Nghiên cứu về việc sử dụng hình ảnh trong giảng dạy từ vựng tiếng Anh cho sinh viên năm hai tại Trường Cao đẳng Nghề Công nghiệp Hải Phòng

• Tác giả: Nguyen Thi Thu Hoa
• Người hướng dẫn: Khoa Anh Viet, M.A
• Trường học: Vietnam National University, Ha Noi University of Languages and International Studies
• Chuyên ngành: Mechanical Engineering
• Đề tài: Sử Dụng Hình Ảnh Trong Giảng Dạy Từ Vựng Tiếng Anh Cho Sinh Viên Năm Hai Ngành Cơ Khí
• Loại tài liệu: Minor Thesis
• Năm xuất bản: 2010
• Địa điểm: Hanoi

• CANDIDATE'S STATEMENT
• ABSTRACT
• 1. CHAPTER 1: THEORETICAL BACKGROUND
• 1.1. Definition of vocabulary
• 1.2. Classification of Vocabulary
• 1.3. The roles of vocabulary in language teaching and learning
• 1.4. Stages in teaching vocabulary
• 1.4.1. Presenting
• 1.4.2. Practicing
• 1.4.3. Consolidating and revising
• 1.5. PICTURES IN FOREIGN LANGUAGE TEACHING
• 1.5.1. Concept of pictures
• 1.5.2. Principles of selecting a picture
• 1.5.3. Types of pictures
• 1.5.4. The roles of pictures
• 2. CHAPTER 2: ENGLISH TEACHING AND LEARNING CONTEXT AT HAI PHONG INDUSTRIAL VOCATIONAL COLLEGE
• 2.1. Students and their background
• 2.2. Material and facilities
• 3. CHAPTER 3: THE METHODOLOGY
• 3.1. The teachers survey questionnaires
• 3.2. The students survey questionnaires
• 3.3. The criteria for observation
• 4. CHAPTER 4: DATA PRESENTATION AND DISCUSSION
• 4.1. Data presentation
• 4.2. Data from the survey questionnaires
• 4.3. Data from the teachers survey questionnaire
• 4.4. Data from the students survey questionnaire
• 4.5. Data from the class observation
• 4.6. Data analysis of the class observation
• 4.7. Discussion of findings
• 4.8. Limitations of the study
• 4.9. Suggestions for further study
• APPENDICES (SURVEY QUESTIONNAIRE)

I. Giới thiệu

Phần này trình bày lý do, mục tiêu, phạm vi, phương pháp và thiết kế của nghiên cứu. Lý do nghiên cứu nhấn mạnh tầm quan trọng của việc dạy từ vựng trong việc học tiếng Anh, đặc biệt là đối với sinh viên ngành cơ khí. Nghiên cứu nhằm mục đích tìm hiểu cách sử dụng hình ảnh để cải thiện việc dạy từ vựng, từ đó nâng cao hiệu quả học tập của sinh viên. Mục tiêu nghiên cứu bao gồm việc xác định các loại hình ảnh phù hợp và vai trò của chúng trong việc dạy từ vựng. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào sinh viên năm hai ngành cơ khí tại Trường Cao đẳng Nghề Hải Phòng. Phương pháp nghiên cứu bao gồm cả định tính và định lượng, với việc thu thập dữ liệu từ bảng hỏi và quan sát lớp học.

II. Cơ sở lý thuyết

Chương này đề cập đến các vấn đề quan trọng trong lý thuyết từ vựng, bao gồm định nghĩa, phân loại và vai trò của từ vựng trong việc dạy và học ngôn ngữ. Từ vựng được định nghĩa là tập hợp các từ được dạy trong ngôn ngữ nước ngoài, bao gồm cả từ đơn và cụm từ. Phân loại từ vựng có thể dựa trên nhiều tiêu chí khác nhau như ngữ nghĩa, ngữ pháp và phương pháp giảng dạy. Vai trò của từ vựng trong việc giao tiếp ngôn ngữ được nhấn mạnh qua các quan điểm của nhiều nhà nghiên cứu, cho thấy rằng từ vựng là yếu tố quyết định trong việc truyền đạt ý nghĩa.

