Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh chuyển đổi số ngành y tế, việc ứng dụng hệ thống thông tin quản trị bệnh viện (Hospital Information System - HIS) ngày càng trở nên thiết yếu nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và chất lượng dịch vụ y tế. Bệnh viện Ninh Sơn, tỉnh Ninh Thuận, với quy mô 130 giường bệnh nội trú và đội ngũ nhân sự hơn 190 người, đang đối mặt với nhiều thách thức trong việc hoàn thiện hệ thống HIS hiện tại. Theo báo cáo từ năm 2021 đến 2023, mức độ ứng dụng công nghệ thông tin tại bệnh viện chỉ đạt mức 2 theo Thông tư 54/2017/TT-BYT, trong khi mục tiêu của Sở Y tế tỉnh Ninh Thuận là đạt mức 5 vào cuối năm 2024. HIS tại Bệnh viện Ninh Sơn còn hạn chế về tính ổn định, tính năng hỗ trợ công việc và khả năng kết nối với các hệ thống liên quan, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả quản lý và chất lượng chăm sóc bệnh nhân.

Mục tiêu nghiên cứu là xác định các yếu tố ảnh hưởng đến sự thành công của HIS tại Bệnh viện Ninh Sơn, từ đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện hệ thống nhằm đáp ứng yêu cầu của Bộ Y tế và Sở Y tế tỉnh Ninh Thuận, đồng thời thúc đẩy chuyển đổi số và nâng cao chất lượng dịch vụ y tế. Nghiên cứu tập trung vào phân tích dữ liệu thu thập từ 145 nhân viên y tế sử dụng HIS, kết hợp với đánh giá thực trạng hệ thống trong giai đoạn 2021-2023. Ý nghĩa của nghiên cứu không chỉ nằm ở việc cung cấp cơ sở khoa học cho việc cải tiến HIS tại bệnh viện mà còn góp phần nâng cao hiệu quả quản trị y tế trong bối cảnh chuyển đổi số toàn ngành.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên mô hình đánh giá sự thành công của hệ thống thông tin do DeLone và McLean (1992, 2003) đề xuất, được cập nhật và mở rộng bởi các nghiên cứu gần đây. Mô hình này bao gồm năm yếu tố chính ảnh hưởng đến sự thành công của HIS:

  1. Chất lượng hệ thống (System quality): Đánh giá về tính ổn định, khả năng sử dụng, tốc độ phản hồi và giao diện thân thiện của hệ thống.
  2. Chất lượng thông tin (Information quality): Bao gồm tính chính xác, đầy đủ, kịp thời và dễ hiểu của thông tin do hệ thống cung cấp.
  3. Chất lượng dịch vụ (Service quality): Mức độ hỗ trợ kỹ thuật, phản hồi nhanh chóng và sự quan tâm của đội ngũ hỗ trợ kỹ thuật.
  4. Tác động cá nhân (Individual impact): Ảnh hưởng của HIS đến hiệu quả công việc, năng suất và nhận thức của người dùng.
  5. Tác động tổ chức (Organizational impact): Ảnh hưởng đến chi phí quản lý, hiệu suất tổng thể, quy trình làm việc và chất lượng dịch vụ bệnh viện.

Ngoài ra, nghiên cứu còn tham khảo các lý thuyết về hệ thống thông tin quản lý và truyền thông của Shannon và Weaver (1949), cũng như các mô hình đo lường chất lượng dịch vụ như SERVQUAL.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng.

  • Nguồn dữ liệu:

    • Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo hoạt động công nghệ thông tin và tài liệu nội bộ của Bệnh viện Ninh Sơn và Sở Y tế tỉnh Ninh Thuận giai đoạn 2021-2023.
    • Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua khảo sát 145 nhân viên y tế sử dụng HIS tại bệnh viện vào tháng 10/2024.

  • Phương pháp phân tích:

    • Nghiên cứu định tính thực hiện qua thảo luận nhóm với 10 chuyên gia trong lĩnh vực công nghệ thông tin và quản trị bệnh viện nhằm hiệu chỉnh thang đo và xây dựng bảng câu hỏi khảo sát.
    • Nghiên cứu định lượng sử dụng phần mềm SPSS 20.0 để phân tích dữ liệu, bao gồm kiểm định độ tin cậy thang đo bằng Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc thang đo, phân tích hồi quy đa biến để đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến sự thành công của HIS, và phân tích phương sai (ANOVA) để so sánh sự khác biệt giữa các nhóm nhân viên.

  • Kích thước mẫu:

    • 145 phiếu khảo sát hợp lệ, đảm bảo tối thiểu 5 lần số biến quan sát (29 biến) theo tiêu chuẩn nghiên cứu.

