Nguyễn Văn Mạnh: Nghiên Cứu Về Thu Hút Đầu Tư Trực Tiếp Nước Ngoài Tại Tỉnh Bắc Ninh Theo Hướng Phát Triển Bền Vững

Đề tài nghiên cứu có tính cấp thiết cao do FDI đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế Bắc Ninh. Tuy nhiên, hiệu quả thu hút FDI chưa tương xứng với tiềm năng và yêu cầu phát triển bền vững. Nghiên cứu này nhằm giải quyết bài toán làm sao để FDI đóng góp tích cực hơn vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh, đồng thời bảo vệ môi trường và đảm bảo an sinh xã hội. Cần có những giải pháp cụ thể để thu hút đầu tư có chọn lọc, ưu tiên các dự án công nghệ cao và thân thiện với môi trường.

Mục tiêu chính của nghiên cứu là hệ thống hóa cơ sở lý luận về FDI và phát triển bền vững tại địa phương. Nghiên cứu sẽ đánh giá thực trạng thu hút FDI tại Bắc Ninh, phân tích các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất các giải pháp để tăng cường thu hút FDI theo hướng phát triển bền vững đến năm 2025. Nghiên cứu cũng sẽ đưa ra các định hướng phát triển cho Bắc Ninh sau năm 2025, nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững trong dài hạn.

FDI bổ sung nguồn vốn lớn, giải quyết bài toán thiếu vốn ở địa phương. Thu hút FDI cải thiện cán cân thanh toán. FDI thúc đẩy quá trình chuyển giao công nghệ tại các nước tiếp nhận đầu tư. Các quốc gia tiếp nhận đầu tư thông qua FDI có thể tiếp cận với thị trường thế giới. Các hình thức đầu tư trực tiếp nước ngoài bao gồm: doanh nghiệp liên doanh, doanh nghiệp 100% vốn đầu tư nước ngoài, hình thức hợp tác kinh doanh trên cơ sở hợp đồng hợp tác kinh doanh, hợp đồng xây dựng – kinh doanh - chuyển giao (BOT), hợp đồng xây dựng - chuyển giao – kinh doanh (BTO), hợp đồng xây dựng - chuyển giao (BT), hợp đồng đối tác công – tư (PPP).

Phát triển bền vững là quá trình vận hành đồng thời ba bình diện phát triển: kinh tế tăng trưởng bền vững, xã hội thịnh vượng, công bằng, ổn định, văn hoá đa dạng và môi trường được trong lành, tài nguyên được duy trì bền vững. Phát triển kinh tế bền vững bao gồm: giảm dần mức tiêu phí năng lượng và các tài nguyên khác, thay đổi nhu cầu tiêu thụ không gây hại đến đa dạng sinh học và môi trường, bình đẳng trong tiếp cận các nguồn tài nguyên, xóa đói, giảm nghèo tuyệt đối, công nghệ sạch và sinh thái hóa công nghiệp. Phát triển xã hội bền vững bao gồm: ổn định dân số, giảm thiểu tác động xấu của môi trường đến đô thị hóa, nâng cao học vấn, bảo vệ đa dạng văn hóa, bình đẳng giới, tăng cường sự tham gia của công chúng vào các quá trình ra quyết định.

Các công cụ thu hút FDI bao gồm: các chính sách ưu đãi, hỗ trợ (chính sách liên quan đến cơ cấu ngành kinh tế, hình thức đầu tư, đất đai, thuế, phí, lao động, thủ tục hành chính), công tác xúc tiến đầu tư. Nội dung thu hút FDI gắn với phát triển bền vững về kinh tế bao gồm: tăng tốc độ tăng trưởng kinh tế, chuyển dịch cơ cấu kinh tế ngành theo hướng hợp lý, hội nhập sâu rộng vào hoạt động kinh tế quốc tế, lan tỏa đến các thành phần kinh tế khác, nâng cao năng lực cạnh tranh của nền kinh tế. Thu hút FDI phải gắn với bảo vệ môi trường, đảm bảo không gây ô nhiễm môi trường và không làm ảnh hưởng đa dạng sinh thái.

