Luận Văn Thạc Sĩ: Dạy Giải Toán Có Lời Văn Phát Triển Tư Duy Toán Học Cho Học Sinh Lớp 4

LỜI CAM ĐOAN

LỜI CẢM ƠN

1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VẤN ĐỀ DẠY HỌC GIẢI TOÁN CÓ LỜI VĂN GÓP PHẦN PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TƯ DUY VÀ LẬP LUẬN TOÁN HỌC CHO HỌC SINH LỚP 4

1.1. Quan niệm về tư duy

1.2. Quan niệm về năng lực. Năng lực tư duy và lập luận toán học

1.3. Năng lực tư duy và lập luận toán học ở Tiểu học, ở lớp 4

1.4. Mối liên hệ giữa năng lực tư duy và lập luận toán học với các năng lực khác cần đạt ở học sinh tiểu học

1.5. Dạy học giải toán có lời văn ở lớp 4 theo hướng góp phần phát triển năng lực tư duy và lập luận toán học cho học sinh

1.6. Cơ sở thực tiễn

1.7. Toán có lời văn trong chương trình giáo dục phổ thông 2006 và 2018, môn Toán Tiểu học

1.8. Hình thành và phát triển năng lực tư duy và lập luận toán học trong dạy học giải toán có lời văn ở tiểu học

1.9. Thực trạng dạy học giải toán có lời văn nhằm phát triển năng lực tư duy và lập luận toán học cho học sinh lớp 4 trên địa bàn huyện Thủy Nguyên, thành phố Hải Phòng

1.10. Tiểu kết chương 1

2. CHƯƠNG 2: MỘT SỐ BIỆN PHÁP DẠY HỌC GIẢI TOÁN CÓ LỜI VĂN GÓP PHẦN PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC TƯ DUY VÀ LẬP LUẬN TOÁN HỌC CHO HỌC SINH LỚP 4

2.1. Định hướng xây dựng các biện pháp

2.1.1. Định hướng 1: Đảm bảo đạt được mục tiêu dạy học, chuẩn kiến thức kĩ năng trong chương trình giáo dục phổ thông 2006 và 2018, môn toán tiểu học lớp 4 và hướng đến việc phát triển năng lực tư duy và lập luận toán học cho học sinh tiểu học

2.1.2. Định hướng 2: Đảm bảo sự phù hợp với đặc điểm tâm lý và nhận thức của học sinh lớp 4

2.1.3. Định hướng 3: Đảm bảo kết nối với cuộc sống, tích hợp với các môn học khác

2.1.4. Định hướng 4: Đảm bảo triển khai sử dụng được trong tất cả các khâu của dạy học, thường xuyên trong mỗi tiết học, mỗi bài học toán và kết hợp với phát triển năng lực toán học khác

2.2. Một số biện pháp dạy học giải toán có lời văn góp phần phát triển năng lực tư duy và lập luận toán học cho học sinh lớp 4

2.2.1. Rèn luyện kĩ năng tìm hiểu, thiết lập mối quan hệ giữa các dữ kiện, nhận dạng bài toán

2.2.2. Rèn luyện cho học sinh kĩ năng phát hiện, tìm tòi, thiết kế cách giải, trình bày và kiểm tra lời giải bài toán

2.2.3. Tổ chức dạy học tích hợp trong dạy học giải toán có lời văn

2.2.4. Rèn luyện kĩ năng cho học sinh giải toán có lời văn có tình huống thực tiễn

2.2.5. Tập luyện cho học sinh sáng tạo bài toán có lời văn

2.3. Tiểu kết chương 2

3. CHƯƠNG 3: THỰC NGHIỆM SƯ PHẠM

3.1. Mục đích và tổ chức thực nghiệm sư phạm

3.2. Mục đích và giả thuyết thực nghiệm sư phạm

3.3. Tổ chức thực nghiệm sư phạm

3.4. Đánh giá kết quả thực nghiệm sư phạm

3.4.1. Đánh giá định tính

3.4.2. Kết quả định lượng

3.5. Tiểu kết chương 3

KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC

I. Cơ sở lý luận và thực tiễn của dạy giải toán có lời văn

Luận văn tập trung vào việc phân tích cơ sở lý luận và thực tiễn của dạy giải toán có lời văn nhằm phát triển tư duy toán học cho học sinh lớp 4. Tác giả đề cập đến các quan niệm về tư duy và năng lực, đặc biệt là năng lực tư duy và lập luận toán học. Luận văn cũng khảo sát thực trạng dạy học giải toán có lời văn tại các trường tiểu học ở huyện Thủy Nguyên, Hải Phòng, từ đó đưa ra các định hướng phát triển.