2.1 Định nghĩa từ vựng

Từ vựng được định nghĩa theo nhiều cách khác nhau, tùy thuộc vào tiêu chí mà các nhà ngôn ngữ học xem xét. Theo Penny Ur, từ vựng là các từ được dạy trong ngôn ngữ nước ngoài, bao gồm cả các cụm từ và thành ngữ. Điều này cho thấy rằng từ vựng không chỉ là từ đơn lẻ mà còn bao gồm các cấu trúc phức tạp hơn. Việc hiểu rõ định nghĩa này giúp giáo viên có cái nhìn sâu sắc hơn về tầm quan trọng của từ vựng trong quá trình dạy học.

2.2 Phân loại từ vựng

Từ vựng có thể được phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau như ngữ nghĩa, ngữ pháp và chức năng. Theo ngữ nghĩa, từ vựng có thể chia thành từ có nghĩa và từ chức năng. Từ có nghĩa là những từ mang ý nghĩa cụ thể, trong khi từ chức năng chỉ có ý nghĩa trong mối quan hệ với các từ khác. Việc phân loại này giúp giáo viên xác định cách dạy từ vựng hiệu quả hơn cho sinh viên.

III. Hình ảnh trong giảng dạy

Hình ảnh được coi là một phương tiện quan trọng trong việc dạy và học ngôn ngữ. Chúng không chỉ giúp sinh viên hình dung rõ hơn về từ vựng mà còn kích thích sự quan tâm và động lực học tập. Theo Gerlach và Emily, hình ảnh có thể giúp người học tiếp cận với những khái niệm và trải nghiệm mà họ chưa từng gặp. Việc sử dụng hình ảnh trong giảng dạy từ vựng có thể làm tăng khả năng ghi nhớ và hiểu biết của sinh viên.

3.1 Khái niệm về hình ảnh

Hình ảnh được định nghĩa là một đại diện trực quan của người, địa điểm và sự vật. Chúng có thể được vẽ, chụp hoặc in ra và có thể được sử dụng để minh họa cho các khái niệm trừu tượng. Hình ảnh giúp sinh viên kết nối từ vựng với thực tế, từ đó nâng cao khả năng ghi nhớ và sử dụng từ vựng trong giao tiếp.

3.2 Nguyên tắc chọn hình ảnh

Việc chọn hình ảnh phù hợp là rất quan trọng trong quá trình giảng dạy. Hình ảnh cần phải hấp dẫn, liên quan đến nội dung bài học và dễ hiểu đối với sinh viên. Kích thước và độ rõ nét của hình ảnh cũng cần được xem xét để đảm bảo tất cả sinh viên đều có thể nhìn thấy và hiểu được. Những nguyên tắc này giúp giáo viên lựa chọn hình ảnh hiệu quả nhất cho bài giảng của mình.

