I. Cơ sở lý luận và pháp lý về hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân cấp xã
Phần này trình bày cơ sở lý luận và pháp lý về hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân (HĐND) cấp xã. Hiến pháp năm 2013 và Luật Tổ chức chính quyền địa phương năm 2015 quy định rõ vị trí, vai trò, chức năng và nhiệm vụ của HĐND cấp xã. HĐND là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, đại diện cho ý chí và quyền làm chủ của nhân dân. Hoạt động giám sát của HĐND nhằm kiểm soát việc thực thi quyền lực nhà nước, đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong quản lý nhà nước. Phần này cũng phân tích các yếu tố đảm bảo hoạt động giám sát, bao gồm yếu tố chính trị - pháp lý, năng lực cán bộ, điều kiện vật chất và sự ủng hộ của xã hội.
1.1. Khái quát chung về Hội đồng nhân dân cấp xã
HĐND cấp xã là cơ quan quyền lực nhà nước ở địa phương, được quy định tại Hiến pháp năm 2013. HĐND đại diện cho ý chí, nguyện vọng và quyền làm chủ của nhân dân, do nhân dân địa phương bầu ra. HĐND có vai trò quan trọng trong việc thực hiện các nhiệm vụ quản lý nhà nước, bảo đảm trật tự và an toàn xã hội trên địa bàn xã. HĐND cấp xã cũng là cơ quan gần gũi nhất với nhân dân, hiểu rõ tâm tư, nguyện vọng và khó khăn của người dân, từ đó đưa ra các quyết sách phù hợp với tình hình thực tế.
1.2. Chức năng và nhiệm vụ của Hội đồng nhân dân cấp xã
HĐND cấp xã có hai chức năng chính: quyết định và giám sát. Chức năng quyết định liên quan đến việc đưa ra các chủ trương, biện pháp quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội, củng cố quốc phòng, an ninh và cải thiện đời sống nhân dân. Chức năng giám sát nhằm kiểm soát việc thực thi quyền lực nhà nước, đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả trong quản lý nhà nước. HĐND cấp xã cũng có nhiệm vụ giám sát hoạt động của Ủy ban nhân dân (UBND) cấp xã và các tổ chức khác trên địa bàn.
II. Thực trạng hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân cấp xã tại Thị xã Buôn Hồ Đắk Lắk
Phần này đánh giá thực trạng hoạt động giám sát của HĐND cấp xã trên địa bàn Thị xã Buôn Hồ, Đắk Lắk trong nhiệm kỳ 2016-2021. Kết quả cho thấy, hoạt động giám sát của HĐND đã có nhiều chuyển biến tích cực, góp phần khắc phục tình trạng hình thức trong hoạt động của HĐND. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều hạn chế như việc xây dựng chương trình giám sát chưa khoa học, kỹ năng giám sát của đại biểu còn hạn chế, và hiệu quả giám sát chưa cao. Phần này cũng chỉ ra các nguyên nhân dẫn đến những hạn chế này, bao gồm sự thiếu đồng bộ trong cơ chế pháp lý và năng lực của đội ngũ cán bộ.
2.1. Tổ chức và chất lượng Hội đồng nhân dân cấp xã
HĐND cấp xã trên địa bàn Thị xã Buôn Hồ được tổ chức theo nguyên tắc tập trung dân chủ. Chất lượng đại biểu HĐND được đánh giá qua trình độ chuyên môn, lý luận chính trị và kinh nghiệm công tác. Tuy nhiên, vẫn còn một số hạn chế về năng lực và kỹ năng giám sát của đại biểu, ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động giám sát.
2.2. Kết quả và hạn chế trong hoạt động giám sát
Hoạt động giám sát của HĐND cấp xã tại Thị xã Buôn Hồ đã đạt được một số kết quả nhất định, như phát hiện và xử lý kịp thời các vấn đề bất cập trong quản lý nhà nước. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều hạn chế như việc giám sát chưa sâu sát, kết luận giám sát còn chung chung, và thiếu kiểm tra, đôn đốc việc thực hiện kết luận giám sát.
III. Giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát của Hội đồng nhân dân cấp xã
Phần này đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát của HĐND cấp xã tại Thị xã Buôn Hồ, Đắk Lắk. Các giải pháp bao gồm tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, nâng cao nhận thức về vai trò của hoạt động giám sát, đổi mới phương pháp và hình thức giám sát, nâng cao kỹ năng giám sát của đại biểu HĐND, và tăng cường trách nhiệm của chính quyền địa phương. Những giải pháp này nhằm đảm bảo hoạt động giám sát của HĐND cấp xã thực sự hiệu quả, đáp ứng yêu cầu của nhân dân và góp phần phát triển kinh tế - xã hội tại địa phương.
3.1. Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng
Sự lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động giám sát của HĐND cấp xã là yếu tố quan trọng để đảm bảo tính hiệu quả và minh bạch. Đảng cần tăng cường chỉ đạo, hướng dẫn và kiểm tra hoạt động giám sát của HĐND, đảm bảo các quyết định và kết luận giám sát được thực hiện nghiêm túc.
3.2. Đổi mới phương pháp và hình thức giám sát
Để nâng cao hiệu quả hoạt động giám sát, cần đổi mới phương pháp và hình thức giám sát, áp dụng các công nghệ hiện đại và tăng cường sự tham gia của người dân. Việc đổi mới này sẽ giúp HĐND cấp xã phát hiện và xử lý kịp thời các vấn đề bất cập trong quản lý nhà nước.
