Then Tày Ở Lam Vỹ, Định Hóa, Thái Nguyên - Tiếp Cận Từ Góc Độ Văn Học Dân Gian

• Tác giả: Nguyễn Thị Thùy Linh
• Người hướng dẫn: PGS. Nguyễn Hằng Phương
• Trường học: Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Văn học Việt Nam
• Đề tài: Then Tày Ở Lam Vỹ, Định Hóa, Thái Nguyên - Tiếp Cận Từ Góc Độ Văn Học Dân Gian
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2016
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỞ ĐẦU
• 0.1. Lý do chọn đề tài
• 0.2. Lịch sử nghiên cứu vấn đề
• 0.3. Mục đích nghiên cứu
• 0.4. Nhiệm vụ nghiên cứu
• 0.5. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu
• 0.6. Phương pháp nghiên cứu
• 0.7. Những đóng góp của luận văn
• 0.8. Cấu trúc luận văn
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ DÂN TỘC TÀY, THEN TÀY Ở LAM VỸ, ĐỊNH HÓA, THÁI NGUYÊN VÀ MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN
• 1.1. Khái quát về dân tộc Tày
• 1.2. Vài nét về người Tày ở Việt Nam
• 1.3. Người Tày ở Lam Vỹ, Định Hóa, Thái Nguyên
• 1.4. Một số vấn đề lí luận về Then Tày
• 1.4.1. Khái niệm Then
• 1.4.2. Nguồn gốc Then
• 1.4.3. Khái quát giá trị nội dung, nghệ thuật của Then
• 1.5. Then Tày ở Lam Vỹ, Định Hóa, Thái Nguyên
• 1.5.1. Vài nét sơ lược về lịch sử phát triển
• 1.5.2. Diện mạo và thực trạng
• 2. CHƯƠNG 2: CÁC DẠNG THỨC THEN TÀY Ở LAM VỸ, ĐỊNH HÓA, THÁI NGUYÊN
• 2.1. Then trong nghi lễ vòng đời người
• 2.2. Then bắc cầu xin hoa
• 2.3. Then mừng thọ
• 2.4. Then tang ma
• 2.5. Các dạng then khác
• 2.6. Then kỳ yên
• 2.7. Then cấp sắc
• 3. CHƯƠNG 3: NỘI DUNG, NGHỆ THUẬT THEN TÀY Ở LAM VỸ, ĐỊNH HÓA, THÁI NGUYÊN
• 3.1. Một số nội dung cơ bản
• 3.2. Phản ánh hiện thực cuộc sống đa dạng, sinh động
• 3.3. Thể hiện ước mơ về cuộc sống no đủ, bình đẳng, hạnh phúc
• 3.4. Miêu tả, ca ngợi tình yêu thiên nhiên
• 3.5. Một số đặc điểm nghệ thuật
• 3.6. Các biện pháp tu từ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Văn Hóa Then Tày Lam Vỹ Định Hóa Thái Nguyên

Việt Nam là một quốc gia đa dạng về văn hóa với 54 dân tộc anh em cùng sinh sống. Mỗi dân tộc mang một bản sắc riêng, tạo nên một bức tranh văn hóa phong phú. Thái Nguyên, thuộc vùng văn hóa Việt Bắc, nổi tiếng với những đồi chè và làn điệu dân ca. Trong đó, Then Tày, một hình thức sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng độc đáo của dân tộc Tày, đóng vai trò quan trọng. Then không chỉ là một loại hình nghệ thuật mà còn là một phần không thể thiếu trong đời sống tâm linh của người Tày. Đáng chú ý, Định Hóa - Thái Nguyên, thủ đô kháng chiến năm xưa, là một vùng đất giàu truyền thống văn hóa và cách mạng. Nơi đây, Then Tày đã ăn sâu vào tâm hồn của người dân. Dù Then Tày ở Định Hóa đã được nghiên cứu và sưu tầm, vẫn chưa có công trình nghiên cứu chuyên biệt và hệ thống về Văn hóa Then Tày ở Lam Vỹ. Do đó, việc khám phá và bảo tồn Then Tày ở Lam Vỹ là vô cùng cần thiết để di sản này tiếp tục tồn tại và phát triển.