  • Timeline nghiên cứu:

    • Thu thập dữ liệu thứ cấp: 2021-2023
    • Thu thập dữ liệu sơ cấp: Tháng 10/2024
    • Phân tích và đề xuất giải pháp: Quý IV năm 2024

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Chất lượng hệ thống là yếu tố ảnh hưởng mạnh nhất đến sự thành công của HIS với hệ số tác động Beta cao nhất trong mô hình hồi quy đa biến. Kết quả khảo sát cho thấy 83% người dùng đánh giá HIS tại Bệnh viện Ninh Sơn có tính ổn định và giao diện thân thiện nhưng vẫn còn hạn chế về tính năng và tốc độ phản hồi.

  2. Chất lượng thông tin đứng thứ hai về mức độ ảnh hưởng, với 78% người dùng đồng ý rằng thông tin do HIS cung cấp chính xác và kịp thời, tuy nhiên vẫn còn tồn tại một số vấn đề về độ đầy đủ và dễ hiểu của dữ liệu.

  3. Chất lượng dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật có tác động đáng kể, khoảng 70% nhân viên y tế hài lòng với sự hỗ trợ từ đội ngũ kỹ thuật, nhưng vẫn có phản hồi về việc phản hồi chưa kịp thời trong một số trường hợp khẩn cấp.

  4. Tác động cá nhân và tác động tổ chức có mức ảnh hưởng thấp hơn, lần lượt chiếm khoảng 65% và 60% mức độ đồng thuận, phản ánh rằng HIS đã góp phần nâng cao hiệu quả công việc cá nhân và cải thiện quy trình quản lý bệnh viện nhưng chưa đạt tối ưu.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu quốc tế về sự thành công của HIS, trong đó chất lượng hệ thống và chất lượng thông tin luôn là những yếu tố cốt lõi quyết định hiệu quả ứng dụng. Việc HIS tại Bệnh viện Ninh Sơn chưa đạt mức ứng dụng công nghệ thông tin theo yêu cầu của Bộ Y tế và Sở Y tế tỉnh Ninh Thuận cho thấy cần tập trung nâng cấp hạ tầng công nghệ, cải tiến tính năng và tăng cường đào tạo người dùng.

Biểu đồ phân tích hồi quy đa biến minh họa rõ mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố, trong đó chất lượng hệ thống chiếm tỷ lệ ảnh hưởng trên 40%, chất lượng thông tin và dịch vụ lần lượt khoảng 30% và 20%. Bảng so sánh mức độ hài lòng của nhân viên y tế qua các năm 2021-2023 cũng cho thấy sự cải thiện nhưng còn nhiều tiềm năng phát triển.

Việc tác động cá nhân và tổ chức có mức ảnh hưởng thấp hơn có thể do HIS chưa được tích hợp sâu rộng vào các quy trình làm việc và chưa phát huy hết lợi ích trong quản lý chi phí và nâng cao năng suất tổng thể. So sánh với các nghiên cứu tại các bệnh viện khác, Bệnh viện Ninh Sơn cần chú trọng hơn đến việc liên kết hệ thống với các phần mềm quản lý khác và tăng cường tính năng hỗ trợ ra quyết định.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cấp cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin:

    • Đầu tư hệ thống máy chủ, mạng LAN/WAN ổn định và hệ thống tường lửa bảo mật.
    • Mục tiêu: Đảm bảo tính ổn định và an toàn dữ liệu HIS.
    • Thời gian: Triển khai trong quý I và II năm 2025.
    • Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc bệnh viện phối hợp với phòng CNTT và nhà cung cấp dịch vụ.

  2. Triển khai các tính năng mới và cải tiến giao diện HIS:

    • Phát triển các module hỗ trợ công việc chuyên sâu, tích hợp với hệ thống giám định bảo hiểm xã hội và các phần mềm y tế khác.
    • Mục tiêu: Tăng tính tiện dụng và hiệu quả sử dụng HIS.
    • Thời gian: Quý III năm 2025.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng CNTT phối hợp với nhà phát triển phần mềm.

  3. Tăng cường đào tạo và hỗ trợ kỹ thuật cho nhân viên y tế:

    • Tổ chức các khóa đào tạo định kỳ về sử dụng HIS và kỹ năng tin học cơ bản.
    • Mục tiêu: Nâng cao năng lực sử dụng HIS, giảm thiểu lỗi vận hành.
    • Thời gian: Liên tục từ quý IV năm 2024.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng Đào tạo và phòng CNTT.

  4. Cải thiện chất lượng dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật:

    • Thiết lập quy trình phản hồi nhanh và hỗ trợ 24/7 cho các sự cố liên quan đến HIS.
    • Mục tiêu: Đảm bảo hệ thống hoạt động liên tục, giảm thiểu gián đoạn công việc.
    • Thời gian: Quý I năm 2025.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng CNTT và nhà cung cấp dịch vụ.

