Tổng quan nghiên cứu

Sản lượng đóng gói sản phẩm bột ngọt Ajinomoto tại nhà máy Ajinomoto Việt Nam — chi nhánh Biên Hòa năm 2012 đạt khoảng 88,646 tấn/năm, tương đương 257 tấn/ngày. Nhu cầu thị trường dự kiến tăng lên 100,000 tấn/năm (290 tấn/ngày) trong năm 2013, tương đương mức tăng khoảng 12.81%. Tuy nhiên, bộ phận đóng gói hiện chỉ đáp ứng được khoảng 96% nhu cầu tiêu thụ, gây ra nguy cơ không kịp cung ứng sản phẩm cho khách hàng.

Vấn đề nghiên cứu tập trung vào việc xây dựng sơ đồ dòng giá trị (Value Stream Mapping - VSM) cho dây chuyền sản xuất bột ngọt Ajinomoto nhằm nhận diện các hoạt động tạo giá trị và không tạo giá trị, từ đó đề xuất các giải pháp cải tiến để nâng cao năng suất, giảm lãng phí và đáp ứng nhu cầu thị trường ngày càng tăng. Phạm vi nghiên cứu tập trung tại nhà máy Ajinomoto Việt Nam, chi nhánh Biên Hòa, Đồng Nai, trong giai đoạn năm 2012-2013.

Mục tiêu cụ thể của luận văn là xây dựng sơ đồ dòng giá trị hiện tại và tương lai cho dây chuyền đóng gói bột ngọt, xác định các nút thắt cổ chai, các hoạt động lãng phí, đồng thời đề xuất các giải pháp cải tiến nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất, đáp ứng mục tiêu sản lượng 100,000 tấn/năm. Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng trong việc giúp công ty tối ưu hóa quy trình sản xuất, nâng cao chất lượng dịch vụ và tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

  • Hệ thống sản xuất tinh gọn (Lean Manufacturing): Tập trung vào việc loại bỏ các hoạt động không tạo ra giá trị, giảm lãng phí và tối ưu hóa dòng chảy sản phẩm.
  • Sơ đồ dòng giá trị (Value Stream Mapping - VSM): Công cụ trực quan giúp mô tả toàn bộ chuỗi giá trị từ nguyên liệu đến sản phẩm cuối cùng, phân loại các hoạt động tạo giá trị và không tạo giá trị, từ đó xác định các điểm nghẽn và lãng phí cần cải tiến.
  • Khái niệm lãng phí trong Lean: Bao gồm các loại lãng phí như dư thừa sản xuất, tồn kho, di chuyển không cần thiết, thao tác thừa, thời gian chờ đợi, sản phẩm lỗi, và sử dụng nhân công không hiệu quả.
  • Phương pháp cân bằng chuyền (Line Balancing): Giúp phân bổ công việc hợp lý giữa các công đoạn để đạt được thời gian chu kỳ (Talk time) phù hợp với nhu cầu sản xuất.
  • Hệ thống bảo trì tổng thể (Total Productive Maintenance - TPM): Tăng cường hiệu quả thiết bị thông qua bảo trì định kỳ và phòng ngừa sự cố.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp nghiên cứu tình huống (Case Study) tập trung vào dây chuyền đóng gói bột ngọt Ajinomoto tại nhà máy Biên Hòa.

  • Nguồn dữ liệu:

    • Dữ liệu thứ cấp: Hồ sơ, báo cáo sản xuất, kế hoạch sản xuất, dữ liệu vận hành máy móc, số liệu tồn kho, và các tài liệu liên quan từ năm 2012.
    • Dữ liệu sơ cấp: Quan sát thực tế, đo đạc thời gian vận hành, phỏng vấn các cán bộ quản lý, giám sát và nhân viên vận hành có kinh nghiệm.

  • Phương pháp phân tích:

    • Xây dựng sơ đồ dòng giá trị hiện tại (Current Value Stream Mapping - CVSM) dựa trên dữ liệu thu thập.
    • Phân tích các hoạt động tạo và không tạo giá trị, xác định nút thắt cổ chai, thời gian chu kỳ (Cycle Time), thời gian chuyển đổi loại sản phẩm (Changeover Time).
    • Đề xuất các cải tiến dựa trên nguyên tắc Lean và TPM để xây dựng sơ đồ dòng giá trị tương lai (Future Value Stream Mapping - FVSM).
    • Tính toán hiệu suất máy móc (OEE), cân bằng chuyền và lập kế hoạch cải tiến.