1.1. Vị Trí Địa Lý và Điều Kiện Tự Nhiên Lam Vỹ Định Hóa

Lam Vỹ là một xã phía Đông của huyện Định Hóa, cách thành phố Thái Nguyên 60km về phía Bắc. Là một xã miền núi thuộc vùng sâu, vùng xa của huyện Định Hóa với vùng núi cao, điều kiện giao thông còn khó khăn. Đất đai thuận lợi cho việc phát triển nông, lâm nghiệp. Thiên nhiên bốn mùa ưu đãi tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển kinh tế, xã hội cũng như tạo nên những nét đặc trưng riêng về văn hóa vật chất lẫn tinh thần của đồng bào nơi đây.

1.2. Dân Số và Đặc Điểm Kinh Tế Xã Hội Lam Vỹ

Trong xã Lam Vỹ có 20 xóm ,với 4.231 nhân khẩu với 1080 hộ. Dân tộc Tày chiếm 85 % dân số. Dân tộc Tày nơi đây đã gìn giữ được rất nhiều những bản sắc văn hóa độc đáo trong đó có hoạt động Then Tày mà đề tài luận văn quan tâm nên việc tìm hiểu người Tày ở Lam Vỹ, Định Hóa, Thái Nguyên là một việc làm cần thiết. Cũng như người Tày ở vùng Việt Bắc nói chung, người Tày ở Thái Nguyên lấy nông nghiệp trồng trọt với phương thức canh tác ruộng nước kết hợp với gieo trồng trên đất dốc và vườn đồi làm nguồn sống chính.

II. Nguồn Gốc Và Lịch Sử Nghiên Cứu Về Then Tày Ở Thái Nguyên

Văn học dân gian, bao gồm Then Tày, ban đầu được lưu truyền bằng miệng. Trước năm 1945, do hoàn cảnh chiến tranh, chưa có nhiều công trình nghiên cứu trực tiếp về Then. Sau năm 1945, đặc biệt là từ Hội nghị về sưu tầm văn hóa dân gian năm 1964, văn hóa dân gian của các dân tộc thiểu số, bao gồm Then, bắt đầu được quan tâm. Các nhà nghiên cứu đã thực hiện nhiều chuyến đi thực tế để sưu tầm các cuốn sách Then viết bằng chữ Nôm, Tày, Nùng. Đến những năm 1970, Đảng và Nhà nước đầu tư vào việc sưu tầm và nghiên cứu Then. Cuốn sách "Lời hát Then" của Dương Kim Bội (1975) là một trong những công trình đầu tiên giới thiệu về nguồn gốc Then và mối quan hệ giữa Then, Mo, Tào. Dù còn hạn chế, cuốn sách đã đặt nền móng cho các nghiên cứu sau này về di sản văn hóa Then Tày.

2.1. Các Công Trình Nghiên Cứu Tiêu Biểu Về Then Việt Bắc

Cuốn "Mấy vấn đề về Then Việt Bắc" (1978) là công trình đầu tiên nghiên cứu toàn diện về Then, bao gồm nguồn gốc, loại hình, nghệ thuật diễn xướng và yếu tố tâm linh. Cuốn "Sli, lượn, dân ca trữ tình Tày Nùng" (1979) của Vi Hồng so sánh Then với các hình thức tín ngưỡng khác và xem xét mối quan hệ giữa Then với Sli, Lượn. Các công trình này đã góp phần làm sáng tỏ hơn về nguồn gốc Then Tày và vai trò của nó trong văn hóa dân gian.

2.2. Sự Phát Triển Nghiên Cứu Then Tày Trong Những Năm Gần Đây

Cuốn "Then Tứ Bách" của Lục Văn Pảo (1996) giới thiệu quan niệm của người Tày về các loài vật và ngũ cốc. Các công trình của Nguyễn Thị Yên về tín ngưỡng trong lễ hội và Then cấp sắc đã đề cập đến yếu tố tâm linh trong Then. Cuốn "Nét chung và nét riêng của âm nhạc trong diễn xướng Then Tày Nùng" (2004) của Nông Thị Nhình là một nghiên cứu công phu về âm nhạc Then. Bên cạnh đó, có rất nhiều đề tài, luận văn, nghiên cứu khoa học về vấn đề này. Như vậy, ở từng thời điểm khác nhau, từng giai đoạn khác nhau đã có những công trình nghiên cứu về nghệ thuật Then Tày khá công phu và khoa học.

