## Tổng quan nghiên cứu

Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR) đã trở thành một chủ đề quan trọng trong kinh doanh hiện đại, đặc biệt trong bối cảnh toàn cầu hóa và phát triển bền vững. Theo số liệu năm 2014 của Nielsen, hơn 73% người tiêu dùng tại Việt Nam sẵn sàng trả thêm tiền cho sản phẩm, dịch vụ của các công ty có cam kết phát triển cộng đồng và bảo vệ môi trường. Điều này cho thấy CSR không chỉ là nghĩa vụ đạo đức mà còn là yếu tố chiến lược giúp doanh nghiệp nâng cao uy tín và lợi thế cạnh tranh. 

Luận văn tập trung nghiên cứu hoạt động CSR của Tổng Công ty Cổ phần Bưu chính Viettel (Viettel Post) trong giai đoạn 2014-2018, nhằm đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện CSR. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các hoạt động CSR đối với người lao động, khách hàng, cổ đông và cộng đồng tại Viettel Post, một doanh nghiệp dẫn đầu trong ngành bưu chính Việt Nam với doanh thu vượt 1.000 tỷ đồng năm 2014 và tăng trưởng hai con số liên tục trong 5 năm gần đây.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc góp phần củng cố giá trị thương hiệu Viettel Post, đồng thời cung cấp cơ sở khoa học cho các doanh nghiệp khác trong việc xây dựng và thực hiện chiến lược CSR phù hợp với bối cảnh Việt Nam và xu thế toàn cầu.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn sử dụng các lý thuyết và mô hình nghiên cứu CSR tiêu biểu sau:

- **Mô hình CSR của Wartick và Cochran (1985):** Đánh giá trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp qua ba khía cạnh: kinh tế, pháp lý, đạo đức và thiện nguyện, đồng thời phản ánh khả năng phản hồi của doanh nghiệp trước các nhu cầu xã hội.

- **Mô hình kim tự tháp Carroll (1999):** Phân chia CSR thành bốn tầng gồm trách nhiệm kinh tế, pháp lý, đạo đức và nhân văn, trong đó trách nhiệm kinh tế là nền tảng cho các trách nhiệm còn lại.

- **Tiếp cận theo đối tượng tác động:** Phân loại các nhóm đối tượng chịu ảnh hưởng CSR thành nội bộ (cổ đông, người lao động) và bên ngoài (khách hàng, cộng đồng, môi trường, nhà cung ứng).

Các khái niệm chính bao gồm: trách nhiệm xã hội doanh nghiệp, đạo đức kinh doanh, phát triển bền vững, tiêu chuẩn CSR quốc tế (SA8000, ISO 26000, WRAP).

### Phương pháp nghiên cứu

- **Nguồn dữ liệu:** Kết hợp dữ liệu sơ cấp và thứ cấp. Dữ liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát online 300 cán bộ nhân viên (thu về 250 phiếu hợp lệ) và 50 cổ đông Viettel Post. Dữ liệu thứ cấp gồm các báo cáo nội bộ, tài liệu pháp luật, nghiên cứu khoa học và các tiêu chuẩn quốc tế về CSR.

- **Phương pháp phân tích:** Phân tích tài liệu, khảo sát, tổng hợp và so sánh dữ liệu nhằm đánh giá thực trạng CSR tại Viettel Post và đề xuất giải pháp.

- **Timeline nghiên cứu:** Phân tích hoạt động CSR giai đoạn 2014-2018, đề xuất giải pháp cho giai đoạn 2019-2024.

Phương pháp chọn mẫu khảo sát nhằm đảm bảo đại diện cho các chức danh, vị trí khác nhau trong doanh nghiệp, giúp phản ánh khách quan thực trạng CSR.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- **Thực hiện CSR với người lao động:** Viettel Post đảm bảo 100% cán bộ nhân viên hiểu rõ quy chế lương, chế độ đãi ngộ và lộ trình thăng tiến. Chi phí bảo hiểm y tế và công đoàn được duy trì ổn định trong giai đoạn 2014-2018, góp phần nâng cao phúc lợi và môi trường làm việc.

- **Chăm sóc khách hàng:** Viettel Post áp dụng bộ quy tắc ứng xử nghiêm ngặt, liên tục mở rộng mạng lưới với hơn 315 bưu cục mới trong năm 2016, nâng cao chất lượng dịch vụ và sự hài lòng khách hàng.

- **Trách nhiệm với cổ đông:** Công ty minh bạch trong công bố thông tin tài chính và chi trả cổ tức, coi cổ đông là khách hàng nội bộ, tạo sự tin tưởng và cam kết lâu dài.

- **Hoạt động cộng đồng:** Viettel Post nằm trong nhóm doanh nghiệp nộp thuế thu nhập lớn nhất Việt Nam, tích cực tham gia các hoạt động từ thiện, nhân đạo, góp phần phát triển cộng đồng bền vững.

### Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy Viettel Post đã thực hiện CSR một cách toàn diện, phù hợp với mô hình kim tự tháp Carroll, từ trách nhiệm kinh tế đến nhân văn. Việc duy trì phúc lợi người lao động và minh bạch với cổ đông giúp tăng sự gắn bó và niềm tin, đồng thời mở rộng mạng lưới dịch vụ nâng cao trải nghiệm khách hàng. So với các nghiên cứu trong ngành, Viettel Post nổi bật với tốc độ tăng trưởng doanh thu gấp 3 lần trung bình ngành và vị trí top 100 doanh nghiệp uy tín.

