Tổng quan nghiên cứu

Nguồn nhân lực y tế đóng vai trò then chốt trong hệ thống chăm sóc sức khỏe, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng dịch vụ và sự phát triển bền vững của bệnh viện. Theo ước tính của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), có khoảng 57/192 quốc gia đang thiếu hụt nhân viên y tế, với nhu cầu bổ sung lên tới 4,3 triệu người, trong đó có 2,4 triệu bác sĩ, y tá và hộ sinh. Tại Việt Nam, sự thiếu hụt và mất cân đối nguồn nhân lực y tế giữa các vùng miền và chuyên ngành là vấn đề cấp thiết, đặc biệt trong bối cảnh chuyển dịch nhân lực từ khu vực công sang tư nhân. Sự hài lòng công việc của nhân viên y tế, đặc biệt là đội ngũ điều dưỡng, được xem là yếu tố quan trọng để duy trì và nâng cao chất lượng dịch vụ y tế.

Bệnh viện đa khoa Đức Giang, bệnh viện hạng I tại Hà Nội với quy mô 840 giường thực kê, đang trong giai đoạn phát triển chuyên sâu các chuyên khoa mũi nhọn. Đội ngũ điều dưỡng chiếm tỷ lệ lớn trong cơ cấu nhân lực bệnh viện, đóng vai trò quan trọng trong chăm sóc và phục hồi sức khỏe bệnh nhân. Tuy nhiên, chưa có nghiên cứu cụ thể nào đánh giá sự hài lòng công việc của đội ngũ này tại bệnh viện. Nghiên cứu này nhằm mục tiêu đánh giá mức độ hài lòng công việc của điều dưỡng tại Bệnh viện đa khoa Đức Giang, xác định các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp nâng cao sự hài lòng, góp phần cải thiện chất lượng nguồn nhân lực và dịch vụ y tế.

Phạm vi nghiên cứu tập trung tại Bệnh viện đa khoa Đức Giang trong giai đoạn từ tháng 3 đến tháng 4 năm 2021. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc xây dựng chính sách quản lý nhân sự, nâng cao hiệu quả công tác điều dưỡng và phát triển bền vững bệnh viện.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết động viên nhân viên chủ đạo:

  1. Thuyết nhu cầu theo Maslow: Phân loại nhu cầu của con người thành năm cấp bậc từ cơ bản đến cao cấp gồm nhu cầu sinh lý, an toàn, xã hội, được tôn trọng và tự hoàn thiện. Việc thỏa mãn các nhu cầu này tạo động lực làm việc và sự hài lòng trong công việc. Ứng dụng trong quản trị nhân lực, nhà quản lý cần hiểu và đáp ứng nhu cầu của nhân viên ở từng cấp độ để nâng cao hiệu quả lao động.

  2. Thuyết hai nhân tố của Herzberg: Phân biệt các yếu tố duy trì (tiền lương, điều kiện làm việc, quản lý) và yếu tố động viên (thành tựu, trách nhiệm, thăng tiến). Yếu tố duy trì nếu không được đáp ứng sẽ gây bất mãn, còn yếu tố động viên tạo ra sự hài lòng và thúc đẩy hiệu suất làm việc. Nhà quản lý cần cân bằng giải quyết cả hai nhóm yếu tố để nâng cao sự hài lòng công việc.

Ngoài ra, nghiên cứu sử dụng các khái niệm chính như sự hài lòng công việc, môi trường làm việc, động lực lao động, và các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng như tiền lương, phúc lợi, quan hệ đồng nghiệp, lãnh đạo trực tiếp, cơ hội học tập và thăng tiến.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp định lượng và định tính:

  • Nguồn dữ liệu thứ cấp: Thu thập từ các văn bản quy định của bệnh viện, báo cáo hoạt động chuyên môn, kế hoạch phát triển nguồn nhân lực, số liệu thống kê từ năm 2016 đến 2021.

  • Thu thập số liệu định lượng: Khảo sát 372 điều dưỡng tại Bệnh viện đa khoa Đức Giang bằng phiếu điều tra với thang điểm Likert 5 mức độ (từ rất không hài lòng đến rất hài lòng). Bộ câu hỏi gồm 44 biến số thuộc 5 nhóm: môi trường làm việc, lãnh đạo trực tiếp và đồng nghiệp, quy chế nội bộ và tiền lương, công việc và cơ hội học tập, sự hài lòng chung về bệnh viện.

  • Thu thập số liệu định tính: Phỏng vấn sâu với các điều dưỡng đại diện từ các khoa phòng nhằm làm rõ các kết quả định lượng và khai thác ý kiến, đề xuất cụ thể.

  • Phân tích số liệu: Sử dụng phần mềm Excel để nhập và phân tích dữ liệu định lượng, kiểm tra độ chính xác nhập liệu. Dữ liệu định tính được ghi âm, chuyển thành văn bản, mã hóa và tổng hợp theo chủ đề nghiên cứu.

