Tổng quan nghiên cứu
Hoạt động xuất khẩu hàng hóa đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế quốc gia, đặc biệt trong bối cảnh Việt Nam hội nhập sâu rộng với nền kinh tế thế giới. Năm 2021, Công ty TNHH Zeng Hsing Industrial, một doanh nghiệp 100% vốn đầu tư nước ngoài tại Bình Dương, đã thực hiện xuất khẩu mặt hàng máy may gia đình với quy mô sản xuất và xuất khẩu ổn định. Doanh thu bán hàng năm 2021 đạt 3.914 tỷ đồng, tăng 5,8% so với năm 2020, trong khi lợi nhuận sau thuế đạt 133,986 tỷ đồng, dù giảm 41,76% so với năm trước do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19. Nghiên cứu nhằm đánh giá hoạt động gia công xuất khẩu mặt hàng máy may gia đình tại công ty trong năm 2021, tập trung vào quy trình sản xuất, xuất khẩu, các nhân tố ảnh hưởng, thuận lợi và khó khăn trong hoạt động kinh doanh. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các cơ sở sản xuất của công ty tại khu công nghiệp VSIP I và VSIP II, tỉnh Bình Dương, dựa trên số liệu kinh doanh và báo cáo xuất khẩu trong giai đoạn 2020-2021. Mục tiêu nghiên cứu là phân tích thực trạng hoạt động xuất khẩu, đánh giá hiệu quả kinh doanh, từ đó đề xuất giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh và thúc đẩy xuất khẩu mặt hàng máy may gia đình. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc hỗ trợ doanh nghiệp cải tiến quy trình sản xuất, quản lý logistics và vận tải đa phương thức, góp phần phát triển ngành công nghiệp chế tạo tại Việt Nam.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình quản trị xuất khẩu và logistics đa phương thức. Thứ nhất, lý thuyết về hoạt động xuất khẩu hàng hóa, bao gồm các hình thức xuất khẩu như xuất khẩu trực tiếp, gián tiếp, gia công quốc tế, và các quy trình thực hiện hợp đồng xuất khẩu. Thứ hai, mô hình quản trị logistics đa phương thức, tập trung vào việc tối ưu hóa chuỗi cung ứng từ thu mua nguyên vật liệu, sản xuất, lưu kho đến vận chuyển và giao nhận hàng hóa. Các khái niệm chính bao gồm:
- Gia công quốc tế: hình thức sản xuất trong đó một bên đặt gia công và bên nhận gia công thực hiện chế biến, lắp ráp sản phẩm để xuất khẩu.
- Chuỗi cung ứng (Supply Chain): hệ thống các hoạt động liên kết từ nguyên liệu đầu vào đến sản phẩm cuối cùng đến tay khách hàng.
- Quản trị chất lượng toàn diện (TQM): phương pháp quản lý nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm và dịch vụ thông qua cải tiến liên tục.
- Incoterms (FOB, CIF,...): các điều kiện giao hàng quốc tế quy định trách nhiệm và chi phí giữa người bán và người mua.
- Thư tín dụng (L/C): phương thức thanh toán quốc tế đảm bảo an toàn cho các bên trong giao dịch xuất nhập khẩu.
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng kết hợp định tính. Dữ liệu chính được thu thập từ báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh, số liệu xuất khẩu, và hồ sơ chứng từ của công ty trong năm 2020-2021. Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ các lô hàng máy may gia đình xuất khẩu trong năm 2021, với số lượng sản phẩm xuất khẩu đạt khoảng 1.680 bộ cho một lô hàng đi Australia. Phương pháp chọn mẫu là phương pháp toàn bộ (census) nhằm đảm bảo tính đại diện và chính xác. Phân tích số liệu được thực hiện bằng các công cụ thống kê mô tả, so sánh biến động doanh thu, chi phí, lợi nhuận giữa các năm. Ngoài ra, phương pháp quan sát thực tế tại công ty và phỏng vấn sâu các bộ phận liên quan như sản xuất, thu mua, xuất nhập khẩu được áp dụng để thu thập thông tin về quy trình và khó khăn trong hoạt động. Timeline nghiên cứu kéo dài từ tháng 1 đến tháng 8 năm 2022, bao gồm giai đoạn thu thập dữ liệu, phân tích và tổng hợp kết quả.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Tăng trưởng doanh thu và sản lượng xuất khẩu: Doanh thu bán hàng năm 2021 đạt 3.914 tỷ đồng, tăng 5,8% so với năm 2020. Sản lượng xuất khẩu mặt hàng máy may gia đình cũng tăng, với lô hàng đi Australia gồm 1.680 bộ máy may, giá trị 66.360 USD. Biểu đồ sản lượng xuất khẩu theo thời gian năm 2021 cho thấy xu hướng tăng đều qua các quý.
