## Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế và sự gia tăng đầu tư của các công ty nước ngoài tại Việt Nam, tiếng Anh trở thành một kỹ năng thiết yếu giúp sinh viên nâng cao cơ hội việc làm và mức thu nhập. Tuy nhiên, việc học tiếng Anh, đặc biệt là kỹ năng nghe, vẫn còn nhiều khó khăn đối với sinh viên chuyên ngành tiếng Anh tại các trường đại học, trong đó có Học viện Ngân hàng. Theo khảo sát với 87 sinh viên chuyên ngành tiếng Anh đã hoàn thành môn học "Listening 2" tại Học viện Ngân hàng, khoảng 43,7% sinh viên đạt điểm C, chỉ có 12,6% đạt điểm A, cho thấy hiệu quả học tập môn này còn hạn chế. Mục tiêu nghiên cứu nhằm xác định các thách thức chủ quan và khách quan mà sinh viên gặp phải trong quá trình học môn "Listening 2", từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao kỹ năng nghe. Nghiên cứu được thực hiện trong năm học 2017-2021 tại Học viện Ngân hàng, tập trung vào sinh viên chuyên ngành tiếng Anh. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cải thiện chất lượng đào tạo tiếng Anh, đặc biệt là kỹ năng nghe, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh của sinh viên trên thị trường lao động.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

- **Định nghĩa kỹ năng nghe và sự khác biệt giữa nghe và nghe hiểu:** Nghe là khả năng tiếp nhận âm thanh, trong khi nghe hiểu là quá trình xử lý và hiểu thông tin từ âm thanh đó.
- **Các loại chiến lược nghe:** Bao gồm chiến lược nhận thức (cognitive), siêu nhận thức (metacognitive) và xã hội - cảm xúc (socio-affective), giúp người học kiểm soát và nâng cao hiệu quả nghe.
- **Các vấn đề thường gặp trong học nghe tiếng Anh:** Bao gồm tốc độ nói nhanh, giọng nói lạ, thiếu từ vựng, thói quen nghe không hiệu quả, và ảnh hưởng của môi trường học tập.
- **Mô hình phân tích dữ liệu bằng SPSS:** Sử dụng thang đo Likert 4 mức độ để đánh giá tần suất gặp khó khăn và tính toán điểm trung bình.

### Phương pháp nghiên cứu

- **Nguồn dữ liệu:** Dữ liệu được thu thập từ 87 sinh viên chuyên ngành tiếng Anh tại Học viện Ngân hàng thông qua bảng khảo sát trực tuyến gồm 16 câu hỏi liên quan đến các khó khăn trong học môn "Listening 2".
- **Phương pháp phân tích:** Sử dụng phương pháp định tính kết hợp định lượng, phân tích dữ liệu bằng phần mềm SPSS với thang đo Likert 4 mức độ (Never, Seldom, Sometimes, Always).
- **Timeline nghiên cứu:** Khảo sát được tiến hành trong vòng 3 tuần, từ việc thiết kế bảng hỏi, thu thập dữ liệu đến phân tích và báo cáo kết quả.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- **Hiệu quả học tập môn "Listening 2":** 43,7% sinh viên đạt điểm C, 28,7% đạt điểm B, 14,9% đạt điểm D và chỉ 12,6% đạt điểm A, cho thấy môn học này có độ khó cao.
- **Khó khăn chủ quan:** 56,3% sinh viên luôn cố gắng hiểu từng từ trong bản ghi âm; 63,2% mất tập trung khi nghe trong thời gian dài; 63,2% cảm thấy mệt mỏi và chán nản khi làm bài tập nghe; 62,1% thiếu từ vựng trong các chủ đề học tập.
- **Khó khăn khách quan:** 60,6% gặp khó khăn với giọng nói lạ và tông giọng khác biệt; 58,5% cho rằng tốc độ nói quá nhanh; 50,6% bị ảnh hưởng bởi tiếng ồn bên ngoài; 44,8% gặp khó khăn do lượng thông tin quá nhiều và nhiều thành ngữ, biệt ngữ không quen thuộc.
- **Ảnh hưởng của môi trường học tập:** Thiết bị và cơ sở vật chất chưa đáp ứng tốt nhu cầu học nghe, ảnh hưởng đến chất lượng tiếp nhận thông tin.

### Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các khó khăn là do sự đa dạng về giọng nói (giọng Mỹ, Ấn Độ, Úc) và tốc độ nói nhanh, gây khó khăn trong việc theo kịp nội dung. Thói quen nghe không hiệu quả như cố gắng hiểu từng từ thay vì nắm bắt ý chính cũng làm giảm hiệu quả học tập. Thiếu từ vựng chuyên ngành trong các chủ đề kinh tế, giáo dục, môi trường làm hạn chế khả năng hiểu bài nghe. Các yếu tố tâm lý như căng thẳng, mệt mỏi cũng ảnh hưởng tiêu cực đến sự tập trung. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, kết quả tương đồng về các khó khăn phổ biến trong kỹ năng nghe. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố điểm số, bảng tần suất các khó khăn chủ quan và khách quan để minh họa rõ ràng hơn.

