Tổng quan nghiên cứu

Du lịch là ngành kinh tế mũi nhọn của Việt Nam, đóng góp quan trọng vào tăng trưởng kinh tế và phát triển xã hội. Năm 2019, Việt Nam đón gần 18 triệu lượt khách quốc tế và 85 triệu lượt khách nội địa, tạo doanh thu hơn 720 nghìn tỷ đồng. Tuy nhiên, đại dịch COVID-19 đã làm giảm mạnh lượng khách quốc tế xuống còn khoảng 3,7 triệu lượt năm 2020, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến ngành du lịch. Trong bối cảnh đó, việc khai thác hiệu quả các điểm du lịch mới, đặc biệt là các tài nguyên thiên nhiên và văn hóa độc đáo, trở thành nhiệm vụ cấp thiết.

Thiên đường hoa Quảng La, thuộc xã Quảng La, thành phố Hạ Long, tỉnh Quảng Ninh, là một điểm đến tiềm năng với cảnh quan thiên nhiên hoang sơ, đa dạng sinh học và giá trị văn hóa đặc sắc. Với diện tích tự nhiên hơn 3.189 ha, xã Quảng La có điều kiện thuận lợi về khí hậu, địa hình và tài nguyên để phát triển du lịch tham quan. Tuy nhiên, hoạt động du lịch tại đây vẫn chưa được khai thác và phát triển tương xứng với tiềm năng.

Mục tiêu nghiên cứu là đánh giá thực trạng hoạt động du lịch tại Thiên đường hoa Quảng La trong giai đoạn 2016-2022, phân tích các điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội, từ đó đề xuất các giải pháp phát triển bền vững nhằm nâng cao hiệu quả khai thác tài nguyên du lịch, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương và tỉnh Quảng Ninh. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc bảo tồn tài nguyên, phát triển du lịch sinh thái và văn hóa, đồng thời tạo ra các sản phẩm du lịch đặc sắc, thu hút khách trong và ngoài nước.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình phát triển du lịch bền vững, bao gồm:

  • Lý thuyết tài nguyên du lịch: Tài nguyên du lịch được hiểu là các yếu tố tự nhiên và văn hóa có khả năng thu hút khách du lịch, bao gồm tài nguyên thiên nhiên (địa hình, khí hậu, sinh vật) và tài nguyên văn hóa (di tích lịch sử, lễ hội, văn hóa dân tộc). Tài nguyên này là cơ sở để hình thành sản phẩm du lịch và phát triển các loại hình du lịch đa dạng.

  • Mô hình phát triển du lịch bền vững: Nhấn mạnh sự cân bằng giữa phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường và phát huy giá trị văn hóa xã hội. Mô hình này đề cao vai trò của cộng đồng địa phương trong quản lý và khai thác tài nguyên du lịch, đồng thời chú trọng đến việc bảo tồn tài nguyên thiên nhiên và văn hóa.

  • Khái niệm du lịch tham quan: Là loại hình du lịch phổ biến nhất, tập trung vào việc khám phá, thưởng thức cảnh quan thiên nhiên và giá trị văn hóa tại điểm đến. Du lịch tham quan đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển kinh tế địa phương và bảo tồn di sản.

Các khái niệm chính được sử dụng trong nghiên cứu gồm: tài nguyên du lịch, du lịch tham quan, phát triển du lịch bền vững, cộng đồng địa phương, và sản phẩm du lịch đặc sắc.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng nhằm đảm bảo tính toàn diện và chính xác:

  • Nguồn dữ liệu: Thu thập số liệu từ các báo cáo thống kê của địa phương, tài liệu pháp luật về du lịch, các nghiên cứu trước đây về du lịch tại Quảng Ninh và thành phố Hạ Long, cùng với dữ liệu khảo sát thực tế tại Thiên đường hoa Quảng La trong tháng 2 năm 2022.

  • Phương pháp thu thập số liệu: Sử dụng phương pháp khảo sát trực tiếp, phỏng vấn sâu với các cán bộ quản lý, người dân địa phương và doanh nghiệp hoạt động du lịch. Đồng thời, thu thập dữ liệu thứ cấp từ các báo cáo, tài liệu liên quan.

  • Phương pháp phân tích: Áp dụng phân tích mô tả để đánh giá thực trạng, sử dụng thống kê cơ bản để xử lý số liệu về lượng khách, doanh thu, cơ sở hạ tầng và nguồn nhân lực. Phân tích SWOT được sử dụng để nhận diện thuận lợi, khó khăn trong phát triển du lịch tại địa phương.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Khảo sát được thực hiện với khoảng 100 người tham gia gồm khách du lịch, người dân và cán bộ quản lý, được chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo đại diện cho các nhóm đối tượng liên quan.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2016-2022, với khảo sát thực địa tháng 2/2022 và tổng hợp, phân tích dữ liệu trong quý I năm 2022.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tiềm năng tài nguyên du lịch phong phú: Thiên đường hoa Quảng La sở hữu diện tích hơn 3.189 ha với đa dạng các loại hoa, cảnh quan thiên nhiên hoang sơ, khí hậu ôn hòa với nhiệt độ trung bình 23,7°C và lượng mưa trung bình 1.832 mm/năm. Đây là điều kiện thuận lợi để phát triển du lịch sinh thái và du lịch tham quan quanh năm.

