Giáo Trình Pháp Luật Đại Cương - Bùi Kim Hiếu & Nguyễn Ngọc Anh Đào

1. CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ NHÀ NƯỚC

1.1. Nguồn gốc ra đời của nhà nước

1.2. Bản chất của nhà nước

1.3. Các kiểu nhà nước trong lịch sử

1.4. Chức năng của nhà nước

1.5. Bộ máy nhà nước

1.6. Hình thức nhà nước

2. CHƯƠNG 2: NHỮNG VẤN ĐỀ CƠ BẢN VỀ PHÁP LUẬT

2.1. Nguồn gốc và bản chất của pháp luật

2.2. Các thuộc tính của pháp luật

2.3. Chức năng, vai trò của pháp luật và các kiểu pháp luật trong lịch sử

2.4. Các mối quan hệ của pháp luật

2.5. Hình thức pháp luật

2.6. Một số hệ thống pháp luật trên thế giới

3. CHƯƠNG 3: BỘ MÁY NHÀ NƯỚC CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM

3.1. Chức năng cơ bản của các cơ quan nhà nước

3.2. Các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của bộ máy nhà nước

4. CHƯƠNG 4: QUY PHẠM PHÁP LUẬT VÀ QUAN HỆ PHÁP LUẬT

4.1. Quy phạm pháp luật

4.2. Quan hệ pháp luật

5. CHƯƠNG 5: THỰC HIỆN PHÁP LUẬT VÀ ÁP DỤNG PHÁP LUẬT

5.1. Thực hiện pháp luật

5.2. Áp dụng pháp luật

5.3. Áp dụng pháp luật tương tự

6. CHƯƠNG 6: VI PHẠM PHÁP LUẬT VÀ TRÁCH NHIỆM PHÁP LÝ

6.1. Vi phạm pháp luật

6.2. Trách nhiệm pháp lý

7. CHƯƠNG 7: HỆ THỐNG PHÁP LUẬT VIỆT NAM

7.1. Hệ thống các ngành luật (cấu trúc bên trong của hệ thống pháp luật)

7.2. Hệ thống văn bản quy phạm pháp luật (một trong những hình thức biểu hiện bên ngoài của hệ thống pháp luật)

8. PHẦN 2: MỘT SỐ NGÀNH LUẬT TRONG HỆ THỐNG PHÁP LUẬT VIỆT NAM

8.1. CHƯƠNG 1: NGÀNH LUẬT HIẾN PHÁP

8.1.1. Đối tượng điều chỉnh và phương pháp điều chỉnh

8.1.2. Lược sử quá trình lập hiến của Việt Nam

8.1.3. Một số nội dung cơ bản của Hiến pháp 2013

8.2. CHƯƠNG 2: NGÀNH LUẬT HÀNH CHÍNH

8.2.1. Khái niệm Luật Hành chính Việt Nam

8.2.2. Cán bộ, công chức, viên chức

8.3. CHƯƠNG 3: NGÀNH LUẬT HÌNH SỰ

8.3.1. Đối tượng điều chỉnh và phương pháp điều chỉnh của Luật Hình sự

8.3.2. Các nguyên tắc của Luật Hình sự Việt Nam

8.3.3. Tuổi chịu trách nhiệm hình sự

8.3.4. Trách nhiệm hình sự đối với pháp nhân phạm tội

8.3.5. Hệ thống hình phạt và phân loại hình phạt trong pháp luật hình sự

8.3.6. Một số loại tội phạm trong Bộ luật Hình sự hiện hành

8.4. CHƯƠNG 4: NGÀNH LUẬT DÂN SỰ

8.4.1. Đối tượng điều chỉnh và phương pháp điều chỉnh của Luật Dân sự

8.4.2. Các nguyên tắc cơ bản của Luật Dân sự

8.4.3. Chủ thể quan hệ pháp luật dân sự

8.4.4. Một số nội dung cơ bản của Luật Dân sự

8.5. CHƯƠNG 5: NGÀNH LUẬT HÔN NHÂN VÀ GIA ĐÌNH

8.5.1. Đối tượng điều chỉnh và phương pháp điều chỉnh của Luật Hôn nhân và Gia đình