  5. Xây dựng kế hoạch giám sát và đánh giá hiệu quả HIS định kỳ:

    • Thiết lập các chỉ số đánh giá hiệu quả sử dụng HIS và báo cáo hàng quý.
    • Mục tiêu: Theo dõi tiến độ hoàn thiện và tác động của HIS đến hoạt động bệnh viện.
    • Thời gian: Bắt đầu từ quý II năm 2025.
    • Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc và phòng Quản lý chất lượng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo và quản lý bệnh viện:

    • Giúp nhận diện các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả hệ thống thông tin quản trị, từ đó xây dựng chiến lược phát triển công nghệ thông tin phù hợp.

  2. Phòng Công nghệ thông tin và phát triển phần mềm y tế:

    • Cung cấp cơ sở khoa học để thiết kế, nâng cấp và vận hành HIS hiệu quả, đáp ứng nhu cầu thực tế của bệnh viện.

  3. Nhân viên y tế và người sử dụng HIS:

    • Hiểu rõ vai trò và tác động của HIS trong công việc, từ đó nâng cao kỹ năng sử dụng và phối hợp trong quy trình khám chữa bệnh.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản trị bệnh viện, công nghệ thông tin y tế:

    • Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp phân tích và các giải pháp thực tiễn trong lĩnh vực quản trị hệ thống thông tin y tế.

Câu hỏi thường gặp

  1. Hệ thống thông tin quản trị bệnh viện (HIS) là gì?
    HIS là hệ thống tích hợp các phần mềm và công nghệ nhằm quản lý toàn bộ hoạt động của bệnh viện, bao gồm quản lý bệnh nhân, tài chính, nhân sự và các dịch vụ y tế, giúp tối ưu hóa quy trình làm việc và nâng cao chất lượng chăm sóc.

  2. Tại sao cần hoàn thiện HIS tại Bệnh viện Ninh Sơn?
    HIS hiện tại còn nhiều hạn chế về tính ổn định, tính năng và khả năng kết nối, ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý và chất lượng dịch vụ. Hoàn thiện HIS giúp bệnh viện đáp ứng yêu cầu chuyển đổi số và nâng cao năng lực cạnh tranh.

  3. Các yếu tố nào ảnh hưởng đến sự thành công của HIS?
    Nghiên cứu xác định năm yếu tố chính: chất lượng hệ thống, chất lượng thông tin, chất lượng dịch vụ, tác động cá nhân và tác động tổ chức, trong đó chất lượng hệ thống và thông tin có ảnh hưởng mạnh nhất.

  4. Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn là gì?
    Kết hợp nghiên cứu định tính (thảo luận nhóm chuyên gia) và định lượng (khảo sát 145 nhân viên y tế, phân tích dữ liệu bằng SPSS), đảm bảo tính khoa học và thực tiễn của kết quả.

  5. Làm thế nào để bệnh viện có thể nâng cao mức độ ứng dụng công nghệ thông tin theo Thông tư 54/2017/TT-BYT?
    Bệnh viện cần đầu tư nâng cấp hạ tầng CNTT, cải tiến phần mềm HIS, đào tạo nhân viên, tăng cường hỗ trợ kỹ thuật và xây dựng hệ thống giám sát hiệu quả sử dụng công nghệ thông tin.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã xác định năm yếu tố ảnh hưởng đến sự thành công của hệ thống thông tin quản trị bệnh viện tại Bệnh viện Ninh Sơn, trong đó chất lượng hệ thống và chất lượng thông tin đóng vai trò chủ đạo.
  • HIS hiện tại tại Bệnh viện Ninh Sơn còn nhiều hạn chế, chưa đạt mục tiêu ứng dụng CNTT theo quy định của Bộ Y tế và Sở Y tế tỉnh Ninh Thuận.
  • Các giải pháp đề xuất tập trung vào nâng cấp hạ tầng công nghệ, cải tiến tính năng phần mềm, đào tạo nhân viên và nâng cao chất lượng dịch vụ hỗ trợ kỹ thuật.
  • Việc hoàn thiện HIS sẽ góp phần nâng cao hiệu quả quản lý, chất lượng dịch vụ y tế và thúc đẩy chuyển đổi số trong ngành y tế địa phương.
  • Đề nghị Ban Giám đốc bệnh viện và các phòng ban liên quan triển khai kế hoạch cải tiến HIS trong năm 2025 để đạt được mục tiêu đề ra.

Hành động tiếp theo: Bệnh viện Ninh Sơn cần khẩn trương xây dựng kế hoạch chi tiết triển khai các giải pháp, đồng thời tổ chức đánh giá định kỳ để đảm bảo tiến độ và hiệu quả cải tiến hệ thống thông tin quản trị bệnh viện.