập trung vào ba mặt chính của chất lượng NNL: thể lực, trí lực và tâm lực, đồng thời xem xét cơ cấu nguồn nhân lực và các yếu tố ảnh hưởng bên trong, bên ngoài DN. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hoạch định chính sách phát triển nguồn nhân lực không chỉ cho Công ty EUI mà còn cho các DN cùng ngành xuất nhập khẩu tại Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản trị nhân lực hiện đại, tập trung vào ba khái niệm chính:

  • Nguồn nhân lực trong doanh nghiệp: Bao gồm tất cả các cá nhân tham gia hoạt động của DN, được phân loại theo chức năng công việc, trình độ chuyên môn và năng lực thực tế. NNL là tài nguyên quý giá nhất, quyết định sự thành bại của DN.

  • Chất lượng nguồn nhân lực: Được đánh giá qua ba mặt thể lực (sức khỏe thể chất và tinh thần), trí lực (trình độ học vấn, chuyên môn, kỹ năng, kinh nghiệm) và tâm lực (ý thức, đạo đức, tác phong, tinh thần trách nhiệm). Chất lượng NNL phản ánh sự tương thích giữa năng lực cá nhân và yêu cầu công việc.

  • Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực: Là quá trình biến đổi tích cực về số lượng, chất lượng và cơ cấu NNL nhằm đáp ứng tốt nhất yêu cầu SXKD. Bao gồm các hoạt động đào tạo, bồi dưỡng, chăm sóc sức khỏe, cải thiện môi trường làm việc và xây dựng văn hóa DN.

Ngoài ra, luận văn tham khảo các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng NNL như đặc điểm SXKD, nhận thức của quản trị, chính sách đầu tư, tình hình tài chính, năng lực quản lý nhân sự, chất lượng NNL xã hội, giáo dục đào tạo quốc dân, truyền thống văn hóa và tác động của cuộc cách mạng công nghệ 4.0.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp các phương pháp khoa học sau:

  • Phương pháp khảo cứu tài liệu: Tổng hợp, hệ thống hóa các công trình, tài liệu liên quan đến quản trị nhân lực và nâng cao chất lượng NNL trong DN.

  • Phương pháp thống kê, phân tích và tổng hợp: Thu thập số liệu từ phòng Hành chính - Kế toán Công ty EUI về quy mô lao động, cơ cấu nhân lực, trình độ chuyên môn, kết quả SXKD giai đoạn 2017-2020. Sử dụng phần mềm Excel để xử lý, phân tích số liệu.

  • Phương pháp điều tra xã hội: Phát 120 phiếu khảo sát (20 phiếu cho cán bộ quản lý, 100 phiếu cho nhân viên trực tiếp) và phỏng vấn ngẫu nhiên 7 nhân viên nhằm đánh giá thực trạng nâng cao chất lượng NNL, xác thực dữ liệu và thu thập ý kiến thực tiễn.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Lựa chọn mẫu đại diện cho toàn bộ nhân viên Công ty, đảm bảo tính khách quan và độ tin cậy của kết quả.

  • Timeline nghiên cứu: Tập trung phân tích dữ liệu giai đoạn 2017-2020, đề xuất giải pháp đến năm 2025.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Quy mô và cơ cấu nhân lực: Số lượng lao động giảm từ 285 người năm 2017 xuống còn 186 người năm 2019, sau đó tăng nhẹ lên 198 người năm 2020 do tái cơ cấu theo hướng tinh gọn, chuyên nghiệp. Tỷ lệ lao động nữ chiếm khoảng 52,1%, cao hơn nam giới (47,9%). Trình độ đại học chiếm tới 95,45%, cao đẳng và phổ thông chiếm khoảng 4,54%.

  2. Chất lượng thể lực: Công ty tổ chức khám sức khỏe định kỳ cho nhân viên, tuy nhiên các hoạt động nâng cao thể lực như văn hóa, thể thao, vui chơi giải trí bị hạn chế do ảnh hưởng tài chính trong giai đoạn dịch Covid-19.

  3. Chất lượng trí lực: Mặc dù trình độ học vấn cao, nhưng khảo sát cho thấy nhiều nhân viên còn hạn chế trong việc vận dụng kiến thức vào thực tiễn công việc, cần tăng cường đào tạo kỹ năng thực hành và nâng cao năng lực chuyên môn.

  4. Chất lượng tâm lực: Ý thức kỷ luật, tinh thần trách nhiệm và tác phong làm việc chưa đồng đều, một số nhân viên cần được giáo dục, rèn luyện thêm về đạo đức nghề nghiệp và văn hóa DN.

  5. Kết quả SXKD: Doanh thu năm 2019 giảm 8.118 triệu đồng so với năm 2018, lợi nhuận trước thuế giảm 878 triệu đồng, nhưng thu nhập bình quân đầu người tăng từ 7 triệu đồng năm 2017 lên 9,2 triệu đồng năm 2019. Năm 2020, doanh số tăng 9% nhờ chuyển đổi sang kênh bán hàng trực tuyến.

