Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển nhanh chóng của ngành hàng không, việc nâng cao hiệu quả làm việc nhóm đóng vai trò then chốt trong việc cải thiện hiệu quả thực hiện công việc của nhân viên. Pacific Airlines, hãng hàng không giá rẻ đầu tiên của Việt Nam, với đội bay gồm 16 tàu bay Airbus A320-200 và hơn 1000 lao động, đang vận hành các dịch vụ bay nội địa và quốc tế. Hoạt động của nhân viên tại khối thương mại của hãng đòi hỏi kỹ năng làm việc nhóm cao để đáp ứng yêu cầu công việc đa dạng và phức tạp. Nghiên cứu này được thực hiện tại Pacific Airlines, Thành phố Hồ Chí Minh, từ tháng 2 năm 2022, với mẫu khảo sát gồm 265 nhân viên làm việc theo nhóm.

Mục tiêu chính của nghiên cứu là xác định các thành phần của nhóm làm việc hiệu quả và tác động của chúng đến hiệu quả thực hiện công việc của nhân viên, đồng thời làm rõ vai trò trung gian của năng lực trưởng nhóm và sự hỗ trợ của tổ chức. Nghiên cứu nhằm cung cấp cơ sở khoa học để đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả làm việc nhóm, góp phần thúc đẩy năng suất lao động và phát triển bền vững cho Pacific Airlines. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cải thiện quản trị nhân sự và vận hành hiệu quả trong ngành hàng không, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt và yêu cầu về chất lượng dịch vụ ngày càng cao.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên lý thuyết trao đổi xã hội (Social Exchange Theory - SET) của Blau (1964), nhấn mạnh mối quan hệ tương tác giữa nhân viên với trưởng nhóm, tổ chức và đồng nghiệp, từ đó ảnh hưởng đến cam kết và hiệu quả công việc. Lý thuyết này giải thích rằng sự hỗ trợ và quan tâm từ lãnh đạo và tổ chức sẽ thúc đẩy nhân viên thực hiện công việc tốt hơn.

Mô hình nghiên cứu đề xuất dựa trên mô hình T7 của Lombardo và Eichinger (1995), bao gồm năm yếu tố nội bộ nhóm: mục tiêu nhóm (Thrust), niềm tin (Trust), tài năng (Talent), kỹ năng làm việc nhóm (Teaming), kỹ năng thực hiện công việc (Task), cùng hai yếu tố bên ngoài: năng lực trưởng nhóm (Team Leader fit) và sự hỗ trợ của tổ chức (Team Support from organization). Các khái niệm chính trong nghiên cứu gồm:

  • Mục tiêu nhóm: Sự rõ ràng và thách thức của mục tiêu nhóm thúc đẩy nỗ lực và hiệu quả làm việc.
  • Niềm tin nhóm: Sự tin tưởng lẫn nhau giữa các thành viên giúp tăng cường hợp tác và chia sẻ thông tin.
  • Kỹ năng cá nhân: Bao gồm kỹ năng mềm, giao tiếp, giải quyết xung đột và khả năng thích ứng.
  • Kỹ năng thực hiện công việc: Năng lực chuyên môn và khả năng vận dụng công cụ, quy trình để hoàn thành nhiệm vụ.
  • Năng lực trưởng nhóm: Khả năng lãnh đạo, điều hành, hỗ trợ và phát triển nhóm.
  • Hỗ trợ tổ chức: Cung cấp nguồn lực, đào tạo, khen thưởng và môi trường làm việc thuận lợi.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng. Giai đoạn định tính được thực hiện qua phỏng vấn nhóm với 7 chuyên gia quản lý nhân sự trong ngành hàng không, nhằm điều chỉnh và hoàn thiện thang đo. Giai đoạn định lượng khảo sát 265 nhân viên khối thương mại của Pacific Airlines theo phương pháp thuận tiện.

Dữ liệu thu thập được xử lý bằng phần mềm SPSS và AMOS với các kỹ thuật phân tích: Cronbach’s Alpha kiểm định độ tin cậy, phân tích nhân tố khám phá (EFA), phân tích nhân tố khẳng định (CFA) và mô hình cấu trúc tuyến tính (SEM) để kiểm định các giả thuyết nghiên cứu. Thời gian thu thập dữ liệu kéo dài từ tháng 2 đến tháng 9 năm 2022.

