Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn trường đại học của học sinh trung học phổ thông tỉnh Lâm Đồng

• Tác giả: Võ Anh Lộc
• Người hướng dẫn: TS. Cao Hào Thi
• Trường học: Đại học Bách Khoa, Đại học Quốc Gia TP. Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Quản Trị Kinh Doanh
• Đề tài: Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Quyết Định Chọn Trường Đại Học - Cao Đẳng Của Học Sinh Trung Học Phổ Thông Tỉnh Lâm Đồng
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2012
• Địa điểm: TP. Hồ Chí Minh

• LỜI CẢM ƠN
• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN
• 1.1. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI
• 1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
• 1.3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU
• 1.4. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU
• 1.5. Ý NGHĨA THỰC TIỄN CỦA NGHIÊN CỨU
• 1.6. KẾT CẤU ĐỀ TÀI
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT NGHIÊN CỨU
• 2.1. KHÁI NIỆM LỰA CHỌN TRƯỜNG ĐẠI HỌC
• 2.2. CÁC NGHIÊN CỨU TRƯỚC
• 2.2.1. Mô hình của Chapman, D.
• 2.2.2. Mô hình của Hossler & Gallagher (1987)
• 2.2.3. Mô hình của Mario và Helena (2007)
• 2.2.4. Mô hình của Trần Văn Quí và Cao Hào Thi (2009)
• 2.3. CƠ SỞ LÝ THUYẾT NGHIÊN CỨU
• 2.3.1. Yếu tố các cá nhân có ảnh hưởng đến quyết định của học sinh
• 2.3.2. Yếu tố đặc điểm của trường đại học, cao đẳng
• 2.3.3. Yếu tố bản thân học sinh
• 2.3.4. Yếu tố công việc trong tương lai
• 2.3.5. Yếu tố nỗ lực của trường ĐH để đưa thông tin
• 2.4. THANG ĐO SƠ BỘ TỔNG HỢP
• 3. CHƯƠNG 3: THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU
• 3.1. THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU
• 3.1.1. Nghiên cứu sơ bộ
• 3.1.2. Nghiên cứu chính thức
• 3.2. QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU
• 3.3. XÂY DỰNG THANG ĐO
• 3.3.1. Thang đo các cá nhân có ảnh hưởng
• 3.3.2. Thang đo đặc điểm của trường ĐH, CĐ
• 3.3.3. Thang đo yếu tố bản thân cá nhân học sinh
• 3.3.4. Thang đo công việc trong tương lai
• 3.3.5. Thang đo nỗ lực đưa thông tin của các trường ĐH, CĐ
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 4.1. Kết quả thống kê mô tả
• 4.2. Đánh giá thang đo
• 4.3. Xác định mức độ quan trọng của các nhân tố
• 4.4. Kết quả kiểm định ANOVA
• 4.5. Thảo luận về kết quả
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• 5.1. Tóm tắt kết quả
• 5.2. Đóng góp của nghiên cứu
• 5.3. Hạn chế của đề tài và hướng nghiên cứu trong tương lai
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu về quyết định chọn trường đại học

Quyết định chọn trường đại học là một trong những quyết định quan trọng nhất trong cuộc đời của học sinh, đặc biệt là học sinh lớp 12 tại tỉnh Lâm Đồng. Học sinh Lâm Đồng thường phải đối mặt với nhiều lựa chọn khác nhau khi quyết định vào học tại các trường đại học hay cao đẳng. Nghiên cứu này nhằm xác định các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn trường của học sinh, từ đó đánh giá mức độ tác động của các yếu tố này. Theo thống kê, có khoảng 1,2 triệu thí sinh tham gia thi tuyển sinh hàng năm, trong khi chỉ tiêu tuyển sinh của các trường đại học và cao đẳng chỉ khoảng 500. Điều này tạo ra áp lực lớn cho học sinh trong việc lựa chọn trường học phù hợp với khả năng và nguyện vọng của bản thân.