8.5.2. Một số nội dung cơ bản của Luật Hôn nhân và Gia đình

8.6. CHƯƠNG 6: NGÀNH LUẬT LAO ĐỘNG

8.6.1. Đối tượng và phương pháp điều chỉnh của Luật Lao động

8.6.2. Một số nội dung cơ bản của ngành Luật Lao động

8.7. CHƯƠNG 7: NGÀNH LUẬT THƯƠNG MẠI

8.7.1. Khái niệm Luật Thương mại

8.7.2. Các loại hình doanh nghiệp theo Luật Doanh nghiệp năm 2020

8.7.3. Phá sản doanh nghiệp

8.7.4. So sánh giữa phá sản và giải thể doanh nghiệp

8.8. CHƯƠNG 8: NGÀNH LUẬT MÔI TRƯỜNG

8.8.1. Đối tượng điều chỉnh và phương pháp điều chỉnh của Luật Môi trường

8.8.2. Các nguyên tắc cơ bản của Luật Môi trường

8.8.3. Đánh giá tác động môi trường

8.9. CHƯƠNG 9: NGÀNH LUẬT ĐẤT ĐAI

8.9.1. Đối tượng điều chỉnh và phương pháp điều chỉnh của Luật Đất đai

8.9.2. Các nguyên tắc của Luật Đất đai

8.9.3. Cơ quan quản lý nhà nước về đất đai

8.9.4. Người sử dụng đất

8.9.5. Phân loại đất

8.9.6. Giá đất và quản lý nhà nước về giá đất

8.9.7. Giao dịch về quyền sử dụng đất

8.9.8. Giải quyết tranh chấp về đất đai

8.9.9. Giải quyết khiếu nại, khiếu kiện hành chính về đất đai

8.9.10. Giải quyết tố cáo về đất đai

8.10. CHƯƠNG 10: CÔNG PHÁP QUỐC TẾ VÀ TƯ PHÁP QUỐC TẾ

8.10.1. Công pháp quốc tế

8.10.2. Tư pháp quốc tế

9. PHẦN 3: PHÁP LUẬT PHÒNG, CHỐNG THAM NHŨNG

9.1. Sự cần thiết xây dựng Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018

9.2. Quan điểm chỉ đạo, định hướng xây dựng Luật Phòng, chống tham nhũng

9.3. Bố cục của Luật Phòng, chống tham nhũng

9.4. Những nội dung cơ bản của Luật Phòng, chống tham nhũng năm 2018

TÀI LIỆU THAM KHẢO

LỜI MỞ ĐẦU

I. Giới thiệu chung về giáo trình pháp luật

Giáo trình pháp luật đại cương do Bùi Kim Hiếu và Nguyễn Ngọc Anh Đào biên soạn là một tài liệu quan trọng trong chương trình đào tạo ngành luật tại Việt Nam. Tài liệu này không chỉ cung cấp kiến thức cơ bản về pháp luật đại cương, mà còn giúp sinh viên hiểu rõ hơn về hệ thống pháp luật và vai trò của nó trong xã hội. Nội dung giáo trình được chia thành ba phần chính, bao gồm những vấn đề lý thuyết chung về nhà nước và pháp luật, quy phạm pháp luật và quan hệ pháp luật, thực hiện pháp luật và áp dụng pháp luật, vi phạm pháp luật và trách nhiệm pháp lý. Điều này cho thấy sự toàn diện và hệ thống trong cách tiếp cận vấn đề pháp luật, từ lý thuyết đến thực tiễn.

1.1. Nguồn gốc và bản chất của pháp luật

Pháp luật có nguồn gốc từ nhu cầu điều chỉnh các mối quan hệ xã hội trong bối cảnh phát triển của xã hội. Các nhà tư tưởng như Aristotle, Plato đã có những quan điểm khác nhau về bản chất của pháp luật, từ đó hình thành nên những lý thuyết cơ bản về pháp luật. Giáo trình cung cấp một cái nhìn tổng quan về các quan điểm này, đồng thời phân tích vai trò của pháp luật trong việc duy trì trật tự xã hội. Bên cạnh đó, giáo trình cũng đề cập đến các nguyên tắc cơ bản của pháp luật, giúp sinh viên có cái nhìn sâu sắc về các giá trị mà pháp luật mang lại cho xã hội.

