## Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh ngành y tế Việt Nam ngày càng phát triển, sự hài lòng của bệnh nhân và thân nhân người bệnh trở thành thước đo quan trọng đánh giá chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh (KCB). Tại Việt Nam, với hơn 14.000 cơ sở khám chữa bệnh, sự cạnh tranh ngày càng gay gắt đòi hỏi các bệnh viện phải không ngừng nâng cao chất lượng dịch vụ để đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của người dân. Đặc biệt, bệnh viện chuyên khoa tâm thần như Bệnh viện Tâm thần tỉnh Thanh Hóa đóng vai trò quan trọng trong chăm sóc sức khỏe tâm thần cho cộng đồng. Tuy nhiên, do đặc thù bệnh nhân tâm thần, việc đánh giá sự hài lòng trực tiếp từ người bệnh gặp nhiều khó khăn, nên thân nhân người bệnh được xem là đại diện đánh giá chính xác nhất.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào đánh giá sự hài lòng của thân nhân người bệnh về chất lượng dịch vụ KCB nội trú tại Bệnh viện Tâm thần tỉnh Thanh Hóa trong giai đoạn 2018-2020, đồng thời đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng dịch vụ. Phạm vi nghiên cứu bao gồm không gian tại Bệnh viện Tâm thần tỉnh Thanh Hóa và thời gian thu thập số liệu sơ cấp từ tháng 10 đến tháng 12 năm 2020. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc cải thiện chất lượng dịch vụ y tế, nâng cao sự hài lòng của khách hàng, từ đó góp phần tăng uy tín và năng lực cạnh tranh của bệnh viện.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình sau:

- **Mô hình Kỳ vọng - Cảm nhận (Oliver, 1980):** Sự hài lòng được đo bằng sự so sánh giữa kỳ vọng trước khi sử dụng dịch vụ và cảm nhận thực tế sau khi sử dụng. Ba mức độ hài lòng gồm: không hài lòng, hài lòng và rất hài lòng.

- **Mô hình chất lượng dịch vụ của Grönroos (1984):** Chất lượng dịch vụ được đánh giá qua ba yếu tố: chất lượng kỹ thuật (kết quả dịch vụ), chất lượng chức năng (quá trình cung cấp dịch vụ) và hình ảnh của đơn vị cung cấp dịch vụ.

- **Mô hình SERVQUAL (Parasuraman, 1988):** Đánh giá chất lượng dịch vụ dựa trên khoảng cách giữa kỳ vọng và cảm nhận thực tế của khách hàng, gồm 5 khoảng cách chính ảnh hưởng đến chất lượng dịch vụ.

Các khái niệm chính bao gồm: dịch vụ khám chữa bệnh nội trú, chất lượng dịch vụ y tế, sự hài lòng của thân nhân người bệnh, các thành phần chất lượng dịch vụ (khả năng tiếp cận, minh bạch thông tin, cơ sở vật chất, thái độ nhân viên y tế, kết quả cung cấp dịch vụ).

### Phương pháp nghiên cứu

- **Nguồn dữ liệu:** Số liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo hoạt động KCB của Bệnh viện Tâm thần Thanh Hóa giai đoạn 2018-2020, các tài liệu chuyên ngành, niên giám thống kê và website y tế. Số liệu sơ cấp thu thập qua khảo sát trực tiếp với 211 phiếu khảo sát hợp lệ từ thân nhân người bệnh nội trú tại bệnh viện trong khoảng thời gian 10/2020 - 12/2020.

- **Phương pháp chọn mẫu:** Sử dụng phương pháp chọn mẫu phi xác suất, hình thức chọn mẫu ngẫu nhiên thuận tiện nhằm đảm bảo tính đại diện và phù hợp với mục tiêu nghiên cứu.

- **Phương pháp phân tích:** Sử dụng thống kê mô tả, phân tích so sánh mức độ hài lòng theo các tiêu chí đánh giá chất lượng dịch vụ KCB nội trú. Phiếu khảo sát sử dụng thang đo Likert 5 mức độ để lượng hóa sự hài lòng.

- **Timeline nghiên cứu:** Thu thập số liệu sơ cấp trong 3 tháng cuối năm 2020, phân tích và báo cáo kết quả trong năm 2021.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- **Mức độ hài lòng tổng thể:** Thân nhân người bệnh đánh giá mức độ hài lòng trung bình đạt khoảng 78% so với kỳ vọng, cho thấy sự hài lòng ở mức khá nhưng vẫn còn tiềm năng cải thiện.

- **Khả năng tiếp cận dịch vụ:** Khoảng 85% thân nhân hài lòng với các chỉ dẫn, sơ đồ bệnh viện và thời gian thăm khám được công bố rõ ràng, tuy nhiên vẫn có khoảng 15% phản ánh khó khăn trong việc tiếp cận nhân viên y tế khi cần thiết.

- **Minh bạch thông tin và thủ tục:** 75% thân nhân đánh giá thủ tục nhập viện và thông tin về điều trị được công khai, rõ ràng; còn lại phản ánh cần cải thiện về việc giải thích chi tiết về chi phí và phương pháp điều trị.

- **Cơ sở vật chất và phương tiện phục vụ:** Chỉ có khoảng 70% thân nhân hài lòng với cơ sở vật chất hiện tại, nhiều ý kiến phản ánh về tình trạng xuống cấp của giường bệnh, nhà vệ sinh và không gian sinh hoạt chật chội do quá tải.

- **Thái độ và năng lực nhân viên y tế:** Đây là yếu tố được đánh giá cao nhất với trên 90% thân nhân hài lòng về thái độ phục vụ, sự quan tâm và chuyên môn của đội ngũ y bác sĩ, điều dưỡng.

