Tổng quan nghiên cứu

Bàn giao người bệnh là một hoạt động thiết yếu trong quy trình chăm sóc y tế nhằm đảm bảo tính đầy đủ, chính xác và liên tục của thông tin người bệnh trong suốt quá trình điều trị. Theo báo cáo của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), mỗi năm trên toàn cầu có khoảng 230 triệu ca phẫu thuật/thủ thuật được thực hiện, trong đó có khoảng 7 triệu trường hợp biến chứng và 1 triệu trường hợp tử vong liên quan đến an toàn phẫu thuật. Tại Việt Nam, việc bàn giao người bệnh trước phẫu thuật/thủ thuật đã được triển khai rộng rãi nhằm giảm thiểu sai sót và nâng cao an toàn người bệnh. Nghiên cứu này được thực hiện tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City trong giai đoạn 2015 - 2018, nhằm đánh giá kết quả dự án cải thiện chất lượng bàn giao người bệnh trước phẫu thuật/thủ thuật theo kế hoạch.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc mô tả kết quả thực hiện bàn giao người bệnh sau can thiệp dự án, đồng thời phân tích các thuận lợi và khó khăn trong quá trình triển khai. Nghiên cứu có phạm vi thời gian từ tháng 9/2017 đến tháng 10/2018, tại bệnh viện Vinmec Times City, Hà Nội. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc cải thiện các chỉ số bàn giao thông tin người bệnh, góp phần nâng cao an toàn phẫu thuật và giảm thiểu các rủi ro y khoa, từ đó nâng cao chất lượng dịch vụ y tế tại bệnh viện.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý chất lượng trong y tế, đặc biệt là mô hình bàn giao người bệnh SBAR (Situation, Background, Assessment, Recommendation). Mô hình này giúp chuẩn hóa quy trình truyền đạt thông tin giữa các nhân viên y tế, đảm bảo tính chính xác và đầy đủ của dữ liệu bàn giao. Ngoài ra, nghiên cứu áp dụng các khái niệm chuyên ngành như:

  • Định danh người bệnh: Xác định chính xác danh tính người bệnh để tránh nhầm lẫn trong quá trình điều trị.
  • Gây tê/gây mê: Phương pháp làm mất cảm giác đau hoặc mất ý thức trong phẫu thuật, bao gồm gây tê tại chỗ, gây tê vùng và gây mê toàn thân.
  • Bàn giao người bệnh: Quá trình chuyển giao thông tin đầy đủ, chính xác giữa các nhân viên y tế nhằm đảm bảo an toàn và hiệu quả điều trị.
  • Bảng kiểm bàn giao: Công cụ đánh giá các tiêu chí bàn giao thông tin người bệnh trước phẫu thuật/thủ thuật.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng thiết kế mô tả cắt ngang kết hợp phương pháp định lượng và định tính. Phần định lượng tập trung đánh giá kết quả bàn giao người bệnh sau can thiệp dự án, với cỡ mẫu 153 ca phẫu thuật/thủ thuật theo kế hoạch được chọn theo phương pháp thuận tiện tại phòng mổ bệnh viện. Mẫu định tính gồm đại diện lãnh đạo khối Điều dưỡng, Điều dưỡng trưởng khoa và nhóm Điều dưỡng bàn giao, nhận bàn giao người bệnh, nhằm thu thập ý kiến về thuận lợi và khó khăn trong quá trình thực hiện dự án.

Dữ liệu định lượng được thu thập qua quan sát trực tiếp quá trình bàn giao người bệnh sử dụng bảng kiểm tiêu chuẩn, đánh giá từng tiêu chí đạt hoặc không đạt. Dữ liệu được nhập và phân tích bằng phần mềm SPSS 16.0 với các phân tích mô tả. Dữ liệu định tính được thu thập qua phỏng vấn sâu và thảo luận nhóm, phân tích theo chủ đề để làm rõ các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình thực hiện dự án.

Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 9/2017 đến tháng 10/2018 tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City, Hà Nội. Nghiên cứu tuân thủ các quy định đạo đức, bảo mật thông tin cá nhân và được sự chấp thuận của hội đồng đạo đức và ban lãnh đạo bệnh viện.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Kết quả bàn giao thông tin chung của người bệnh: Sau can thiệp, tỷ lệ đạt tiêu chí “Định danh người bệnh” và “Chẩn đoán bệnh và bệnh kèm theo” đạt 98,7%. Các tiêu chí khác trong nhóm đạt từ 92,2% đến 94,8%, với tỷ lệ tổng thể đạt 84,3%.