III. Giá Trị Nội Dung Nghệ Thuật Các Dạng Thức Then Tày Định Hóa Thái Nguyên

Then Tày không chỉ là một hình thức văn hóa mà còn là một loại hình nghệ thuật ngôn từ. Các bài hát Then phản ánh hiện thực cuộc sống, thể hiện ước mơ về một cuộc sống no đủ, bình đẳng và hạnh phúc, đồng thời ca ngợi tình yêu thiên nhiên. Nội dung Then Tày thường xoay quanh các nghi lễ quan trọng trong đời người, từ bắc cầu xin hoa đến mừng thọ, tang ma, kỳ yên và cấp sắc. Các bài Then được sử dụng trong các nghi lễ này mang những ý nghĩa và mục đích khác nhau, nhưng đều hướng đến việc cầu mong sự bình an, may mắn và thịnh vượng cho gia đình và cộng đồng. Các biện pháp tu từ phong phú làm tăng thêm giá trị nghệ thuật cho Then Tày.

3.1. Then Trong Nghi Lễ Vòng Đời Người Tày Ở Lam Vỹ

Trong nghi lễ vòng đời người, Then Tày đóng vai trò quan trọng trong việc cầu mong sự bình an và may mắn cho người mới sinh, người trưởng thành và người già. Then được sử dụng trong các lễ cúng mụ, lễ cưới và lễ mừng thọ. Các bài Then trong các nghi lễ này thường có nội dung ca ngợi công ơn của tổ tiên, cầu mong sự che chở của thần linh và chúc phúc cho gia đình. Ví dụ, trong lễ mừng thọ, Then thường được hát để chúc người cao tuổi sống lâu và khỏe mạnh. Các nghi lễ này thể hiện sự gắn kết cộng đồng và tôn trọng các giá trị truyền thống của người Tày.

3.2. Then Trong Các Nghi Lễ Tâm Linh Khác Của Người Tày

Ngoài các nghi lễ vòng đời người, Then Tày còn được sử dụng trong các nghi lễ tâm linh khác, như lễ kỳ yên và lễ cấp sắc. Lễ kỳ yên là lễ cầu mong mùa màng bội thu và cuộc sống bình an. Lễ cấp sắc là lễ công nhận sự trưởng thành của một người đàn ông trong cộng đồng. Trong các nghi lễ này, Then thường được hát để cầu xin sự giúp đỡ của thần linh và tổ tiên. Các bài Then trong các nghi lễ này thường có nội dung ca ngợi sức mạnh của thần linh và cầu mong sự bảo vệ cho cộng đồng. Nghi lễ này giúp cho người Tày có thêm niềm tin vào một cuộc sống tốt đẹp hơn.

IV. Cách Thức Bảo Tồn Phát Huy Giá Trị Di Sản Văn Hóa Then Tày

Việc bảo tồn và phát huy di sản văn hóa Then Tày đòi hỏi sự chung tay của cộng đồng, nhà nước và các tổ chức xã hội. Cần có các chính sách hỗ trợ các nghệ nhân Then, khuyến khích việc truyền dạy Then cho thế hệ trẻ và tạo điều kiện để Then được trình diễn và quảng bá rộng rãi. Đồng thời, cần có các nghiên cứu sâu hơn về Then để hiểu rõ hơn về giá trị văn hóa và lịch sử của Then. Bảo tồn Then Tày không chỉ là bảo tồn một loại hình nghệ thuật mà còn là bảo tồn một phần quan trọng của bản sắc văn hóa dân tộc.

4.1. Vai Trò Của Cộng Đồng Trong Bảo Tồn Then Tày

Cộng đồng đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn Then Tày. Mỗi người dân cần nâng cao ý thức về giá trị của Then và tham gia vào các hoạt động bảo tồn. Các gia đình nên khuyến khích con cháu học hát Then và tham gia vào các nghi lễ có sử dụng Then. Các cộng đồng nên tổ chức các buổi trình diễn Then và các lớp học hát Then để truyền dạy cho thế hệ trẻ. Sự tham gia tích cực của cộng đồng sẽ giúp Then Tày tiếp tục sống mãi trong lòng người dân.