II. Hệ thống pháp luật Việt Nam

Hệ thống pháp luật Việt Nam được xây dựng trên nền tảng các nguyên tắc cơ bản của pháp luật, phản ánh bản chất của nhà nước xã hội chủ nghĩa. Giáo trình đã phân tích chi tiết về cấu trúc của hệ thống pháp luật, bao gồm các lĩnh vực như luật hành chính, luật hình sự, luật dân sự, và nhiều lĩnh vực khác. Mỗi lĩnh vực đều có những quy định pháp lý riêng, nhưng lại liên kết chặt chẽ với nhau trong việc điều chỉnh các mối quan hệ xã hội. Điều này cho thấy sự phức tạp và đa dạng của hệ thống pháp luật Việt Nam, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hiểu biết và áp dụng các quy định pháp luật trong thực tiễn.

2.1. Các lĩnh vực pháp luật chủ yếu

Trong giáo trình, các lĩnh vực pháp luật được phân tích cụ thể, từ luật hình sự với các quy định về tội phạm và hình phạt, đến luật dân sự điều chỉnh các quan hệ dân sự trong xã hội. Mỗi lĩnh vực đều có những đặc điểm riêng, nhưng đều hướng đến mục tiêu bảo vệ quyền lợi hợp pháp của công dân. Giáo trình cũng đề cập đến các vấn đề hiện tại trong thực thi pháp luật, như sự thiếu hụt trong việc áp dụng pháp luật và những thách thức đối với hệ thống tư pháp. Điều này không chỉ giúp sinh viên nắm vững kiến thức mà còn kích thích tư duy phản biện về thực trạng pháp luật tại Việt Nam.

III. Thực hiện và áp dụng pháp luật

Phần này của giáo trình tập trung vào quy trình thực hiện và áp dụng pháp luật trong thực tiễn. Giáo trình chỉ ra rằng việc thực hiện pháp luật không chỉ là trách nhiệm của cơ quan nhà nước mà còn là trách nhiệm của mỗi công dân. Các biện pháp thực hiện pháp luật được trình bày rõ ràng, từ việc ban hành các văn bản quy phạm pháp luật đến việc thực thi các quy định trong đời sống hàng ngày. Điều này cho thấy vai trò của giáo dục pháp luật trong việc nâng cao nhận thức của người dân về quyền và nghĩa vụ của mình trong xã hội.

3.1. Vai trò của giáo dục pháp luật

Giáo dục pháp luật được xem là một trong những yếu tố quan trọng giúp nâng cao ý thức pháp luật của người dân. Giáo trình nhấn mạnh rằng việc trang bị kiến thức pháp luật cho công dân không chỉ giúp họ hiểu và thực thi quyền lợi của mình mà còn góp phần bảo vệ trật tự xã hội. Các chương trình giáo dục pháp luật cần được thiết kế phù hợp với từng đối tượng, từ học sinh, sinh viên đến những người lao động trong xã hội. Điều này không chỉ tạo ra một xã hội pháp quyền mà còn giúp xây dựng niềm tin của người dân vào hệ thống pháp luật.

IV. Vi phạm pháp luật và trách nhiệm pháp lý

Giáo trình cũng đề cập đến các vấn đề liên quan đến vi phạm pháp luật và trách nhiệm pháp lý của cá nhân và tổ chức. Các hình thức vi phạm pháp luật được phân loại rõ ràng, từ vi phạm hành chính đến vi phạm hình sự. Điều này giúp sinh viên hiểu rõ hơn về các hậu quả pháp lý mà họ có thể phải đối mặt khi vi phạm pháp luật. Bên cạnh đó, giáo trình cũng phân tích các biện pháp xử lý vi phạm pháp luật, từ việc xử lý hành chính đến truy cứu trách nhiệm hình sự, qua đó làm rõ vai trò của hệ thống tư pháp trong việc bảo vệ quyền lợi của công dân.

4.1. Các hình thức xử lý vi phạm pháp luật

Các hình thức xử lý vi phạm pháp luật được quy định rõ ràng trong giáo trình, từ việc áp dụng các biện pháp hành chính đến hình phạt hình sự. Giáo trình nhấn mạnh rằng việc xử lý vi phạm pháp luật không chỉ nhằm mục đích trừng phạt mà còn nhằm giáo dục và phòng ngừa tái phạm. Điều này cho thấy sự cần thiết phải có một hệ thống pháp lý công bằng và minh bạch, giúp bảo vệ quyền lợi hợp pháp của cá nhân và tổ chức trong xã hội.

Giáo Trình Pháp Luật Đại Cương của Bùi Kim Hiếu và Nguyễn Ngọc Anh Đào