Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh đổi mới giáo dục và đào tạo tại Việt Nam, việc nâng cao chất lượng dạy học và học tập trở thành mục tiêu trọng tâm nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội hiện đại. Theo báo cáo của ngành giáo dục, tỷ lệ học sinh tiếp cận với cơ sở vật chất, thiết bị dạy học hiện đại còn hạn chế, ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả giáo dục. Luận văn tập trung nghiên cứu quản trị cơ sở vật chất, thiết bị dạy học tại trường Trung học cơ sở Khửu Xuyên, thành phố Bắc Ninh, tỉnh Bắc Ninh theo hướng tiếp cận năng lực của học sinh. Thời gian khảo sát thực hiện trong năm 2019, với mục tiêu đánh giá thực trạng quản trị cơ sở vật chất, thiết bị dạy học và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả sử dụng, đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc góp phần nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông tại địa phương, đồng thời cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà quản lý giáo dục trong việc hoạch định chính sách đầu tư, sử dụng hiệu quả nguồn lực cơ sở vật chất. Qua đó, thúc đẩy phát triển năng lực học sinh, đáp ứng yêu cầu đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục theo chủ trương của Đảng và Nhà nước.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên hai lý thuyết chính: lý thuyết quản trị cơ sở vật chất trong giáo dục và mô hình tiếp cận năng lực học sinh. Lý thuyết quản trị cơ sở vật chất nhấn mạnh vai trò của việc tổ chức, phân bổ, sử dụng hiệu quả các nguồn lực vật chất nhằm hỗ trợ hoạt động dạy và học. Mô hình tiếp cận năng lực học sinh tập trung vào việc phát triển các kỹ năng, thái độ và kiến thức cần thiết cho học sinh trong quá trình học tập.

Các khái niệm chính bao gồm:

  • Quản trị cơ sở vật chất: quá trình lập kế hoạch, tổ chức, điều hành và kiểm soát các nguồn lực vật chất trong nhà trường.
  • Thiết bị dạy học: các công cụ, phương tiện hỗ trợ giáo viên và học sinh trong quá trình dạy và học.
  • Năng lực học sinh: tập hợp các kiến thức, kỹ năng và thái độ mà học sinh cần đạt được.
  • Hiệu quả sử dụng: mức độ khai thác và phát huy giá trị của cơ sở vật chất, thiết bị dạy học trong giáo dục.
  • Đổi mới phương pháp dạy học: áp dụng các phương pháp giảng dạy hiện đại nhằm phát triển năng lực học sinh.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng. Cỡ mẫu khảo sát gồm 20 cán bộ quản lý, giáo viên và 5 nhân viên phục vụ, bảo vệ, vệ sinh của trường THCS Khửu Xuyên. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu thuận tiện nhằm thu thập dữ liệu thực tế về quản trị cơ sở vật chất và thiết bị dạy học.

Nguồn dữ liệu bao gồm:

  • Dữ liệu sơ cấp thu thập qua bảng hỏi, phỏng vấn sâu với các đối tượng liên quan.
  • Dữ liệu thứ cấp từ các văn bản pháp luật, báo cáo ngành giáo dục, tài liệu tham khảo liên quan.

Phân tích dữ liệu sử dụng thống kê mô tả, phân tích nội dung phỏng vấn và so sánh với các tiêu chuẩn, quy định hiện hành. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 3 đến tháng 6 năm 2019.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng cơ sở vật chất và thiết bị dạy học:

    • Trường THCS Khửu Xuyên đã đầu tư xây dựng, trang bị mới cơ sở vật chất trong giai đoạn 2016-2018 với tổng số phòng học, phòng chức năng đạt chuẩn.
    • Tuy nhiên, tỷ lệ thiết bị dạy học đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học chỉ đạt khoảng 65%, còn thiếu hụt một số thiết bị hiện đại phục vụ học sinh tiếp cận năng lực.