4.2. Chính Sách Hỗ Trợ Từ Nhà Nước Và Các Tổ Chức

Nhà nước và các tổ chức xã hội cần có các chính sách hỗ trợ các nghệ nhân Then, khuyến khích việc truyền dạy Then cho thế hệ trẻ và tạo điều kiện để Then được trình diễn và quảng bá rộng rãi. Cần có các chương trình hỗ trợ tài chính cho các nghệ nhân Then, các lớp học hát Then và các buổi trình diễn Then. Đồng thời, cần có các chính sách bảo vệ bản quyền cho các tác phẩm Then và ngăn chặn các hành vi xâm phạm đến văn hóa Then Tày.

Tổng quan nghiên cứu

Người Tày là dân tộc thiểu số đông thứ hai tại Việt Nam với khoảng 1,4 triệu người, tập trung chủ yếu ở các tỉnh miền núi phía Bắc như Thái Nguyên, Lạng Sơn, Cao Bằng. Lam Vỹ, Định Hóa, Thái Nguyên là một trong những vùng lưu giữ nhiều nét văn hóa truyền thống đặc sắc của người Tày, trong đó hát Then là một loại hình sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng độc đáo và có giá trị văn học dân gian sâu sắc. Then không chỉ là hình thức diễn xướng dân gian tổng hợp gồm ca nhạc, múa và diễn trò mà còn gắn liền với tín ngưỡng, phản ánh đời sống tâm linh và xã hội của người Tày.

Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là tìm hiểu đặc điểm, nội dung và nghệ thuật của Then Tày ở Lam Vỹ, Định Hóa, Thái Nguyên từ góc độ văn học dân gian, nhằm nhận diện những nét độc đáo mang đậm bản sắc văn hóa địa phương. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các bài hát Then chưa được xuất bản, thu thập qua phương pháp điền dã tại Lam Vỹ trong khoảng thời gian gần đây. Ý nghĩa nghiên cứu góp phần bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa Then trong đời sống đương đại, đồng thời làm rõ vai trò Then trong đời sống tinh thần của cộng đồng người Tày.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết về văn học dân gian và tín ngưỡng dân gian, trong đó:

• Lý thuyết văn học dân gian: Xem Then như một thể loại văn học truyền miệng, có cấu trúc thơ ca tự sự, trữ tình, sử dụng các biện pháp tu từ như ước lệ, phóng đại, xen kẽ ngôn ngữ đa dạng (tiếng Tày, tiếng Việt, tiếng Hán).

• Lý thuyết tín ngưỡng dân gian: Then được hiểu là hình thức tín ngưỡng tổng hợp, kết hợp giữa âm nhạc, múa, diễn trò và nghi lễ, phản ánh quan niệm về thế giới tâm linh, sự giao tiếp giữa con người và thần linh.

• Mô hình diễn xướng văn hóa: Then là một hình thức diễn xướng tổng hợp, bao gồm các yếu tố văn học, âm nhạc, múa, trang trí mỹ thuật và nghi lễ, tạo nên một môi trường biểu diễn đa chiều, mang tính linh thiêng và cộng đồng.

Các khái niệm chính bao gồm: Then, hát Then, nghi lễ Then, văn học dân gian, tín ngưỡng dân gian, diễn xướng văn hóa.

Phương pháp nghiên cứu

• Nguồn dữ liệu: Tư liệu chính được thu thập qua phương pháp điền dã văn học tại Lam Vỹ, Định Hóa, Thái Nguyên, bao gồm các bài hát Then chưa được xuất bản, phỏng vấn các nghệ nhân, thầy Then và người dân địa phương. Ngoài ra, luận văn sử dụng các tài liệu nghiên cứu, sách báo, công trình khoa học liên quan đến Then và văn hóa Tày.

• Phương pháp phân tích: Sử dụng phương pháp phân tích tổng hợp để khảo sát, thống kê và phân tích giá trị nội dung, nghệ thuật của các bài hát Then. Phương pháp đối chiếu so sánh được áp dụng để so sánh Then ở Lam Vỹ với các vùng khác nhằm làm rõ đặc điểm riêng biệt.

• Cỡ mẫu và timeline: Nghiên cứu tập trung vào khoảng 30 bài hát Then được sưu tầm trong vòng 2 năm gần đây (2014-2016). Các nghệ nhân tham gia phỏng vấn có kinh nghiệm từ 20 đến hơn 40 năm hành nghề.

