## Tổng quan nghiên cứu

Năm 2015, Bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới TP. Hồ Chí Minh được giao chỉ tiêu 550 giường bệnh nội trú với công suất sử dụng đạt khoảng 102,5%. Khoa khám bệnh thực hiện khám cho hơn 590.000 lượt bệnh nhân, tăng nhẹ so với năm trước. Trong bối cảnh số lượng bệnh nhân ngày càng tăng, chất lượng dịch vụ y tế trở thành yếu tố then chốt ảnh hưởng đến sự hài lòng của người bệnh và thân nhân. Đặc biệt, sự hài lòng của thân nhân bệnh nhân nhi đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao uy tín và hiệu quả hoạt động của bệnh viện.

Luận văn tập trung nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của thân nhân bệnh nhân nhi về công tác khám chữa bệnh tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới. Mục tiêu cụ thể gồm: xác định các yếu tố tác động, đánh giá mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố đến sự hài lòng, và đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ. Phạm vi nghiên cứu tập trung tại các khoa nhi thuộc tòa nhà 6 tầng của bệnh viện, trong khoảng thời gian từ tháng 11/2015 đến tháng 01/2016. Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn lớn trong việc cải thiện chất lượng dịch vụ y tế, giảm tải quá trình khám chữa bệnh và nâng cao sự hài lòng của khách hàng đặc biệt là thân nhân bệnh nhi.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên mô hình SERVQUAL của Parasuraman và cộng sự (1988), mô hình đánh giá chất lượng dịch vụ qua 5 thành phần chính: sự tin cậy, khả năng đáp ứng, năng lực phục vụ, sự cảm thông và phương tiện vật chất. Ngoài ra, yếu tố giá cả cũng được bổ sung để phù hợp với đặc thù dịch vụ y tế công lập tại Việt Nam. Các khái niệm chính bao gồm:

- **Sự tin cậy (Reliability):** Khả năng thực hiện dịch vụ đúng hẹn, chính xác và đáng tin cậy.
- **Khả năng đáp ứng (Responsiveness):** Mức độ sẵn sàng và nhanh chóng phục vụ khách hàng.
- **Năng lực phục vụ (Assurance):** Trình độ chuyên môn và thái độ phục vụ của nhân viên y tế.
- **Sự cảm thông (Empathy):** Sự quan tâm, thấu hiểu và chăm sóc cá nhân hóa đối với khách hàng.
- **Phương tiện vật chất (Tangibles):** Cơ sở vật chất, trang thiết bị và môi trường bệnh viện.
- **Giá cả (Price):** Mức phí dịch vụ phù hợp với chất lượng và khả năng chi trả của khách hàng.

Mô hình toán học được xây dựng như sau:

\[
Satisfaction = \beta_0 + \beta_1 \times Reliability + \beta_2 \times Responsiveness + \beta_3 \times Assurance + \beta_4 \times Empathy + \beta_5 \times Tangibles + \beta_6 \times Price + \varepsilon
\]

### Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng với kỹ thuật phỏng vấn trực tiếp thân nhân bệnh nhi tại các khoa nhi của Bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới. Mẫu nghiên cứu gồm 200 phiếu khảo sát được chọn theo phương pháp thuận tiện, đảm bảo tỷ lệ mẫu tối thiểu 5:1 so với số biến quan sát (39 biến). Thời gian thu thập dữ liệu từ tháng 11/2015 đến tháng 01/2016.

Dữ liệu được xử lý và phân tích bằng phần mềm SPSS 20.0 với các kỹ thuật:

- Thống kê mô tả để tổng hợp đặc điểm mẫu.
- Kiểm định Cronbach’s Alpha để đánh giá độ tin cậy thang đo (các hệ số đều > 0.7).
- Phân tích nhân tố khám phá (EFA) để rút gọn biến và xác định cấu trúc nhân tố.
- Phân tích hồi quy bội để xác định mức độ ảnh hưởng của các yếu tố đến sự hài lòng.
- Kiểm định phù hợp mô hình qua hệ số Adjusted R Square và kiểm định ANOVA.

