Hình Phạt Cải Tạo Không Giam Giữ Theo Pháp Luật Hình Sự Việt Nam Từ Thực Tiễn Thành Phố Đà Nẵng

Trong lĩnh vực khoa học hình sự, tội phạm và hình phạt thuộc những đối tượng nghiên cứu chủ yếu và quan trọng nhất, trong đó việc làm sáng tỏ khái niệm hình phạt là một vấn đề vô cùng quan trọng. Để có cái nhìn tổng quan nhất về hình phạt cải tạo không giam giữ trong quy định của bộ luật hình sự từ những vấn đề lý luận và thực tiễn, trước hết chúng ta cần xem xét một cách tổng thể lý luận về hình phạt. Trong những công trình nghiên cứu đã có nhiều quan niệm khác nhau về bản chất và nội dung của hình phạt. Nhìn chung các quan niệm đó có thể được chia thành hai loại như sau: - Quan niệm thứ nhất coi hình phạt là công cụ trừng trị, trả thù người có hành vi phạm tội và lấy sự khắc nghiệt của hình phạt làm điều răn đe cho người phạm tội; - Quan niệm thứ hai coi hình phạt là công cụ pháp lý cần thiết trong công cuộc đấu tranh phòng, chống tội phạm, cải tạo giáo dục cảm hóa người phạm tội.

Từ trước đến nay khi nghiên cứu những vấn đề lý luận của hình phạt trong khoa học luật hình sự, các mục đích của hình phạt là vấn đề làm tốn giấy mực nhiều nhất giữa quan điểm các nhà khoa học nhìn thực tiễn trong và ngoài nước như: Hình phạt có mục đích trừng trị người phạm tội hay mục đích giáo dục người phạm tội hoặc cả hai mục đích đó; hình phạt ngoài hai mục đích đó còn mục đích khác không; trừng trị là thuộc tính hay mục đích của hình phạt; v. Tuy nhiên, về mặt lập pháp, Bộ luật hình sựViệt Nam năm 1985 và 1999 đã thể hiện rõ quan điểm chính thức của Nhà nước về mục đích cụ thể của hình phạt đó là : Hình phạt không chỉ có tính trừng trị người phạm tội mà bên cạnh đó nó còn mang tính giáo dục, cảm hóa những người phạm tội trở thành người có ích cho xã hội, có ý thức tuân theo thượng tôn pháp luật và các quy tắc của cuộc sống xã hội chủ nghĩa, ngăn chặn phòng ngừa họ phạm tội mới. Hình phạt còn nhằm giáo dục cho con người tôn trọng pháp luật, đấu tranh phòng ngừa và chống tội phạm (Điều 27 Bộ luật hình sự).

Trong thực tiễn áp dụng pháp luật, do chưa đánh giá hết một cách toàn diện của hình phạt cải tạo không giam giữ trong công tác cải tạo, giáo dục người phạm tội trong phòng ngừa tội phạm, nên nhiều Tòa án còn ít quan tâm áp dụng hình phạt cải tạo không giam giữ dẫn đến khi áp dụng hình phạt này nhiều lúc còn xảy ra tình trạng áp dụng chưa đúng hoặc vận dụng nhầm lẫn với chế định án treo, v. Tất cả những vấn đề này là nguyên nhân làm cho việc áp dụng hình phạt cải tạo không giam giữ không đạt được hiệu quả cao 1 trong thực tiễn hiện nay.

Hình phạt cải tạo không giam giữ có nhiều ưu điểm so với các hình phạt khác. Thứ nhất, nó giúp người phạm tội không bị mất đi các mối quan hệ xã hội, gia đình, công việc. Thứ hai, nó giúp giảm tải cho các trại giam, tiết kiệm chi phí cho Nhà nước. Thứ ba, nó tạo điều kiện cho người phạm tội tự cải tạo, hòa nhập cộng đồng. Tuy nhiên, để hình phạt này đạt hiệu quả cao, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương, và gia đình người phạm tội.

Các quy định của Bộ luật hình sự 2015 về cải tạo không giam giữ 4 4.2 Phạm vi nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu và giải quyết những vấn đề xung quanh hình phạt cải tạo không giam giữ trong luật hình sự Việt Nam, kết hợp với việc nghiên cứu đánh giá tình hình áp dụng hình phạt cải tạo không giam giữ của Tòa án các cấp tại địa bàn thành phố Đà Nẵng và những nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế để kiến nghị những giải pháp hoàn thiện luật thực định (Bộ luật hình sự Việt Nam) và nâng cao hiệu quả áp dụng các quy định về hình phạt này trong thực tiễn.

Trong thời gian này, người phạm tội phải thực hiện một số nghĩa vụ như: chấp hành nghiêm chỉnh pháp luật, quy định của địa phương; tham gia lao động công ích; bị khấu trừ một phần thu nhập (từ 5% đến 20%) để sung công quỹ. Tại Đà Nẵng, việc áp dụng hình phạt cải tạo không giam giữ được thực hiện theo đúng quy định của pháp luật, đảm bảo tính nghiêm minh và nhân đạo.

Tỷ lệ số vụ án và bị cáo bị Tòa án nhân dân các cấp tại Đà Nẵng 2. 37 xử sơ thẩm từ 2013 đến năm 2017 Tỷ lệ bị cáo bị áp dụng hình phạt cải tạo không giam giữ trên 2. 38 tổng số bị cáo bị xét xử sơ thẩm từ 2013 đến 2017 Số bị cáo bị áp dụng hình phạt cải tạo không giam giữ theo từng 2. 38 nhóm tội phạm từ năm 2013 đến năm 2017 Số bị cáo được Tòa án cấp phúc thẩm áp dụng hình phạt cải tạo 2. 40 không giam giữ

Tuy nhiên, vẫn còn một số hạn chế như: việc giám sát, giáo dục người phạm tội chưa được chặt chẽ; một số người phạm tội chưa thực sự ăn năn hối cải, vẫn tiếp tục vi phạm pháp luật. Để nâng cao hiệu quả áp dụng hình phạt này, cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật; nâng cao năng lực của cán bộ làm công tác giám sát, giáo dục; và có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương, gia đình người phạm tội.

Sự cần thiết phải hoàn thiện các quy định của bộ luật hình sự Việt Nam về hình phạt cải tạo không giam giữ . Nội dung sửa đổi, bổ sung các quy định của bộ luật hình sự năm 2015 về hình phạt cải tạo không giam giữ . Những giải pháp nâng cao hiệu quả áp dụng các quy định của bộ luật hình sự Việt Nam về hình phạt cải tạo không giam giữ .

Tăng cường sự phối hợp giữa các cơ quan chức năng, chính quyền địa phương, gia đình người phạm tội trong công tác giám sát, giáo dục. Xây dựng các mô hình cải tạo hiệu quả, phù hợp với từng đối tượng phạm tội.

Hiện nay, nước ta đang thực hiện chương trình cải cách tư pháp theo tinh thần Nghị quyết số 49-NQ/TW của Bộ Chính trị "Về chiến lược cải cách tư pháp đến năm 2020". Những phân tích trên đây phần nào làm sáng tỏ cho việc cần thiết để tôi lựa chọn đề tài "Hình phạt cải tạo không giam giữ theo pháp luật hình sự Việt Nam từ thực tiễn thành phố Đà Nẵng" làm luận văn thạc sĩ luật học.

Hình phạt cải tạo không giam giữ không chỉ là một biện pháp trừng phạt, mà còn là một cơ hội để người phạm tội sửa chữa lỗi lầm, hòa nhập cộng đồng, và trở thành người có ích cho xã hội.