  2. Lượng khách và doanh thu còn hạn chế: Trong giai đoạn 2016-2022, lượng khách đến Thiên đường hoa Quảng La tăng trưởng trung bình khoảng 8% mỗi năm, tuy nhiên mới chỉ đạt khoảng vài chục nghìn lượt khách/năm, thấp hơn nhiều so với các điểm du lịch nổi tiếng trong tỉnh như Vịnh Hạ Long. Doanh thu từ hoạt động du lịch tại đây ước tính đạt khoảng vài tỷ đồng mỗi năm, chiếm tỷ lệ nhỏ trong tổng doanh thu du lịch của thành phố Hạ Long.

  3. Nguồn nhân lực và cơ sở hạ tầng chưa đáp ứng yêu cầu: Lực lượng lao động phục vụ du lịch tại Quảng La chủ yếu là người dân địa phương với trình độ chuyên môn còn hạn chế, thiếu các kỹ năng quản lý và phục vụ chuyên nghiệp. Cơ sở lưu trú, dịch vụ ăn uống và các tiện ích hỗ trợ du lịch còn thiếu đồng bộ, chưa đáp ứng được nhu cầu ngày càng tăng của khách du lịch.

  4. Chính sách và quản lý còn nhiều bất cập: Mặc dù có sự quan tâm của chính quyền địa phương và các chương trình hỗ trợ phát triển du lịch của tỉnh, nhưng việc liên kết giữa các điểm du lịch trong khu vực chưa chặt chẽ, công tác quảng bá, xúc tiến du lịch còn hạn chế, dẫn đến hiệu quả khai thác tài nguyên chưa cao.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những hạn chế trên xuất phát từ việc thiếu quy hoạch phát triển du lịch bài bản, chưa tận dụng hết tiềm năng tài nguyên thiên nhiên và văn hóa đặc sắc của Thiên đường hoa Quảng La. So với các điểm du lịch nổi tiếng như Vịnh Hạ Long, nơi có lượng khách quốc tế và nội địa lớn, Quảng La còn thiếu các sản phẩm du lịch đặc trưng và dịch vụ chất lượng cao để thu hút khách.

Kết quả khảo sát cũng cho thấy, việc phát triển nguồn nhân lực du lịch là yếu tố then chốt để nâng cao chất lượng dịch vụ, đồng thời cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan trong quản lý và phát triển du lịch. Các mô hình du lịch sinh thái kết hợp với nông nghiệp sạch, du lịch trải nghiệm đang được nhiều địa phương áp dụng thành công và có thể là hướng đi phù hợp cho Quảng La.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng lượng khách, bảng so sánh doanh thu du lịch giữa các điểm trong tỉnh, và sơ đồ SWOT thể hiện các yếu tố thuận lợi, khó khăn trong phát triển du lịch tại Thiên đường hoa Quảng La.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường quy hoạch và quản lý phát triển du lịch: Xây dựng kế hoạch phát triển du lịch bài bản, tập trung vào khai thác tiềm năng tài nguyên hoa và cảnh quan thiên nhiên, đồng thời bảo vệ môi trường sinh thái. Thời gian thực hiện trong 3 năm tới, do UBND thành phố Hạ Long chủ trì phối hợp với Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Quảng Ninh.

  2. Phát triển sản phẩm du lịch đặc sắc theo mùa: Xây dựng các sản phẩm du lịch “Mùa nào thức nấy” tận dụng các mùa hoa đặc trưng, kết hợp với các hoạt động trải nghiệm nông nghiệp sạch, du lịch sinh thái. Mục tiêu tăng lượng khách nội địa và quốc tế lên ít nhất 15% mỗi năm trong 5 năm tới. Doanh nghiệp du lịch và hợp tác xã nông nghiệp địa phương chịu trách nhiệm triển khai.

  3. Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực du lịch: Tổ chức các khóa đào tạo kỹ năng phục vụ, quản lý du lịch cho người dân và nhân viên các cơ sở dịch vụ. Thời gian thực hiện trong 2 năm, phối hợp giữa các trường đào tạo nghề du lịch và chính quyền địa phương.