Quy trình nghiên cứu được thực hiện theo 2 giai đoạn: nghiên cứu định tính để xây dựng và hiệu chỉnh bảng câu hỏi, sau đó nghiên cứu định lượng để thu thập và phân tích dữ liệu.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

1. **Ảnh hưởng của các yếu tố đến sự hài lòng:** Kết quả hồi quy cho thấy 6 yếu tố gồm phương tiện vật chất, khả năng đáp ứng, sự cảm thông, năng lực phục vụ, sự tin cậy và giá cả đều có ảnh hưởng tích cực đến sự hài lòng của thân nhân bệnh nhân nhi. Hệ số tương quan dương cho thấy mối quan hệ thuận chiều giữa các yếu tố này với sự hài lòng.

2. **Mức độ ảnh hưởng:** Trong đó, khả năng đáp ứng và sự tin cậy có mức ảnh hưởng cao nhất, với hệ số hồi quy lần lượt khoảng 0.35 và 0.30, chiếm tỷ lệ giải thích biến thiên lớn trong mô hình (Adjusted R Square đạt khoảng 0.78).

3. **Không có sự khác biệt theo đặc điểm nhân khẩu:** Nghiên cứu không tìm thấy sự khác biệt đáng kể về mức độ hài lòng theo nhóm tuổi, nghề nghiệp, nơi cư trú hay trình độ học vấn của thân nhân bệnh nhân.

4. **Tình trạng quá tải tại các khoa nhi:** Các khoa nhi hoạt động với công suất vượt trên 100% so với kế hoạch, gây áp lực lên chất lượng dịch vụ và sự hài lòng của khách hàng.

### Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu phù hợp với các nghiên cứu trước đây về chất lượng dịch vụ y tế, khẳng định vai trò quan trọng của yếu tố con người (khả năng đáp ứng, sự tin cậy, sự cảm thông) và cơ sở vật chất trong việc nâng cao sự hài lòng. Việc không có sự khác biệt theo đặc điểm nhân khẩu cho thấy các yếu tố dịch vụ có ảnh hưởng đồng đều đến mọi nhóm khách hàng.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố (hệ số hồi quy) và bảng phân tích nhân tố với các biến tải nhân tố. Ngoài ra, biểu đồ tròn thể hiện tỷ lệ hài lòng chung của thân nhân bệnh nhân cũng giúp minh họa trực quan.

Tình trạng quá tải tại các khoa nhi là thách thức lớn, ảnh hưởng đến khả năng đáp ứng và sự cảm thông của nhân viên y tế, từ đó tác động tiêu cực đến sự hài lòng. Do đó, cần có các giải pháp quản lý hiệu quả để giảm tải và nâng cao chất lượng dịch vụ.

## Đề xuất và khuyến nghị

1. **Nâng cao cơ sở vật chất:** Đầu tư trang thiết bị hiện đại, cải thiện môi trường khám chữa bệnh nhằm tăng sự hài lòng về phương tiện vật chất. Mục tiêu đạt tỷ lệ hài lòng trên 85% trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban giám đốc bệnh viện phối hợp với Sở Y tế.

2. **Tăng cường đào tạo nhân viên:** Tổ chức các khóa đào tạo nâng cao kỹ năng giao tiếp, thái độ phục vụ và chuyên môn cho đội ngũ y bác sĩ, điều dưỡng. Mục tiêu cải thiện điểm đánh giá năng lực phục vụ và sự cảm thông lên trên 90% trong 6 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng đào tạo và nhân sự bệnh viện.

3. **Cải tiến quy trình khám chữa bệnh:** Rút ngắn thời gian chờ đợi, đơn giản hóa thủ tục hành chính, tăng cường hỗ trợ thân nhân bệnh nhân trong quá trình khám chữa bệnh. Mục tiêu giảm thời gian chờ trung bình xuống dưới 30 phút trong 9 tháng. Chủ thể thực hiện: Phòng quản lý chất lượng và các khoa lâm sàng.

4. **Minh bạch và công khai giá cả:** Niêm yết công khai bảng giá dịch vụ, đảm bảo giá cả phù hợp và được thân nhân bệnh nhân chấp nhận. Mục tiêu đạt tỷ lệ hài lòng về giá cả trên 80% trong 6 tháng. Chủ thể thực hiện: Ban giám đốc và phòng tài chính kế toán.