IV. Kết luận

Nghiên cứu này đã chỉ ra rằng việc sử dụng hình ảnh trong dạy từ vựng tiếng Anh cho sinh viên năm hai ngành cơ khí tại Trường Cao đẳng Nghề Hải Phòng có thể mang lại nhiều lợi ích. Hình ảnh không chỉ giúp sinh viên dễ dàng tiếp cận và ghi nhớ từ vựng mà còn tạo ra một môi trường học tập tích cực hơn. Kết quả nghiên cứu cũng cho thấy rằng giáo viên cần chú ý đến việc lựa chọn hình ảnh phù hợp để tối ưu hóa hiệu quả giảng dạy. Những gợi ý từ nghiên cứu này có thể giúp giáo viên cải thiện phương pháp dạy học của mình trong tương lai.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển nhanh chóng của khoa học công nghệ, tiếng Anh ngày càng trở thành công cụ giao tiếp quốc tế quan trọng, ảnh hưởng sâu rộng đến nhiều lĩnh vực như giáo dục, kinh tế, chính trị và văn hóa. Tại Việt Nam, đặc biệt là tại Trường Cao đẳng Công nghiệp Hải Phòng, việc giảng dạy tiếng Anh còn nhiều hạn chế, nhất là trong việc dạy từ vựng – một yếu tố cốt lõi trong việc học ngôn ngữ. Theo khảo sát, phần lớn sinh viên năm hai ngành Cơ khí tại trường có trình độ tiếng Anh ở mức sơ cấp, với vốn từ vựng hạn chế, dẫn đến khó khăn trong giao tiếp và học tập. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá hiệu quả của việc sử dụng tranh ảnh trong dạy từ vựng tiếng Anh cho sinh viên ngành Cơ khí, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng giảng dạy. Nghiên cứu tập trung vào sinh viên năm hai tại Trường Cao đẳng Công nghiệp Hải Phòng trong năm học 2009-2010, với phạm vi khảo sát bao gồm thái độ của giáo viên và sinh viên, cũng như hiệu quả thực tế của phương pháp sử dụng tranh ảnh. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc cải thiện phương pháp giảng dạy tiếng Anh, góp phần nâng cao kỹ năng từ vựng cho sinh viên, đồng thời hỗ trợ các nhà quản lý giáo dục trong việc xây dựng chính sách đào tạo phù hợp.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên hai khung lý thuyết chính: lý thuyết về từ vựng và lý thuyết về sử dụng tranh ảnh trong giảng dạy ngoại ngữ. Từ vựng được định nghĩa là tập hợp các từ và cụm từ mà người học cần nắm vững để giao tiếp hiệu quả. Các khái niệm chính bao gồm phân loại từ vựng theo ngữ nghĩa (từ loại chức năng và từ loại nội dung), theo ngữ pháp (danh từ, động từ, tính từ, trạng từ...), và theo phương pháp học (từ vựng chủ động và thụ động). Vai trò của từ vựng được nhấn mạnh qua các quan điểm của Wilkins (1972) và Harmer (1993), cho thấy từ vựng là yếu tố quyết định trong giao tiếp ngôn ngữ. Về tranh ảnh, tranh được hiểu là hình ảnh hai chiều dùng để minh họa, giúp người học hình dung và ghi nhớ từ vựng tốt hơn. Các nguyên tắc chọn tranh bao gồm tính hấp dẫn, liên quan đến chủ đề, kích thước phù hợp và rõ ràng. Các loại tranh phổ biến gồm tranh đơn lẻ, tranh chuỗi, tranh tường, thẻ tranh và tranh minh họa các tình huống thực tế. Tranh ảnh đóng vai trò kích thích sự chú ý, tạo bối cảnh ngôn ngữ và hỗ trợ ghi nhớ từ vựng.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu áp dụng phương pháp hỗn hợp, kết hợp cả định lượng và định tính. Dữ liệu định lượng được thu thập qua bảng hỏi dành cho 20 giáo viên tiếng Anh và 100 sinh viên năm hai ngành Cơ khí tại Trường Cao đẳng Công nghiệp Hải Phòng. Bảng hỏi tập trung vào thái độ, tần suất sử dụng tranh ảnh và đánh giá hiệu quả của phương pháp này. Dữ liệu định tính được thu thập qua quan sát có cấu trúc tại ba lớp học, ghi chép chi tiết cách sử dụng tranh ảnh trong giảng dạy từ vựng. Cỡ mẫu được chọn theo phương pháp chọn mẫu thuận tiện, đảm bảo đại diện cho nhóm nghiên cứu. Phân tích dữ liệu định lượng sử dụng thống kê mô tả, biểu đồ và bảng tần suất; dữ liệu định tính được phân tích nội dung nhằm làm rõ các hiện tượng và so sánh với kết quả bảng hỏi. Thời gian nghiên cứu kéo dài trong năm học 2009-2010, tập trung vào các tiết học từ vựng trong giáo trình New Headway Elementary.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Thái độ của giáo viên về việc sử dụng tranh ảnh: 75% giáo viên rất quan tâm và 50% đánh giá tranh ảnh là công cụ hữu ích trong dạy từ vựng. Tuy nhiên, 10% giáo viên vẫn chưa quan tâm hoặc không sử dụng tranh ảnh. Các loại tranh được đánh giá cao gồm tranh trong sách giáo khoa (85% đánh giá rất hữu ích hoặc hữu ích), thẻ tranh minh họa (90%), và thẻ từ (90%). Tần suất sử dụng tranh trong sách giáo khoa là cao nhất với 30% giáo viên luôn dùng, trong khi tranh tường và tranh chuỗi ít được sử dụng hơn (60% giáo viên hiếm khi hoặc không bao giờ dùng).

