Luận án tiến sĩ về quan hệ kinh tế giữa Myanmar với Ấn Độ và Trung Quốc giai đoạn 1991-2016

• Tác giả: Dương Thị Thúy Hiền
• Người hướng dẫn: PGS. Hoàng Văn Hiển
• Trường học: Đại học Huế - Trường Đại học Khoa học
• Chuyên ngành: Lịch sử thế giới
• Đề tài: Quan hệ kinh tế của Myanmar với Ấn Độ và Trung Quốc (1991 - 2016)
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Huế

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. MỞ ĐẦU
• 1.1. Lý do chọn đề tài
• 1.2. Mục tiêu và nhiệm vụ nghiên cứu
• 1.3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 1.4. Nguồn tư liệu
• 1.5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu
• 2. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
• 2.1. Tình hình nghiên cứu vấn đề ở Việt Nam
• 2.2. Tình hình nghiên cứu vấn đề ở nước ngoài
• 2.3. Nhận xét về các kết quả nghiên cứu và vấn đề đặt ra cho luận án
• 2.4. Tiểu kết chương 1
• 3. NHỮNG NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN QUAN HỆ KINH TẾ CỦA MYANMAR VỚI ẤN ĐỘ VÀ TRUNG QUỐC (1991 - 2016)
• 3.1. Từ cấp độ toàn cầu và khu vực
• 3.1.1. Những xu hướng phát triển mới của thế giới và khu vực sau Chiến tranh lạnh
• 3.1.2. Mỹ, EU và Nhật Bản điều chỉnh chính sách đối với Myanmar
• 3.1.3. Chính sách của ASEAN đối với Myanmar
• 3.2. Từ cấp độ quốc gia
• 3.2.1. Cơ sở lợi ích và lịch sử
• 3.2.2. Tình hình trong nước và chính sách kinh tế đối ngoại của Myanmar, Ấn Độ và Trung Quốc
• 3.3. Tiểu kết chương 2
• 4. CHƯƠNG 3: TIẾN TRÌNH QUAN HỆ KINH TẾ CỦA MYANMAR VỚI ẤN ĐỘ VÀ TRUNG QUỐC TRÊN CÁC LĨNH VỰC CHỦ YẾU (1991 - 2016)
• 4.1. Trong giai đoạn 1991 - 2010
• 4.1.1. Lĩnh vực thương mại
• 4.1.2. Lĩnh vực đầu tư
• 4.2. Trong giai đoạn 2011 - 2016
• 4.2.1. Lĩnh vực thương mại
• 4.2.2. Lĩnh vực đầu tư
• 4.3. Tiểu kết chương 3
• 5. MỘT SỐ NHẬN XÉT VỀ QUAN HỆ KINH TẾ CỦA MYANMAR VỚI ẤN ĐỘ VÀ TRUNG QUỐC (1991 - 2016)
• 5.1. Những thành tựu và hạn chế cơ bản
• 5.1.1. Những thành tựu
• 5.1.2. Những hạn chế
• 5.2. Những tương đồng và khác biệt trong quan hệ
• 5.2.1. Những tương đồng
• 5.2.2. Những khác biệt
• 5.3. Tác động của quan hệ đối với mỗi nước và khu vực
• 5.3.1. Đối với mỗi nước
• 5.3.2. Đối với khu vực
• 5.4. Tiểu kết chương 4
• DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Quan hệ kinh tế Myanmar với Ấn Độ và Trung Quốc 1991 2016

Luận án tiến sĩ của Dương Thị Thúy Hiền tập trung phân tích quan hệ kinh tế của Myanmar với Ấn Độ và Trung Quốc trong giai đoạn 1991-2016. Nghiên cứu này nhấn mạnh vai trò của Myanmar như một cầu nối kinh tế giữa Đông Nam Á và Nam Á, đồng thời khai thác tiềm năng tài nguyên thiên nhiên phong phú của quốc gia này. Quan hệ kinh tế với hai cường quốc láng giềng đã giúp Myanmar vượt qua các lệnh cấm vận và cô lập từ phương Tây, đặc biệt là từ Mỹ. Luận án cũng đặt ra các câu hỏi nghiên cứu về sự phụ thuộc của Myanmar vào Trung Quốc và ảnh hưởng của cạnh tranh giữa Ấn Độ và Trung Quốc đối với chính sách đối ngoại của Myanmar.

1.1. Bối cảnh lịch sử và địa chính trị

Giai đoạn 1991-2016 được đánh dấu bởi sự kết thúc Chiến tranh Lạnh và sự thay đổi trong chính sách đối ngoại của các cường quốc. Myanmar, sau khi bị cô lập về kinh tế và ngoại giao, đã tìm cách tăng cường hợp tác kinh tế với Ấn Độ và Trung Quốc. Đây là hai quốc gia có vị trí địa lý gần gũi và nhu cầu lớn về tài nguyên thiên nhiên của Myanmar. Quan hệ kinh tế với hai nước này không chỉ giúp Myanmar duy trì nền kinh tế mà còn tạo ra đòn bẩy chiến lược để cân bằng ảnh hưởng giữa hai cường quốc.

