I. Giới thiệu về hiệp định thương mại tự do Việt Nam EU
Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) có hiệu lực từ ngày 01/08/2020, được coi là một trong những hiệp định thương mại tự do thế hệ mới với cam kết cao nhất mà Việt Nam từng ký kết. Hiệp định này không chỉ giúp Việt Nam mở rộng thị trường xuất khẩu mà còn tạo cơ hội cho các sản phẩm nông sản Việt Nam gia tăng giá trị xuất khẩu. Theo đó, EVFTA cam kết xóa bỏ thuế quan lên tới 99% dòng thuế nhập khẩu giữa hai bên trong vòng 7-10 năm. Điều này đã tạo ra những cơ hội lớn cho hàng nông sản Việt Nam, đặc biệt là các mặt hàng như cà phê, gạo, và rau quả. Từ trước khi hiệp định có hiệu lực, xuất khẩu nông sản Việt Nam sang EU đã có sự tăng trưởng, nhưng chưa đạt được tiềm năng tối đa. EVFTA mở ra cánh cửa mới cho nông sản Việt Nam, giúp nâng cao kim ngạch xuất khẩu và gia tăng sức cạnh tranh trên thị trường quốc tế.
II. Tác động kinh tế của EVFTA đến xuất khẩu nông sản
Tác động của hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU đến xuất khẩu nông sản thể hiện rõ qua việc cắt giảm thuế quan và mở rộng thị trường. Các mặt hàng nông sản chủ lực như cà phê, rau quả, và gạo sẽ được hưởng lợi từ việc giảm thuế suất về 0% trong thời gian ngắn. Cụ thể, cà phê là mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam sang EU, chiếm khoảng 38% kim ngạch xuất khẩu nông sản. Trước khi EVFTA có hiệu lực, thuế suất đối với cà phê chế biến dao động từ 7,5% đến 11,5%. Việc giảm thuế về 0% đã tạo ra lợi thế cạnh tranh lớn cho cà phê Việt Nam. Đối với rau quả, EU là thị trường nhập khẩu hàng đầu thế giới, nhưng Việt Nam chỉ chiếm khoảng 0,94% trong tổng nhập khẩu của EU. EVFTA mở ra cơ hội để nâng cao kim ngạch xuất khẩu rau quả, nhờ vào việc cắt giảm thuế quan và tạo điều kiện thuận lợi cho các doanh nghiệp xuất khẩu.
III. Thách thức trong việc xuất khẩu nông sản sang EU
Mặc dù EVFTA mở ra nhiều cơ hội, nhưng hàng nông sản Việt Nam vẫn phải đối mặt với nhiều thách thức khi thâm nhập vào thị trường EU. Các tiêu chuẩn kỹ thuật và yêu cầu về an toàn thực phẩm tại EU rất cao, bao gồm quy tắc xuất xứ và kiểm dịch động thực vật. Do đó, các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản cần phải nâng cao chất lượng sản phẩm, đảm bảo nguồn gốc rõ ràng và đáp ứng các tiêu chuẩn khắt khe của thị trường này. Hơn nữa, sự cạnh tranh từ các quốc gia khác trong khu vực cũng là một yếu tố cần xem xét. Việc không đáp ứng đủ các yêu cầu này có thể dẫn đến việc mất cơ hội xuất khẩu và ảnh hưởng đến kim ngạch xuất khẩu nông sản của Việt Nam.
IV. Giải pháp tận dụng cơ hội từ EVFTA
Để tận dụng tối đa lợi ích từ hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU, các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản cần thực hiện một số giải pháp cụ thể. Đầu tiên, cần tăng cường đầu tư vào công nghệ chế biến và bảo quản để nâng cao chất lượng sản phẩm. Thứ hai, việc xây dựng thương hiệu và nâng cao nhận thức về sản phẩm nông sản Việt Nam trên thị trường quốc tế cũng rất quan trọng. Cuối cùng, các cơ quan chức năng cần hỗ trợ doanh nghiệp trong việc nghiên cứu thị trường, cung cấp thông tin và đào tạo về các tiêu chuẩn xuất khẩu. Những giải pháp này không chỉ giúp nâng cao giá trị xuất khẩu nông sản mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của ngành nông nghiệp Việt Nam.