  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Tổng số điều dưỡng là 437, khảo sát được 372 người (tỷ lệ 85,13%). Mẫu được chọn theo phương pháp thuận tiện, đảm bảo đại diện các nhóm tuổi, giới tính, trình độ và vị trí công tác.

  • Timeline nghiên cứu: Khảo sát và thu thập dữ liệu từ tháng 3 đến tháng 4 năm 2021, phân tích và báo cáo kết quả trong cùng năm.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Mức độ hài lòng chung cao: Tổng điểm hài lòng đạt 75.385 trên 81.840 điểm tối đa, tương đương tỷ lệ 92,1%. Trong đó, 67,65% điều dưỡng rất hài lòng và 31,22% hài lòng với môi trường làm việc tại bệnh viện.

  2. Mức độ hài lòng theo các khía cạnh: Các nhóm yếu tố đều đạt điểm trung bình trên 4 (thang 5), trong đó:

    • Môi trường làm việc và quy chế nội bộ, tiền lương, phúc lợi đạt trung bình 4,58.
    • Lãnh đạo trực tiếp và đồng nghiệp đạt mức hài lòng cao nhất với điểm trung bình 4,62.
    • Công việc, cơ hội học tập và thăng tiến cũng đạt mức hài lòng trên 4.

  3. Chi tiết các yếu tố môi trường làm việc:

    • Phân chia thời gian trực và làm việc ngoài giờ hành chính hợp lý đạt điểm 4,63.
    • Phòng làm việc khang trang, sạch sẽ, thoáng mát đạt 4,61.
    • Bệnh viện đảm bảo an ninh, trật tự cho điều dưỡng đạt 4,6.
    • Môi trường học tập tạo điều kiện cập nhật kiến thức đạt 4,59.
    • Yếu tố thấp nhất là thái độ tôn trọng, hợp tác của người bệnh và người nhà với điều dưỡng đạt 4,53.

  4. Yếu tố lãnh đạo và đồng nghiệp:

    • Lãnh đạo có năng lực xử lý công việc, phân công phù hợp, quan tâm và tôn trọng nhân viên đều đạt điểm hài lòng trên 4,6.
    • Đồng nghiệp hợp tác, giúp đỡ và động viên nhau cũng được đánh giá rất tích cực.

  5. Quy chế nội bộ, tiền lương và phúc lợi:

    • Các quy định, quy chế làm việc nội bộ rõ ràng, công khai đạt 4,61.
    • Bảo đảm đóng BHXH, BHYT và các hỗ trợ khác đạt 4,58.
    • Chế độ phụ cấp nghề và độc hại, thưởng và thu nhập tăng thêm được đánh giá thấp hơn nhưng vẫn trên mức 4,5.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy đội ngũ điều dưỡng tại Bệnh viện đa khoa Đức Giang có mức độ hài lòng công việc cao, đặc biệt là về môi trường làm việc và mối quan hệ với lãnh đạo, đồng nghiệp. Điều này phù hợp với các nghiên cứu trong nước và quốc tế cho thấy sự hài lòng về môi trường làm việc và lãnh đạo là yếu tố then chốt duy trì nguồn nhân lực y tế.

Tuy nhiên, một số điều dưỡng vẫn bày tỏ lo ngại về việc cải thiện an ninh trật tự và trang thiết bị làm việc còn hạn chế, phản ánh qua điểm hài lòng thấp hơn ở một số yếu tố cụ thể. So với các nghiên cứu trước đây tại Việt Nam, tỷ lệ hài lòng chung của điều dưỡng tại bệnh viện này cao hơn đáng kể, cho thấy hiệu quả của các chính sách quản lý và cải tiến môi trường làm việc.

Việc áp dụng các lý thuyết Maslow và Herzberg giúp giải thích rằng sự thỏa mãn các nhu cầu cơ bản như điều kiện làm việc, tiền lương (yếu tố duy trì) cùng với các yếu tố động viên như cơ hội học tập, thăng tiến và sự công nhận đã tạo động lực tích cực cho đội ngũ điều dưỡng. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ mạng nhện thể hiện mức độ hài lòng theo từng nhóm yếu tố, giúp trực quan hóa điểm mạnh và điểm cần cải thiện.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đầu tư trang thiết bị và cải thiện điều kiện làm việc

    • Mục tiêu: Nâng cao mức độ hài lòng về môi trường làm việc, đặc biệt là trang thiết bị văn phòng và y tế.
    • Thời gian: Triển khai trong 12 tháng tới.
    • Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc bệnh viện phối hợp phòng Vật tư thiết bị y tế.

  2. Củng cố an ninh, trật tự tại các khu vực làm việc và cấp cứu

    • Mục tiêu: Giảm thiểu các sự cố gây mất an toàn, nâng cao cảm giác an tâm cho điều dưỡng.
    • Thời gian: Triển khai ngay trong 6 tháng đầu năm.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng Hành chính quản trị phối hợp với bộ phận bảo vệ.

  3. Xây dựng chính sách tiền lương và phụ cấp công bằng, minh bạch

    • Mục tiêu: Tăng cường sự hài lòng về thu nhập, giảm bức xúc về chế độ phụ cấp.
    • Thời gian: Rà soát và điều chỉnh trong 9 tháng tới.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng Tổ chức cán bộ và Tài chính kế toán.