Tuy nhiên, khảo sát chỉ chiếm khoảng 1,7% tổng số nhân viên, chưa phản ánh đầy đủ cảm nhận khách hàng và cộng đồng, cần mở rộng nghiên cứu trong tương lai. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng doanh thu, bảng phân tích chi phí phúc lợi và sơ đồ mạng lưới bưu cục để minh họa hiệu quả CSR.

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Tăng cường giáo dục và tuyên truyền CSR:** Triển khai các chương trình đào tạo định kỳ cho cán bộ quản lý và nhân viên, đưa CSR vào chương trình thi nghiệp vụ, nhằm nâng cao nhận thức và trách nhiệm xã hội trong toàn doanh nghiệp. Thời gian thực hiện: 2019-2021.

- **Rà soát và đánh giá hoạt động CSR:** Thiết lập hệ thống đánh giá định kỳ, sử dụng cả phương pháp tự đánh giá và thuê tư vấn chuyên nghiệp để phát hiện điểm mạnh, điểm yếu và điều chỉnh kịp thời. Thời gian: 2019-2020.

- **Xây dựng hệ thống tiêu chuẩn CSR nội bộ:** Áp dụng bộ tiêu chuẩn ISO 26000:2010 làm khung tham chiếu cho các hoạt động CSR, đảm bảo tính minh bạch, hiệu quả và phù hợp với chuẩn quốc tế. Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo và phòng CSR, thời gian: 2019-2022.

- **Mở rộng đối tượng khảo sát và phản hồi:** Tăng cường thu thập ý kiến khách hàng và cộng đồng để đánh giá tác động CSR, từ đó điều chỉnh chiến lược phù hợp hơn với nhu cầu thực tế. Thời gian: 2020-2024.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Nhà quản lý doanh nghiệp:** Nắm bắt các khái niệm, mô hình và thực tiễn CSR để xây dựng chiến lược phát triển bền vững, nâng cao uy tín và hiệu quả kinh doanh.

- **Chuyên gia nghiên cứu và giảng viên:** Cung cấp tài liệu tham khảo về CSR trong ngành bưu chính, đặc biệt là trường hợp điển hình Viettel Post, phục vụ giảng dạy và nghiên cứu chuyên sâu.

- **Nhà hoạch định chính sách:** Hiểu rõ vai trò và thực trạng CSR tại doanh nghiệp Việt Nam, từ đó xây dựng chính sách hỗ trợ và khuyến khích doanh nghiệp thực hiện trách nhiệm xã hội.

- **Nhà đầu tư và cổ đông:** Đánh giá mức độ cam kết và hiệu quả CSR của doanh nghiệp, giúp ra quyết định đầu tư và giám sát hoạt động công ty.

## Câu hỏi thường gặp

1. **CSR là gì và tại sao doanh nghiệp cần thực hiện?**  
CSR là cam kết của doanh nghiệp đóng góp vào phát triển bền vững xã hội và môi trường. Doanh nghiệp thực hiện CSR để nâng cao uy tín, thu hút khách hàng và nhân viên, đồng thời giảm thiểu rủi ro pháp lý và xã hội.

2. **Viettel Post đã thực hiện CSR như thế nào với người lao động?**  
Viettel Post đảm bảo chế độ lương thưởng, bảo hiểm, môi trường làm việc an toàn và cơ hội đào tạo phát triển cho 100% cán bộ nhân viên, góp phần tăng sự hài lòng và gắn bó.

3. **Các tiêu chuẩn CSR quốc tế nào được áp dụng trong nghiên cứu?**  
Luận văn đề cập đến các tiêu chuẩn SA8000, ISO 26000:2010 và WRAP, trong đó ISO 26000 được đề xuất áp dụng tại Viettel Post để nâng cao hiệu quả CSR.

4. **Làm thế nào để đánh giá hiệu quả hoạt động CSR?**  
Hiệu quả CSR được đánh giá qua khảo sát ý kiến nhân viên, khách hàng, cổ đông, phân tích số liệu tài chính, mức độ mở rộng mạng lưới và các hoạt động cộng đồng.

5. **Giải pháp nào giúp Viettel Post nâng cao CSR trong tương lai?**  
Tăng cường đào tạo, rà soát hoạt động, xây dựng tiêu chuẩn nội bộ và mở rộng khảo sát khách hàng, cộng đồng là các giải pháp trọng tâm được đề xuất.

## Kết luận

- Luận văn hệ thống hóa các lý luận về CSR và áp dụng vào nghiên cứu thực trạng tại Viettel Post giai đoạn 2014-2018.  
- Viettel Post thực hiện CSR toàn diện với người lao động, khách hàng, cổ đông và cộng đồng, góp phần nâng cao uy tín và tăng trưởng doanh thu.  
- Đề xuất áp dụng tiêu chuẩn ISO 26000 và các giải pháp nâng cao nhận thức, đánh giá và quản lý CSR nhằm phát huy hiệu quả trong giai đoạn 2019-2024.  
- Nghiên cứu mở rộng đối tượng khảo sát và so sánh với các doanh nghiệp cùng ngành sẽ giúp hoàn thiện hơn các chính sách CSR.  
- Kêu gọi các doanh nghiệp khác học hỏi mô hình và kinh nghiệm của Viettel Post để phát triển bền vững và nâng cao trách nhiệm xã hội.

Hành động tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời theo dõi, đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp với thực tiễn và xu hướng phát triển của xã hội.