• Lý do lựa chọn phương pháp: Phương pháp điền dã giúp thu thập dữ liệu thực tiễn, phong phú và đa dạng; phân tích tổng hợp và so sánh giúp làm rõ giá trị văn học và tín ngưỡng của Then trong bối cảnh văn hóa cụ thể.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Đặc điểm nội dung Then Tày ở Lam Vỹ: Then phản ánh chân thực đời sống lao động, sinh hoạt, tín ngưỡng và ước mơ của người Tày. Ví dụ, lời Then mô tả cảnh làng bản, thiên nhiên, các nghi lễ cầu an, cầu mùa, cầu con cái. Khoảng 70% bài Then có nội dung liên quan đến cầu hoa, cầu an, mừng thọ và tang ma.

2. Nghệ thuật biểu diễn đa dạng và phong phú: Then kết hợp hài hòa giữa âm nhạc (đàn tính, chùm nhạc xóc), múa (múa quạt, múa gậy), diễn trò và trang trí mỹ thuật (trang phục sặc sỡ, đạo cụ như quạt, khăn đội đầu). Âm nhạc trong Then có giai điệu êm dịu, nhẹ nhàng, xen kẽ các đoạn nhạc mạnh mẽ mô phỏng bước chân ngựa, tiếng gọi quân lính.

3. Vai trò Then trong đời sống tâm linh và cộng đồng: Then không chỉ là nghi lễ tín ngưỡng mà còn là phương tiện giáo dục đạo đức, truyền tải các giá trị nhân văn như tình nghĩa vợ chồng, hiếu thảo với cha mẹ, phê phán thói hư tật xấu. Khoảng 85% người dân Lam Vỹ vẫn duy trì việc mời Then trong các dịp lễ quan trọng.

4. Thực trạng bảo tồn và phát triển Then: Then cổ truyền đang đứng trước nguy cơ mai một do sự thay đổi xã hội, hiện đại hóa và sự thiếu hụt nghệ nhân kế cận. Tuy nhiên, Then lễ hội và Then cầu an vẫn được duy trì phổ biến, với sự điều chỉnh về thời gian và thủ tục để phù hợp với đời sống hiện đại.

Thảo luận kết quả

Các phát hiện cho thấy Then ở Lam Vỹ giữ được sự phong phú về nội dung và nghệ thuật, phản ánh sâu sắc đời sống vật chất và tinh thần của người Tày. So với các nghiên cứu ở Cao Bằng, Lạng Sơn, Then Lam Vỹ có nét đặc trưng riêng về cách thức biểu diễn và nội dung lời ca, thể hiện sự đa dạng trong văn hóa Tày. Việc duy trì Then trong đời sống đương đại góp phần củng cố bản sắc văn hóa dân tộc, đồng thời tạo ra không gian giao lưu cộng đồng, tăng cường sự gắn kết xã hội.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố các loại Then theo nội dung (cầu hoa, mừng thọ, tang ma, kỳ yên) và bảng so sánh các yếu tố nghệ thuật giữa Then Lam Vỹ và các vùng khác. Những hạn chế trong bảo tồn Then như sự giảm sút số lượng nghệ nhân, thủ tục nghi lễ kéo dài cũng được phân tích, đề xuất giải pháp phù hợp.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tổ chức các lớp đào tạo, truyền dạy Then cho thế hệ trẻ nhằm bảo tồn nghệ thuật hát Then, đảm bảo kế thừa kỹ năng biểu diễn và hiểu biết về nội dung nghi lễ. Thời gian thực hiện: 1-2 năm, chủ thể: các trung tâm văn hóa, trường học địa phương.

2. Xây dựng chương trình biểu diễn Then trong các lễ hội văn hóa, du lịch để quảng bá giá trị Then, thu hút sự quan tâm của cộng đồng và du khách, góp phần phát triển kinh tế địa phương. Thời gian: liên tục hàng năm, chủ thể: UBND huyện, các tổ chức văn hóa.

3. Rút gọn, đơn giản hóa thủ tục nghi lễ Then phù hợp với nhịp sống hiện đại, giảm bớt thời gian và chi phí cho gia đình, đồng thời giữ nguyên giá trị tâm linh và nghệ thuật. Thời gian: 1 năm, chủ thể: các nhà nghiên cứu, nghệ nhân, chính quyền địa phương.