  • Timeline nghiên cứu: Tập trung vào dữ liệu và hoạt động sản xuất trong năm 2012, dự báo và lập kế hoạch cho năm 2013.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Năng suất đóng gói hiện tại chưa đáp ứng đủ nhu cầu thị trường: Năm 2012, năng suất đóng gói đạt khoảng 85,700 tấn, tương đương 248 tấn/ngày, chỉ đạt 96% so với nhu cầu 257 tấn/ngày. Dự báo năm 2013, với nhu cầu tăng lên 290 tấn/ngày, năng suất hiện tại chỉ đáp ứng được khoảng 86% nhu cầu.

  2. Phân bố năng suất theo SKU không đồng đều: Một số SKU như 50G, 100G, 400G, 1KG, 25KG-CLC đạt trên 100% năng suất so với nhu cầu, trong khi các SKU 150G, 454G, 1.8KG, 2KG, 5KG, 25KG-RC, FC chỉ đạt từ 85% đến 90%, gây ra nút thắt cổ chai tại các sản phẩm này.

  3. Thời gian vận hành và chuyển đổi loại sản phẩm chiếm phần lớn thời gian không tạo giá trị: Tổng thời gian chu trình sản xuất loại B giảm từ 49.5 phút xuống còn 31.17 phút sau cải tiến. Thời gian chờ đợi giảm từ 3175 phút xuống còn 3117 phút, thể hiện sự cải thiện đáng kể trong dòng chảy sản xuất.

  4. Thiếu hụt thiết bị đóng gói và thời gian chuyển đổi loại sản phẩm kéo dài: Số lượng máy đóng gói cần thiết cho họ sản phẩm loại B là 8 máy, trong khi hiện tại chỉ có 6 máy, gây ra hạn chế năng suất. Thời gian chuyển đổi loại sản phẩm trung bình là 24 phút, ảnh hưởng lớn đến năng suất.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của việc chưa đáp ứng đủ nhu cầu là do sự thiếu hụt thiết bị đóng gói và thời gian chuyển đổi loại sản phẩm kéo dài, cùng với thao tác thừa và thời gian ngưng máy vệ sinh, bảo trì cao. So với các nghiên cứu trong ngành sản xuất tinh gọn, việc áp dụng VSM giúp nhận diện rõ các hoạt động không tạo giá trị và lãng phí, từ đó đề xuất các giải pháp cải tiến hiệu quả.

Việc cân bằng chuyền và áp dụng TPM giúp giảm thời gian ngưng máy, tăng hiệu suất thiết bị (OEE đạt trên 90% cho nhiều máy), đồng thời giảm thiểu thời gian chuyển đổi loại sản phẩm. Các cải tiến này không chỉ nâng cao năng suất mà còn giảm tồn kho và tăng khả năng đáp ứng đơn hàng, góp phần nâng cao sự hài lòng của khách hàng.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ Pareto về thời gian ngưng máy, bảng so sánh năng suất theo SKU, và sơ đồ dòng giá trị hiện tại và tương lai để minh họa rõ ràng các điểm nghẽn và cải tiến.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Đầu tư bổ sung máy đóng gói mới: Ưu tiên đầu tư thêm ít nhất 1 máy đóng gói hiện đại có khả năng chuyển đổi loại sản phẩm nhanh chóng, nhằm đáp ứng nhu cầu tăng trưởng sản lượng, đặc biệt cho họ sản phẩm loại B. Thời gian thực hiện: trong năm 2013. Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo nhà máy và phòng đầu tư.

  2. Áp dụng hệ thống bảo trì tổng thể (TPM): Thiết lập kế hoạch bảo trì định kỳ và phòng ngừa sự cố cho các máy đóng gói để giảm thời gian ngưng máy, nâng cao hiệu suất vận hành. Thời gian thực hiện: triển khai ngay trong quý 2 năm 2013. Chủ thể thực hiện: Phòng kỹ thuật và bảo trì.

  3. Tối ưu hóa quy trình chuyển đổi loại sản phẩm: Rà soát và cải tiến quy trình chuyển đổi loại, bao gồm thiết kế lại trục cuộn film và tiêu chuẩn kích thước bao bì để giảm thời gian chuyển đổi từ 24 phút xuống còn dưới 15 phút. Thời gian thực hiện: quý 3 năm 2013. Chủ thể thực hiện: Phòng sản xuất và R&D.

  4. Cân bằng chuyền và đào tạo nhân lực: Tổ chức đào tạo nâng cao kỹ năng vận hành, thiết kế lại thao tác chuẩn tại các trạm làm việc để giảm thao tác thừa, cân bằng tải công việc giữa các công đoạn, tăng hiệu quả lao động. Thời gian thực hiện: liên tục trong năm 2013. Chủ thể thực hiện: Phòng nhân sự và quản lý sản xuất.

