Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế toàn cầu và sự phát triển nhanh chóng của ngành dược phẩm, trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR) ngày càng trở thành yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến hành vi tiêu dùng. Ngành dược phẩm Việt Nam, với tốc độ tăng trưởng đứng thứ 13 trên thế giới, năm 2018 đạt giá trị nhập khẩu khoảng 3 tỷ USD, trong đó phần lớn nguyên liệu dược phẩm phải nhập khẩu từ Trung Quốc và Ấn Độ. Thị trường dược phẩm nước ngoài tại Hà Nội ngày càng thu hút sự quan tâm của người tiêu dùng, đặc biệt trong bối cảnh người tiêu dùng có xu hướng ưu tiên lựa chọn sản phẩm dược phẩm nước ngoài do niềm tin về chất lượng và trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp.

Luận văn tập trung nghiên cứu cảm nhận về trách nhiệm xã hội của các doanh nghiệp dược phẩm nước ngoài và ảnh hưởng của nó đến ý định mua dược phẩm nước ngoài của khách hàng trên thị trường Hà Nội trong giai đoạn từ tháng 01/2019 đến tháng 05/2019. Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích các yếu tố CSR gồm kinh tế, pháp lý, đạo đức, từ thiện và môi trường, đồng thời đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện CSR nhằm thúc đẩy ý định mua của người tiêu dùng. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc hỗ trợ doanh nghiệp dược phẩm nước ngoài xây dựng chiến lược phát triển bền vững, tăng cường uy tín và cạnh tranh trên thị trường Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên mô hình kim tự tháp trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp của Carroll (1991), bao gồm bốn cấp độ: trách nhiệm kinh tế, trách nhiệm pháp lý, trách nhiệm đạo đức và trách nhiệm từ thiện. CSR được hiểu là cam kết của doanh nghiệp trong việc đóng góp phát triển kinh tế bền vững, tuân thủ pháp luật, thực hiện các chuẩn mực đạo đức và tham gia các hoạt động từ thiện, bảo vệ môi trường.

Ngoài ra, mô hình hành vi mua của người tiêu dùng được áp dụng để phân tích quá trình ra quyết định mua dược phẩm, bao gồm các yếu tố như nhận thức nhu cầu, thu thập thông tin, đánh giá lựa chọn, ra quyết định và hành vi sau mua. Các khái niệm chính trong nghiên cứu gồm: trách nhiệm xã hội về kinh tế, pháp lý, đạo đức, từ thiện, môi trường và hành vi mua của người tiêu dùng.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng với cỡ mẫu 300 khách hàng mua dược phẩm nước ngoài tại Hà Nội, thu thập dữ liệu qua bảng câu hỏi Likert 5 mức độ. Phương pháp lấy mẫu thuận tiện được áp dụng do giới hạn về thời gian và chi phí. Dữ liệu thu thập được xử lý bằng phần mềm SPSS, thực hiện các phân tích thống kê mô tả, kiểm định độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích tương quan và hồi quy bội để đánh giá tác động của các yếu tố CSR đến hành vi mua.

Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 01/2019 đến tháng 05/2019, trong đó khảo sát chính thức diễn ra từ 01/3/2019 đến 20/3/2019 với 286 mẫu hợp lệ được sử dụng để phân tích.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Ảnh hưởng của trách nhiệm xã hội về kinh tế: Yếu tố này có tác động tích cực và mạnh mẽ nhất đến ý định mua dược phẩm nước ngoài, với hệ số Cronbach’s Alpha đạt 0.711, cho thấy người tiêu dùng đánh giá cao việc doanh nghiệp tối đa hóa lợi nhuận đồng thời cải thiện hiệu quả kinh doanh và cung cấp sản phẩm với giá cả hợp lý.

  2. Trách nhiệm xã hội về pháp lý: Được người tiêu dùng đánh giá rất quan trọng, với hệ số tin cậy 0.873, thể hiện sự kỳ vọng doanh nghiệp tuân thủ pháp luật, đảm bảo tiêu chuẩn y tế và thực hiện đúng nghĩa vụ hợp đồng.

  3. Trách nhiệm xã hội về đạo đức: Có tác động tích cực đến hành vi mua, tuy nhiên một số biến quan sát bị loại do tương quan thấp, hệ số Cronbach’s Alpha đạt 0.719. Người tiêu dùng mong muốn doanh nghiệp tôn trọng các chuẩn mực đạo đức và không thỏa hiệp vì lợi ích kinh tế.

  4. Trách nhiệm xã hội về từ thiện và môi trường: Cả hai yếu tố này đều có ảnh hưởng tích cực đến ý định mua, với hệ số tin cậy lần lượt là 0.864 và được đánh giá cao trong khảo sát sơ bộ. Người tiêu dùng quan tâm đến các hoạt động hỗ trợ cộng đồng, bảo vệ môi trường và xử lý chất thải y tế của doanh nghiệp.

