Tổng quan nghiên cứu

Ngành xi măng Việt Nam trong giai đoạn 2019-2021 đối mặt với tình trạng cung vượt cầu, tạo ra áp lực cạnh tranh gay gắt giữa các doanh nghiệp. Công ty xi măng Vicem Hoàng Thạch, với hơn 40 năm phát triển, là một trong những đơn vị dẫn đầu về sản lượng và tiêu thụ xi măng trong nước. Năm 2022, công ty đạt sản lượng sản xuất xi măng lên tới 6 triệu tấn, khẳng định vị thế quan trọng trên thị trường. Tuy nhiên, để duy trì và nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng khốc liệt, việc xây dựng chiến lược kinh doanh phù hợp là cấp thiết.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào hoạch định chiến lược kinh doanh cho Vicem Hoàng Thạch giai đoạn 2022-2025, với tầm nhìn đến năm 2030 nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh và phát triển bền vững. Phạm vi nghiên cứu bao gồm phân tích môi trường kinh doanh nội bộ và bên ngoài công ty trong giai đoạn 2019-2021, đồng thời đề xuất các giải pháp chiến lược dựa trên các công cụ phân tích chiến lược hiện đại. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc giúp công ty thích ứng với biến động thị trường, tận dụng cơ hội, đồng thời giảm thiểu rủi ro, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững trong ngành xi măng Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn áp dụng các lý thuyết và mô hình quản trị chiến lược kinh doanh hiện đại, bao gồm:

  • Khung phân tích hình thành chiến lược của Fred R. David: Bao gồm ba giai đoạn chính với các ma trận đánh giá yếu tố bên trong (IFE), yếu tố bên ngoài (EFE), ma trận hình ảnh cạnh tranh (CPM), phân tích SWOT và ma trận hoạch định chiến lược định lượng (QSPM). Khung này giúp tổng hợp và đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến chiến lược kinh doanh một cách hệ thống và định lượng.

  • Mô hình 5 lực lượng cạnh tranh của Michael Porter: Phân tích áp lực cạnh tranh từ nhà cung cấp, khách hàng, đối thủ cạnh tranh hiện tại, đối thủ tiềm năng và sản phẩm thay thế, từ đó xác định mức độ cạnh tranh và các rào cản trong ngành xi măng.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: chiến lược kinh doanh, xây dựng chiến lược, tầm nhìn, sứ mệnh, mục tiêu chiến lược, môi trường kinh doanh vĩ mô và vi mô, điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức (SWOT), năng lực cạnh tranh và quản trị chiến lược.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định tính kết hợp định lượng, với các bước cụ thể:

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu thứ cấp được thu thập từ báo cáo kết quả sản xuất kinh doanh của Vicem Hoàng Thạch giai đoạn 2019-2021, các tài liệu nội bộ công ty, cùng dữ liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát và phỏng vấn chuyên gia bên trong và bên ngoài công ty (tổng cộng 25 chuyên gia).

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng các công cụ phân tích chiến lược như ma trận EFE, IFE, CPM, SWOT và QSPM để đánh giá môi trường kinh doanh, xác định điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức, từ đó lựa chọn chiến lược phù hợp.

  • Quy trình nghiên cứu: Bắt đầu từ xác định vấn đề nghiên cứu, xây dựng cơ sở lý thuyết, phân tích môi trường nội bộ và bên ngoài, hình thành ma trận SWOT, lựa chọn chiến lược qua ma trận QSPM và đề xuất giải pháp thực thi.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Khảo sát 11 chuyên gia nội bộ và 14 chuyên gia bên ngoài, được lựa chọn theo phương pháp chọn mẫu có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện và chuyên môn cao.

  • Phần mềm hỗ trợ: Excel được sử dụng để tổng hợp, thống kê, so sánh và phân tích dữ liệu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hiệu quả sản xuất kinh doanh ổn định trong bối cảnh cạnh tranh: Giai đoạn 2019-2021, Vicem Hoàng Thạch duy trì sản lượng xi măng khoảng 3 triệu tấn/năm, doanh thu đạt gần 5.000 tỷ đồng và lợi nhuận trên 400 tỷ đồng mỗi năm. Mặc dù thị trường xi măng trong nước dư thừa cung, công ty vẫn giữ được vị thế dẫn đầu khu vực miền Bắc.