  2. Quản trị cơ sở vật chất, thiết bị dạy học:

    • Công tác quản lý, bảo trì thiết bị còn chưa đồng bộ, hiệu quả sử dụng thiết bị chưa cao, tỷ lệ hư hỏng thiết bị chiếm khoảng 15%.
    • Nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về vai trò quản trị cơ sở vật chất theo hướng phát triển năng lực học sinh còn hạn chế, chỉ khoảng 70% người được khảo sát hiểu rõ và thực hiện đúng quy trình.

  3. Sử dụng và bảo quản thiết bị dạy học:

    • Học sinh chưa được đào tạo kỹ năng sử dụng thiết bị một cách hiệu quả, dẫn đến tình trạng sử dụng sai mục đích hoặc gây hư hỏng.
    • Giáo viên chưa áp dụng triệt để các thiết bị dạy học trong giảng dạy, tỷ lệ sử dụng thiết bị trong các tiết học chỉ đạt khoảng 60%.

  4. Ảnh hưởng của quản trị cơ sở vật chất đến năng lực học sinh:

    • Có mối quan hệ tích cực giữa hiệu quả quản trị cơ sở vật chất và sự phát triển năng lực học sinh, đặc biệt là kỹ năng thực hành và tư duy sáng tạo.
    • So sánh với một số trường cùng địa bàn, trường Khửu Xuyên có mức độ đầu tư và quản lý thiết bị thấp hơn khoảng 10%, ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trên là do nguồn lực đầu tư còn hạn chế, quy trình quản lý chưa được chuẩn hóa và thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ phận trong nhà trường. Kết quả này phù hợp với báo cáo của ngành giáo dục về thực trạng cơ sở vật chất tại các trường phổ thông ở địa phương, đồng thời phản ánh đúng xu hướng chung của các trường vùng ngoại thành.

Việc quản trị cơ sở vật chất theo hướng tiếp cận năng lực học sinh đòi hỏi sự đổi mới toàn diện từ nhận thức đến hành động của đội ngũ cán bộ quản lý, giáo viên và học sinh. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ lệ thiết bị đáp ứng yêu cầu, bảng đánh giá hiệu quả sử dụng thiết bị và sơ đồ mối quan hệ giữa quản trị cơ sở vật chất và năng lực học sinh để minh họa rõ nét hơn.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đầu tư, nâng cấp cơ sở vật chất và thiết bị dạy học

    • Động từ hành động: Xây dựng, trang bị mới
    • Target metric: Đạt 90% thiết bị đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học trong 2 năm tới
    • Chủ thể thực hiện: Phòng Giáo dục và Đào tạo, Ban giám hiệu trường

  2. Hoàn thiện quy trình quản trị cơ sở vật chất, thiết bị dạy học

    • Động từ hành động: Xây dựng, chuẩn hóa, kiểm tra định kỳ
    • Target metric: Giảm tỷ lệ hư hỏng thiết bị xuống dưới 5% trong 1 năm
    • Chủ thể thực hiện: Ban quản lý cơ sở vật chất, tổ chức đào tạo cán bộ quản lý

  3. Đào tạo nâng cao năng lực sử dụng thiết bị cho giáo viên và học sinh

    • Động từ hành động: Tổ chức tập huấn, hướng dẫn sử dụng
    • Target metric: 100% giáo viên và học sinh được đào tạo kỹ năng sử dụng thiết bị trong 1 năm
    • Chủ thể thực hiện: Nhà trường phối hợp với chuyên gia giáo dục

  4. Xây dựng văn hóa sử dụng và bảo quản thiết bị dạy học trong nhà trường

    • Động từ hành động: Phổ biến, giám sát, khen thưởng
    • Target metric: Tăng cường ý thức bảo quản thiết bị, giảm thiểu hư hỏng do sử dụng sai cách
    • Chủ thể thực hiện: Ban giám hiệu, tổ chức đoàn thể học sinh và giáo viên

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý giáo dục

    • Lợi ích: Hiểu rõ thực trạng và giải pháp quản trị cơ sở vật chất, thiết bị dạy học để hoạch định chính sách phù hợp.
    • Use case: Lập kế hoạch đầu tư, nâng cấp trường học.