  2. Bàn giao thông tin liên quan đến gây tê/gây mê: Tiêu chí “Các xét nghiệm máu” đạt 100%, “Bệnh án khám gây tê/gây mê” và “Phiếu đồng ý gây mê” đạt 99,3%. Các tiêu chí còn lại dao động từ 92,8% đến 97,4%, với tỷ lệ tổng thể đạt 82,4%.

  3. Bàn giao thông tin liên quan đến phẫu thuật/thủ thuật: Tiêu chí “Biên bản hội chẩn PT/TT” và “Đồng ý PT/TT” đạt 100%, các tiêu chí khác đạt từ 96,1% đến 99,3%.

  4. Bàn giao thông tin liên quan đến vệ sinh người bệnh: Các tiêu chí như “Tắm gội đầu, thay quần áo”, “Móng tay, móng chân được cắt ngắn, làm sạch và tẩy trang”, “Thụt tháo trước phẫu thuật/thủ thuật” đạt từ 85,6% đến 93,5%.

  5. Bàn giao thông tin khác: Tiêu chí “Ký xác nhận bàn giao” và “Các giấy tờ ghi chép theo quy định” đạt lần lượt 98,7% và 98,0%, các tiêu chí còn lại đạt từ 78,8% đến 86,9%.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy dự án cải thiện chất lượng bàn giao người bệnh trước phẫu thuật/thủ thuật tại bệnh viện Vinmec Times City đã đạt được những tiến bộ rõ rệt so với giai đoạn trước can thiệp. Tỷ lệ đạt các tiêu chí bàn giao thông tin chung và chuyên môn đều vượt trên 80%, trong đó nhiều tiêu chí đạt gần hoặc bằng 100%, phản ánh sự chuẩn hóa và nâng cao nhận thức của nhân viên y tế về tầm quan trọng của bàn giao.

Nguyên nhân thành công có thể đến từ việc áp dụng mô hình SBAR chuẩn hóa quy trình, tổ chức đào tạo bài bản cho điều dưỡng, cùng với hệ thống giám sát, nhắc nhở và đánh giá thường xuyên. So với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, kết quả này tương đồng với xu hướng cải thiện chất lượng bàn giao thông tin qua các dự án can thiệp có hệ thống.

Tuy nhiên, một số tiêu chí như “Phương pháp thực hiện phẫu thuật/thủ thuật” và “Chiều cao, cân nặng” vẫn có tỷ lệ đạt thấp hơn, cho thấy cần tiếp tục chú trọng đào tạo và giám sát để đảm bảo không bỏ sót thông tin quan trọng. Các dữ liệu này có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ đạt từng tiêu chí trước và sau can thiệp, giúp minh họa rõ ràng hiệu quả dự án.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo chuyên sâu cho điều dưỡng về quy trình bàn giao người bệnh, đặc biệt nhấn mạnh các tiêu chí còn đạt thấp như phương pháp phẫu thuật và thông tin cân nặng, chiều cao. Thời gian thực hiện: trong 6 tháng tới. Chủ thể thực hiện: Phòng Đào tạo và Điều dưỡng trưởng các khoa.

  2. Xây dựng hệ thống giám sát và đánh giá định kỳ việc thực hiện bàn giao thông tin người bệnh, áp dụng công nghệ thông tin để theo dõi và phản hồi kịp thời. Mục tiêu: duy trì tỷ lệ đạt trên 90% các tiêu chí bàn giao. Thời gian: triển khai trong 12 tháng. Chủ thể: Ban Quản lý chất lượng bệnh viện.

  3. Chuẩn hóa bảng kiểm và tài liệu hướng dẫn bàn giao theo mô hình SBAR, cập nhật thường xuyên dựa trên phản hồi thực tế và các tiêu chuẩn quốc tế. Mục tiêu: nâng cao tính nhất quán và hiệu quả truyền đạt thông tin. Thời gian: 3 tháng. Chủ thể: Phòng Quản lý chất lượng và Điều dưỡng trưởng.

  4. Tăng cường truyền thông và nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của bàn giao người bệnh trong toàn bộ nhân viên y tế, qua các buổi hội thảo, tọa đàm và tài liệu truyền thông nội bộ. Mục tiêu: giảm thiểu sai sót và tai biến liên quan đến bàn giao. Thời gian: liên tục hàng năm. Chủ thể: Ban Giám đốc và Phòng Truyền thông.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo bệnh viện và quản lý chất lượng: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách, quy trình và kế hoạch đào tạo nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ y tế và an toàn người bệnh.