  5. Áp dụng hệ thống Kanban và FIFO: Thiết lập hệ thống kéo Kanban và kiểm soát tồn kho FIFO nhằm giảm tồn kho nguyên vật liệu và thành phẩm, tăng tính linh hoạt trong sản xuất. Thời gian thực hiện: quý 4 năm 2013. Chủ thể thực hiện: Phòng kế hoạch và kho vận.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý nhà máy sản xuất: Giúp hiểu rõ các nút thắt trong dây chuyền sản xuất, từ đó đưa ra quyết định đầu tư và cải tiến phù hợp nhằm nâng cao năng suất và giảm chi phí.

  2. Phòng kỹ thuật và bảo trì: Áp dụng các giải pháp bảo trì tổng thể và cải tiến thiết bị để giảm thời gian ngưng máy, nâng cao hiệu suất vận hành.

  3. Nhân viên quản lý sản xuất và lập kế hoạch: Sử dụng sơ đồ dòng giá trị để tối ưu hóa quy trình sản xuất, cân bằng chuyền và quản lý tồn kho hiệu quả.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản trị kinh doanh, quản lý công nghiệp: Tham khảo phương pháp nghiên cứu tình huống, ứng dụng Lean và VSM trong thực tiễn sản xuất công nghiệp.

Câu hỏi thường gặp

  1. VSM là gì và tại sao lại quan trọng trong sản xuất?
    VSM (Value Stream Mapping) là công cụ trực quan giúp mô tả toàn bộ chuỗi giá trị sản xuất, phân loại các hoạt động tạo và không tạo giá trị. Nó giúp nhận diện lãng phí và nút thắt, từ đó đề xuất cải tiến để nâng cao hiệu quả sản xuất.

  2. Làm thế nào để xác định nút thắt cổ chai trong dây chuyền sản xuất?
    Nút thắt cổ chai được xác định khi thời gian vận hành của một công đoạn lớn hơn thời gian Talk time (thời gian chu kỳ yêu cầu). Công đoạn này làm chậm toàn bộ dòng chảy sản xuất và cần được ưu tiên cải tiến.

  3. Tại sao thời gian chuyển đổi loại sản phẩm lại ảnh hưởng lớn đến năng suất?
    Thời gian chuyển đổi loại sản phẩm là thời gian máy phải dừng để điều chỉnh, vệ sinh và thử nghiệm trước khi sản xuất sản phẩm mới. Thời gian này không tạo ra giá trị và làm giảm tổng năng suất dây chuyền.

  4. Làm thế nào để cân bằng chuyền hiệu quả?
    Cân bằng chuyền là phân bổ công việc hợp lý giữa các công đoạn để thời gian vận hành gần bằng nhau, tránh tình trạng quá tải hoặc nhàn rỗi. Việc này giúp đạt được thời gian chu kỳ phù hợp với nhu cầu sản xuất.

  5. TPM giúp cải thiện hiệu suất máy móc như thế nào?
    TPM tập trung vào bảo trì phòng ngừa, đào tạo nhân viên vận hành và bảo trì, giảm thiểu thời gian ngưng máy đột xuất, nâng cao mức hữu dụng và hiệu suất thực hiện của thiết bị, từ đó tăng năng suất và chất lượng sản phẩm.

Kết luận

  • Đã xây dựng thành công sơ đồ dòng giá trị hiện tại và tương lai cho dây chuyền đóng gói bột ngọt Ajinomoto tại nhà máy Biên Hòa, giúp nhận diện rõ các hoạt động tạo và không tạo giá trị.
  • Phát hiện các nút thắt cổ chai chính là thời gian vận hành máy đóng gói và thời gian chuyển đổi loại sản phẩm kéo dài.
  • Đề xuất các giải pháp cải tiến bao gồm đầu tư máy móc mới, áp dụng TPM, tối ưu hóa chuyển đổi loại, cân bằng chuyền và áp dụng hệ thống Kanban.
  • Các giải pháp dự kiến giúp nâng cao năng suất lên mức đáp ứng nhu cầu 100,000 tấn/năm, giảm thời gian chu trình và tồn kho, tăng hiệu quả sản xuất.
  • Khuyến nghị triển khai các bước cải tiến trong năm 2013, đồng thời tiếp tục theo dõi và đánh giá hiệu quả để điều chỉnh phù hợp.

Hành động tiếp theo: Ban lãnh đạo và các phòng ban liên quan cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời đào tạo nhân lực và áp dụng công cụ quản lý tinh gọn để duy trì sự cải tiến liên tục, nâng cao năng lực cạnh tranh của nhà máy trên thị trường.