Cỡ mẫu 265 được lựa chọn dựa trên tiêu chuẩn tối thiểu 5-10 lần số biến quan sát, đảm bảo độ tin cậy và tính đại diện cho kết quả phân tích. Phương pháp chọn mẫu thuận tiện giúp tiết kiệm chi phí và thời gian, phù hợp với điều kiện thực tế tại Pacific Airlines.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Ảnh hưởng tích cực của nhóm làm việc hiệu quả đến hiệu quả thực hiện công việc: Các thành phần mục tiêu nhóm, niềm tin, kỹ năng cá nhân và kỹ năng thực hiện công việc đều có tác động thuận chiều và có ý nghĩa thống kê đến hiệu quả công việc của nhân viên. Ví dụ, mục tiêu nhóm có hệ số tác động chuẩn hóa 0.42 (p < 0.01), niềm tin nhóm 0.35 (p < 0.01).

  2. Vai trò trung gian của năng lực trưởng nhóm: Năng lực trưởng nhóm không chỉ tác động trực tiếp đến hiệu quả công việc (hệ số 0.28, p < 0.05) mà còn làm trung gian tăng cường ảnh hưởng của nhóm làm việc hiệu quả đến hiệu quả thực hiện công việc. Mức độ tác động gián tiếp qua năng lực trưởng nhóm chiếm khoảng 15% tổng ảnh hưởng.

  3. Tác động của sự hỗ trợ tổ chức: Sự hỗ trợ từ tổ chức có ảnh hưởng tích cực đến hiệu quả công việc (hệ số 0.31, p < 0.01) và đồng thời tăng cường các thành phần nhóm làm việc hiệu quả. Khoảng 40% nhân viên đánh giá cao mức độ hỗ trợ tổ chức trong việc cung cấp nguồn lực và môi trường làm việc.

  4. Mối quan hệ giữa các thành phần nhóm làm việc hiệu quả và sự hỗ trợ tổ chức: Mục tiêu nhóm và niềm tin nhóm có mối tương quan mạnh mẽ với sự hỗ trợ tổ chức (r = 0.58 và 0.52, p < 0.01), cho thấy tổ chức đóng vai trò quan trọng trong việc duy trì và phát triển các yếu tố nội bộ nhóm.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trước đây về mô hình T7 và lý thuyết trao đổi xã hội, khẳng định rằng sự phối hợp chặt chẽ giữa các thành viên trong nhóm, sự tin tưởng lẫn nhau và kỹ năng cá nhân là nền tảng để nâng cao hiệu quả công việc. Năng lực trưởng nhóm được xác nhận là yếu tố then chốt trong việc điều phối và phát huy tối đa tiềm năng nhóm, đồng thời sự hỗ trợ của tổ chức tạo điều kiện thuận lợi cho nhóm phát triển.

So sánh với nghiên cứu của Abuzib và Abbas (2017) tại Saudi Arabia, mức độ tác động của năng lực trưởng nhóm tại Pacific Airlines cao hơn, phản ánh sự chú trọng của ngành hàng không Việt Nam vào vai trò lãnh đạo nhóm. Kết quả cũng cho thấy sự hỗ trợ tổ chức không chỉ là nguồn lực vật chất mà còn là sự quan tâm, công nhận và đào tạo, góp phần tạo động lực cho nhân viên.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ tác động của từng yếu tố đến hiệu quả công việc, cùng bảng hệ số hồi quy SEM minh họa mối quan hệ giữa các biến. Điều này giúp lãnh đạo dễ dàng nhận diện các yếu tố ưu tiên cải thiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo và phát triển kỹ năng nhóm: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về kỹ năng làm việc nhóm, giao tiếp và giải quyết xung đột nhằm nâng cao kỹ năng cá nhân và kỹ năng thực hiện công việc. Mục tiêu tăng 20% điểm đánh giá kỹ năng nhóm trong vòng 12 tháng, do phòng nhân sự phối hợp với các chuyên gia đào tạo thực hiện.

  2. Nâng cao năng lực lãnh đạo của trưởng nhóm: Xây dựng chương trình phát triển năng lực lãnh đạo, tập trung vào kỹ năng điều hành, quản lý xung đột và truyền cảm hứng. Đánh giá năng lực trưởng nhóm định kỳ 6 tháng/lần để điều chỉnh kế hoạch phát triển phù hợp.

  3. Tăng cường sự hỗ trợ từ tổ chức: Cải thiện hệ thống hỗ trợ kỹ thuật, tài chính và tinh thần cho các nhóm làm việc, bao gồm cung cấp đầy đủ nguồn lực, công cụ làm việc và chính sách khen thưởng minh bạch. Mục tiêu nâng tỷ lệ hài lòng về hỗ trợ tổ chức lên trên 85% trong năm tiếp theo.

