Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh đại dịch Covid-19 gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến ngành du lịch toàn cầu, việc phục hồi và thu hút khách quốc tế trở thành nhiệm vụ cấp thiết đối với các điểm đến du lịch, trong đó có thành phố Hội An. Theo báo cáo của Tổ chức Du lịch Thế giới (UNWTO), lượng khách quốc tế đến khu vực Châu Á - Thái Bình Dương giảm tới 84% trong năm 2020 so với năm 2019, gây thiệt hại kinh tế nghiêm trọng. Hội An, với tài nguyên tự nhiên phong phú, di sản văn hóa đặc sắc và môi trường du lịch thân thiện, từng là điểm đến hấp dẫn hàng đầu của du khách quốc tế tại Việt Nam. Tuy nhiên, đại dịch đã làm giảm đáng kể lượng khách đến đây, đặt ra thách thức lớn trong giai đoạn phục hồi hậu Covid-19.
Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là hệ thống hóa cơ sở lý luận về khả năng thu hút khách quốc tế của điểm đến, xác định các thuộc tính điểm đến ảnh hưởng đến sức hấp dẫn của Hội An trong giai đoạn phục hồi du lịch hậu đại dịch, đồng thời đánh giá vai trò điều tiết của rủi ro cảm nhận trong mối quan hệ này. Nghiên cứu được thực hiện tại thành phố Hội An, với khảo sát thu thập dữ liệu từ tháng 3 đến tháng 5 năm 2024, cùng việc khai thác dữ liệu thứ cấp từ năm 2016 đến 2023.
Ý nghĩa của nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp luận cứ khoa học và định hướng chiến lược phát triển du lịch bền vững cho Hội An, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và thu hút khách quốc tế trong bối cảnh mới. Đồng thời, kết quả nghiên cứu cũng có thể làm tài liệu tham khảo cho các điểm đến có điều kiện tương đồng trong nước và khu vực.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về khả năng thu hút khách du lịch của điểm đến, bao gồm:
- Mô hình của Hu và Ritchie (1993): Xác định 16 thuộc tính ảnh hưởng đến sức hấp dẫn điểm đến, như phong cảnh thiên nhiên, di sản văn hóa, cơ sở hạ tầng, dịch vụ, khả năng tiếp cận, và mức giá.
- Mô hình của Đặng Thị Thanh Loan và Bùi Thị Thanh (2014): Bao gồm 8 yếu tố chính như tài nguyên thiên nhiên, văn hóa - lịch sử, dịch vụ ăn uống, cơ sở hạ tầng, môi trường du lịch, khả năng tiếp cận và giá cả.
- Mô hình của Islam và cộng sự (2017): Phân loại các thuộc tính thành 4 nhóm: cơ sở hạ tầng du lịch, yếu tố lịch sử và văn hóa, yếu tố tự nhiên, phương tiện truyền thông và lối sống tương đồng.
- Khái niệm rủi ro cảm nhận (perceived risk): Được định nghĩa là sự không chắc chắn và hậu quả tiêu cực mà khách du lịch cảm nhận khi lựa chọn điểm đến, bao gồm các loại rủi ro về sức khỏe, an ninh, tài chính, tâm lý, xã hội và thời gian.
Các khái niệm chính trong nghiên cứu gồm: tài nguyên tự nhiên, di sản và văn hóa, môi trường du lịch, cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất kỹ thuật, nguồn nhân lực du lịch, chính sách kích cầu du lịch, và rủi ro cảm nhận của khách du lịch.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng:
- Nguồn dữ liệu: Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo, tài liệu nghiên cứu trong giai đoạn 2016-2023; dữ liệu sơ cấp được thu thập qua khảo sát trực tiếp với khách du lịch quốc tế tại Hội An từ tháng 3 đến tháng 5 năm 2024.
- Cỡ mẫu: Khảo sát định lượng với khoảng 300 khách du lịch quốc tế, được chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện cho các nhóm khách khác nhau.
- Phương pháp phân tích: Sử dụng phần mềm SPSS để thực hiện kiểm định độ tin cậy thang đo (Cronbach’s Alpha), phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích hồi quy tuyến tính đa biến để đánh giá tác động của các thuộc tính điểm đến lên khả năng thu hút khách quốc tế, đồng thời kiểm định vai trò điều tiết của rủi ro cảm nhận.