4. Xây dựng hồ sơ, tư liệu số hóa các bài hát Then và nghi lễ liên quan để lưu trữ, nghiên cứu và phổ biến rộng rãi trên các nền tảng số, góp phần bảo tồn lâu dài. Thời gian: 2 năm, chủ thể: Trung tâm Học liệu, Viện Văn học.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà nghiên cứu văn hóa dân gian và tín ngưỡng: Luận văn cung cấp tư liệu phong phú về Then Tày, giúp hiểu sâu sắc về văn hóa tín ngưỡng và nghệ thuật dân gian vùng Việt Bắc.

2. Nghệ nhân, thầy Then và cộng đồng người Tày: Giúp nhận diện giá trị văn hóa, nghệ thuật của Then, từ đó nâng cao ý thức bảo tồn và phát huy truyền thống.

3. Cơ quan quản lý văn hóa, du lịch địa phương: Cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng chính sách bảo tồn, phát triển các loại hình văn hóa truyền thống, đồng thời khai thác tiềm năng du lịch văn hóa.

4. Sinh viên, học viên ngành Ngôn ngữ và Văn hóa Việt Nam: Là tài liệu tham khảo hữu ích cho việc nghiên cứu văn học dân gian, tín ngưỡng và nghệ thuật biểu diễn truyền thống.

Câu hỏi thường gặp

1. Then là gì và có nguồn gốc từ đâu?
   Then là hình thức văn hóa tín ngưỡng dân gian của người Tày, kết hợp ca nhạc, múa và diễn trò trong các nghi lễ. Nguồn gốc Then được cho là từ vùng Cao Bằng, phát triển từ thời nhà Mạc, nhưng có thể có mầm mống từ thời Bắc thuộc.

2. Nội dung chính của các bài hát Then gồm những gì?
   Nội dung Then phản ánh đời sống lao động, tín ngưỡng, ước mơ về cuộc sống no đủ, bình an, đồng thời có các bài học đạo đức, phê phán thói hư tật xấu và ca ngợi tình thương con người.

3. Các yếu tố nghệ thuật trong Then gồm những gì?
   Then kết hợp âm nhạc (đàn tính, chùm nhạc xóc), múa (quạt, gậy), diễn trò và trang trí mỹ thuật (trang phục, đạo cụ). Âm nhạc có giai điệu đa dạng, múa minh họa nội dung lời ca, tạo nên môi trường diễn xướng linh thiêng.

4. Then có vai trò gì trong đời sống người Tày hiện nay?
   Then là món ăn tinh thần không thể thiếu, giúp duy trì bản sắc văn hóa, giáo dục đạo đức, tạo sự gắn kết cộng đồng và hỗ trợ tâm lý trong các dịp lễ quan trọng.

5. Làm thế nào để bảo tồn và phát huy Then trong xã hội hiện đại?
   Cần tổ chức đào tạo nghệ nhân trẻ, đơn giản hóa nghi lễ, quảng bá Then qua các lễ hội văn hóa, số hóa tư liệu và xây dựng chính sách hỗ trợ bảo tồn văn hóa dân tộc.

Kết luận

• Luận văn là công trình nghiên cứu đầu tiên có hệ thống về Then Tày ở Lam Vỹ, Định Hóa, Thái Nguyên, làm rõ giá trị nội dung và nghệ thuật của Then trong đời sống văn hóa dân gian.
• Then phản ánh sâu sắc đời sống vật chất, tinh thần và tín ngưỡng của người Tày, đồng thời có vai trò giáo dục đạo đức và gắn kết cộng đồng.
• Nghệ thuật Then đa dạng, kết hợp hài hòa giữa âm nhạc, múa, diễn trò và trang trí mỹ thuật, tạo nên môi trường diễn xướng linh thiêng, đặc sắc.
• Thực trạng Then đang đứng trước nguy cơ mai một do sự thay đổi xã hội, cần có các giải pháp bảo tồn phù hợp như đào tạo nghệ nhân, đơn giản hóa nghi lễ, quảng bá văn hóa.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các lớp đào tạo, xây dựng chương trình biểu diễn Then trong lễ hội, số hóa tư liệu và nghiên cứu sâu hơn về Then trong bối cảnh hiện đại.

Hành động ngay hôm nay để góp phần bảo tồn và phát huy giá trị Then Tày – di sản văn hóa quý báu của dân tộc Việt Nam!