I. Tổng Quan Nguồn Nhân Lực Y Tế Thực Trạng Bệnh Viện
Nguồn nhân lực y tế đóng vai trò then chốt trong bất kỳ hệ thống y tế nào, chiếm tới 70% chi phí thường xuyên. Việc đào tạo, quản lý và phân bổ nhân lực y tế không hiệu quả có thể gây ra những tác động tiêu cực đáng kể. Bệnh viện Phục hồi chức năng - Điều trị bệnh nghề nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh, một bệnh viện chuyên khoa hạng I với 44 năm hoạt động, đang đối mặt với những thách thức trong việc đảm bảo số lượng và chất lượng nhân viên y tế để đáp ứng nhu cầu khám chữa bệnh ngày càng tăng của người dân. Nghiên cứu này nhằm mục tiêu đánh giá thực trạng nguồn nhân lực y tế tại bệnh viện trong giai đoạn 2018-2020, từ đó đề xuất các giải pháp phù hợp.
1.1. Khái Niệm và Vai Trò của Nguồn Nhân Lực Y Tế
Nguồn nhân lực là tài sản quan trọng nhất của bất kỳ tổ chức nào, đặc biệt trong lĩnh vực y tế. Nguồn nhân lực y tế bao gồm tất cả nhân viên lâm sàng và phi lâm sàng chịu trách nhiệm về các can thiệp sức khỏe cộng đồng và cá nhân. Đây là yếu tố đầu vào quan trọng nhất của hệ thống y tế, quyết định hiệu suất và lợi ích mà hệ thống có thể mang lại. Theo tác giả Trần Xuân Câu, nguồn nhân lực được xem xét ở hai khía cạnh: nơi phát sinh nguồn lực và quá trình phát triển, có khả năng sáng tạo ra của cải vật chất.
1.2. Tầm Quan Trọng của Nghiên Cứu Thực Trạng Nhân Lực Y Tế
Việc nghiên cứu thực trạng nguồn nhân lực y tế tại Bệnh viện Phục hồi chức năng - Điều trị bệnh nghề nghiệp TP.HCM là vô cùng quan trọng. Nghiên cứu cung cấp số liệu chính xác và toàn diện về tình hình nhân lực y tế, giúp lãnh đạo bệnh viện và ngành y tế có cơ sở để xây dựng chiến lược và kế hoạch phát triển nguồn nhân lực phù hợp. Kết quả nghiên cứu sẽ góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh và đáp ứng tốt hơn nhu cầu của người dân.
II. Phân Tích Thực Trạng Nguồn Nhân Lực Y Tế Vấn Đề Nổi Cộm
Thực trạng nguồn nhân lực y tế trên thế giới và tại Việt Nam đang đối mặt với nhiều thách thức. Trên toàn cầu, nhiều quốc gia thiếu hụt nghiêm trọng nhân viên y tế, đặc biệt là ở các nước đang phát triển. Tại Việt Nam, mặc dù đã có những nỗ lực cải cách, tình trạng thiếu hụt và phân bổ không đồng đều nhân lực y tế vẫn còn tồn tại. Điều này ảnh hưởng đến khả năng cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe chất lượng cho người dân, đặc biệt là ở các vùng sâu, vùng xa.
2.1. Thiếu Hụt Nhân Lực Y Tế Toàn Cầu và Khu Vực Đông Nam Á
Năm 2013, ước tính trên thế giới có 27.2 triệu nhân viên y tế để đáp ứng nhu cầu sức khỏe cho gần 6,7 tỷ người. Tuy nhiên, sự phân bố nhân viên y tế rất khác nhau giữa các nước và các khu vực. Việt Nam là một trong những nước thuộc khối ASEAN, đang dưới ngưỡng của WHO là 2.28 bác sĩ, điều dưỡng, nữ hộ sinh trên 1000 dân, tương tự với các nước trong khu vực là Lào, Indonesia, Campuchia và Myanmar.