  2. Giáo viên và nhân viên nhà trường

    • Lợi ích: Nâng cao nhận thức và kỹ năng quản lý, sử dụng thiết bị dạy học hiệu quả.
    • Use case: Áp dụng phương pháp dạy học tích cực, phát triển năng lực học sinh.

  3. Sinh viên, nghiên cứu sinh ngành quản lý giáo dục

    • Lợi ích: Tham khảo mô hình nghiên cứu thực tiễn, phương pháp khảo sát và phân tích dữ liệu.
    • Use case: Phát triển đề tài nghiên cứu liên quan đến quản trị giáo dục.

  4. Các nhà hoạch định chính sách giáo dục địa phương

    • Lợi ích: Cơ sở khoa học để xây dựng chính sách đầu tư, nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông.
    • Use case: Xây dựng chương trình phát triển cơ sở vật chất giáo dục vùng ngoại thành.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản trị cơ sở vật chất, thiết bị dạy học là gì?
    Quản trị cơ sở vật chất, thiết bị dạy học là quá trình tổ chức, điều hành và kiểm soát các nguồn lực vật chất trong nhà trường nhằm hỗ trợ hiệu quả hoạt động dạy và học, đảm bảo thiết bị luôn trong trạng thái sử dụng tốt và đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục.

  2. Tại sao quản trị cơ sở vật chất lại quan trọng đối với năng lực học sinh?
    Cơ sở vật chất và thiết bị dạy học chất lượng giúp học sinh tiếp cận phương pháp học tập hiện đại, phát triển kỹ năng thực hành và tư duy sáng tạo, từ đó nâng cao năng lực toàn diện, phù hợp với yêu cầu đổi mới giáo dục.

  3. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
    Luận văn sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng, bao gồm khảo sát bằng bảng hỏi, phỏng vấn sâu và phân tích thống kê mô tả, nhằm đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp quản trị cơ sở vật chất, thiết bị dạy học.

  4. Những khó khăn chính trong quản trị cơ sở vật chất tại trường THCS Khửu Xuyên là gì?
    Khó khăn gồm nguồn lực đầu tư hạn chế, quy trình quản lý chưa chuẩn hóa, thiếu sự phối hợp giữa các bộ phận, nhận thức của cán bộ quản lý và giáo viên về quản trị còn hạn chế, dẫn đến hiệu quả sử dụng thiết bị chưa cao.

  5. Giải pháp nào được đề xuất để nâng cao hiệu quả quản trị cơ sở vật chất?
    Các giải pháp gồm tăng cường đầu tư, hoàn thiện quy trình quản trị, đào tạo nâng cao năng lực sử dụng thiết bị cho giáo viên và học sinh, xây dựng văn hóa sử dụng và bảo quản thiết bị trong nhà trường.

Kết luận

  • Quản trị cơ sở vật chất, thiết bị dạy học tại trường THCS Khửu Xuyên còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng giáo dục và phát triển năng lực học sinh.
  • Nguồn lực đầu tư và quy trình quản lý chưa đồng bộ, hiệu quả sử dụng thiết bị chỉ đạt khoảng 65%.
  • Nhận thức và kỹ năng sử dụng thiết bị của giáo viên, học sinh cần được nâng cao thông qua đào tạo và hướng dẫn cụ thể.
  • Đề xuất các giải pháp đồng bộ nhằm nâng cao hiệu quả quản trị, đáp ứng yêu cầu đổi mới phương pháp dạy học theo hướng phát triển năng lực học sinh.
  • Tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi khảo sát và đánh giá tác động của quản trị cơ sở vật chất đến kết quả học tập trong các trường phổ thông khác.

Call-to-action: Các nhà quản lý giáo dục và nhà trường cần nhanh chóng triển khai các giải pháp đề xuất để nâng cao chất lượng cơ sở vật chất, thiết bị dạy học, góp phần phát triển toàn diện năng lực học sinh trong thời đại mới.