Bắc Ninh nằm trong vùng tam giác kinh tế trọng điểm Hà Nội – Hải Phòng – Quảng Ninh, có vị trí địa lý thuận lợi để trở thành trung tâm kinh tế - văn hóa phụ trợ cho Hà Nội. Điều kiện tự nhiên tương đối ổn định, ít xảy ra thiên tai, là lựa chọn hàng đầu cho các nhà đầu tư nước ngoài mong muốn đầu tư lâu dài trong lĩnh vực công nghiệp. Bắc Ninh là một trong những tỉnh có GDP bình quân đầu người cao nhất trong cả nước, kinh tế luôn duy trì ở nhịp độ tăng trưởng cao. Năm 2018, dân số Bắc Ninh là 1.840 người, tổng số lao động làm việc trong các ngành chiếm 57,9% tổng dân số toàn tỉnh.

Trong giai đoạn 2014-2018, Bắc Ninh đã thu hút được một lượng lớn vốn FDI, góp phần quan trọng vào sự tăng trưởng kinh tế của tỉnh. Tuy nhiên, cơ cấu FDI chưa thực sự bền vững, còn tập trung vào một số ngành công nghiệp nhất định. Cần có những chính sách để thu hút FDI vào các lĩnh vực công nghệ cao, nông nghiệp và dịch vụ, nhằm đa dạng hóa nền kinh tế và tạo ra nhiều việc làm chất lượng cao. Đồng thời, cần tăng cường kiểm soát các dự án FDI để đảm bảo tuân thủ các quy định về môi trường và an sinh xã hội.

FDI đã có những tác động tích cực đến sự phát triển kinh tế - xã hội của Bắc Ninh, góp phần tăng trưởng GDP, tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho người dân và cải thiện cơ sở hạ tầng. Tuy nhiên, cũng có những tác động tiêu cực như ô nhiễm môi trường, bất bình đẳng xã hội và phụ thuộc vào vốn nước ngoài. Cần có những giải pháp để giảm thiểu những tác động tiêu cực này và tối đa hóa lợi ích của FDI cho sự phát triển bền vững của Bắc Ninh.

Việc đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng kỹ thuật là yếu tố then chốt để tạo sự hấp dẫn đối với các nhà đầu tư nước ngoài. Bắc Ninh cần tiếp tục đầu tư vào các dự án giao thông, điện, nước, viễn thông và công nghệ thông tin, nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của các doanh nghiệp FDI. Đồng thời, cần chú trọng đến việc xây dựng các khu công nghiệp xanh, sạch và thân thiện với môi trường.

Hoạt động xúc tiến đầu tư cần được thực hiện một cách chuyên nghiệp và hiệu quả, nhằm giới thiệu tiềm năng và lợi thế của Bắc Ninh đến các nhà đầu tư nước ngoài. Cần tổ chức các hội nghị, hội thảo, diễn đàn đầu tư và các chương trình quảng bá trên các phương tiện truyền thông, nhằm thu hút sự quan tâm của các nhà đầu tư tiềm năng. Đồng thời, cần xây dựng mối quan hệ tốt đẹp với các tổ chức quốc tế và các cơ quan xúc tiến đầu tư của các nước.

Phát triển công nghiệp hỗ trợ là yếu tố quan trọng để nâng cao giá trị gia tăng của các sản phẩm công nghiệp và giảm sự phụ thuộc vào nhập khẩu. Bắc Ninh cần có những chính sách để khuyến khích các doanh nghiệp trong nước tham gia vào chuỗi cung ứng của các doanh nghiệp FDI. Đồng thời, cần đẩy mạnh công tác kiểm tra, thanh tra và thực hiện các biện pháp chống chuyển giá, nhằm đảm bảo nguồn thu cho ngân sách nhà nước.