Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa, tiếng Anh ngày càng trở thành ngôn ngữ giao tiếp quốc tế quan trọng, được sử dụng trong nhiều lĩnh vực như kinh doanh, giáo dục và giải trí. Tuy nhiên, nhiều học sinh lớp 12 tại các trường quốc tế tại Việt Nam, trong đó có Asian International School tại TP. Hồ Chí Minh, vẫn gặp khó khăn trong kỹ năng nói tiếng Anh do phương pháp giảng dạy chưa phù hợp và thiếu môi trường thực hành giao tiếp thực tế. Mục tiêu của nghiên cứu này là đánh giá tác động của phương pháp Học tập theo Dự án (Project-Based Learning - PBL) đến hiệu quả nói tiếng Anh của học sinh lớp 12 tại trường Asian International School, đồng thời khảo sát thái độ của học sinh đối với phương pháp này. Nghiên cứu được thực hiện trong năm học 2020-2021 với sự tham gia của 48 học sinh lớp 12. Việc áp dụng PBL được kỳ vọng sẽ tăng thời gian sử dụng tiếng Anh trong các hoạt động giao tiếp thực tế, từ đó cải thiện các kỹ năng ngôn ngữ và sự tự tin khi nói. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc đổi mới phương pháp giảng dạy tiếng Anh, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo ngoại ngữ tại các trường phổ thông quốc tế ở Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai lý thuyết chính: lý thuyết về kỹ năng nói trong giảng dạy tiếng Anh và lý thuyết về Học tập theo Dự án (PBL). Kỹ năng nói được định nghĩa là khả năng sử dụng ngôn ngữ một cách tương tác và hiệu quả trong các tình huống giao tiếp thực tế, bao gồm các khái niệm chính như độ trôi chảy, độ chính xác, vốn từ vựng và phát âm. PBL là phương pháp giảng dạy lấy học sinh làm trung tâm, trong đó học sinh tham gia vào các dự án thực tế, làm việc nhóm để giải quyết vấn đề và tạo ra sản phẩm cuối cùng. Các đặc điểm nổi bật của PBL gồm: học sinh tự chịu trách nhiệm học tập, dự án gắn liền với thực tiễn xã hội, làm việc nhóm và quá trình học tập có sản phẩm cụ thể. Mô hình PBL được xem là sự phát triển tiếp theo của các phương pháp giảng dạy giao tiếp như CLT và TBLT, nhằm tăng cường thời gian và cơ hội sử dụng tiếng Anh trong môi trường học tập.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng thiết kế thực nghiệm bán thực nghiệm (quasi-experimental) với hai nhóm: nhóm thí nghiệm (EG) học theo phương pháp PBL và nhóm đối chứng (CG) học theo phương pháp truyền thống. Tổng số 48 học sinh lớp 12 được phân chia theo lớp học hiện có, không chọn ngẫu nhiên. Cả hai nhóm đều làm bài kiểm tra nói trước và sau khi thực hiện chương trình học. Dữ liệu được thu thập từ bài kiểm tra nói và bảng câu hỏi khảo sát thái độ của nhóm thí nghiệm. Phân tích dữ liệu sử dụng phần mềm SPSS với các phương pháp thống kê như t-test độc lập và t-test cặp để so sánh điểm số trước và sau khi áp dụng PBL. Thời gian nghiên cứu kéo dài trong một học kỳ, từ tháng 9/2020 đến tháng 1/2021. Việc lựa chọn phương pháp này nhằm đánh giá chính xác tác động của PBL đến kỹ năng nói và thái độ học tập của học sinh.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Cải thiện điểm số kỹ năng nói: Điểm trung bình bài kiểm tra nói sau khi áp dụng PBL của nhóm thí nghiệm tăng đáng kể so với trước khi học (tăng khoảng 15%), trong khi nhóm đối chứng chỉ tăng khoảng 5%. Sự khác biệt giữa hai nhóm sau khi học có ý nghĩa thống kê (p < 0.05).

  2. Phát triển các thành phần ngôn ngữ: Nhóm thí nghiệm có sự tiến bộ rõ rệt trong các thành phần như vốn từ vựng (tăng 18%), độ trôi chảy (tăng 20%), và phát âm (tăng 12%) so với nhóm đối chứng.

  3. Tăng cường tương tác trong giao tiếp: Học sinh trong nhóm PBL thể hiện sự chủ động hơn trong việc tham gia thảo luận nhóm và trình bày sản phẩm, với 85% học sinh đồng ý rằng PBL giúp họ tự tin hơn khi nói tiếng Anh.

  4. Thái độ tích cực đối với PBL: 90% học sinh nhóm thí nghiệm bày tỏ mong muốn tiếp tục học theo phương pháp PBL, đồng thời đánh giá cao việc PBL giúp họ nhận thức rõ hơn về các vấn đề thực tiễn và tăng khả năng tương tác trong lớp.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy PBL là phương pháp hiệu quả trong việc nâng cao kỹ năng nói tiếng Anh cho học sinh lớp 12, phù hợp với các nghiên cứu trước đây về việc PBL giúp tăng thời gian sử dụng ngôn ngữ và phát triển kỹ năng giao tiếp. Việc học sinh cải thiện đáng kể về vốn từ và độ trôi chảy phản ánh sự tăng cường thực hành ngôn ngữ trong các hoạt động dự án. Thái độ tích cực của học sinh cũng cho thấy PBL tạo ra môi trường học tập tích cực, giảm bớt lo lắng khi nói và thúc đẩy sự tự tin. So với phương pháp truyền thống, PBL giúp học sinh chủ động hơn, phát triển kỹ năng hợp tác và tư duy phản biện. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột so sánh điểm trung bình các thành phần nói trước và sau khi học, cũng như bảng thống kê tỷ lệ đồng ý với các câu hỏi khảo sát thái độ.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Triển khai rộng rãi PBL trong giảng dạy tiếng Anh: Các trường phổ thông quốc tế nên áp dụng PBL trong các lớp học tiếng Anh nhằm tăng cường kỹ năng nói, đặc biệt là các lớp cuối cấp. Thời gian thực hiện: từ năm học tiếp theo.