2.2. Phân Bố Không Đồng Đều Nhân Lực Y Tế tại Việt Nam
Dân số thành thị chiếm 27,4% tổng dân số Việt Nam, nhưng một phần lớn dược sĩ được đào tạo đại học (82%), và hơn một phân hai số bác sĩ (59%), và điều dưỡng (55%) làm việc tại các thành thị. Khoảng cách lớn về thu nhập và điều kiện làm việc giữa các cơ sở công lập và tư nhân cũng tạo ra sự phân bố khác nhau. Việt Nam là một trong năm quốc gia trong khu vực Đông Nam Á nằm dưới ngưỡng của WHO là 2,28 nhân viên y tế/1000 dân.
2.3. Ảnh hưởng của đại dịch HIV AIDS
Thêm vào đó là đại địch HIV/AIDS lan rộng gây ra gánh nặng, rủi ro và công việc đáng kế cho nhân viên y tế. Cuộc khủng hoảng lực lượng lao động ở các nước nghèo nhất là đặc trưng bởi sự thiếu hụt nghiêm trọng, bao gồm cả kỹ năng không phù hợp và giới hạn của Báo hiểm y tế. Một số nước đang trải qua sự cạn kiệt lực lượng lao động của ho do đi cư, bệnh liên quan đến HIV và tăng cường chuyển từ các cơ sở y tê công lập sang cơ so y té tu nhan.
III. Phương Pháp Nghiên Cứu Đánh Giá Nguồn Nhân Lực Y Tế Chi Tiết
Nghiên cứu này sử dụng phương pháp kết hợp định lượng và định tính để đánh giá thực trạng nguồn nhân lực y tế tại bệnh viện. Đối tượng nghiên cứu là toàn bộ nhân viên y tế đang làm việc tại bệnh viện trong giai đoạn 2018-2020. Dữ liệu được thu thập thông qua khảo sát, phỏng vấn sâu và phân tích số liệu thống kê của bệnh viện. Các chỉ số nghiên cứu bao gồm số lượng, cơ cấu nhân viên y tế, trình độ chuyên môn, độ tuổi, giới tính, tình hình tuyển dụng, nghỉ việc và đào tạo.
3.1. Đối Tượng và Thời Gian Nghiên Cứu Nhân Lực Y Tế
Đối tượng nghiên cứu là nhân viên y tế đang làm việc tại bệnh viện Phục hồi chức năng - Điều trị bệnh nghề nghiệp Thành phố Hồ Chí Minh, cán bộ quản lý phòng/khoa, bác sĩ, điều dưỡng, kỹ thuật viên, nhân viên hành chính. Thời gian nghiên cứu được thực hiện từ tháng 04 đến tháng 11 năm 2021, nghiên cứu được thực hiện tại bệnh viện Phục hồi chức năng – Điều trị bệnh nghề nghiệp thành phố Hồ Chí Minh.
3.2. Các Chỉ Số và Biến Số Nghiên Cứu Nguồn Nhân Lực
Các biến số chính trong nghiên cứu gồm có: Tổng số nhân viên y tế; Số giường bệnh; Cơ cấu nhân viên y tế theo giới tính; Cơ cấu nhân viên y tế theo nhóm tuổi; Số lượng nhân viên y tế được tuyển dụng; Số lượng nhân viên y tế nghỉ, bỏ việc; Số nhân viên y tế được cử đi đào tạo; các chỉ số nghiên cứu gồm: môi trường làm việc và chế độ chính sách.
IV. Kết Quả Nghiên Cứu Thực Trạng Nguồn Nhân Lực 2018 2020
Kết quả nghiên cứu cho thấy, trong giai đoạn 2018-2020, số lượng nhân viên y tế/giường bệnh tại bệnh viện thấp hơn so với quy định của thông tư liên tịch số 08. Cơ cấu nhân sự theo chuyên môn cũng thấp hơn quy định và kế hoạch đề ra mỗi năm. Tình trạng nhân sự tại bệnh viện chủ yếu là độ tuổi < 30 (31,02% - 38,56%), tỷ lệ nhân viên có trình độ trung học chiếm đa số. Nghiên cứu định tính chỉ ra các yếu tố ảnh hưởng tiêu cực đến thực trạng nguồn nhân lực bao gồm: áp lực công việc, số lượng nhân viên, cơ cấu nhân sự chưa phù hợp.