  2. Môi trường kinh doanh có nhiều cơ hội và thách thức: Qua ma trận EFE, các cơ hội như sự phát triển hạ tầng, chính sách hỗ trợ ngành vật liệu xây dựng và ứng dụng công nghệ 4.0 được đánh giá cao. Tuy nhiên, thách thức từ cạnh tranh gay gắt, biến động giá nguyên liệu và yêu cầu về bảo vệ môi trường cũng là những áp lực lớn.

  3. Điểm mạnh và điểm yếu nội bộ rõ ràng: Ma trận IFE cho thấy công ty có điểm mạnh về thương hiệu uy tín, năng lực sản xuất và đội ngũ nhân lực kỹ thuật. Điểm yếu gồm cơ cấu tổ chức còn cồng kềnh, năng suất lao động chưa tối ưu và hạn chế trong quản trị tài chính.

  4. Chiến lược kinh doanh được lựa chọn dựa trên ma trận QSPM: Chiến lược tập trung vào mở rộng quy mô sản xuất, nâng cao năng lực công nghệ, phát triển thị trường miền Trung - Tây Nguyên và cải tiến quản trị nguồn nhân lực được đánh giá có sức hấp dẫn cao nhất với tổng điểm trên 3,5/4.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy Vicem Hoàng Thạch đã tận dụng tốt các cơ hội từ thị trường và chính sách nhà nước, đồng thời duy trì hiệu quả kinh doanh trong điều kiện cạnh tranh khốc liệt. Việc hợp nhất thương hiệu Vicem Hải Vân vào Vicem Hoàng Thạch và đưa dây chuyền nghiền mới công suất 2 triệu tấn/năm vào hoạt động cuối quý 2/2022 là minh chứng cho chiến lược mở rộng quy mô sản xuất hiệu quả.

So sánh với các nghiên cứu trong ngành xi măng, kết quả này phù hợp với xu hướng tập trung vào đổi mới công nghệ và nâng cao năng lực cạnh tranh để thích ứng với thị trường cung vượt cầu. Việc áp dụng các công cụ phân tích chiến lược hiện đại giúp công ty có cái nhìn toàn diện và khách quan hơn về môi trường kinh doanh, từ đó đề xuất các giải pháp phù hợp.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ thể hiện sản lượng sản xuất, doanh thu, lợi nhuận qua các năm; bảng ma trận SWOT và QSPM minh họa điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức và đánh giá các chiến lược lựa chọn.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Mở rộng quy mô sản xuất và nâng cao công suất: Tăng công suất dây chuyền nghiền xi măng lên 6 triệu tấn/năm trong giai đoạn 2022-2025, nhằm đáp ứng nhu cầu thị trường miền Bắc và miền Trung. Chủ thể thực hiện là Ban lãnh đạo công ty phối hợp với Ban Quản lý dự án, hoàn thành trong năm 2025.

  2. Ứng dụng công nghệ hiện đại và chuyển đổi số: Đẩy mạnh áp dụng công nghệ 4.0 trong quản lý sản xuất và kinh doanh, nâng cao năng suất lao động và chất lượng sản phẩm. Phòng Công nghệ Thông tin và Phòng Kỹ thuật chịu trách nhiệm triển khai, hoàn thành trong năm 2023-2024.

  3. Phát triển mạng lưới phân phối và mở rộng thị trường: Tăng cường phát triển kênh phân phối tại khu vực miền Trung - Tây Nguyên, nâng cao thị phần và thương hiệu Vicem Hoàng Thạch. Xí nghiệp tiêu thụ phối hợp với các đối tác, hoàn thành mục tiêu trong năm 2023-2025.

  4. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và quản trị doanh nghiệp: Tinh gọn bộ máy tổ chức, đào tạo nâng cao kỹ năng chuyên môn và quản lý, áp dụng hệ thống KPI để đánh giá hiệu quả công việc. Phòng Tổ chức và Ban lãnh đạo công ty thực hiện, hoàn thành trong năm 2022-2025.

  5. Tăng cường quản lý tài chính và đầu tư hiệu quả: Củng cố tình hình tài chính lành mạnh, tối ưu hóa nguồn vốn lưu động và đầu tư vào các dự án trọng điểm. Phòng Tài chính Kế toán phối hợp với Ban Tổng Giám đốc, theo dõi và điều chỉnh liên tục trong giai đoạn 2022-2025.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý doanh nghiệp ngành xi măng: Giúp hiểu rõ quy trình xây dựng và triển khai chiến lược kinh doanh phù hợp với đặc thù ngành, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động.