1.1. Tầm quan trọng của việc chọn trường

Việc chọn trường đại học không chỉ ảnh hưởng đến sự nghiệp mà còn tác động đến tương lai của học sinh. Điểm thi đại học, ngành học, và địa điểm trường là những yếu tố quan trọng mà học sinh cần cân nhắc. Theo nghiên cứu, học sinh thường tìm kiếm thông tin từ nhiều nguồn khác nhau như thông tin tuyển sinh, ý kiến từ gia đình và bạn bè. Điều này cho thấy rằng việc lựa chọn trường đại học không chỉ dựa trên cảm tính mà còn cần có sự cân nhắc kỹ lưỡng.

II. Các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn trường

Nghiên cứu chỉ ra có 6 yếu tố chính ảnh hưởng đến quyết định chọn trường của học sinh. Những yếu tố này được chia thành 4 nhóm và sắp xếp theo mức độ quan trọng. Nhóm đầu tiên là đặc điểm cá nhân, bao gồm sở thích và nguyện vọng của học sinh. Nhóm thứ hai liên quan đến công việc tương lai mà học sinh mong muốn theo đuổi. Nhóm thứ ba bao gồm khả năng thi đậu và hỗ trợ tài chính từ gia đình. Cuối cùng, nhóm thứ tư là đặc điểm trường và nỗ lực của trường trong việc cung cấp thông tin cho học sinh. Những yếu tố này không chỉ giúp học sinh xác định trường phù hợp mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho việc học tập và phát triển nghề nghiệp sau này.

2.1. Đặc điểm cá nhân

Đặc điểm cá nhân của học sinh đóng vai trò quan trọng trong việc chọn trường. Yếu tố tâm lý và sở thích cá nhân thường chi phối quyết định của học sinh. Nhiều học sinh có xu hướng chọn trường dựa trên những gì họ đam mê và mong muốn theo đuổi. Việc hiểu rõ bản thân và tìm kiếm các chương trình học phù hợp sẽ giúp học sinh có được sự lựa chọn tốt nhất cho tương lai của mình.

2.2. Công việc tương lai

Công việc tương lai mà học sinh mong muốn là một yếu tố quyết định trong việc chọn trường. Học sinh thường tìm kiếm thông tin về ngành học có triển vọng nghề nghiệp tốt, từ đó đưa ra quyết định chọn trường có chương trình đào tạo phù hợp. Theo khảo sát, nhiều học sinh cho biết họ ưu tiên chọn trường có danh tiếng trong ngành mà họ muốn theo đuổi, điều này cho thấy sự quan tâm đến chất lượng giáo dục và thương hiệu trường.

III. Đánh giá và kiến nghị

Nghiên cứu này không chỉ cung cấp cái nhìn tổng quan về các yếu tố ảnh hưởng mà còn đưa ra những kiến nghị thiết thực cho các tổ chức đào tạo. Cần có sự cải thiện trong việc cung cấp thông tin tuyển sinh cho học sinh, giúp họ có thể đưa ra quyết định đúng đắn hơn. Ngoài ra, các trường cần tăng cường chất lượng giáo dục và cơ sở vật chất để thu hút học sinh. Việc tổ chức các buổi tư vấn nghề nghiệp và giới thiệu về các ngành học cũng là một giải pháp hữu ích để học sinh có thể hiểu rõ hơn về các lựa chọn của mình.

3.1. Cải thiện chất lượng giáo dục

Các trường đại học cần chú trọng đến việc nâng cao chất lượng giáo dục thông qua việc cải thiện chương trình học và đội ngũ giảng viên. Điều này không chỉ giúp học sinh có được kiến thức vững vàng mà còn tạo niềm tin cho phụ huynh khi lựa chọn trường cho con em mình. Một trường đại học có uy tín sẽ thu hút được nhiều thí sinh hơn, từ đó nâng cao tỷ lệ tuyển sinh thành công.

3.2. Tăng cường thông tin tuyển sinh

Việc cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác về các chương trình đào tạo là rất cần thiết. Các trường cần chủ động tổ chức các buổi hội thảo, triển lãm giáo dục để giới thiệu về trường và ngành học. Thông tin tuyển sinh cần được truyền tải một cách rõ ràng và dễ hiểu để học sinh có thể tiếp cận và lựa chọn một cách hiệu quả.