  5. Đặc điểm nhân khẩu học: Phần lớn khách hàng là nữ (chiếm 75,1%), độ tuổi chủ yếu từ 18-40, trình độ học vấn cao đẳng – trung cấp chiếm 41,6%, thu nhập từ 5 triệu trở lên chiếm gần 84,6%. Đây là nhóm khách hàng có khả năng chi trả và quan tâm đến các yếu tố CSR khi lựa chọn dược phẩm.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu quốc tế cho thấy CSR có mối quan hệ tích cực với hành vi mua của người tiêu dùng. Trách nhiệm kinh tế và pháp lý được xem là nền tảng quan trọng, trong khi trách nhiệm đạo đức, từ thiện và môi trường góp phần nâng cao hình ảnh và uy tín doanh nghiệp trong mắt khách hàng. Sự ưu tiên lựa chọn dược phẩm nước ngoài phản ánh niềm tin vào chất lượng và cam kết CSR của các doanh nghiệp này.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố CSR đến ý định mua, hoặc bảng phân tích Cronbach’s Alpha và hệ số hồi quy để minh họa độ tin cậy và tác động của các biến.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường minh bạch và tuân thủ pháp luật: Doanh nghiệp dược phẩm nước ngoài cần công khai các hoạt động CSR, đặc biệt là tuân thủ các quy định pháp lý và tiêu chuẩn y tế nhằm củng cố niềm tin người tiêu dùng trong vòng 12 tháng tới.

  2. Phát triển các chương trình từ thiện và cộng đồng: Đầu tư nguồn lực cho các hoạt động hỗ trợ bệnh nhân khó khăn, giáo dục sức khỏe cộng đồng, dự kiến triển khai trong 6-12 tháng, phối hợp với các tổ chức phi lợi nhuận và chính quyền địa phương.

  3. Nâng cao đạo đức kinh doanh và trách nhiệm môi trường: Xây dựng bộ quy tắc ứng xử rõ ràng, áp dụng các chương trình quản lý chất thải y tế và bảo vệ môi trường, nhằm giảm thiểu tác động tiêu cực, thực hiện trong vòng 1 năm.

  4. Tăng cường truyền thông và quảng bá CSR: Sử dụng các kênh truyền thông để nâng cao nhận thức khách hàng về các hoạt động CSR của doanh nghiệp, từ đó thúc đẩy ý định mua, thực hiện liên tục và đánh giá hiệu quả hàng quý.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Doanh nghiệp dược phẩm nước ngoài: Nhận diện các yếu tố CSR quan trọng để xây dựng chiến lược phát triển bền vững, nâng cao uy tín và tăng thị phần tại thị trường Việt Nam.

  2. Nhà quản lý và hoạch định chính sách: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng các chính sách hỗ trợ và khuyến khích doanh nghiệp thực hiện CSR, góp phần phát triển ngành dược phẩm an toàn và minh bạch.

  3. Các nhà nghiên cứu và học viên ngành kinh tế quốc tế, marketing: Tham khảo mô hình nghiên cứu và phương pháp phân tích để phát triển các đề tài liên quan đến CSR và hành vi tiêu dùng trong các lĩnh vực khác.

  4. Khách hàng và người tiêu dùng: Nâng cao nhận thức về vai trò của CSR trong lựa chọn sản phẩm dược phẩm, từ đó có quyết định mua hàng thông minh và có trách nhiệm hơn.

Câu hỏi thường gặp

  1. CSR là gì và tại sao quan trọng với doanh nghiệp dược phẩm?
    CSR là cam kết của doanh nghiệp trong việc đóng góp phát triển bền vững xã hội và môi trường. Với doanh nghiệp dược phẩm, CSR giúp nâng cao uy tín, tạo niềm tin khách hàng và đảm bảo phát triển lâu dài.

  2. Các yếu tố CSR nào ảnh hưởng mạnh nhất đến ý định mua của khách hàng?
    Trách nhiệm xã hội về kinh tế và pháp lý có tác động mạnh nhất, tiếp theo là đạo đức, từ thiện và môi trường, theo kết quả phân tích hồi quy.

  3. Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn là gì?
    Nghiên cứu định lượng với khảo sát 300 khách hàng tại Hà Nội, sử dụng bảng câu hỏi Likert 5 mức độ và phân tích dữ liệu bằng SPSS qua các bước kiểm định độ tin cậy, phân tích nhân tố và hồi quy.

  4. Làm thế nào doanh nghiệp có thể cải thiện CSR để tăng ý định mua?
    Doanh nghiệp cần minh bạch hoạt động, tuân thủ pháp luật, đầu tư vào các chương trình từ thiện, bảo vệ môi trường và truyền thông hiệu quả để nâng cao nhận thức khách hàng.

  5. Ý nghĩa thực tiễn của nghiên cứu này đối với thị trường dược phẩm Việt Nam?
    Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học giúp doanh nghiệp dược phẩm nước ngoài hiểu rõ hơn về nhu cầu và kỳ vọng của khách hàng, từ đó xây dựng chiến lược CSR phù hợp, góp phần phát triển thị trường bền vững.

Kết luận

  • Luận văn khẳng định mối quan hệ tích cực giữa cảm nhận về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp và ý định mua dược phẩm nước ngoài của khách hàng tại Hà Nội.
  • Trách nhiệm xã hội về kinh tế và pháp lý là hai yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất đến hành vi mua.
  • Các yếu tố đạo đức, từ thiện và môi trường cũng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao uy tín doanh nghiệp và thu hút khách hàng.
  • Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng với cỡ mẫu 286 khách hàng, đảm bảo độ tin cậy và tính đại diện.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện CSR, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành dược phẩm nước ngoài tại Việt Nam.

Next steps: Doanh nghiệp cần triển khai các chương trình CSR theo khuyến nghị, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng khảo sát để cập nhật xu hướng tiêu dùng mới.

Call to action: Các doanh nghiệp dược phẩm nước ngoài và nhà quản lý ngành dược phẩm nên áp dụng kết quả nghiên cứu để nâng cao hiệu quả kinh doanh và phát triển bền vững trong thị trường cạnh tranh hiện nay.