- Timeline nghiên cứu: Từ tháng 3 đến tháng 5 năm 2024 tiến hành khảo sát và thu thập dữ liệu; từ tháng 5 đến tháng 6 năm 2024 xử lý và phân tích dữ liệu; hoàn thiện luận văn vào tháng 6 năm 2024.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Tài nguyên tự nhiên là yếu tố quan trọng nhất: Với hệ số tác động 0,728, tài nguyên tự nhiên như cảnh quan, khí hậu và hệ sinh thái được khách du lịch quốc tế đánh giá cao, chiếm tỷ lệ ảnh hưởng lớn nhất trong các thuộc tính điểm đến. Khoảng 85% khách khảo sát cho biết tài nguyên tự nhiên là lý do chính họ chọn Hội An.
Di sản và văn hóa đóng vai trò then chốt: Các giá trị di sản văn hóa, kiến trúc cổ và lễ hội truyền thống góp phần tạo nên sức hấp dẫn đặc trưng của Hội An, chiếm khoảng 70% mức độ hài lòng của khách quốc tế về trải nghiệm văn hóa.
Cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất kỹ thuật có ảnh hưởng tích cực: Chất lượng giao thông, lưu trú và dịch vụ ăn uống được đánh giá có tác động 0,65 đến khả năng thu hút khách, với 78% khách hài lòng về cơ sở vật chất hiện tại nhưng mong muốn cải thiện hơn nữa.
Rủi ro cảm nhận có vai trò điều tiết: Mức độ rủi ro cảm nhận về sức khỏe và an ninh làm giảm tác động tích cực của các thuộc tính điểm đến lên quyết định lựa chọn của khách. Khi rủi ro cảm nhận tăng 1 điểm, khả năng thu hút giảm khoảng 15%.
Thảo luận kết quả
Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu quốc tế như của Hu và Ritchie (1993) và Islam và cộng sự (2017), khẳng định vai trò quan trọng của tài nguyên tự nhiên và di sản văn hóa trong thu hút khách quốc tế. Tuy nhiên, sự khác biệt về mức độ ảnh hưởng của cơ sở hạ tầng so với các điểm đến khác cho thấy Hội An cần tập trung nâng cấp hạ tầng để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của du khách.
Vai trò điều tiết của rủi ro cảm nhận phản ánh thực tế tâm lý lo ngại của khách du lịch hậu đại dịch Covid-19, tương tự như các nghiên cứu của Fuchs và Reichel (2006). Điều này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kiểm soát rủi ro và xây dựng hình ảnh điểm đến an toàn, thân thiện.
Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng thuộc tính và biểu đồ đường thể hiện tác động điều tiết của rủi ro cảm nhận lên khả năng thu hút khách.
Đề xuất và khuyến nghị
Bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa: Tăng cường công tác bảo tồn các công trình kiến trúc cổ, tổ chức các sự kiện văn hóa truyền thống định kỳ nhằm thu hút khách quốc tế, dự kiến thực hiện trong 2 năm tới, do Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Nam chủ trì.
Nâng cao chất lượng môi trường du lịch: Triển khai các chương trình cải thiện vệ sinh môi trường, giảm thiểu ô nhiễm và tăng cường an ninh trật tự, nhằm giảm thiểu rủi ro cảm nhận, thực hiện liên tục trong 1-3 năm, phối hợp giữa chính quyền địa phương và doanh nghiệp du lịch.
Đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng và cơ sở vật chất kỹ thuật: Nâng cấp hệ thống giao thông, mở rộng cơ sở lưu trú đa dạng và hiện đại, cải thiện dịch vụ ăn uống, dự kiến hoàn thành trong 3 năm, do các cơ quan quản lý và nhà đầu tư du lịch thực hiện.
Hoàn thiện chính sách kích cầu du lịch: Xây dựng các chương trình ưu đãi, giảm giá, voucher du lịch dành cho khách quốc tế, đồng thời đẩy mạnh quảng bá hình ảnh điểm đến qua các kênh truyền thông số, thực hiện trong 1 năm, do Sở Du lịch và các doanh nghiệp phối hợp triển khai.
Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về kỹ năng phục vụ, ngoại ngữ và kiến thức văn hóa địa phương cho nhân viên du lịch, thực hiện định kỳ hàng năm, do các trường đào tạo và doanh nghiệp du lịch phối hợp thực hiện.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Các nhà quản lý du lịch địa phương: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chiến lược phát triển du lịch bền vững, nâng cao năng lực cạnh tranh của điểm đến.
Doanh nghiệp du lịch và lữ hành: Áp dụng các giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ, phát triển sản phẩm phù hợp với nhu cầu khách quốc tế hậu Covid-19.
Các nhà nghiên cứu và học viên ngành du lịch: Tham khảo phương pháp nghiên cứu và kết quả để phát triển các đề tài nghiên cứu tiếp theo về du lịch bền vững và phục hồi hậu đại dịch.
Cơ quan hoạch định chính sách: Dựa trên luận cứ khoa học để xây dựng các chính sách kích cầu, bảo vệ tài nguyên và phát triển nguồn nhân lực du lịch.
Câu hỏi thường gặp
Tại sao tài nguyên tự nhiên lại quan trọng trong thu hút khách quốc tế?
Tài nguyên tự nhiên độc đáo và đa dạng tạo nên trải nghiệm hấp dẫn, giúp điểm đến nổi bật so với các đối thủ. Ví dụ, cảnh quan ven biển và khí hậu ôn hòa của Hội An thu hút khoảng 85% khách quốc tế.Di sản văn hóa ảnh hưởng thế nào đến trải nghiệm du lịch?
Di sản văn hóa cung cấp giá trị độc đáo, tạo nên sự khác biệt và tăng sự hài lòng của du khách, từ đó thúc đẩy lòng trung thành và quay lại điểm đến.Rủi ro cảm nhận tác động ra sao đến quyết định du lịch?
Khi du khách cảm nhận rủi ro cao về sức khỏe hoặc an ninh, họ có xu hướng tránh điểm đến đó, làm giảm lượng khách và ảnh hưởng tiêu cực đến hình ảnh điểm đến.Làm thế nào để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực du lịch?
Đào tạo chuyên môn, kỹ năng giao tiếp và ngoại ngữ cho nhân viên, đồng thời xây dựng môi trường làm việc tích cực để thu hút và giữ chân nhân tài.Chính sách kích cầu du lịch có hiệu quả thế nào trong giai đoạn hậu Covid-19?
Chính sách như giảm giá, voucher và quảng bá trực tuyến giúp kích thích nhu cầu du lịch, tạo điều kiện thuận lợi cho khách quốc tế quay trở lại, góp phần phục hồi ngành du lịch.
Kết luận
- Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và xác định 6 thuộc tính điểm đến ảnh hưởng đến khả năng thu hút khách quốc tế đến Hội An trong giai đoạn phục hồi hậu Covid-19.
- Tài nguyên tự nhiên và di sản văn hóa được đánh giá là hai yếu tố quan trọng nhất, tiếp theo là cơ sở hạ tầng và môi trường du lịch.
- Rủi ro cảm nhận có vai trò điều tiết, làm giảm tác động tích cực của các thuộc tính điểm đến lên quyết định lựa chọn của khách.
- Đề xuất các giải pháp toàn diện tập trung vào bảo tồn di sản, nâng cao chất lượng môi trường, phát triển hạ tầng, hoàn thiện chính sách kích cầu và nâng cao nguồn nhân lực.
- Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và định hướng chiến lược cho việc phát triển du lịch bền vững tại Hội An, đồng thời là tài liệu tham khảo hữu ích cho các điểm đến tương đồng.
Next steps: Triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 1-3 năm tới, đồng thời tiếp tục nghiên cứu đánh giá hiệu quả và điều chỉnh chiến lược phù hợp với diễn biến thị trường du lịch quốc tế.
Call to action: Các nhà quản lý, doanh nghiệp và nhà nghiên cứu cần phối hợp chặt chẽ để thực hiện các giải pháp, góp phần phục hồi và phát triển ngành du lịch Hội An một cách bền vững và hiệu quả.