I. Cơ sở lý luận và thực tiễn của dạy giải toán có lời văn
Luận văn tập trung vào việc phân tích cơ sở lý luận và thực tiễn của dạy giải toán có lời văn nhằm phát triển tư duy toán học cho học sinh lớp 4. Tác giả đề cập đến các quan niệm về tư duy và năng lực, đặc biệt là năng lực tư duy và lập luận toán học. Luận văn cũng khảo sát thực trạng dạy học giải toán có lời văn tại các trường tiểu học ở huyện Thủy Nguyên, Hải Phòng, từ đó đưa ra các định hướng phát triển.
1.1. Quan niệm về tư duy và năng lực
Tác giả phân tích các quan niệm về tư duy và năng lực, đặc biệt là năng lực tư duy và lập luận toán học. Tư duy được xem là quá trình nhận thức độc lập, gián tiếp và toàn diện, trong khi năng lực là khả năng vận dụng kiến thức để giải quyết vấn đề. Tư duy toán học được nhấn mạnh là tư duy lý luận trừu tượng cao nhất, đòi hỏi sự chính xác và logic.
1.2. Thực trạng dạy học giải toán có lời văn
Luận văn khảo sát thực trạng dạy học giải toán có lời văn tại các trường tiểu học ở huyện Thủy Nguyên. Kết quả cho thấy, giáo viên chưa chú trọng đúng mức đến việc phát triển tư duy phản biện và kỹ năng giải quyết vấn đề thông qua dạy giải toán. Học sinh còn gặp khó khăn trong việc phân tích đề bài và trình bày lời giải.
II. Biện pháp dạy học giải toán có lời văn
Luận văn đề xuất các biện pháp cụ thể để dạy giải toán có lời văn nhằm phát triển tư duy toán học cho học sinh lớp 4. Các biện pháp này tập trung vào việc rèn luyện kỹ năng giải quyết vấn đề, tư duy phản biện, và phát triển kỹ năng toán học thông qua các hoạt động thực tiễn.
2.1. Rèn luyện kỹ năng tìm hiểu và thiết lập mối quan hệ
Biện pháp đầu tiên là rèn luyện cho học sinh kỹ năng tìm hiểu và thiết lập mối quan hệ giữa các dữ kiện trong bài toán. Điều này giúp học sinh nhận dạng bài toán một cách chính xác và xác định hướng giải quyết phù hợp.
2.2. Tổ chức dạy học tích hợp
Luận văn đề xuất việc tổ chức dạy học tích hợp trong giải toán có lời văn, kết hợp với các môn học khác như Tiếng Việt, Đạo đức, và Hoạt động trải nghiệm. Điều này giúp học sinh thấy được sự liên kết giữa toán học và thực tiễn cuộc sống.
III. Thực nghiệm sư phạm và đánh giá
Luận văn tiến hành thực nghiệm sư phạm để kiểm nghiệm tính khả thi và hiệu quả của các biện pháp đã đề xuất. Kết quả thực nghiệm cho thấy sự cải thiện đáng kể trong năng lực tư duy toán học và kỹ năng giải quyết vấn đề của học sinh lớp 4.
3.1. Mục đích và tổ chức thực nghiệm
Thực nghiệm được tiến hành tại một số trường tiểu học ở huyện Thủy Nguyên, với mục đích đánh giá hiệu quả của các biện pháp dạy học giải toán có lời văn. Các lớp thực nghiệm được áp dụng các biện pháp đề xuất, trong khi các lớp đối chứng tiếp tục phương pháp dạy học truyền thống.
3.2. Kết quả thực nghiệm
Kết quả thực nghiệm cho thấy, học sinh ở các lớp thực nghiệm có sự tiến bộ rõ rệt trong việc phân tích đề bài, trình bày lời giải, và phát triển tư duy toán học. Điểm số trung bình của các lớp thực nghiệm cao hơn đáng kể so với lớp đối chứng.
