Luận án tiến sĩ khoa học giáo dục: Phát triển kỹ năng giao tiếp tiếng Việt cho trẻ 5-6 tuổi dân tộc H'Mông

• Tác giả: Giàng Thị Gấm
• Người hướng dẫn: TS Đinh Văn Vang
• Trường học: Trường Đại Học Sư Phạm Hà Nội
• Chuyên ngành: Giáo dục mầm non
• Đề tài: Hình Thành Kỹ Năng Giao Tiếp Tiếng Việt Cho Trẻ 5 - 6 Tuổi Dân Tộc H’Mông
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2019
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Tính cấp thiết của đề tài
• 0.2. Mục đích nghiên cứu
• 0.3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu
• 0.4. Giả thuyết khoa học
• 0.5. Nhiệm vụ nghiên cứu
• 0.6. Giới hạn phạm vi nghiên cứu
• 0.7. Phương pháp nghiên cứu
• 0.8. Đóng góp mới của đề tài
• 0.9. Luận điểm bảo vệ
• 0.10. Cấu trúc của luận án
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA HÌNH THÀNH KĨ NĂNG GIAO TIẾP TIẾNG VIỆT CHO TRẺ 5 - 6 TUỔI DÂN TỘC H’MÔNG
• 1.1. Tổng quan vấn đề nghiên cứu
• 1.2. Những nghiên cứu về kĩ năng
• 1.3. Những nghiên cứu về kĩ năng giao tiếp
• 1.4. Những nghiên cứu về giao tiếp và kĩ năng giao tiếp của trẻ mầm non
• 1.5. Những nghiên cứu về giao tiếp và giao tiếp tiếng Việt của trẻ em dân tộc thiểu số
• 1.6. Một số vấn đề về giao tiếp và kĩ năng giao tiếp tiếng Việt của trẻ 5 - 6 tuổi dân tộc H’mông
• 1.6.1. Những vấn đề chung về giao tiếp và kĩ năng giao tiếp
• 1.6.2. Một số vấn đề về ngôn ngữ, văn hóa và giao tiếp của dân tộc H’mông
• 1.6.3. Tiếng Việt và giao tiếp tiếng Việt của trẻ 5 - 6 tuổi dân tộc H’mông
• 1.7. Hình thành kĩ năng giao tiếp tiếng Việt cho trẻ 5 - 6 tuổi dân tộc H’mông
• 1.7.1. Khái niệm hình thành kĩ năng giao tiếp tiếng Việt cho trẻ 5 - 6 tuổi dân tộc H’mông
• 1.7.2. Ý nghĩa của việc học tiếng Việt và hình thành KNGT tiếng Việt đối với trẻ 5 - 6 tuổi dân tộc H’mông
• 1.7.3. Các kĩ năng giao tiếp tiếng Việt cần hình thành cho trẻ 5 - 6 tuổi dân tộc H’mông
• 1.7.4. Các phương thức hình thành kĩ năng giao tiếp tiếng Việt cho trẻ 5 - 6 tuổi dân tộc H’mông
• 1.7.5. Những yếu tố ảnh hưởng đến sự hình thành kĩ năng giao tiếp tiếng Việt của trẻ 5 - 6 tuổi dân tộc H’mông
• 1.8. Tiểu kết Chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG HÌNH THÀNH KĨ NĂNG GIAO TIẾP TIẾNG VIỆT CHO TRẺ 5 - 6 TUỔI DÂN TỘC H’MÔNG TRONG CÁC HOẠT ĐỘNG GIÁO DỤC TÍCH HỢP THEO CHỦ ĐỀ Ở TRƯỜNG MẦM NON
• 2.1. Khái quát về khảo sát thực trạng
• 2.2. Mục đích khảo sát
• 2.3. Đối tượng khảo sát
• 2.4. Thời gian khảo sát
• 2.5. Nội dung khảo sát
• 2.6. Phương pháp và công cụ khảo sát
• 2.7. Cách tiến hành khảo sát
• 2.8. Kết quả khảo sát
• 2.8.1. Nhận thức của giáo viên mầm non về sự cần thiết phải hình thành kĩ năng giao tiếp tiếng Việt cho trẻ 5 - 6 tuổi dân tộc H’mông
• 2.8.2. Thực trạng sử dụng các hoạt động giáo dục nhằm hình thành kĩ năng giao tiếp tiếng Việt cho trẻ 5 - 6 tuổi dân tộc H’mông của GVMN tỉnh Lào Cai
• 2.8.3. Thực trạng biện pháp hình thành kĩ năng giao tiếp tiếng Việt cho trẻ 5 - 6 tuổi dân tộc H’mông qua các hoạt động giáo dục của GVMN tỉnh Lào Cai
• 2.8.4. Những thuận lợi và khó khăn của giáo viên khi hình thành kĩ năng giao tiếp tiếng Việt cho trẻ 5 - 6 tuổi dân tộc H’mông qua các hoạt động giáo dục ở trường mầm non
• 2.8.5. Thực trạng ảnh hưởng của gia đình đến việc hình thành kĩ năng giao tiếp tiếng Việt của trẻ 5 - 6 tuổi dân tộc H’mông
• 2.8.6. Thực trạng kĩ năng giao tiếp tiếng Việt của trẻ 5 - 6 tuổi dân tộc H’mông
• 2.9. Tiểu kết Chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: BIỆN PHÁP HÌNH THÀNH KĨ NĂNG GIAO TIẾP TIẾNG VIỆT CHO TRẺ
• 3.1. Một số nguyên tắc xây dựng biện pháp hình thành kĩ năng giao tiếp tiếng Việt cho trẻ 5 - 6 tuổi dân tộc H’mông qua các hoạt động giáo dục tích hợp theo chủ đề ở trường mầm non
• 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo thực hiện được mục tiêu, chương trình chăm sóc - giáo dục trẻ 5 - 6 tuổi
• 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính phù hợp
• 3.1.3. Đảm bảo tính phát triển
• 3.1.4. Đảm bảo tạo ra nhiều cơ hội thực hành GT tiếng Việt của trẻ
• 3.2. Xây dựng một số biện pháp hình thành KNGT tiếng Việt cho trẻ 5 - 6 tuổi dân tộc H’mông qua các HĐGD tích hợp theo chủ đề ở trường mầm non
• 3.3. Thực nghiệm sư phạm
• 3.3.1. Khái quát về thực nghiệm
• 3.3.2. Kết quả thực nghiệm
• 3.4. Tiểu kết Chương 3
• KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tính cấp thiết của đề tài

