I. Tổng quan về loạn trương lực cổ
Loạn trương lực cổ là một dạng rối loạn vận động phổ biến, đặc trưng bởi sự co cơ không chủ ý gây ra các tư thế bất thường ở cổ. Tỉ lệ hiện mắc của loạn trương lực cổ dao động từ 4,98 đến 8,9/100.000 dân, với sự khác biệt giữa các khu vực địa lý. Bệnh thường gặp ở nữ nhiều hơn nam, với tỉ lệ nữ:nam khoảng 1,3:1 đến 1,7:1. Tuổi khởi phát trung bình là 42, thường gặp nhất ở độ tuổi 40-50. Nguyên nhân của loạn trương lực cổ rất đa dạng, bao gồm nguyên nhân mắc phải, thoái hóa, di truyền và vô căn. Các yếu tố nguy cơ thứ phát như chấn thương, thuốc, và bất thường thần kinh cũng được đề cập.
1.1. Dịch tễ học
Loạn trương lực cổ là dạng loạn trương lực khu trú phổ biến nhất, với tỉ lệ hiện mắc và mới mắc khác nhau giữa các khu vực. Nghiên cứu cho thấy tỉ lệ hiện mắc ở châu Âu là 6,71/100.000 dân, trong khi ở Nhật Bản là 2,52/100.000 dân. Bệnh thường gặp ở nữ hơn nam, với tỉ lệ nữ:nam khoảng 1,3:1 đến 1,7:1. Tuổi khởi phát trung bình là 42, thường gặp nhất ở độ tuổi 40-50. Sự khác biệt về tuổi khởi phát giữa hai giới có thể liên quan đến yếu tố di truyền, môi trường, và khả năng tiếp cận dịch vụ y tế.
1.2. Nguyên nhân
Nguyên nhân của loạn trương lực cổ rất đa dạng, bao gồm nguyên nhân mắc phải, thoái hóa, di truyền và vô căn. Các yếu tố nguy cơ thứ phát như chấn thương, thuốc, và bất thường thần kinh cũng được đề cập. Loạn trương lực cổ nguyên phát có thể do gen hoặc đơn phát, trong khi thứ phát có thể liên quan đến chấn thương, nhiễm trùng, hoặc các bất thường chuyển hóa. Các đột biến gen như DYT-23, DYT-24, và DYT-25 cũng được xác định là nguyên nhân gây loạn trương lực cổ.
II. Điều trị loạn trương lực cổ bằng Abobotulinum toxin
Abobotulinum toxin là một trong những phương pháp điều trị hiệu quả cho loạn trương lực cổ. Từ năm 2000, FDA đã khuyến cáo sử dụng botulinum neurotoxin trong điều trị loạn trương lực cổ. Abobotulinum toxin thuộc nhóm botulinum neurotoxin A, được nghiên cứu rộng rãi và chứng minh hiệu quả trong việc giảm các triệu chứng của loạn trương lực cổ. Các nghiên cứu lâm sàng cho thấy abobotulinum toxin có hiệu quả cao và an toàn, với tỉ lệ tác dụng phụ thấp.
2.1. Hiệu quả của Abobotulinum toxin
Abobotulinum toxin đã được chứng minh là có hiệu quả cao trong điều trị loạn trương lực cổ. Các nghiên cứu lâm sàng cho thấy sự cải thiện đáng kể về tư thế cổ và giảm các triệu chứng co cơ sau khi điều trị. Hiệu quả của abobotulinum toxin được đánh giá thông qua các thang điểm như TWSTRS, với tỉ lệ cải thiện đạt trên 70% sau 4 tuần điều trị.
2.2. Tác dụng phụ của Abobotulinum toxin
Mặc dù abobotulinum toxin được coi là an toàn, một số tác dụng phụ có thể xảy ra như nuốt khó, mỏi cổ, và yếu cơ. Tỉ lệ tác dụng phụ thường thấp và có thể kiểm soát được. Các yếu tố như liều lượng, vị trí tiêm, và đặc điểm bệnh nhân có thể ảnh hưởng đến nguy cơ tác dụng phụ.
III. Kỹ thuật tiêm Abobotulinum toxin
Kỹ thuật tiêm abobotulinum toxin đóng vai trò quan trọng trong hiệu quả điều trị loạn trương lực cổ. Việc xác định chính xác các cơ bị ảnh hưởng và liều lượng phù hợp là yếu tố then chốt. Các cơ thường được tiêm bao gồm cơ ức đòn chũm, cơ gối đầu, và cơ thang. Liều lượng khuyến cáo được điều chỉnh dựa trên mức độ nghiêm trọng của bệnh và đặc điểm cá nhân của bệnh nhân.
3.1. Chỉ định điều trị
Abobotulinum toxin được chỉ định cho các bệnh nhân loạn trương lực cổ không đáp ứng với điều trị thuốc uống hoặc có triệu chứng nghiêm trọng. Việc lựa chọn bệnh nhân phù hợp và đánh giá kỹ lưỡng trước khi điều trị là cần thiết để đảm bảo hiệu quả và an toàn.
3.2. Phác đồ điều trị
Phác đồ điều trị loạn trương lực cổ bằng abobotulinum toxin bao gồm việc xác định liều lượng và vị trí tiêm phù hợp. Liều khuyến cáo thường dao động từ 250-500 đơn vị, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của bệnh. Các cơ được tiêm bao gồm cơ ức đòn chũm, cơ gối đầu, và cơ thang. Việc theo dõi và đánh giá hiệu quả điều trị sau 4-8 tuần là cần thiết.