Chi phí sản xuất và vận hành tăng cao: Tổng chi phí năm 2021 đạt 3.682 tỷ đồng, tăng 10,07% so với năm 2020. Nguyên nhân chính là chi phí nguyên vật liệu, nhân công trực tiếp và chi phí vận chuyển tăng do ảnh hưởng của dịch Covid-19. Chi phí bán hàng và cung cấp dịch vụ cũng tăng do giá cước vận tải và chi phí đóng gói tăng.
Lợi nhuận giảm nhưng vẫn duy trì tích cực: Lợi nhuận sau thuế năm 2021 đạt 133,986 tỷ đồng, giảm 41,76% so với năm 2020. Mặc dù lợi nhuận giảm, công ty vẫn duy trì được kết quả kinh doanh có lãi trong bối cảnh dịch bệnh phức tạp, thể hiện năng lực quản lý và sản xuất hiệu quả.
Khó khăn về nguồn nhân lực và thủ tục pháp lý: Công ty gặp khó khăn trong tuyển dụng lao động phổ thông và lao động có tay nghề, đặc biệt trong giai đoạn dịch bệnh. Ngoài ra, các thủ tục hành chính và chính sách hỗ trợ của nhà nước còn phức tạp, gây khó khăn cho doanh nghiệp trong việc tiếp cận và thực hiện.
Thảo luận kết quả
Sự tăng trưởng doanh thu và sản lượng xuất khẩu phản ánh nhu cầu thị trường máy may gia đình ngày càng tăng, phù hợp với xu hướng tự làm và quan tâm đến môi trường. Việc chi phí sản xuất và vận hành tăng cao là hệ quả của biến động giá nguyên liệu và chi phí logistics trong bối cảnh toàn cầu chịu ảnh hưởng bởi đại dịch. Lợi nhuận giảm nhưng vẫn duy trì dương cho thấy công ty có khả năng thích ứng và quản lý rủi ro hiệu quả, đồng thời áp dụng các phương pháp quản lý chất lượng toàn diện (TQM) và quy trình PDCA để nâng cao hiệu quả sản xuất. Khó khăn về nhân lực và thủ tục pháp lý là thách thức chung của các doanh nghiệp FDI tại Việt Nam, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa doanh nghiệp và chính quyền địa phương để tháo gỡ. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ doanh thu, chi phí và lợi nhuận theo quý, bảng phân tích chi tiết chi phí sản xuất và vận chuyển, cũng như sơ đồ quy trình sản xuất và xuất khẩu để minh họa rõ ràng hơn.
Đề xuất và khuyến nghị
Tăng cường đào tạo và giữ chân lao động: Công ty cần xây dựng chương trình đào tạo kỹ năng chuyên môn và kỹ năng mềm cho công nhân, đồng thời cải thiện chế độ đãi ngộ để giảm tỷ lệ nghỉ việc, hướng tới tăng năng suất lao động trong vòng 12 tháng tới. Bộ phận nhân sự phối hợp với các trung tâm đào tạo nghề địa phương thực hiện.
Tối ưu hóa chuỗi cung ứng và quản lý vật tư: Áp dụng công nghệ quản lý kho thông minh, dự báo nhu cầu nguyên vật liệu chính xác để giảm tồn kho và chi phí lưu kho, nâng cao hiệu quả thu mua trong 6-9 tháng. Bộ phận quản lý sản xuất và thu mua chịu trách nhiệm triển khai.
Đẩy mạnh áp dụng công nghệ tự động hóa trong sản xuất: Đầu tư nâng cấp dây chuyền sản xuất, áp dụng tự động hóa và robot để giảm chi phí nhân công và tăng chất lượng sản phẩm trong vòng 18 tháng. Ban giám đốc phối hợp với bộ phận kỹ thuật và sản xuất thực hiện.