Tổng quan nghiên cứu

Theo số liệu của Bộ Giáo dục và Đào tạo, tính đến tháng 9 năm 2011, cả nước có 396 trường đại học và cao đẳng, trong đó 154 trường đại học và 242 trường cao đẳng. Hàng năm, có trên 1,2 triệu thí sinh dự thi vào các trường đại học, cao đẳng, trong khi chỉ tiêu tuyển sinh khoảng 500 nghìn, tỷ lệ tiếp nhận chỉ gần 30%, tạo áp lực lớn cho thí sinh. Tỉnh Lâm Đồng hiện có hai trường đại học và năm trường cao đẳng, nhưng số lượng sinh viên theo học tại các trường địa phương còn hạn chế. Việc lựa chọn trường đại học, cao đẳng phù hợp là vấn đề quan trọng đối với học sinh, gia đình và xã hội, ảnh hưởng đến hiệu quả đào tạo và phát triển nguồn nhân lực.

Nghiên cứu tập trung vào học sinh lớp 12 tại tỉnh Lâm Đồng trong năm 2012 nhằm xác định các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn trường đại học, cao đẳng, đánh giá mức độ tác động của từng yếu tố và đề xuất giải pháp hỗ trợ các tổ chức đào tạo, gia đình và học sinh trong việc ra quyết định chọn trường. Mẫu khảo sát gồm 206 học sinh từ 6 trường phổ thông trung học trên địa bàn tỉnh, dữ liệu được thu thập và phân tích bằng phần mềm SPSS 11.5. Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn trong việc nâng cao hiệu quả tuyển sinh, giúp các trường đại học, cao đẳng địa phương xây dựng chiến lược đào tạo phù hợp với nhu cầu xã hội và hỗ trợ học sinh chọn trường đúng đắn.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các mô hình lựa chọn trường đại học của Chapman (1981), Hossler & Gallagher (1987), Cabera & La Nasa (2000), Mario & Helena (2007) và Trần Văn Quí & Cao Hào Thi (2009). Các mô hình này tập trung vào hai nhóm yếu tố chính: yếu tố cá nhân và yếu tố bên ngoài.

• Yếu tố cá nhân bao gồm năng lực học tập, sở thích, thu nhập gia đình, kỳ vọng giáo dục và kết quả học tập ở phổ thông.
• Yếu tố bên ngoài gồm các cá nhân có ảnh hưởng (bố mẹ, thầy cô, bạn bè), đặc điểm cố định của trường (danh tiếng, chi phí, vị trí địa lý, chương trình đào tạo), nỗ lực giao tiếp của trường đại học trong việc cung cấp thông tin đến học sinh.

Nghiên cứu cũng mở rộng thêm các yếu tố như công việc trong tương lai và nỗ lực của trường đại học trong việc đưa thông tin đến học sinh sắp tốt nghiệp. Các khái niệm chính được sử dụng gồm: quyết định chọn trường đại học, các cá nhân có ảnh hưởng, đặc điểm trường đại học, bản thân học sinh, công việc trong tương lai và nỗ lực truyền thông của trường.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu được thực hiện theo hai giai đoạn: định tính và định lượng.

• Giai đoạn định tính: Thảo luận tay đôi với 5 học sinh lớp 12 tại TP. Bảo Lộc nhằm hiệu chỉnh và hoàn thiện bảng câu hỏi khảo sát, đảm bảo tính rõ ràng, dễ hiểu và phù hợp với đối tượng nghiên cứu.
• Giai đoạn định lượng: Khảo sát 206 học sinh lớp 12 tại 6 trường phổ thông trung học trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng bằng bảng câu hỏi Likert 5 điểm. Mẫu được chọn theo phương pháp thuận tiện, đảm bảo kích thước mẫu tối thiểu gấp 5 lần số biến quan sát (khoảng 150 mẫu).