  4. Xây dựng văn hóa tin tưởng và hợp tác trong nhóm: Thúc đẩy các hoạt động xây dựng niềm tin như team building, giao lưu nội bộ và phản hồi tích cực. Định kỳ tổ chức các buổi đánh giá và phản hồi nhóm để duy trì sự gắn kết và cam kết.

  5. Áp dụng công nghệ hỗ trợ làm việc nhóm: Triển khai các công cụ quản lý dự án và giao tiếp trực tuyến để tăng cường hiệu quả phối hợp, đặc biệt trong bối cảnh làm việc đa địa điểm. Mục tiêu hoàn thành triển khai trong 6 tháng, do phòng công nghệ thông tin chủ trì.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Lãnh đạo và quản lý nhân sự trong ngành hàng không: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả làm việc nhóm, từ đó xây dựng chính sách quản lý và phát triển nhân viên phù hợp.

  2. Chuyên gia đào tạo và phát triển tổ chức: Cung cấp cơ sở khoa học để thiết kế các chương trình đào tạo kỹ năng nhóm và lãnh đạo, nâng cao năng lực đội ngũ.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản trị kinh doanh, quản lý nhân sự: Là tài liệu tham khảo quý giá về mô hình nghiên cứu nhóm làm việc hiệu quả trong bối cảnh thực tiễn ngành hàng không Việt Nam.

  4. Các doanh nghiệp có hoạt động nhóm phức tạp: Áp dụng các kết quả nghiên cứu để cải thiện hiệu quả làm việc nhóm, đặc biệt trong các lĩnh vực dịch vụ, vận tải và logistics.

Câu hỏi thường gặp

  1. Nhóm làm việc hiệu quả gồm những yếu tố nào?
    Nhóm làm việc hiệu quả bao gồm mục tiêu nhóm rõ ràng, niềm tin giữa các thành viên, kỹ năng cá nhân và kỹ năng thực hiện công việc. Các yếu tố này phối hợp tạo nên sự gắn kết và hiệu quả trong công việc.

  2. Vai trò của trưởng nhóm trong hiệu quả làm việc nhóm là gì?
    Trưởng nhóm có năng lực lãnh đạo tốt sẽ điều phối, hỗ trợ và phát triển nhóm, giúp các thành viên phối hợp hiệu quả, giải quyết xung đột và đạt mục tiêu chung.

  3. Sự hỗ trợ của tổ chức ảnh hưởng thế nào đến nhóm làm việc?
    Sự hỗ trợ tổ chức cung cấp nguồn lực, môi trường làm việc thuận lợi và chính sách khen thưởng, tạo động lực và điều kiện để nhóm phát triển và hoàn thành nhiệm vụ.

  4. Làm thế nào để nâng cao niềm tin trong nhóm?
    Tăng cường giao tiếp cởi mở, tổ chức các hoạt động xây dựng đội nhóm, khuyến khích chia sẻ và hỗ trợ lẫn nhau giúp xây dựng niềm tin vững chắc giữa các thành viên.

  5. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
    Nghiên cứu kết hợp định tính (phỏng vấn chuyên gia) và định lượng (khảo sát 265 nhân viên), sử dụng phân tích nhân tố và mô hình cấu trúc tuyến tính để kiểm định các giả thuyết.

Kết luận

  • Nghiên cứu xác định rõ các thành phần nhóm làm việc hiệu quả gồm mục tiêu, niềm tin, kỹ năng cá nhân và kỹ năng thực hiện công việc có tác động tích cực đến hiệu quả thực hiện công việc của nhân viên Pacific Airlines.
  • Năng lực trưởng nhóm và sự hỗ trợ tổ chức đóng vai trò trung gian quan trọng, tăng cường ảnh hưởng của nhóm làm việc hiệu quả đến kết quả công việc.
  • Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng các chính sách đào tạo, phát triển lãnh đạo và cải thiện môi trường làm việc tại Pacific Airlines.
  • Các giải pháp đề xuất hướng tới nâng cao kỹ năng nhóm, năng lực lãnh đạo, sự hỗ trợ tổ chức và văn hóa tin tưởng, nhằm thúc đẩy hiệu quả công việc bền vững.
  • Nghiên cứu mở ra hướng phát triển tiếp theo về đánh giá tác động của các yếu tố văn hóa tổ chức và công nghệ hỗ trợ đến hiệu quả làm việc nhóm trong ngành hàng không.

Lãnh đạo và quản lý nhân sự tại Pacific Airlines được khuyến khích áp dụng các kết quả và giải pháp nghiên cứu để nâng cao năng suất lao động và phát triển bền vững trong tương lai.