2. Thái độ của sinh viên: 75% sinh viên tỏ ra rất quan tâm hoặc quan tâm đến việc học từ vựng qua tranh ảnh. 95% cho biết tranh ảnh giúp họ hiểu và nhớ từ mới tốt hơn. Sinh viên ưu tiên tranh trong sách giáo khoa (90%) nhưng cũng mong muốn có thêm tranh từ các nguồn khác như báo chí, tạp chí và Internet.

3. Hiệu quả sử dụng tranh ảnh: Giáo viên chủ yếu dùng tranh để giới thiệu từ mới (70% thường xuyên hoặc luôn), ít sử dụng tranh trong giai đoạn luyện tập và sản xuất ngôn ngữ (chỉ 20% thường xuyên). Quan sát lớp học cho thấy tranh ảnh giúp sinh viên tham gia tích cực hơn, tăng khả năng ghi nhớ và hiểu từ vựng mà không cần dịch sang tiếng mẹ đẻ. Tuy nhiên, tranh ảnh chưa được khai thác tối đa trong các hoạt động luyện tập và thực hành.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy cả giáo viên và sinh viên tại Trường Cao đẳng Công nghiệp Hải Phòng đều đánh giá cao vai trò của tranh ảnh trong dạy và học từ vựng tiếng Anh. Điều này phù hợp với các nghiên cứu trước đây về tác dụng của phương tiện trực quan trong việc tăng cường sự chú ý và ghi nhớ từ vựng. Tuy nhiên, việc sử dụng tranh ảnh còn hạn chế về đa dạng loại hình và giai đoạn áp dụng trong bài học, chủ yếu tập trung vào giai đoạn giới thiệu từ mới. Nguyên nhân có thể do thiếu thời gian chuẩn bị, hạn chế về nguồn lực và thói quen giảng dạy truyền thống. So với các nghiên cứu trong ngành, việc tranh ảnh chưa được khai thác triệt để trong giai đoạn luyện tập và sản xuất ngôn ngữ là điểm cần cải thiện. Việc tăng cường sử dụng tranh ảnh đa dạng và linh hoạt sẽ giúp sinh viên phát triển kỹ năng từ vựng một cách toàn diện hơn, đồng thời nâng cao sự hứng thú và chủ động trong học tập.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường đa dạng loại tranh ảnh: Giáo viên cần sử dụng kết hợp nhiều loại tranh như tranh flash cards, tranh chuỗi, tranh tường và tranh minh họa thực tế để phù hợp với từng giai đoạn học từ vựng, giúp sinh viên không bị nhàm chán và tăng hiệu quả ghi nhớ.

2. Đào tạo và hỗ trợ giáo viên: Tổ chức các khóa tập huấn về kỹ năng chọn lựa, thiết kế và sử dụng tranh ảnh trong giảng dạy, đồng thời cung cấp ngân sách và thời gian chuẩn bị bài giảng để giáo viên có thể đầu tư công sức tạo ra tài liệu trực quan chất lượng.

3. Khuyến khích sinh viên tham gia chuẩn bị tranh ảnh: Tạo điều kiện để sinh viên tự tìm kiếm, sưu tầm hoặc tự vẽ tranh ảnh liên quan đến chủ đề học tập, qua đó tăng sự chủ động và sáng tạo trong học tập từ vựng.

4. Cải thiện cơ sở vật chất và tài liệu học tập: Nhà trường cần đầu tư trang thiết bị hỗ trợ như phòng học đa phương tiện, thư viện tài liệu tham khảo phong phú, giúp giáo viên và sinh viên dễ dàng tiếp cận nguồn tranh ảnh đa dạng từ sách báo, Internet.