Dữ liệu thu thập được xử lý bằng phần mềm SPSS 11.5 với các bước phân tích: thống kê mô tả, đánh giá độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA), kiểm định Paired Samples T-test và phân tích ANOVA để đánh giá sự khác biệt giữa các nhóm nhân khẩu học. Quy trình nghiên cứu gồm xây dựng thang đo, đánh giá thang đo và phân tích kết quả theo trình tự khoa học.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. 6 yếu tố chính ảnh hưởng đến quyết định chọn trường được phân thành 4 nhóm theo mức độ quan trọng giảm dần:

   • Nhóm đặc điểm cá nhân (năng lực, sở thích, thu nhập gia đình) đứng đầu.
   • Nhóm sở thích và công việc tương lai.
   • Nhóm khả năng thi đậu và hỗ trợ tài chính.
   • Nhóm đặc điểm trường và nỗ lực truyền thông của trường.
   • Nhóm các cá nhân có ảnh hưởng (bố mẹ, thầy cô, bạn bè) đứng cuối cùng.

2. Phân bố mẫu khảo sát: 42,2% học sinh nam, 57,8% học sinh nữ; 3,4% học sinh giỏi, 34% khá, 62,6% trung bình; 35,4% sinh sống tại thành phố, 33,5% tại huyện, 31,1% tại nông thôn.

3. Trình độ học vấn của bố mẹ: 44% bố có trình độ phổ thông trung học, 25,2% cao đẳng, đại học; mẹ có trình độ phổ thông trung học chiếm 32,5%, trung học cơ sở chiếm 48,8%.

4. Thu nhập bình quân đầu người hàng tháng: 8,3% trên 5 triệu đồng, 45,6% từ 500 nghìn đến 2 triệu đồng, phản ánh mức thu nhập trung bình thấp ảnh hưởng đến quyết định chọn trường qua yếu tố chi phí.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy yếu tố cá nhân như năng lực và sở thích là quan trọng nhất trong quyết định chọn trường, phù hợp với các nghiên cứu trước đây. Yếu tố công việc trong tương lai cũng có ảnh hưởng lớn, thể hiện mong muốn của học sinh về cơ hội việc làm và thu nhập sau khi tốt nghiệp. Đặc điểm trường và nỗ lực truyền thông của trường có tác động nhưng mức độ thấp hơn, cho thấy các trường đại học, cao đẳng cần tăng cường quảng bá và cải thiện chất lượng đào tạo để thu hút học sinh.

Sự ảnh hưởng của các cá nhân như gia đình và thầy cô tuy có vai trò nhưng không phải là yếu tố quyết định hàng đầu, điều này phản ánh xu hướng học sinh ngày càng tự chủ trong lựa chọn. Phân tích ANOVA cho thấy sự khác biệt về thu nhập gia đình và trình độ học vấn của bố mẹ ảnh hưởng đến mức độ quan tâm của học sinh đến các yếu tố như chi phí, đặc điểm cá nhân và khả năng thi đậu.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ quan trọng trung bình của từng nhóm yếu tố, bảng phân tích ANOVA minh họa sự khác biệt theo nhóm nhân khẩu học, giúp trực quan hóa kết quả nghiên cứu.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường tư vấn hướng nghiệp tại các trường THPT nhằm nâng cao nhận thức của học sinh về năng lực bản thân và cơ hội nghề nghiệp, giúp các em lựa chọn trường phù hợp với sở thích và khả năng. Thời gian thực hiện: ngay trong năm học hiện tại; chủ thể: Sở Giáo dục và Đào tạo, các trường THPT.

2. Xây dựng và phát triển các chương trình truyền thông hiệu quả của các trường đại học, cao đẳng tại địa phương, tập trung vào việc giới thiệu chương trình đào tạo, cơ hội việc làm và chính sách hỗ trợ tài chính. Thời gian: 6 tháng trước kỳ thi tuyển sinh; chủ thể: Ban tuyển sinh các trường.

3. Hỗ trợ tài chính và học bổng cho học sinh có hoàn cảnh khó khăn nhằm giảm bớt gánh nặng chi phí học tập, tăng khả năng tiếp cận giáo dục đại học. Thời gian: hàng năm; chủ thể: các trường đại học, cao đẳng và các tổ chức xã hội.