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Tăng cường luyện tập nghe đa dạng giọng nói:** Sinh viên nên sử dụng các nguồn nghe phong phú như VOA Learning English, BBC Learning English, các kênh YouTube chuyên về tiếng Anh để làm quen với nhiều giọng nói và tốc độ khác nhau.
- **Phát triển vốn từ vựng chuyên ngành:** Khuyến khích sinh viên đọc sách, báo, tài liệu chuyên ngành và sử dụng từ điển Oxford, Cambridge để mở rộng vốn từ, đặc biệt là các thuật ngữ trong lĩnh vực kinh tế, giáo dục, môi trường.
- **Cải thiện thói quen nghe:** Hướng dẫn sinh viên tập trung vào từ khóa, dự đoán nội dung trước khi nghe, chia nhỏ thời gian nghe để duy trì sự tập trung và tránh mệt mỏi.
- **Nâng cấp thiết bị và môi trường học tập:** Nhà trường cần đầu tư cải thiện chất lượng thiết bị âm thanh, phòng học cách âm tốt để giảm thiểu tiếng ồn ảnh hưởng đến quá trình học.
- **Đào tạo giáo viên:** Tổ chức các khóa bồi dưỡng kỹ năng giảng dạy nghe, áp dụng các chiến lược nghe phù hợp với trình độ sinh viên, đồng thời thường xuyên khảo sát, điều chỉnh phương pháp giảng dạy dựa trên phản hồi của sinh viên.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Sinh viên chuyên ngành tiếng Anh:** Nắm bắt được các khó khăn phổ biến và phương pháp cải thiện kỹ năng nghe hiệu quả trong học tập và thi cử.
- **Giảng viên tiếng Anh:** Hiểu rõ các thách thức sinh viên gặp phải để điều chỉnh phương pháp giảng dạy, thiết kế bài tập phù hợp.
- **Nhà quản lý giáo dục:** Đánh giá và nâng cao chất lượng đào tạo tiếng Anh, đầu tư cơ sở vật chất và hỗ trợ giảng dạy.
- **Các nhà nghiên cứu ngôn ngữ:** Tham khảo dữ liệu thực nghiệm về kỹ năng nghe của sinh viên Việt Nam, làm cơ sở cho các nghiên cứu tiếp theo về giảng dạy tiếng Anh.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Tại sao kỹ năng nghe lại quan trọng trong học tiếng Anh?**  
Nghe là kỹ năng cơ bản giúp người học tiếp nhận thông tin, hiểu ngữ cảnh và phát triển các kỹ năng khác như nói, đọc, viết. Ví dụ, trẻ em học nói thông qua nghe trước khi phát âm.

2. **Những khó khăn phổ biến khi học nghe tiếng Anh là gì?**  
Bao gồm tốc độ nói nhanh, giọng nói lạ, thiếu từ vựng, thói quen nghe không hiệu quả và môi trường học tập không thuận lợi.

3. **Làm thế nào để cải thiện vốn từ vựng phục vụ kỹ năng nghe?**  
Sinh viên nên đọc nhiều tài liệu chuyên ngành, sử dụng từ điển chuẩn và luyện nghe qua các chương trình tiếng Anh đa dạng.

4. **Chiến lược nghe nào hiệu quả nhất cho sinh viên?**  
Kết hợp chiến lược nhận thức (tập trung từ khóa), siêu nhận thức (lập kế hoạch, đánh giá quá trình nghe) và xã hội - cảm xúc (giảm lo lắng, tăng tự tin).

5. **Vai trò của giáo viên trong việc nâng cao kỹ năng nghe của sinh viên?**  
Giáo viên cần thiết kế bài giảng phù hợp, cung cấp nguồn tài liệu đa dạng, hỗ trợ sinh viên phát triển chiến lược nghe và điều chỉnh phương pháp dựa trên phản hồi.

## Kết luận

- Kỹ năng nghe là nền tảng quan trọng nhưng còn nhiều thách thức đối với sinh viên chuyên ngành tiếng Anh tại Học viện Ngân hàng.  
- Các khó khăn chủ yếu liên quan đến giọng nói, tốc độ, vốn từ vựng và thói quen nghe không hiệu quả.  
- Môi trường học tập và thiết bị cũng ảnh hưởng đáng kể đến chất lượng học nghe.  
- Nghiên cứu đề xuất các chiến lược luyện nghe và cải thiện phương pháp giảng dạy phù hợp.  
- Các bước tiếp theo bao gồm mở rộng nghiên cứu với mẫu lớn hơn và áp dụng các giải pháp đề xuất để nâng cao hiệu quả đào tạo kỹ năng nghe.

**Hành động kêu gọi:** Sinh viên và giảng viên nên áp dụng các chiến lược và đề xuất trong nghiên cứu để cải thiện kỹ năng nghe, đồng thời nhà trường cần đầu tư nâng cấp cơ sở vật chất và hỗ trợ đào tạo chuyên sâu.