5. **Tăng cường thu thập phản hồi:** Thiết lập hệ thống tiếp nhận và xử lý ý kiến phản hồi của thân nhân bệnh nhân thường xuyên để kịp thời điều chỉnh dịch vụ. Mục tiêu đạt 90% phản hồi được xử lý trong vòng 1 tuần. Chủ thể thực hiện: Phòng chăm sóc khách hàng và các khoa.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. **Ban giám đốc và quản lý bệnh viện:** Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chiến lược nâng cao chất lượng dịch vụ, cải thiện sự hài lòng của khách hàng và tăng hiệu quả hoạt động.

2. **Nhân viên y tế và điều dưỡng:** Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của thân nhân bệnh nhân để cải thiện thái độ phục vụ, kỹ năng giao tiếp và chăm sóc bệnh nhân.

3. **Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản trị y tế:** Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp phân tích và kết quả để phát triển các nghiên cứu tiếp theo trong lĩnh vực chất lượng dịch vụ y tế.

4. **Cơ quan quản lý nhà nước về y tế:** Áp dụng các khuyến nghị để xây dựng chính sách, quy định nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh tại các bệnh viện công lập.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến sự hài lòng của thân nhân bệnh nhân nhi?**  
Khả năng đáp ứng và sự tin cậy là hai yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất, chiếm tỷ lệ giải thích biến thiên lớn trong mô hình nghiên cứu.

2. **Phương pháp nghiên cứu được sử dụng là gì?**  
Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng với kỹ thuật phỏng vấn trực tiếp, phân tích dữ liệu bằng SPSS qua các bước kiểm định Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố và hồi quy bội.

3. **Có sự khác biệt về sự hài lòng theo đặc điểm nhân khẩu không?**  
Nghiên cứu không phát hiện sự khác biệt đáng kể về sự hài lòng theo nhóm tuổi, nghề nghiệp, nơi cư trú hay trình độ học vấn của thân nhân bệnh nhân.

4. **Làm thế nào để cải thiện sự hài lòng của thân nhân bệnh nhân?**  
Cải thiện cơ sở vật chất, nâng cao năng lực phục vụ của nhân viên, cải tiến quy trình khám chữa bệnh và minh bạch giá cả là các giải pháp hiệu quả.

5. **Nghiên cứu có thể áp dụng cho các bệnh viện khác không?**  
Thang đo và mô hình nghiên cứu có thể được điều chỉnh và áp dụng để đánh giá chất lượng dịch vụ và sự hài lòng tại các bệnh viện khác trong hệ thống y tế.

## Kết luận

- Nghiên cứu xác định 6 yếu tố chính ảnh hưởng tích cực đến sự hài lòng của thân nhân bệnh nhân nhi tại Bệnh viện Bệnh Nhiệt Đới: phương tiện vật chất, khả năng đáp ứng, sự cảm thông, năng lực phục vụ, sự tin cậy và giá cả.  
- Khả năng đáp ứng và sự tin cậy là hai yếu tố có ảnh hưởng mạnh nhất, đóng vai trò then chốt trong việc nâng cao sự hài lòng.  
- Không có sự khác biệt về sự hài lòng theo các đặc điểm nhân khẩu như tuổi tác, nghề nghiệp, nơi cư trú và trình độ học vấn.  
- Bệnh viện cần tập trung cải thiện cơ sở vật chất, đào tạo nhân viên, cải tiến quy trình và minh bạch giá cả để nâng cao chất lượng dịch vụ.  
- Các kết quả và khuyến nghị của nghiên cứu có thể làm cơ sở cho các nghiên cứu tiếp theo và áp dụng trong quản lý bệnh viện nhằm nâng cao hiệu quả chăm sóc sức khỏe cộng đồng.

**Hành động tiếp theo:** Ban giám đốc bệnh viện và các phòng ban liên quan nên triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 6-12 tháng, đồng thời thiết lập hệ thống đánh giá và phản hồi thường xuyên để đảm bảo chất lượng dịch vụ ngày càng được cải thiện.

**Kêu gọi hành động:** Các nhà quản lý và nhân viên y tế hãy cùng phối hợp thực hiện các biện pháp nâng cao sự hài lòng của thân nhân bệnh nhân, góp phần xây dựng hình ảnh bệnh viện chuyên nghiệp, thân thiện và hiệu quả.