  2. Điều dưỡng trưởng và nhân viên điều dưỡng: Áp dụng mô hình bàn giao SBAR và bảng kiểm tiêu chuẩn trong thực hành hàng ngày để đảm bảo truyền đạt thông tin chính xác, đầy đủ.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành y tế công cộng, quản lý bệnh viện: Tham khảo phương pháp nghiên cứu kết hợp định lượng và định tính, cũng như các kết quả thực tiễn về cải tiến chất lượng bàn giao người bệnh.

  4. Cơ quan quản lý y tế và các tổ chức đào tạo: Dựa trên nghiên cứu để xây dựng các chương trình đào tạo, hướng dẫn thực hành và tiêu chuẩn an toàn trong chăm sóc người bệnh trước phẫu thuật/thủ thuật.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao bàn giao người bệnh trước phẫu thuật/thủ thuật lại quan trọng?
    Bàn giao đảm bảo thông tin người bệnh được truyền đạt đầy đủ, chính xác giữa các nhân viên y tế, giúp giảm thiểu sai sót như nhầm người bệnh, nhầm vị trí phẫu thuật và các tai biến y khoa khác, từ đó nâng cao an toàn và hiệu quả điều trị.

  2. Mô hình SBAR là gì và có ưu điểm gì trong bàn giao?
    SBAR là mô hình chuẩn hóa truyền thông gồm Tình huống, Diễn biến, Đánh giá và Kế hoạch. Mô hình giúp nhân viên y tế truyền đạt thông tin một cách rõ ràng, có cấu trúc, giảm thiểu sai sót và hiểu nhầm trong quá trình bàn giao.

  3. Các tiêu chí bàn giao thông tin người bệnh gồm những gì?
    Tiêu chí bao gồm định danh người bệnh, chẩn đoán bệnh, phương pháp phẫu thuật/thủ thuật, dấu hiệu sinh tồn, thông tin gây tê/gây mê, biên bản hội chẩn, đánh dấu vị trí phẫu thuật, vệ sinh người bệnh, ký xác nhận bàn giao và các giấy tờ liên quan.

  4. Làm thế nào để đánh giá chất lượng bàn giao người bệnh?
    Chất lượng được đánh giá qua bảng kiểm tiêu chuẩn, quan sát trực tiếp quá trình bàn giao, đánh giá từng tiêu chí đạt hay không đạt, đồng thời phân tích tỷ lệ hoàn thành các tiêu chí để xác định mức độ hiệu quả.

  5. Những khó khăn thường gặp khi thực hiện dự án cải thiện bàn giao là gì?
    Khó khăn bao gồm nhận thức chưa đầy đủ của nhân viên y tế về tầm quan trọng bàn giao, thiếu hệ thống giám sát chặt chẽ, áp lực công việc và thiếu tài liệu hướng dẫn chuẩn hóa, dẫn đến việc thực hiện chưa đồng đều và thiếu nhất quán.

Kết luận

  • Dự án cải thiện chất lượng bàn giao người bệnh trước phẫu thuật/thủ thuật tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Times City giai đoạn 2015-2018 đã nâng cao đáng kể tỷ lệ đạt các tiêu chí bàn giao thông tin, với nhiều tiêu chí đạt trên 90%.
  • Mô hình SBAR và bảng kiểm tiêu chuẩn là công cụ hiệu quả giúp chuẩn hóa quy trình bàn giao, giảm thiểu sai sót và nâng cao an toàn người bệnh.
  • Nghiên cứu kết hợp phương pháp định lượng và định tính cung cấp cái nhìn toàn diện về kết quả và các yếu tố ảnh hưởng trong quá trình thực hiện dự án.
  • Cần tiếp tục duy trì và mở rộng các hoạt động đào tạo, giám sát và truyền thông để nâng cao hơn nữa chất lượng bàn giao người bệnh.
  • Các bước tiếp theo bao gồm cập nhật tài liệu hướng dẫn, triển khai hệ thống giám sát điện tử và mở rộng nghiên cứu sang các bệnh viện khác nhằm nhân rộng mô hình thành công.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao an toàn người bệnh và chất lượng dịch vụ y tế tại cơ sở của bạn!