Việc hình thành kỹ năng giao tiếp tiếng Việt cho trẻ 5-6 tuổi dân tộc H'Mông là một nhiệm vụ quan trọng trong giáo dục mầm non. Trẻ em dân tộc thiểu số, đặc biệt là dân tộc H'Mông, thường gặp khó khăn trong việc sử dụng tiếng Việt, điều này ảnh hưởng đến khả năng học tập và hòa nhập xã hội. Theo Hiến pháp Việt Nam, quyền học tập của trẻ em các dân tộc thiểu số được đảm bảo, và tiếng Việt là ngôn ngữ chính trong giáo dục. Do đó, việc dạy tiếng Việt và hình thành kỹ năng giao tiếp cho trẻ em H'Mông không chỉ giúp các em tiếp thu tri thức mà còn tạo điều kiện cho các em phát triển bản thân và hòa nhập với cộng đồng. Việc này cũng góp phần bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc. Như vậy, nghiên cứu này không chỉ có giá trị lý luận mà còn có ý nghĩa thực tiễn sâu sắc.

II. Cơ sở lý luận của hình thành kỹ năng giao tiếp tiếng Việt

Nghiên cứu về kỹ năng giao tiếp tiếng Việt cho trẻ em dân tộc H'Mông cần dựa trên các lý thuyết về phát triển ngôn ngữ và giao tiếp. Các nghiên cứu trước đây đã chỉ ra rằng, việc hình thành kỹ năng giao tiếp tiếng Việt cho trẻ em cần được thực hiện thông qua các hoạt động giáo dục tích hợp. Trẻ em cần có cơ hội thực hành giao tiếp trong môi trường tự nhiên, nơi mà tiếng Việt được sử dụng thường xuyên. Các phương pháp giáo dục như chơi, học tập qua trải nghiệm, và giao lưu với bạn bè sẽ giúp trẻ phát triển kỹ năng giao tiếp một cách hiệu quả. Hơn nữa, việc tôn trọng văn hóa và ngôn ngữ mẹ đẻ của trẻ cũng là yếu tố quan trọng trong quá trình này. Điều này không chỉ giúp trẻ tự tin hơn khi giao tiếp mà còn tạo ra một môi trường học tập tích cực.

III. Thực trạng hình thành kỹ năng giao tiếp tiếng Việt

Khảo sát thực trạng cho thấy rằng, nhiều trẻ em dân tộc H'Mông vẫn còn gặp khó khăn trong việc sử dụng tiếng Việt. Các giáo viên mầm non chưa có những biện pháp hiệu quả để hình thành kỹ năng giao tiếp tiếng Việt cho trẻ. Nhiều trẻ mặc dù có vốn từ tiếng Việt nhất định nhưng lại không tự tin giao tiếp. Điều này có thể do thiếu cơ hội thực hành và sự hỗ trợ từ gia đình. Gia đình đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành kỹ năng giao tiếp cho trẻ, nhưng nhiều phụ huynh chưa nhận thức được tầm quan trọng của việc dạy tiếng Việt cho con em mình. Do đó, cần có những biện pháp can thiệp kịp thời để cải thiện tình hình này.

IV. Biện pháp hình thành kỹ năng giao tiếp tiếng Việt

Để hình thành kỹ năng giao tiếp tiếng Việt cho trẻ 5-6 tuổi dân tộc H'Mông, cần áp dụng một số biện pháp cụ thể. Trước hết, giáo viên cần xây dựng các hoạt động giáo dục tích hợp theo chủ đề, tạo cơ hội cho trẻ thực hành giao tiếp trong các tình huống thực tế. Thứ hai, cần tăng cường sự phối hợp giữa gia đình và nhà trường trong việc dạy tiếng Việt. Phụ huynh cần được hướng dẫn cách tạo môi trường giao tiếp tiếng Việt tại nhà. Cuối cùng, việc tổ chức các buổi giao lưu văn hóa giữa các dân tộc sẽ giúp trẻ em H'Mông có cơ hội giao tiếp và học hỏi từ bạn bè. Những biện pháp này không chỉ giúp trẻ phát triển kỹ năng giao tiếp mà còn góp phần bảo tồn văn hóa dân tộc.

V. Kết luận và kiến nghị

Nghiên cứu về hình thành kỹ năng giao tiếp tiếng Việt cho trẻ 5-6 tuổi dân tộc H'Mông đã chỉ ra rằng, việc dạy tiếng Việt cho trẻ em dân tộc thiểu số là rất cần thiết. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình, nhà trường và cộng đồng để tạo ra môi trường học tập tích cực cho trẻ. Các biện pháp giáo dục cần được thiết kế phù hợp với đặc điểm văn hóa và tâm lý của trẻ em H'Mông. Đề xuất các chính sách hỗ trợ giáo dục cho trẻ em dân tộc thiểu số cũng là một hướng đi quan trọng để nâng cao chất lượng giáo dục cho nhóm trẻ này.