- **Kết quả cung cấp dịch vụ:** Khoảng 80% thân nhân tin tưởng vào kết quả điều trị và chất lượng thuốc, tuy nhiên vẫn có một số ý kiến đề nghị nâng cao trang thiết bị y tế hiện đại hơn.

### Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy sự hài lòng của thân nhân người bệnh chịu ảnh hưởng lớn từ chất lượng nhân viên y tế và khả năng tiếp cận dịch vụ. Tuy nhiên, cơ sở vật chất và minh bạch thông tin là những điểm còn hạn chế, ảnh hưởng đến trải nghiệm tổng thể. So sánh với các nghiên cứu tại Bệnh viện Tâm thần Nam Định và Bệnh viện Mắt Thanh Hóa, các bệnh viện này đã có những cải tiến đáng kể về cơ sở vật chất và công khai thông tin, góp phần nâng cao sự hài lòng. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ hài lòng theo từng tiêu chí, giúp trực quan hóa các điểm mạnh và điểm yếu của bệnh viện.

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Cải thiện cơ sở vật chất:** Đầu tư nâng cấp giường bệnh, nhà vệ sinh và không gian sinh hoạt nhằm giảm tình trạng quá tải, dự kiến hoàn thành trong 12-18 tháng, do Ban Giám đốc bệnh viện phối hợp với Sở Y tế thực hiện.

- **Tăng cường minh bạch thông tin:** Công khai đầy đủ quy trình, chi phí và phương pháp điều trị trên website và tại các khu vực công cộng trong bệnh viện, hoàn thành trong 6 tháng, do phòng Quản lý chất lượng và truyền thông đảm nhiệm.

- **Đào tạo nâng cao kỹ năng giao tiếp:** Tổ chức các khóa đào tạo kỹ năng giao tiếp, ứng xử cho nhân viên y tế nhằm nâng cao sự hài lòng của thân nhân, thực hiện định kỳ hàng năm, do phòng Đào tạo phối hợp với các chuyên gia.

- **Ứng dụng công nghệ thông tin:** Áp dụng phần mềm quản lý bệnh viện hiện đại để rút ngắn thời gian chờ đợi và nâng cao hiệu quả quản lý, dự kiến triển khai trong 12 tháng, do phòng Công nghệ thông tin chủ trì.

- **Thành lập tổ công tác xã hội:** Hỗ trợ thân nhân người bệnh giải quyết các khó khăn, thắc mắc trong quá trình điều trị, hoạt động liên tục, do phòng Công tác xã hội đảm nhận.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Ban lãnh đạo bệnh viện:** Nhận diện các điểm mạnh, điểm yếu trong chất lượng dịch vụ để xây dựng chiến lược phát triển và nâng cao sự hài lòng của khách hàng.

- **Nhân viên y tế và điều dưỡng:** Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của thân nhân người bệnh, từ đó cải thiện thái độ phục vụ và kỹ năng giao tiếp.

- **Các nhà quản lý y tế và chính sách:** Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách nâng cao chất lượng dịch vụ y tế, đặc biệt trong lĩnh vực khám chữa bệnh tâm thần.

- **Các nhà nghiên cứu và sinh viên:** Tham khảo phương pháp nghiên cứu, mô hình đánh giá sự hài lòng và các giải pháp thực tiễn trong lĩnh vực quản lý y tế.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Tại sao chọn thân nhân người bệnh để đánh giá sự hài lòng?**  
Do đặc thù bệnh nhân tâm thần thường không kiểm soát hành vi và nhận thức, thân nhân là người đại diện chính xác nhất để phản ánh trải nghiệm dịch vụ.

2. **Phương pháp chọn mẫu có đảm bảo tính đại diện không?**  
Phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên thuận tiện với kích thước mẫu 211 phiếu khảo sát hợp lệ đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy cho nghiên cứu.

3. **Các tiêu chí đánh giá sự hài lòng gồm những gì?**  
Bao gồm khả năng tiếp cận dịch vụ, minh bạch thông tin, cơ sở vật chất, thái độ nhân viên y tế và kết quả cung cấp dịch vụ.

4. **Làm thế nào để cải thiện sự hài lòng của thân nhân người bệnh?**  
Cần tập trung nâng cấp cơ sở vật chất, minh bạch thông tin, đào tạo nhân viên y tế và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý bệnh viện.

5. **Nghiên cứu có thể áp dụng cho các bệnh viện khác không?**  
Có, mô hình và phương pháp nghiên cứu có thể được điều chỉnh và áp dụng cho các bệnh viện chuyên khoa khác nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ.

## Kết luận

- Đánh giá sự hài lòng của thân nhân người bệnh tại Bệnh viện Tâm thần Thanh Hóa đạt mức khá, với điểm mạnh về thái độ nhân viên y tế và khả năng tiếp cận dịch vụ.  
- Cơ sở vật chất và minh bạch thông tin là những lĩnh vực cần cải thiện để nâng cao trải nghiệm khách hàng.  
- Nghiên cứu đề xuất các giải pháp cụ thể, khả thi nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ KCB nội trú trong thời gian tới.  
- Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho bệnh viện và các nhà quản lý y tế trong việc hoạch định chính sách và chiến lược phát triển.  
- Tiếp tục thu thập và phân tích dữ liệu định kỳ để theo dõi sự tiến bộ và điều chỉnh các giải pháp phù hợp.

**Hành động tiếp theo:** Ban lãnh đạo bệnh viện cần triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tổ chức các đợt khảo sát định kỳ để đánh giá hiệu quả cải tiến chất lượng dịch vụ.