  2. Chuyên gia tư vấn chiến lược và quản trị doanh nghiệp: Cung cấp mô hình phân tích chiến lược toàn diện, công cụ đánh giá và lựa chọn chiến lược định lượng, hỗ trợ tư vấn cho các doanh nghiệp trong ngành vật liệu xây dựng.

  3. Sinh viên và nghiên cứu sinh chuyên ngành Quản trị kinh doanh, Kinh tế công nghiệp: Là tài liệu tham khảo thực tiễn về áp dụng lý thuyết quản trị chiến lược vào doanh nghiệp nhà nước trong ngành sản xuất xi măng.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức phát triển ngành vật liệu xây dựng: Hỗ trợ đánh giá thực trạng và đề xuất chính sách phát triển bền vững cho ngành xi măng trong bối cảnh hội nhập và cạnh tranh toàn cầu.

Câu hỏi thường gặp

  1. Chiến lược kinh doanh là gì và tại sao quan trọng với Vicem Hoàng Thạch?
    Chiến lược kinh doanh là kế hoạch dài hạn nhằm đạt mục tiêu phát triển và tạo lợi thế cạnh tranh. Với Vicem Hoàng Thạch, chiến lược giúp công ty thích ứng với thị trường cung vượt cầu, nâng cao hiệu quả sản xuất và mở rộng thị trường.

  2. Phương pháp nào được sử dụng để xây dựng chiến lược trong nghiên cứu này?
    Nghiên cứu sử dụng các ma trận phân tích chiến lược như EFE, IFE, CPM, SWOT và QSPM kết hợp khảo sát chuyên gia để đánh giá và lựa chọn chiến lược phù hợp.

  3. Vicem Hoàng Thạch có những điểm mạnh nào nổi bật?
    Công ty có thương hiệu uy tín, năng lực sản xuất lớn với công suất 6 triệu tấn xi măng/năm, đội ngũ nhân lực kỹ thuật chuyên môn cao và hệ thống quản trị ngày càng hiện đại.

  4. Những thách thức lớn nhất mà công ty đang đối mặt là gì?
    Thách thức gồm cạnh tranh gay gắt trong ngành do cung vượt cầu, biến động giá nguyên liệu, yêu cầu bảo vệ môi trường và cần nâng cao năng suất lao động.

  5. Các giải pháp đề xuất có thể giúp công ty phát triển bền vững như thế nào?
    Giải pháp tập trung vào mở rộng sản xuất, ứng dụng công nghệ mới, phát triển thị trường, nâng cao nguồn nhân lực và quản lý tài chính sẽ giúp công ty tăng sức cạnh tranh, tối ưu hóa nguồn lực và đảm bảo phát triển lâu dài.

Kết luận

  • Luận văn đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và áp dụng các công cụ phân tích chiến lược hiện đại để đánh giá thực trạng và đề xuất chiến lược kinh doanh cho Vicem Hoàng Thạch giai đoạn 2022-2025, tầm nhìn đến 2030.
  • Kết quả phân tích cho thấy công ty có nhiều điểm mạnh về sản xuất và thương hiệu, đồng thời đối mặt với thách thức từ cạnh tranh và môi trường kinh doanh biến động.
  • Chiến lược được lựa chọn tập trung vào mở rộng quy mô, nâng cao công nghệ, phát triển thị trường và cải tiến quản trị nguồn nhân lực.
  • Các giải pháp đề xuất có tính khả thi cao, phù hợp với mục tiêu phát triển bền vững và nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của công ty.
  • Giai đoạn tiếp theo cần triển khai đồng bộ các giải pháp, theo dõi đánh giá hiệu quả và điều chỉnh chiến lược linh hoạt để thích ứng với thay đổi thị trường.

Hành động tiếp theo: Ban lãnh đạo Vicem Hoàng Thạch cần xây dựng kế hoạch chi tiết triển khai chiến lược, phân công trách nhiệm rõ ràng và thiết lập hệ thống giám sát hiệu quả thực hiện nhằm đảm bảo thành công của chiến lược kinh doanh trong giai đoạn tới.