  4. Đẩy mạnh quảng bá và xúc tiến du lịch: Sử dụng các kênh truyền thông số, mạng xã hội và hợp tác với các công ty lữ hành để quảng bá hình ảnh Thiên đường hoa Quảng La. Tổ chức các sự kiện du lịch, lễ hội hoa hàng năm để thu hút khách. Thời gian thực hiện ngay từ năm 2023, do Sở Du lịch và các doanh nghiệp du lịch phối hợp thực hiện.

  5. Xây dựng cơ sở lưu trú và hạ tầng du lịch đồng bộ: Khuyến khích đầu tư phát triển các cơ sở lưu trú phù hợp với quy mô và đặc trưng du lịch sinh thái, đảm bảo tiện nghi và thân thiện môi trường. Thời gian thực hiện trong 3-5 năm, thu hút các nhà đầu tư trong và ngoài tỉnh.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cơ quan quản lý nhà nước về du lịch: Giúp hoạch định chính sách, quy hoạch phát triển du lịch bền vững tại các địa phương có tiềm năng tương tự, đặc biệt trong việc khai thác tài nguyên thiên nhiên và văn hóa.

  2. Doanh nghiệp du lịch và lữ hành: Cung cấp thông tin về tiềm năng và thực trạng phát triển du lịch tại Thiên đường hoa Quảng La, từ đó xây dựng sản phẩm du lịch mới, nâng cao chất lượng dịch vụ và mở rộng thị trường khách.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành du lịch, quản lý xã hội: Là tài liệu tham khảo về phương pháp nghiên cứu, phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp phát triển du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng.

  4. Cộng đồng dân cư địa phương và hợp tác xã nông nghiệp: Hiểu rõ vai trò, lợi ích và trách nhiệm trong phát triển du lịch, từ đó tham gia tích cực vào các hoạt động du lịch, bảo vệ tài nguyên và nâng cao thu nhập.

Câu hỏi thường gặp

  1. Thiên đường hoa Quảng La có những loại hoa nào đặc trưng?
    Thiên đường hoa Quảng La nổi bật với nhiều loại hoa đa dạng, trong đó có các loài hoa bản địa và hoa nhập khẩu phù hợp với khí hậu ôn hòa quanh năm. Các loại hoa này tạo nên cảnh quan rực rỡ, thu hút khách tham quan và chụp ảnh.

  2. Lượng khách du lịch tại Quảng La hiện nay như thế nào?
    Lượng khách đến Quảng La tăng trưởng khoảng 8% mỗi năm nhưng vẫn còn khiêm tốn so với các điểm du lịch nổi tiếng trong tỉnh, chủ yếu là khách nội địa đến tham quan và trải nghiệm du lịch sinh thái.

  3. Những khó khăn chính trong phát triển du lịch tại Quảng La là gì?
    Khó khăn gồm cơ sở hạ tầng chưa đồng bộ, nguồn nhân lực thiếu kỹ năng chuyên môn, công tác quảng bá còn hạn chế và thiếu sự liên kết giữa các điểm du lịch trong khu vực.

  4. Các giải pháp phát triển du lịch tại Quảng La đã được đề xuất là gì?
    Bao gồm quy hoạch phát triển du lịch bền vững, xây dựng sản phẩm du lịch theo mùa, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, đẩy mạnh quảng bá xúc tiến và phát triển cơ sở lưu trú phù hợp.

  5. Vai trò của cộng đồng địa phương trong phát triển du lịch tại Quảng La?
    Cộng đồng địa phương đóng vai trò quan trọng trong bảo vệ tài nguyên, cung cấp dịch vụ du lịch, tham gia quản lý và hưởng lợi từ hoạt động du lịch, góp phần phát triển bền vững và nâng cao đời sống.

Kết luận

  • Thiên đường hoa Quảng La có tiềm năng lớn về tài nguyên thiên nhiên và văn hóa để phát triển du lịch tham quan sinh thái.
  • Thực trạng phát triển du lịch còn hạn chế về lượng khách, doanh thu, cơ sở hạ tầng và nguồn nhân lực.
  • Các giải pháp phát triển tập trung vào quy hoạch bền vững, xây dựng sản phẩm đặc sắc, nâng cao chất lượng dịch vụ và quảng bá hiệu quả.
  • Cộng đồng địa phương và các bên liên quan cần phối hợp chặt chẽ để khai thác hiệu quả tiềm năng du lịch.
  • Nghiên cứu đề xuất lộ trình phát triển trong 3-5 năm tới nhằm nâng cao vị thế Thiên đường hoa Quảng La trên bản đồ du lịch Quảng Ninh và Việt Nam.

Để thúc đẩy phát triển du lịch tại Thiên đường hoa Quảng La, các nhà quản lý, doanh nghiệp và cộng đồng cần hành động ngay từ bây giờ, tận dụng các cơ hội phục hồi sau đại dịch, đồng thời bảo vệ và phát huy giá trị tài nguyên đặc sắc của địa phương.