Thảo luận kết quả

Việc giảm quy mô lao động song song với tăng thu nhập bình quân cho thấy Công ty đã thực hiện tái cấu trúc hiệu quả, tập trung vào nâng cao chất lượng thay vì số lượng. Tuy nhiên, hạn chế trong đào tạo kỹ năng thực hành và tâm lực của nhân viên phản ánh sự thiếu đồng bộ trong các hoạt động phát triển NNL. So với các DN cùng ngành, Công ty EUI còn thiếu các chương trình đào tạo bài bản, chưa phát huy hết vai trò của tổ chức công đoàn trong việc nâng cao chất lượng NNL.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cơ cấu lao động theo giới tính, trình độ học vấn và bảng so sánh kết quả SXKD qua các năm để minh họa xu hướng phát triển và những điểm cần cải thiện. Việc tăng cường đào tạo kỹ năng mềm, nâng cao ý thức kỷ luật và cải thiện môi trường làm việc sẽ giúp Công ty nâng cao năng suất lao động và hiệu quả kinh doanh trong tương lai.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo và bồi dưỡng chuyên môn, kỹ năng thực hành: Xây dựng kế hoạch đào tạo định kỳ, kết hợp đào tạo trong công việc và ngoài công việc, tập trung vào kỹ năng mềm, ngoại ngữ và tin học. Mục tiêu nâng tỷ lệ nhân viên có kỹ năng thực hành đạt chuẩn lên 90% trong vòng 3 năm. Phòng Nhân sự phối hợp với các phòng ban thực hiện.

  2. Phát triển các hoạt động nâng cao thể lực và tâm lực: Tổ chức các chương trình văn hóa, thể thao, giải trí định kỳ nhằm cải thiện sức khỏe và tinh thần làm việc của nhân viên. Đầu tư ngân sách phù hợp, khôi phục các hoạt động này sau dịch Covid-19 trong vòng 1 năm. Ban lãnh đạo và Công đoàn chịu trách nhiệm.

  3. Hoàn thiện hệ thống đánh giá và khen thưởng: Xây dựng tiêu chuẩn đánh giá năng lực toàn diện, bao gồm thể lực, trí lực và tâm lực, làm cơ sở cho khen thưởng, thăng tiến và đào tạo. Mục tiêu nâng cao sự hài lòng của nhân viên lên trên 80% trong 2 năm tới. Phòng Nhân sự chủ trì.

  4. Nâng cao năng lực quản lý nhân sự: Đào tạo chuyên sâu cho cán bộ nhân sự về quản trị nhân lực, xây dựng tiêu chuẩn chức danh, phân tích công việc và quy trình quản lý hiện đại. Mục tiêu đạt trình độ chuyên môn quản trị nhân sự cho 100% cán bộ nhân sự trong 2 năm. Ban lãnh đạo và phòng Nhân sự phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý DN: Nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng NNL, từ đó xây dựng chiến lược phát triển nguồn nhân lực phù hợp với đặc thù DN xuất nhập khẩu.

  2. Phòng nhân sự và quản trị nhân lực: Áp dụng các phương pháp đánh giá, đào tạo và phát triển NNL hiệu quả, nâng cao năng lực quản lý nhân sự chuyên nghiệp.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Quản trị nhân lực: Tham khảo cơ sở lý luận, phương pháp nghiên cứu và kết quả thực tiễn về nâng cao chất lượng NNL trong DN xuất nhập khẩu.

  4. Các DN trong ngành xuất nhập khẩu và thương mại: Học hỏi kinh nghiệm, bài học thực tiễn và giải pháp nâng cao chất lượng NNL để áp dụng phù hợp với điều kiện riêng của từng DN.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao chất lượng nguồn nhân lực lại quan trọng đối với DN?
    Chất lượng NNL quyết định năng suất, hiệu quả công việc và khả năng cạnh tranh của DN. NNL chất lượng cao giúp DN thích ứng nhanh với thay đổi, đổi mới công nghệ và phát triển bền vững.

  2. Các yếu tố nào ảnh hưởng đến chất lượng nguồn nhân lực trong DN?
    Bao gồm đặc điểm SXKD, nhận thức của quản trị, chính sách đầu tư, tình hình tài chính, năng lực quản lý nhân sự, chất lượng NNL xã hội, giáo dục đào tạo quốc dân, truyền thống văn hóa và tác động của công nghệ.

  3. Làm thế nào để nâng cao thể lực cho người lao động?
    Thông qua khám sức khỏe định kỳ, cải thiện môi trường làm việc, tổ chức các hoạt động văn hóa, thể thao, đảm bảo chế độ đãi ngộ và tuyên truyền nâng cao ý thức giữ gìn sức khỏe.

  4. Phương pháp đào tạo nào hiệu quả để nâng cao trí lực?
    Kết hợp đào tạo trong công việc và ngoài công việc, kiểm tra năng lực đầu vào, tổ chức thi nâng bậc, tham quan học hỏi kinh nghiệm, khuyến khích tự học và cập nhật kiến thức.

  5. Vai trò của tâm lực trong chất lượng nguồn nhân lực là gì?
    Tâm lực bao gồm ý thức, đạo đức, tác phong và tinh thần trách nhiệm, ảnh hưởng đến thái độ làm việc và hiệu quả công việc. Nâng cao tâm lực giúp xây dựng văn hóa DN tích cực và bền vững.

Kết luận

  • Nguồn nhân lực là yếu tố quyết định sự phát triển bền vững của Công ty TNHH hàng nhập khẩu Châu Âu, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh và hội nhập quốc tế.
  • Chất lượng NNL được đánh giá qua ba mặt thể lực, trí lực và tâm lực, trong đó cần chú trọng nâng cao kỹ năng thực hành và ý thức làm việc.
  • Công ty đã thực hiện tái cấu trúc thành công, giảm quy mô lao động nhưng tăng thu nhập bình quân, thể hiện hiệu quả sử dụng NNL.
  • Các giải pháp đề xuất tập trung vào đào tạo, phát triển thể lực, hoàn thiện hệ thống đánh giá và nâng cao năng lực quản lý nhân sự nhằm nâng cao chất lượng NNL đến năm 2025.
  • Đề nghị Ban lãnh đạo và phòng Nhân sự nhanh chóng triển khai các giải pháp, đồng thời theo dõi, đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững của Công ty.

Hành động ngay hôm nay để đầu tư phát triển nguồn nhân lực chính là đầu tư cho tương lai thành công của doanh nghiệp!