Hợp tác chặt chẽ với chính quyền địa phương và các cơ quan quản lý: Tăng cường trao đổi, phản ánh khó khăn về thủ tục hành chính, đề xuất các chính sách hỗ trợ phù hợp nhằm tạo môi trường kinh doanh thuận lợi hơn trong 12 tháng tới. Ban lãnh đạo công ty và phòng pháp chế đảm nhận.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Doanh nghiệp sản xuất và xuất khẩu máy may gia đình: Nắm bắt quy trình sản xuất, xuất khẩu và các yếu tố ảnh hưởng để cải tiến hoạt động kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh.
Các nhà quản lý logistics và vận tải đa phương thức: Hiểu rõ chuỗi cung ứng trong ngành công nghiệp chế tạo, từ thu mua nguyên vật liệu đến vận chuyển và giao nhận hàng hóa.
Cơ quan quản lý nhà nước về xuất nhập khẩu và đầu tư nước ngoài: Tham khảo các khó khăn, thuận lợi của doanh nghiệp FDI để xây dựng chính sách hỗ trợ phù hợp, thúc đẩy phát triển kinh tế địa phương.
Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành quản trị kinh doanh, logistics, kinh tế vận tải: Học tập mô hình thực tiễn, áp dụng kiến thức lý thuyết vào thực tế sản xuất và xuất khẩu trong ngành công nghiệp chế tạo.
Câu hỏi thường gặp
Hoạt động gia công xuất khẩu máy may gia đình tại công ty diễn ra như thế nào?
Hoạt động gia công xuất khẩu bao gồm nhận đơn hàng từ tổng công ty tại Đài Loan, thu mua nguyên vật liệu, sản xuất, lắp ráp và xuất khẩu thành phẩm theo hợp đồng. Công ty Việt Nam chịu trách nhiệm sản xuất và xuất khẩu theo chỉ định, không tham gia đàm phán thị trường.Các yếu tố chính ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu của công ty là gì?
Bao gồm biến động chi phí nguyên vật liệu và nhân công, ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19, khó khăn trong tuyển dụng lao động, chi phí vận chuyển tăng cao và thủ tục hành chính phức tạp.Công ty đã áp dụng những phương pháp quản lý chất lượng nào?
Công ty áp dụng quản lý chất lượng toàn diện (TQM) và quy trình PDCA nhằm đảm bảo sản phẩm đạt tiêu chuẩn, không xuất khẩu hàng lỗi, đồng thời cải tiến liên tục quy trình sản xuất.Làm thế nào công ty duy trì lợi nhuận trong bối cảnh dịch bệnh?
Thông qua việc tối ưu hóa quy trình sản xuất, kiểm soát chi phí, duy trì năng suất lao động và áp dụng các biện pháp phòng chống dịch hiệu quả như mô hình “3 tại chỗ” cho công nhân.Đề xuất nào giúp công ty nâng cao hiệu quả xuất khẩu trong tương lai?
Tăng cường đào tạo nhân lực, áp dụng công nghệ tự động hóa, tối ưu hóa chuỗi cung ứng và hợp tác chặt chẽ với chính quyền địa phương để tháo gỡ khó khăn về thủ tục và chính sách.
Kết luận
- Hoạt động gia công xuất khẩu máy may gia đình tại Công ty TNHH Zeng Hsing Industrial năm 2021 duy trì tăng trưởng doanh thu 5,8% và lợi nhuận dương 133,986 tỷ đồng trong bối cảnh dịch bệnh.
- Chi phí sản xuất và vận hành tăng 10,07% do biến động nguyên vật liệu và chi phí logistics, ảnh hưởng đến lợi nhuận.
- Công ty áp dụng quản lý chất lượng toàn diện và quy trình PDCA để nâng cao chất lượng sản phẩm và hiệu quả sản xuất.
- Khó khăn chính gồm nguồn nhân lực, thủ tục hành chính và chi phí vận chuyển tăng cao.
- Đề xuất tập trung đào tạo nhân lực, tự động hóa sản xuất, tối ưu chuỗi cung ứng và tăng cường hợp tác với chính quyền nhằm thúc đẩy xuất khẩu bền vững.
Tiếp theo, doanh nghiệp cần triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 12-18 tháng để nâng cao năng lực cạnh tranh và mở rộng thị trường xuất khẩu. Các nhà quản lý và chuyên gia ngành công nghiệp chế tạo, logistics nên tham khảo kết quả nghiên cứu để áp dụng hiệu quả trong thực tiễn.