  4. Phát triển chương trình đào tạo và cơ hội thăng tiến cho điều dưỡng

    • Mục tiêu: Tạo động lực phát triển nghề nghiệp, nâng cao năng lực chuyên môn.
    • Thời gian: Lập kế hoạch đào tạo hàng năm, ưu tiên các khóa nâng cao kỹ thuật và quản lý.
    • Chủ thể thực hiện: Phòng Điều dưỡng phối hợp phòng Đào tạo.

  5. Tăng cường hoạt động giao lưu, xây dựng văn hóa tổ chức thân thiện

    • Mục tiêu: Củng cố mối quan hệ đồng nghiệp, tạo môi trường làm việc đoàn kết, thân thiện.
    • Thời gian: Tổ chức các hoạt động định kỳ hàng quý.
    • Chủ thể thực hiện: Công đoàn bệnh viện và phòng Hành chính quản trị.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo các bệnh viện đa khoa

    • Lợi ích: Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng của điều dưỡng, từ đó xây dựng chính sách nhân sự hiệu quả.
    • Use case: Áp dụng mô hình đánh giá và giải pháp nâng cao sự hài lòng tại bệnh viện mình.

  2. Phòng tổ chức cán bộ và quản lý nhân sự trong ngành y tế

    • Lợi ích: Có cơ sở khoa học để thiết kế chương trình đào tạo, chính sách tiền lương và phúc lợi phù hợp.
    • Use case: Xây dựng kế hoạch phát triển nguồn nhân lực y tế bền vững.

  3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản trị kinh doanh, quản lý y tế

    • Lợi ích: Tham khảo phương pháp nghiên cứu hỗn hợp, khung lý thuyết động viên nhân viên trong lĩnh vực y tế.
    • Use case: Phát triển đề tài nghiên cứu liên quan đến quản trị nhân sự trong y tế.

  4. Đội ngũ điều dưỡng và nhân viên y tế

    • Lợi ích: Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến sự hài lòng công việc, từ đó chủ động đề xuất cải tiến môi trường làm việc.
    • Use case: Tham gia đóng góp ý kiến xây dựng môi trường làm việc tích cực.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao sự hài lòng công việc của điều dưỡng lại quan trọng?
    Sự hài lòng công việc giúp duy trì nguồn nhân lực ổn định, nâng cao hiệu suất và chất lượng dịch vụ y tế. Khi điều dưỡng hài lòng, họ có động lực làm việc tốt hơn, giảm tỷ lệ nghỉ việc và tăng sự gắn bó với bệnh viện.

  2. Những yếu tố nào ảnh hưởng nhiều nhất đến sự hài lòng của điều dưỡng?
    Tiền lương, phúc lợi, môi trường làm việc, quan hệ với lãnh đạo và đồng nghiệp, cũng như cơ hội học tập và thăng tiến là những yếu tố chính ảnh hưởng đến sự hài lòng công việc của điều dưỡng.

  3. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn này?
    Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp, kết hợp khảo sát định lượng với 372 điều dưỡng và phỏng vấn sâu định tính để làm rõ các kết quả và đề xuất giải pháp.

  4. Làm thế nào để cải thiện sự hài lòng công việc của điều dưỡng tại bệnh viện?
    Cải thiện điều kiện làm việc, đảm bảo an ninh, xây dựng chính sách tiền lương công bằng, tạo cơ hội đào tạo và thăng tiến, đồng thời phát triển văn hóa tổ chức thân thiện là các giải pháp hiệu quả.

  5. Kết quả nghiên cứu có thể áp dụng cho các bệnh viện khác không?
    Có, các kết quả và giải pháp trong nghiên cứu có thể tham khảo và điều chỉnh phù hợp với đặc điểm từng bệnh viện nhằm nâng cao sự hài lòng và hiệu quả công việc của đội ngũ điều dưỡng.

Kết luận

  • Đội ngũ điều dưỡng tại Bệnh viện đa khoa Đức Giang có mức độ hài lòng công việc cao, với tỷ lệ hài lòng chung đạt 92,1%.
  • Các yếu tố môi trường làm việc, lãnh đạo trực tiếp, đồng nghiệp và quy chế nội bộ, tiền lương, phúc lợi đều được đánh giá tích cực, góp phần tạo động lực làm việc.
  • Một số điểm cần cải thiện gồm trang thiết bị làm việc, an ninh trật tự và chính sách phụ cấp để nâng cao hơn nữa sự hài lòng.
  • Nghiên cứu đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm cải thiện điều kiện làm việc, chính sách tiền lương, đào tạo và xây dựng văn hóa tổ chức.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá định kỳ và mở rộng nghiên cứu sang các bệnh viện khác để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực y tế toàn quốc.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao sự hài lòng và hiệu quả công việc của đội ngũ điều dưỡng, góp phần phát triển bền vững hệ thống y tế Việt Nam!