  2. Đào tạo giáo viên về phương pháp PBL: Tổ chức các khóa tập huấn chuyên sâu cho giáo viên về thiết kế và quản lý dự án, kỹ năng hướng dẫn học sinh làm việc nhóm và đánh giá sản phẩm. Chủ thể thực hiện: Sở Giáo dục và Đào tạo, các trường đại học sư phạm.

  3. Tăng cường sử dụng công nghệ hỗ trợ học tập: Khuyến khích sử dụng các công cụ đa phương tiện, phần mềm trình chiếu và nền tảng trực tuyến để hỗ trợ học sinh trong quá trình thực hiện dự án và trình bày sản phẩm. Thời gian: trong vòng 6 tháng đầu năm học.

  4. Xây dựng bộ tiêu chí đánh giá chi tiết: Phát triển rubric đánh giá kỹ năng nói theo các tiêu chí về phát âm, từ vựng, ngữ pháp, độ trôi chảy và khả năng tương tác, giúp giáo viên có căn cứ đánh giá khách quan và học sinh nhận biết điểm mạnh, điểm yếu. Chủ thể: Ban giám hiệu và tổ chuyên môn.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giáo viên tiếng Anh tại các trường phổ thông quốc tế: Nghiên cứu cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để đổi mới phương pháp giảng dạy, nâng cao hiệu quả dạy kỹ năng nói.

  2. Nhà quản lý giáo dục: Tham khảo để xây dựng chính sách đào tạo giáo viên và áp dụng các phương pháp giảng dạy hiện đại, phù hợp với xu hướng giáo dục toàn cầu.

  3. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành Sư phạm tiếng Anh: Tài liệu tham khảo hữu ích cho việc nghiên cứu phương pháp giảng dạy và phát triển kỹ năng ngôn ngữ.

  4. Các tổ chức đào tạo và phát triển giáo dục: Sử dụng kết quả nghiên cứu để thiết kế các chương trình đào tạo giáo viên và phát triển chương trình học tiếng Anh.

Câu hỏi thường gặp

  1. PBL là gì và tại sao lại hiệu quả trong dạy kỹ năng nói?
    PBL là phương pháp học tập dựa trên dự án, giúp học sinh tham gia vào các hoạt động thực tế, tăng thời gian sử dụng tiếng Anh và phát triển kỹ năng giao tiếp tự nhiên. Ví dụ, học sinh thảo luận nhóm và trình bày sản phẩm giúp tăng sự tự tin và khả năng tương tác.

  2. Phương pháp nghiên cứu của luận văn này như thế nào?
    Nghiên cứu sử dụng thiết kế thực nghiệm bán thực nghiệm với 48 học sinh lớp 12, phân thành nhóm thí nghiệm học PBL và nhóm đối chứng học phương pháp truyền thống, đánh giá qua bài kiểm tra nói và bảng khảo sát thái độ.

  3. Các tiêu chí đánh giá kỹ năng nói được sử dụng là gì?
    Bao gồm phát âm, ngữ pháp, vốn từ vựng, độ trôi chảy và khả năng tương tác trong giao tiếp, được đánh giá bằng rubric phân tích chi tiết.

  4. Những khó khăn khi áp dụng PBL là gì?
    Khó khăn gồm thời gian thực hiện dài, yêu cầu kỹ năng quản lý dự án của giáo viên, và sự thiếu kinh nghiệm của học sinh trong làm việc nhóm. Giải pháp là đào tạo giáo viên và hướng dẫn học sinh kỹ năng cần thiết.

  5. PBL có phù hợp với tất cả trình độ học sinh không?
    PBL phù hợp với học sinh có trình độ trung cấp trở lên, giúp phát triển kỹ năng giao tiếp thực tế. Với học sinh mới bắt đầu, cần có sự hướng dẫn và hỗ trợ nhiều hơn để làm quen với phương pháp này.

Kết luận

  • PBL giúp cải thiện đáng kể kỹ năng nói tiếng Anh của học sinh lớp 12, đặc biệt về vốn từ, độ trôi chảy và phát âm.
  • Học sinh thể hiện thái độ tích cực, mong muốn tiếp tục học theo phương pháp PBL.
  • Phương pháp này tạo môi trường học tập chủ động, tăng cường tương tác và kết nối với thực tiễn.
  • Cần có sự hỗ trợ từ nhà trường và giáo viên để triển khai hiệu quả PBL, bao gồm đào tạo và phát triển công cụ đánh giá.
  • Các bước tiếp theo là mở rộng nghiên cứu với quy mô lớn hơn và đa dạng đối tượng, đồng thời phát triển tài liệu hướng dẫn áp dụng PBL trong giảng dạy tiếng Anh.

Hành động ngay: Các nhà quản lý và giáo viên nên cân nhắc áp dụng PBL để nâng cao chất lượng dạy và học kỹ năng nói tiếng Anh, góp phần phát triển năng lực giao tiếp cho học sinh trong bối cảnh hội nhập quốc tế.