1.2. Tác động của cải cách kinh tế

Sau khi tiến hành cải cách kinh tế vào năm 2011, Myanmar đã mở cửa thị trường và thu hút đầu tư nước ngoài. Quan hệ kinh tế với Ấn Độ và Trung Quốc đã có sự thay đổi đáng kể, đặc biệt trong lĩnh vực thương mại quốc tế và đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Trung Quốc trở thành đối tác thương mại lớn nhất của Myanmar, trong khi Ấn Độ tập trung vào các dự án cơ sở hạ tầng và năng lượng. Sự cạnh tranh giữa hai nước này đã tạo ra cơ hội cho Myanmar tối đa hóa lợi ích quốc gia.

II. Phân tích các lĩnh vực hợp tác kinh tế

Luận án đi sâu vào phân tích hai lĩnh vực chính trong quan hệ kinh tế của Myanmar với Ấn Độ và Trung Quốc: thương mại quốc tế và đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI). Nghiên cứu chỉ ra rằng, trong giai đoạn 1991-2010, quan hệ kinh tế chủ yếu tập trung vào thương mại biên giới và các dự án đầu tư nhỏ lẻ. Tuy nhiên, từ năm 2011, khi Myanmar tiến hành cải cách, các dự án đầu tư lớn từ Trung Quốc và Ấn Độ đã gia tăng đáng kể, đặc biệt trong lĩnh vực năng lượng và cơ sở hạ tầng.

2.1. Thương mại quốc tế

Trong giai đoạn 1991-2016, thương mại quốc tế giữa Myanmar với Ấn Độ và Trung Quốc đã có sự tăng trưởng đáng kể. Trung Quốc là đối tác thương mại lớn nhất của Myanmar, chiếm phần lớn kim ngạch xuất nhập khẩu. Các mặt hàng chủ yếu bao gồm khí đốt, gỗ, và đá quý. Trong khi đó, Ấn Độ tập trung vào việc xuất khẩu các sản phẩm công nghiệp và nông nghiệp sang Myanmar. Sự mất cân đối trong cán cân thương mại giữa Myanmar với hai nước này đã tạo ra những thách thức lớn cho nền kinh tế Myanmar.

2.2. Đầu tư trực tiếp nước ngoài FDI

Đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) từ Ấn Độ và Trung Quốc vào Myanmar đã tăng mạnh sau năm 2011. Trung Quốc tập trung vào các dự án năng lượng và cơ sở hạ tầng lớn, trong khi Ấn Độ đầu tư vào các dự án giao thông và năng lượng tái tạo. Tuy nhiên, sự phụ thuộc quá lớn vào đầu tư từ Trung Quốc đã khiến Myanmar gặp nhiều rủi ro về chính trị và kinh tế. Luận án cũng chỉ ra rằng, Myanmar cần cân bằng quan hệ kinh tế với cả hai nước để đảm bảo tính độc lập và bền vững.

III. Nhận xét và đánh giá

Luận án đưa ra một số nhận xét quan trọng về quan hệ kinh tế của Myanmar với Ấn Độ và Trung Quốc trong giai đoạn 1991-2016. Nghiên cứu chỉ ra rằng, mặc dù quan hệ kinh tế với hai nước này đã giúp Myanmar vượt qua các khó khăn về kinh tế và chính trị, nhưng sự phụ thuộc quá lớn vào Trung Quốc đã tạo ra nhiều thách thức. Đồng thời, sự cạnh tranh giữa Ấn Độ và Trung Quốc cũng tạo ra cơ hội để Myanmar tối đa hóa lợi ích quốc gia.

3.1. Thành tựu và hạn chế

Một trong những thành tựu lớn nhất của quan hệ kinh tế Myanmar với Ấn Độ và Trung Quốc là việc thu hút được nguồn vốn đầu tư lớn, đặc biệt trong lĩnh vực năng lượng và cơ sở hạ tầng. Tuy nhiên, sự phụ thuộc quá lớn vào Trung Quốc đã khiến Myanmar gặp nhiều rủi ro về chính trị và kinh tế. Ngoài ra, sự mất cân đối trong cán cân thương mại cũng là một hạn chế lớn cần được giải quyết.

3.2. Tác động đến khu vực

Quan hệ kinh tế của Myanmar với Ấn Độ và Trung Quốc không chỉ tác động đến nền kinh tế của Myanmar mà còn có ảnh hưởng lớn đến khu vực Đông Nam Á. Sự cạnh tranh giữa hai cường quốc này tại Myanmar đã tạo ra sự thay đổi trong cán cân quyền lực khu vực. Đồng thời, các dự án đầu tư lớn từ Trung Quốc và Ấn Độ cũng đã thúc đẩy sự phát triển kinh tế của các nước láng giềng.