1.1. Quan niệm về tư duy và năng lực

Tác giả phân tích các quan niệm về tư duy và năng lực, đặc biệt là năng lực tư duy và lập luận toán học. Tư duy được xem là quá trình nhận thức độc lập, gián tiếp và toàn diện, trong khi năng lực là khả năng vận dụng kiến thức để giải quyết vấn đề. Tư duy toán học được nhấn mạnh là tư duy lý luận trừu tượng cao nhất, đòi hỏi sự chính xác và logic.

1.2. Thực trạng dạy học giải toán có lời văn

Luận văn khảo sát thực trạng dạy học giải toán có lời văn tại các trường tiểu học ở huyện Thủy Nguyên. Kết quả cho thấy, giáo viên chưa chú trọng đúng mức đến việc phát triển tư duy phản biện và kỹ năng giải quyết vấn đề thông qua dạy giải toán. Học sinh còn gặp khó khăn trong việc phân tích đề bài và trình bày lời giải.

II. Biện pháp dạy học giải toán có lời văn

Luận văn đề xuất các biện pháp cụ thể để dạy giải toán có lời văn nhằm phát triển tư duy toán học cho học sinh lớp 4. Các biện pháp này tập trung vào việc rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề, tư duy phản biện, và phát triển kỹ năng toán học thông qua các hoạt động thực tiễn.

2.1. Rèn luyện kỹ năng tìm hiểu và thiết lập mối quan hệ

Biện pháp đầu tiên là rèn luyện cho học sinh kỹ năng tìm hiểu và thiết lập mối quan hệ giữa các dữ kiện trong bài toán. Điều này giúp học sinh nhận dạng bài toán một cách chính xác và xác định hướng giải quyết phù hợp.

2.2. Tổ chức dạy học tích hợp

Luận văn đề xuất việc tổ chức dạy học tích hợp trong giải toán có lời văn, kết hợp với các môn học khác như Tiếng Việt, Đạo đức, và Hoạt động trải nghiệm. Điều này giúp học sinh thấy được sự liên kết giữa toán học và thực tiễn cuộc sống.

III. Thực nghiệm sư phạm và đánh giá

Luận văn tiến hành thực nghiệm sư phạm để kiểm nghiệm tính khả thi và hiệu quả của các biện pháp đã đề xuất. Kết quả thực nghiệm cho thấy sự cải thiện đáng kể trong năng lực tư duy toán học và kỹ năng giải quyết vấn đề của học sinh lớp 4.

3.1. Mục đích và tổ chức thực nghiệm

Thực nghiệm được tiến hành tại một số trường tiểu học ở huyện Thủy Nguyên, với mục đích đánh giá hiệu quả của các biện pháp dạy học giải toán có lời văn. Các lớp thực nghiệm được áp dụng các biện pháp đề xuất, trong khi các lớp đối chứng tiếp tục phương pháp dạy học truyền thống.

3.2. Kết quả thực nghiệm

Kết quả thực nghiệm cho thấy, học sinh ở các lớp thực nghiệm có sự tiến bộ rõ rệt trong việc phân tích đề bài, trình bày lời giải, và phát triển tư duy toán học. Điểm số trung bình của các lớp thực nghiệm cao hơn đáng kể so với lớp đối chứng.

Luận Văn Thạc Sĩ Giáo Dục Tiểu Học: Dạy Giải Toán Có Lời Văn Góp Phần Phát Triển Năng Lực Tư Duy Và Lập Luận Toán Học Cho Học Sinh Lớp 4