4. Phối hợp giữa gia đình, nhà trường và các tổ chức giáo dục để tạo môi trường hỗ trợ học sinh trong quá trình ra quyết định chọn trường, bao gồm tổ chức hội thảo, tư vấn trực tiếp và cung cấp tài liệu hướng dẫn chọn trường. Thời gian: liên tục trong năm học; chủ thể: gia đình, nhà trường, Sở Giáo dục.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà quản lý giáo dục và cán bộ tuyển sinh: Nghiên cứu cung cấp thông tin về các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định chọn trường, giúp xây dựng chính sách tuyển sinh và chiến lược thu hút học sinh hiệu quả.

2. Giáo viên và cán bộ tư vấn hướng nghiệp tại các trường THPT: Hiểu rõ các yếu tố tác động đến học sinh để tư vấn chính xác, hỗ trợ học sinh lựa chọn trường phù hợp với năng lực và sở thích.

3. Phụ huynh và học sinh lớp 12: Có cơ sở khoa học để cân nhắc các yếu tố khi lựa chọn trường đại học, cao đẳng, từ đó đưa ra quyết định phù hợp với điều kiện gia đình và mục tiêu nghề nghiệp.

4. Các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực giáo dục và quản trị kinh doanh: Tham khảo mô hình nghiên cứu, phương pháp phân tích và kết quả để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về hành vi lựa chọn trường học và chính sách giáo dục.

Câu hỏi thường gặp

1. Yếu tố nào ảnh hưởng mạnh nhất đến quyết định chọn trường đại học của học sinh?
   Yếu tố đặc điểm cá nhân như năng lực học tập và sở thích được xác định là quan trọng nhất, chiếm vị trí hàng đầu trong nhóm các yếu tố ảnh hưởng.

2. Gia đình có vai trò như thế nào trong quyết định chọn trường của học sinh?
   Gia đình, đặc biệt là bố mẹ, có ảnh hưởng thông qua lời khuyên và kỳ vọng, nhưng mức độ ảnh hưởng không phải là yếu tố quyết định duy nhất.

3. Chi phí học tập có ảnh hưởng lớn đến lựa chọn trường không?
   Chi phí và khả năng hỗ trợ tài chính là yếu tố quan trọng, đặc biệt với học sinh có thu nhập gia đình thấp, ảnh hưởng đến việc chọn trường phù hợp với điều kiện kinh tế.

4. Các trường đại học có thể làm gì để thu hút học sinh?
   Các trường cần tăng cường nỗ lực truyền thông, quảng bá chương trình đào tạo, cơ hội việc làm và chính sách học bổng, đồng thời tổ chức các hoạt động giới thiệu trực tiếp đến học sinh.

5. Phương pháp nghiên cứu được sử dụng trong luận văn là gì?
   Nghiên cứu kết hợp phương pháp định tính (thảo luận tay đôi) và định lượng (khảo sát 206 học sinh), sử dụng phân tích nhân tố khám phá, kiểm định T-test và ANOVA để đánh giá các yếu tố ảnh hưởng.

Kết luận

• Nghiên cứu xác định 6 yếu tố chính ảnh hưởng đến quyết định chọn trường đại học, cao đẳng của học sinh tỉnh Lâm Đồng, trong đó đặc điểm cá nhân và sở thích, công việc tương lai là quan trọng nhất.
• Mẫu khảo sát 206 học sinh từ 6 trường phổ thông trung học đại diện cho đa dạng khu vực và trình độ học tập, thu nhập gia đình.
• Kết quả phân tích cho thấy sự khác biệt về nhân khẩu học ảnh hưởng đến mức độ quan tâm của học sinh đến các yếu tố chọn trường.
• Nghiên cứu đề xuất các giải pháp thiết thực nhằm hỗ trợ học sinh, gia đình và các tổ chức giáo dục trong việc ra quyết định chọn trường phù hợp.
• Hướng nghiên cứu tiếp theo là mở rộng mẫu khảo sát ra nhiều tỉnh thành để tăng tính đại diện và nghiên cứu thêm các yếu tố ảnh hưởng khác.

Hành động tiếp theo: Các nhà quản lý giáo dục và trường đại học nên áp dụng kết quả nghiên cứu để cải thiện chính sách tuyển sinh và tư vấn hướng nghiệp, đồng thời tổ chức các chương trình truyền thông hiệu quả nhằm thu hút học sinh phù hợp.