I. Tổng quan về xuất khẩu hàng chế biến Việt Nam sang EU
Xuất khẩu hàng chế biến của Việt Nam sang thị trường EU đã có những bước phát triển mạnh mẽ trong những năm qua. Theo số liệu thống kê, tổng kim ngạch xuất khẩu hàng hóa giữa Việt Nam và EU đã tăng từ 4,1 tỷ USD năm 2000 lên 50,3 tỷ USD năm 2017. Đặc biệt, hàng chế biến đã trở thành nhóm hàng xuất khẩu chủ lực, chiếm trên 70% tổng giá trị xuất khẩu. EU là một thị trường lý tưởng với sức mua dồi dào và nhu cầu đa dạng, tạo điều kiện thuận lợi cho hàng hóa Việt Nam. Tuy nhiên, xuất khẩu hàng chế biến cũng gặp nhiều thách thức, đặc biệt là về chất lượng sản phẩm và khả năng cạnh tranh. "Hàng chế biến xuất khẩu sang EU những năm gần đây phụ thuộc phần lớn vào khu vực có vốn đầu tư nước ngoài".
1.1. Thực trạng xuất khẩu hàng chế biến
Thực trạng xuất khẩu hàng chế biến của Việt Nam sang EU cho thấy sự tăng trưởng ổn định nhưng cũng bộc lộ nhiều vấn đề. Từ năm 2012 đến nay, tỷ trọng xuất khẩu hàng chế biến sang EU luôn chiếm trên 80% tổng xuất khẩu hàng chế biến của Việt Nam. Tuy nhiên, tốc độ tăng trưởng đã có dấu hiệu chững lại, từ 18,83% giai đoạn 1997-2016 xuống còn 12,31% giai đoạn 2012-2016. Điều này cho thấy cần có những giải pháp cụ thể để cải thiện tình hình. "Giá trị gia tăng của hàng hóa thấp do chủ yếu dựa vào việc tận dụng các yếu tố về điều kiện tự nhiên sẵn có và nguồn nhân công giá rẻ".
II. Các yếu tố ảnh hưởng đến xuất khẩu hàng chế biến
Nhiều yếu tố tác động đến xuất khẩu hàng chế biến của Việt Nam sang EU, bao gồm chính sách xuất khẩu, chất lượng sản phẩm, và khả năng cạnh tranh. Chính sách xuất khẩu hiện tại chưa chú trọng đến mẫu mã và chất lượng, trong khi EU áp dụng các tiêu chuẩn nghiêm ngặt. "Chính sách phát triển xuất khẩu trong thời gian qua chỉ chú trọng đến số lượng, chưa quan tâm đến yếu tố mẫu mã và chất lượng". Bên cạnh đó, khả năng tiếp cận thị trường của Việt Nam vẫn còn hạn chế, dẫn đến việc giá trị xuất khẩu sang EU còn thua kém nhiều nước trong ASEAN.
2.1. Chính sách xuất khẩu
Chính sách xuất khẩu của Việt Nam cần được điều chỉnh để phù hợp với yêu cầu của thị trường EU. Việc cải thiện chất lượng sản phẩm và mẫu mã là rất cần thiết. "EU là thị trường rất khó tính, áp dụng các quy định tiêu chuẩn nghiêm ngặt về hàng hóa nhập khẩu". Điều này đòi hỏi các doanh nghiệp Việt Nam phải nâng cao năng lực sản xuất và chất lượng hàng hóa để đáp ứng yêu cầu của thị trường.
2.2. Chất lượng sản phẩm
Chất lượng sản phẩm là yếu tố quyết định trong việc thâm nhập và duy trì thị trường EU. Hàng hóa Việt Nam cần có hàm lượng khoa học công nghệ cao và khả năng tham gia vào chuỗi giá trị toàn cầu. "Việt Nam chưa khai thác hiệu quả lợi thế cạnh tranh trong xuất khẩu nhóm hàng này dựa vào trình độ công nghệ kỹ thuật".
III. Giải pháp đẩy mạnh xuất khẩu hàng chế biến
Để đẩy mạnh xuất khẩu hàng chế biến sang EU, Việt Nam cần có những giải pháp cụ thể nhằm cải thiện các yếu tố tác động. Việc áp dụng các hiệp định thương mại tự do như EVFTA sẽ là cơ hội lớn cho Việt Nam. "EVFTA sẽ là đòn bẩy tăng trưởng kinh tế Việt Nam cũng như cộng đồng doanh nghiệp". Cần tập trung vào việc nâng cao chất lượng sản phẩm, cải thiện chính sách xuất khẩu và tăng cường hợp tác thương mại.
3.1. Tăng cường hợp tác thương mại
Hợp tác thương mại với các nước EU cần được thúc đẩy để tạo điều kiện thuận lợi cho hàng hóa Việt Nam. Việc tham gia vào các hiệp định thương mại tự do sẽ giúp giảm rào cản thương mại và tăng cường khả năng cạnh tranh. "Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP) và EVFTA sẽ là chất xúc tác quan trọng đối với hoạt động thương mại".
3.2. Nâng cao chất lượng sản phẩm
Nâng cao chất lượng sản phẩm là yếu tố then chốt để tăng cường xuất khẩu hàng chế biến. Các doanh nghiệp cần đầu tư vào công nghệ và cải tiến quy trình sản xuất để đáp ứng yêu cầu của thị trường EU. "Cần cải thiện các yếu tố tác động đến xuất khẩu hàng chế biến của Việt Nam sang thị trường EU".
