I. Giới thiệu về Gen Z và hành vi mua sắm ngẫu hứng
Thế hệ Gen Z, những người sinh ra từ năm 1997 đến 2012, đang trở thành một lực lượng tiêu dùng quan trọng trong thị trường thương mại điện tử. Họ lớn lên trong môi trường kỹ thuật số, nơi mà việc mua sắm trực tuyến trở thành một phần không thể thiếu trong cuộc sống hàng ngày. Hành vi mua sắm ngẫu hứng của Gen Z thường bị ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm cảm xúc, sự kích thích từ môi trường xung quanh và các chương trình khuyến mãi. Theo nghiên cứu của Wood (2005), hành vi này không chỉ mang lại cảm giác thú vị mà còn có thể dẫn đến những quyết định tài chính không hợp lý. Việc mua sắm ngẫu hứng có thể gây ra sự lãng phí và không cân đối với thu nhập của người tiêu dùng. Do đó, việc hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi này là rất cần thiết để các doanh nghiệp có thể điều chỉnh chiến lược tiếp thị của mình.
1.1. Đặc điểm của Gen Z trong mua sắm trực tuyến
Gen Z có xu hướng sử dụng các kênh thương mại điện tử và mạng xã hội để thực hiện các giao dịch mua sắm. Họ thường xuyên tiếp xúc với các nội dung số, đặc biệt là video và hình ảnh, điều này ảnh hưởng lớn đến quyết định mua hàng của họ. Theo Nielsen Việt Nam (2017), nhóm tuổi này có đặc điểm mua sắm độc đáo, thường xuyên mua sắm ngẫu hứng mà không theo kiểu truyền thống. Họ dễ bị tác động bởi các yếu tố như tác động xã hội và công nghệ, dẫn đến việc đưa ra quyết định mua hàng một cách nhanh chóng và không có kế hoạch trước. Điều này cho thấy rằng các doanh nghiệp cần phải nắm bắt được tâm lý và hành vi của Gen Z để tối ưu hóa trải nghiệm mua sắm của họ.
II. Các yếu tố ảnh hưởng đến hành vi mua sắm ngẫu hứng
Hành vi mua sắm ngẫu hứng của Gen Z chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố khác nhau. Một trong những yếu tố quan trọng là yếu tố tâm lý, bao gồm cảm xúc và trạng thái tâm lý của người tiêu dùng. Khi người tiêu dùng cảm thấy vui vẻ hoặc hứng thú, họ có xu hướng mua sắm nhiều hơn. Ngoài ra, quyết định mua hàng cũng bị ảnh hưởng bởi các yếu tố bên ngoài như quảng cáo, khuyến mãi và sự hiện diện của sản phẩm trên các nền tảng trực tuyến. Theo Rook & Hoch (1985), hành vi mua hàng ngẫu hứng thường xảy ra khi người tiêu dùng trải nghiệm một cảm giác bất chợt và mang tính hối thúc để mua một cái gì đó ngay tức khắc. Điều này cho thấy rằng việc tạo ra một môi trường mua sắm hấp dẫn và kích thích có thể thúc đẩy hành vi mua sắm ngẫu hứng của Gen Z.
2.1. Tác động của công nghệ và mạng xã hội
Công nghệ và mạng xã hội đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành hành vi mua sắm ngẫu hứng của Gen Z. Các nền tảng thương mại điện tử thường sử dụng các chiến lược tiếp thị số để thu hút sự chú ý của người tiêu dùng. Các chương trình khuyến mãi, giảm giá và quảng cáo trên mạng xã hội có thể tạo ra cảm giác gấp gáp, khiến người tiêu dùng dễ dàng đưa ra quyết định mua hàng mà không cần suy nghĩ kỹ lưỡng. Theo nghiên cứu của Beatty và Ferrell (1998), việc mua hàng không có kế hoạch đã chiếm một tỷ lệ lớn trong chi tiêu của người tiêu dùng. Điều này cho thấy rằng các doanh nghiệp cần phải tận dụng công nghệ và mạng xã hội để tối ưu hóa trải nghiệm mua sắm và thúc đẩy hành vi mua sắm ngẫu hứng của Gen Z.
III. Kết luận và kiến nghị
Nghiên cứu về hành vi mua sắm ngẫu hứng của Gen Z trên các trang thương mại điện tử cho thấy rằng có nhiều yếu tố ảnh hưởng đến quyết định mua hàng của họ. Các yếu tố tâm lý, công nghệ và tác động xã hội đều đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành hành vi này. Do đó, các doanh nghiệp cần phải hiểu rõ tâm lý và hành vi của Gen Z để có thể điều chỉnh chiến lược tiếp thị của mình. Việc tạo ra một môi trường mua sắm hấp dẫn, kết hợp với các chương trình khuyến mãi và quảng cáo hiệu quả, có thể giúp tăng cường hành vi mua sắm ngẫu hứng của người tiêu dùng trẻ tuổi. Hơn nữa, cần có các nghiên cứu sâu hơn để hiểu rõ hơn về hành vi này và đưa ra các giải pháp phù hợp cho các doanh nghiệp.
3.1. Đề xuất cho doanh nghiệp
Doanh nghiệp cần phải chú trọng đến việc phát triển các chiến lược tiếp thị phù hợp với Gen Z. Việc sử dụng các kênh mạng xã hội để quảng bá sản phẩm và tạo ra các chương trình khuyến mãi hấp dẫn có thể giúp thu hút sự chú ý của người tiêu dùng. Ngoài ra, cần tạo ra các trải nghiệm mua sắm trực tuyến thú vị và dễ dàng để khuyến khích hành vi mua sắm ngẫu hứng. Các doanh nghiệp cũng nên chú ý đến việc xây dựng mối quan hệ với khách hàng thông qua việc cung cấp thông tin và hỗ trợ kịp thời, từ đó tạo ra sự tin tưởng và khuyến khích họ quay lại mua sắm trong tương lai.