5. Áp dụng tranh ảnh trong tất cả các giai đoạn học từ vựng: Khuyến khích giáo viên sử dụng tranh ảnh không chỉ trong giai đoạn giới thiệu từ mới mà còn trong luyện tập và sản xuất ngôn ngữ, nhằm nâng cao khả năng vận dụng từ vựng của sinh viên.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giáo viên tiếng Anh tại các trường nghề và đại học: Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn để cải tiến phương pháp dạy từ vựng, giúp giáo viên áp dụng tranh ảnh hiệu quả trong giảng dạy.

2. Nhà quản lý giáo dục và cán bộ đào tạo: Thông tin về thực trạng và giải pháp giúp hoạch định chính sách, đầu tư cơ sở vật chất và tổ chức các chương trình đào tạo nâng cao năng lực giảng dạy.

3. Sinh viên ngành Sư phạm tiếng Anh: Tài liệu tham khảo quý giá để hiểu rõ vai trò của tranh ảnh trong dạy học từ vựng, từ đó áp dụng vào thực hành sư phạm và nghiên cứu tiếp theo.

4. Các nhà nghiên cứu trong lĩnh vực phương pháp giảng dạy ngoại ngữ: Cung cấp dữ liệu thực nghiệm và phân tích sâu sắc về hiệu quả sử dụng tranh ảnh, làm nền tảng cho các nghiên cứu mở rộng về phương pháp dạy học trực quan.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao tranh ảnh lại quan trọng trong dạy từ vựng tiếng Anh?
   Tranh ảnh giúp tạo bối cảnh trực quan, kích thích sự chú ý và hỗ trợ ghi nhớ từ mới hiệu quả hơn so với phương pháp truyền thống chỉ dùng lời giải thích.

2. Loại tranh ảnh nào phù hợp nhất để dạy từ vựng cho sinh viên ngành cơ khí?
   Tranh flash cards, tranh trong sách giáo khoa và tranh minh họa các đồ vật, hoạt động liên quan đến ngành cơ khí được đánh giá là phù hợp và dễ sử dụng.

3. Làm thế nào để giáo viên có thể chuẩn bị tranh ảnh hiệu quả khi thiếu nguồn lực?
   Giáo viên có thể tận dụng tranh ảnh từ sách giáo khoa, báo chí, Internet hoặc tự thiết kế tranh đơn giản, đồng thời khuyến khích sinh viên tham gia sưu tầm tranh.

4. Tranh ảnh nên được sử dụng ở những giai đoạn nào trong bài học từ vựng?
   Tranh ảnh nên được sử dụng trong cả ba giai đoạn: giới thiệu từ mới, luyện tập và sản xuất ngôn ngữ để tối đa hóa hiệu quả học tập.

5. Làm sao để đánh giá hiệu quả của việc sử dụng tranh ảnh trong dạy từ vựng?
   Có thể đánh giá qua thái độ và sự tham gia của sinh viên, khả năng ghi nhớ và vận dụng từ mới, cũng như phản hồi từ giáo viên qua quan sát và khảo sát.

Kết luận

• Sử dụng tranh ảnh trong dạy từ vựng tiếng Anh tại Trường Cao đẳng Công nghiệp Hải Phòng được đánh giá cao về tính hiệu quả và khả năng thu hút sinh viên.
• Giáo viên và sinh viên đều có thái độ tích cực, tuy nhiên tranh ảnh chưa được khai thác đa dạng và toàn diện trong các giai đoạn học tập.
• Việc sử dụng tranh ảnh chủ yếu tập trung vào giai đoạn giới thiệu từ mới, còn hạn chế trong luyện tập và sản xuất ngôn ngữ.
• Cần có sự đầu tư về đào tạo giáo viên, cơ sở vật chất và đa dạng hóa loại tranh ảnh để nâng cao hiệu quả giảng dạy.
• Các bước tiếp theo bao gồm mở rộng nghiên cứu với quy mô lớn hơn, tăng cường quan sát lớp học và phát triển tài liệu tranh ảnh phù hợp với từng đối tượng học sinh.

Hành động ngay: Các giáo viên và nhà quản lý giáo dục nên áp dụng và điều chỉnh phương pháp sử dụng tranh ảnh trong giảng dạy từ vựng để nâng cao chất lượng đào tạo tiếng Anh tại các trường nghề và đại học.