4.1. Tỷ Lệ Nhân Viên Y Tế Giường Bệnh và Cơ Cấu Nhân Sự
Trong ba năm từ 2018 - 2020 số lượng nhân viên y tế/giường bệnh thấp hơn so với quy định của thông tư liên tịch số 08, cơ cấu nhân sự theo chuyên môn luôn thấp hơn quy định của thông tư 08 và thấp hơn kế hoạch để ra mỗi năm. Thực trạng nhân sự tại bệnh viện chủ yếu có độ tuổi < 30 (31,02% - 38,56%), tỷ lệ nhân viên có trình độ trung học chiếm đa số.
4.2. Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Đến Thực Trạng Nguồn Nhân Lực Y Tế
Kết quả nghiên cứu định tính cho thấy yếu tố ảnh hưởng tiêu cực đến thực trạng nguồn nhân lực bao gồm: áp lực công việc, số lượng nhân viên, cơ cấu nhân sự chưa phù hợp. Các yếu tố ảnh hưởng tích cực đến thực trạng nguồn nhân lực bao gồm: chế độ chính sách.
V. Giải Pháp Cải Thiện Nguồn Nhân Lực Y Tế Gợi Ý Thiết Thực
Để cải thiện thực trạng nguồn nhân lực y tế tại Bệnh viện Phục hồi chức năng - Điều trị bệnh nghề nghiệp TP.HCM, cần có những giải pháp đồng bộ và toàn diện. Cần xây dựng cơ cấu nhân lực phù hợp với tình hình tự chủ tài chính của bệnh viện, đồng thời có chính sách thu hút và giữ chân nhân viên y tế. Bên cạnh đó, cần chú trọng đào tạo nâng cao trình độ chuyên môn cho nhân viên, cải thiện môi trường làm việc và đảm bảo chế độ đãi ngộ thỏa đáng.
5.1. Xây Dựng Cơ Cấu Nhân Lực Phù Hợp và Chính Sách Thu Hút
Đề nghị bệnh viện xây dựng cơ cấu nhân lực phù hợp tình hình tự chủ tài chính. Tuyển dụng là một trong các yếu tô ảnh hưởng đến sự biến động nguồn nhân lực của một đơn vỊ, nếu công tác tuyến dụng hoạt động không tốt sẽ ảnh hưởng không tốt đến thực trạng nhân lực y tế của một bệnh viện.
5.2. Đào Tạo Nâng Cao Trình Độ và Cải Thiện Môi Trường Làm Việc
Đào tạo lực lượng lao động là một vân đề quan trọng khác. Điêu cân thiết là nhân viên nguôn nhân lực phải xem xét thành phân của lực lượng lao động y tê về cả hai loại kỹ năng và trình độ đào tạo. Môi trường làm việc được xem là yếu tố quan trọng nhất đến việc duy trì, phát triên nguôn nhân lực của bât kỳ tô chức nào.
VI. Kết Luận và Tương Lai Phát Triển Nguồn Nhân Lực Y Tế Bền Vững
Nghiên cứu này đã cung cấp một bức tranh tổng quan về thực trạng nguồn nhân lực y tế tại Bệnh viện Phục hồi chức năng - Điều trị bệnh nghề nghiệp TP.HCM trong giai đoạn 2018-2020. Kết quả nghiên cứu cho thấy bệnh viện đang đối mặt với nhiều thách thức trong việc đảm bảo số lượng và chất lượng nhân viên y tế. Để phát triển nguồn nhân lực y tế bền vững, bệnh viện cần có những giải pháp chủ động, sáng tạo và phù hợp với tình hình thực tế.
6.1. Tổng Kết Các Vấn Đề Nguồn Nhân Lực Y Tế Đã Xác Định
Qua quá trình nghiên cứu cho thấy, trong ba năm từ 2018 - 2020 số lượng nhân viên y tế/giường bệnh thấp hơn so với quy định của thông tư liên tịch số 08, cơ cấu nhân sự theo chuyên môn luôn thấp hơn quy định của thông tư 08 vả thấp hơn kế hoạch để ra mỗi năm.
6.2. Hướng Phát Triển Nguồn Nhân Lực Y Tế Bền Vững trong Tương Lai
Bệnh viện cần có những giải pháp chủ động, sáng tạo và phù hợp với tình hình thực tế. Cần tiếp tục nghiên cứu và đánh giá hiệu quả của các giải pháp để đảm bảo sự phát triển bền vững của nguồn nhân lực y tế tại bệnh viện.
