I. Cấu trúc thuế và tăng trưởng kinh tế
Cấu trúc thuế là một công cụ quan trọng trong việc điều tiết nền kinh tế vĩ mô, đặc biệt tại các nước đang phát triển. Tỷ lệ thuế/GDP tại các nước này thường thấp hơn so với các nước phát triển, chỉ khoảng 15-16%. Điều này đặt ra yêu cầu cải cách chính sách thuế để tăng cường nguồn thu ngân sách và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Tự do hóa thương mại (TDHTM) đã tác động mạnh mẽ đến cấu trúc thuế, đặc biệt là việc giảm thuế nhập khẩu và tăng thuế tiêu dùng. Nghiên cứu chỉ ra rằng, một hệ thống thuế hiệu quả sẽ tạo môi trường thuận lợi cho phát triển kinh tế, đặc biệt khi kết hợp với các chính sách thương mại mở.
1.1. Tác động của cấu trúc thuế đến tăng trưởng kinh tế
Cấu trúc thuế dựa trên thuế tiêu dùng được chứng minh là hỗ trợ hiệu quả cho tăng trưởng kinh tế tại các nước đang phát triển. Các quốc gia có thu nhập cao thường phụ thuộc nhiều hơn vào thuế thu nhập, trong khi các nước có thu nhập thấp và trung bình thấp lại tập trung vào thuế tiêu dùng. Sự khác biệt này phản ánh mức độ phát triển kinh tế và khả năng huy động nguồn thu của từng nhóm nước. Việc điều chỉnh cấu trúc thuế theo hướng tăng thuế tiêu dùng và thuế thu nhập có thể giảm thiểu tác động tiêu cực của TDHTM đến tăng trưởng kinh tế.
1.2. Vai trò của tự do hóa thương mại
Tự do hóa thương mại (TDHTM) đã thay đổi cấu trúc thuế tại các nước đang phát triển thông qua việc giảm thuế nhập khẩu và tăng thuế tiêu dùng. Quá trình này cũng tác động trực tiếp đến tăng trưởng kinh tế bằng cách tạo cơ hội việc làm và tăng thu nhập cho người lao động. Tuy nhiên, việc duy trì mức độ cao của TDHTM có thể làm giảm tác động tích cực của tổng thu thuế đến tăng trưởng kinh tế. Do đó, các quốc gia cần cân nhắc điều chỉnh chính sách thuế để tối ưu hóa lợi ích từ TDHTM.
II. Phương pháp nghiên cứu và kết quả
Nghiên cứu sử dụng dữ liệu từ 55 nước đang phát triển trong giai đoạn 2000-2019, áp dụng phương pháp GMM để phân tích tác động của cấu trúc thuế và TDHTM đến tăng trưởng kinh tế. Kết quả cho thấy, TDHTM điều chỉnh cấu trúc thuế theo hướng tăng thuế tiêu dùng, đồng thời hỗ trợ hiệu quả cho tăng trưởng kinh tế. Nghiên cứu cũng chỉ ra sự khác biệt giữa các nhóm nước có mức thu nhập khác nhau, trong đó các nước có thu nhập cao phụ thuộc nhiều hơn vào thuế thu nhập.
2.1. Phương pháp GMM và dữ liệu
Phương pháp GMM được sử dụng để phân tích tác động của cấu trúc thuế và TDHTM đến tăng trưởng kinh tế. Dữ liệu từ 55 nước đang phát triển trong giai đoạn 2000-2019 được thu thập và xử lý để đảm bảo tính chính xác và độ tin cậy. Kết quả nghiên cứu cho thấy, TDHTM có tác động đáng kể đến việc điều chỉnh cấu trúc thuế, đặc biệt là tăng thuế tiêu dùng.
2.2. Kết quả nghiên cứu
Kết quả nghiên cứu chỉ ra rằng, cấu trúc thuế dựa trên thuế tiêu dùng hỗ trợ hiệu quả cho tăng trưởng kinh tế tại các nước đang phát triển. Đồng thời, TDHTM làm giảm tác động tích cực của tổng thu thuế đến tăng trưởng kinh tế, đặc biệt khi mức độ TDHTM được duy trì ở mức cao. Điều này đặt ra yêu cầu điều chỉnh chính sách thuế để tối ưu hóa lợi ích từ TDHTM.
III. Hàm ý chính sách
Nghiên cứu đưa ra các gợi ý chính sách quan trọng cho các nước đang phát triển trong việc điều chỉnh cấu trúc thuế và TDHTM để thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Các quốc gia cần tập trung vào việc tăng thuế tiêu dùng và thuế thu nhập, đồng thời cân nhắc mức độ TDHTM để đảm bảo tác động tích cực đến nền kinh tế.
3.1. Gợi ý chính sách cho các nước đang phát triển
Các nước đang phát triển cần điều chỉnh cấu trúc thuế theo hướng tăng thuế tiêu dùng và thuế thu nhập để hỗ trợ tăng trưởng kinh tế. Đồng thời, cần cân nhắc mức độ TDHTM để đảm bảo tác động tích cực đến nền kinh tế. Các chính sách thúc đẩy xuất khẩu và sản xuất thay thế nhập khẩu cũng cần được xem xét để tối ưu hóa lợi ích từ TDHTM.
3.2. Gợi ý chính sách cho Việt Nam
Việt Nam cần tập trung vào việc điều chỉnh cấu trúc thuế theo hướng tăng thuế tiêu dùng và thuế thu nhập, đồng thời cân nhắc mức độ TDHTM để đảm bảo tác động tích cực đến tăng trưởng kinh tế. Các chính sách thúc đẩy xuất khẩu và sản xuất thay thế nhập khẩu cũng cần được xem xét để tối ưu hóa lợi ích từ TDHTM.
